Dziedziczenie wielobazowe (wielodziedziczenie)

• Jeśli klasa ma więcej niż jedną bezpośrednią klasę bazową, mówimy o wielodziedziczeniu (dziedziczenie wielobazowe, dziedziczenie wielokrotne, ang. multiple inheritance).

class Punkt { int x,y; public: Punkt(...) {...} ~Punkt(...) {...} drukuj() {...} };

class Kolor { short kolor; public: Kolor(...) {...} ~Kolor(...) {...} drukuj() {...} };

class Punktkol : public Punkt, public Kolor

{

public:

Punktkol(...) {...}

~Punktkol(...) {...}

drukuj() {...}

};

• Kolejność wywoływania konstruktorów: najpierw z klas bazowych wg listy, następnie z klasy pochodnej

• Przykład: każda z klas ma swoją funkcję drukuj(), której zadaniem jest wyświetlenie wartości zmiennych obiektu danej klasy

#include <iostream>

class Punkt

{

int x, y ;

public :

Punkt (int xx, int yy)

{ x=xx ; y=yy ; }

~Punkt () { }

void drukuj ()

{ cout << "Wspolrzedne: " << x << " " << y << endl ; }

};

class Kolor

{

short Kolor ;

public :

Kolor (int kk)

{ Kolor = kk ;}

~Kolor () { }

void drukuj ()

{ cout << "Kolor : " << Kolor << "\n" ; }

} ;

class PunktKolor : public Punkt, public Kolor

{

public :

PunktKolor (int, int, int) ;

~PunktKolor () { }

// w obydwu klasach bazowych zmienne są prywatne,

// dostęp do nich zapewniają funkcje

void drukuj ()

{ Punkt::drukuj () ; Kolor::drukuj () ; }

} ;

PunktKolor::PunktKolor(int xx, int yy, int kk) : Punkt (xx, yy),Kolor (kk)

{ }

main()

{

PunktKolor p(2,4,0) ;

cout << "------------\n" ;

p.drukuj () ; // funkcja drukuj() z Punktkol

cout << "------------\n" ;

p.Punkt::drukuj () ; // funkcja drukuj() z Punkt

cout << "------------\n" ;

p.Kolor::drukuj () ; // funkcja drukuj() z Kolor

cout << "------------\n" ;

}

• Przykład: chcemy utworzyć listę do obsługi zbioru obiektów tego samego typu, np. punktów (tzw. lista kontenerowa).

// klasa Lista: obsługuje listę, // obiekty listy są wskazywane struct element { element *nastepny; // void * - lista może obsługiwać // zbiór obiektów różnego typu void *zawartosc; }; class Lista { element * glowa; public: Lista(); ~Lista(); // zwróć adres kolejnego obiektu void* kolejny(); // dodaj kolejny obiekt void dodaj(void *); ... };	// klasa Punkt jest przykładem // klasy obiektów przechowywanych // za pomocą listy class Punkt { int x,y; public: Punkt(); void drukuj(); }; void Punkt drukuj () { cout << x << " " << y << endl; }
class Lista_punktow: public Lista, public Punkt { public: Lista_punktow() {} void drukuj(); }; void Lista_punktow::drukuj () { ... while ( ! koniec() ) { Punkt * wsk = (Punkt *) kolejny() ; wsk->drukuj () ; } }

Typ void

• Nie ma obiektów typu void, tzn. nie można zadeklarować: void x;

• Używa się go do wskazania, że funkcja nie zwraca żadnej wartości: void f(); można powiedzieć, że w tym wypadku void jest pseudotypem, wprowadzonym po to, aby gramatyka języka była bardziej regularna.

• Używa się go również jako typu podstawowego dla wskaźników do obiektów nieznanego, dowolnego typu:

void* wsk; wskaźnik void* można bowiem jawnie przekształcić do innego typu.

• Podstawowym zastosowaniem void* jest przekazywanie wskaźników do funkcji, w których nie można niczego zakładać o typie obiektu i przekazywanie z funkcji obiektów bez typu. Przed użyciem takiego obiektu, trzeba dokonać jawnej konwersji typu.

#include <iostream>

// klasa Lista

struct element // element listy

{ element * nastepny ; // wskaźnik na następny element listy

void * zawartosc ; // wskaźnik na przechowywany obiekt

} ;

class Lista

{ element * glowa ; // wskaźnik na pierwszy element listy

element * biezacy ; // wskaźnik na bieżący element listy

public :

Lista ()

{ glowa = NULL ; biezacy = glowa ; }

~Lista () ;

void dodaj (void *) ; // dodaj element na początek listy

void pierwszy () // ustaw się na pierwszym elemencie listy

{ biezacy = glowa ;

}

void * kolejny () // zwróć adres bieżącego obiektu,

// ustaw się na kolejnym elemencie listy

{ void * wsk_el = NULL ;

if (biezacy != NULL){ wsk_el = biezacy -> zawartosc ;

biezacy = biezacy -> nastepny ;

}

return wsk_el ;

}

int koniec () { return (biezacy == NULL) ; }

} ;

Lista::~Lista ()

{ element * nast ;

biezacy = glowa ;

while (biezacy != NULL )

{ nast = biezacy->nastepny ; delete biezacy ; biezacy = nast ; }

}

void Lista::dodaj (void * nowy)

{ element * wsk_el = new element ;

wsk_el->nastepny = glowa ; wsk_el->zawartosc = nowy ;

glowa = wsk_el ;

}

// klasa Punkt

class Punkt

{

int x, y ;

public :

Punkt (int xx=0, int yy=0) { x=xx ; y=yy ; }

void drukuj () { cout << "Wspolrzedne : " << x << " " << y << endl ; }

} ;

// klasa Lista_punktow

class Lista_punktow : public Lista, public Punkt

{ public :

Lista_punktow () {}

void drukuj () ;

} ;

void Lista_punktow::drukuj ()

{ pierwszy() ;

while ( ! koniec() )

{

Punkt * wsk = (Punkt *) kolejny() ;

wsk->drukuj () ;

}

}

int main()

{

Lista_punktow l ;

Punkt a(1,2), b(4,5), c(6,0) ;

l.dodaj (&a) ; l.drukuj () ; cout << "---------\n" ;

l.dodaj (&b) ; l.drukuj () ; cout << "---------\n" ;

l.dodaj (&c) ; l.drukuj () ; cout << "---------\n" ;

}

• Przykład: chcemy utworzyć listę do obsługi zbioru obiektów różnego typu. Problem, który trzeba rozwiązać to możliwość różnego przetwarzania różnych obiektów. Wskazuje to na potrzebę zastosowania wiązania dynamicznego i funkcji wirtualnych.

struct element { element * nastepny ; void * zawartosc ; } ; class Lista { element * glowa ; public : Lista (); ~Lista () ; void * kolejny (); void dodaj (void *) ; void drukuj_Lista () ; } ; void Lista::drukuj_Lista () { Bazowa * wsk ; pierwszy() ; while ( ! koniec() ) { wsk = (Bazowa *) kolejny() ; wsk->drukuj () ; } }
class Bazowa { public : virtual void drukuj () = 0 ; } ;
class Punkt : public Bazowa { int x, y ; public : Punkt (); void drukuj () { cout << x << " " << y << endl; } ... };	class Zespolone : public Bazowa { double rzeczywista, urojona ; public : Zespolone (); void drukuj() { cout << rzeczywista << " + " << urojona << "i\n" ; } ... } ;

#include <iostream>

class Bazowa

{

public :

virtual void drukuj () = 0 ;

} ;

struct element

{ element * nastepny ;

void * zawartosc ;

} ;

class Lista

{ element * glowa ;

element * biezacy ;

public :

Lista () { glowa = NULL ; biezacy = glowa ; }

~Lista () ;

void dodaj (void *) ;

void pierwszy () { biezacy = glowa ; }

void * kolejny ()

{ void * wsk_nast = NULL ;

if (biezacy != NULL){ wsk_nast = biezacy -> zawartosc ;

biezacy = biezacy -> nastepny ;

}

return wsk_nast ;

}

void drukuj_Lista () ;

int koniec () { return (biezacy == NULL) ; }

} ;

Lista::~Lista ()

{ element * nast ;

biezacy = glowa ;

while (biezacy != NULL )

{ nast = biezacy->nastepny ; delete biezacy ; biezacy = nast ; }

}

void Lista::dodaj (void * nowy)

{ element * wsk = new element ;

wsk->nastepny = glowa ;

wsk->zawartosc = nowy ;

glowa = wsk ;

}

void Lista::drukuj_Lista ()

{ Bazowa * wsk ;

pierwszy() ;

while ( ! koniec() )

{ wsk = (Bazowa *) kolejny() ;

wsk->drukuj () ;

}

}

class Punkt : public Bazowa

{ int x, y ;

public :

Punkt (int xx=0, int yy=0) { x=xx ; y=yy ; }

void drukuj ()

{ cout << "Wspolrzedne punktu : " << x << " " << y << endl ; }

} ;

class Zespolone : public Bazowa

{ double rzeczywista, urojona ;

public :

Zespolone (double r=0, double i=0) { rzeczywista=r ; urojona=i ; }

void drukuj ()

{ cout << "Zespolone : " << rzeczywista << " + " << urojona << "i\n" ; }

} ;

main()

{ Lista l ;

Punkt a(1,2), b(4,5) ;

Zespolone x(3.4,5.1), y(1.8,3.5) ;

l.dodaj (&a) ; l.drukuj_Lista () ;

cout << "---------\n" ;

l.dodaj (&x) ; l.drukuj_Lista () ;

cout << "---------\n" ;

l.dodaj (&y) ; l.drukuj_Lista () ;

cout << "---------\n" ;

l.dodaj (&b) ; l.drukuj_Lista () ;

cout << "---------\n" ;

}

1

8

Punkt

Kolor

Punkt kolorowy

Tutaj jawnie jest dokonana konwersja wskaźnika void* do wskaźnika Punkt *

klasa Punkt

klasa Lista

głowa

punkt 2

punkt 1

punkt 3

głowa

obiekt 1

obiekt 2

obiekt 3

Lista klas bazowych

Funkcja drukuj() klasy Punkt

Konwersja wskaźnika void * do wskaźnika Punkt *

Klasa Bazowa „zastępuje” klasy poszczególnych obiektów

Funkcja drukuj() jest wirtualna,

zostanie tutaj wywołana funkcja drukuj() właściwego obiektu

---