Prawo finansowe i finansów publicznych.

Wykład05.03.2011 r.

Prawo finansowe

To taka gałąź prawa, która funkcjonuje obok innych gałęzi praw takich jak np.: prawo konstytucyjne, administracyjne, cywilne czy karne. Podstawową cechą pozwalającą odróżnić prawo finansowe od innych gałęzi praw jest określenie zakresu przedmiotowego z jakim związane jest prawo finansowe. Prawo finansowe to bowiem taka gałąź prawa, która dotyczy finansów. Literatura przedmiotu definiując pojęcie finansów wskazuje, że można go rozumieć w dwojaki sposób, a mianowicie w ujęciu wąskim- sensu stricto- finanse, oraz w ujęciu szerokim.

Finanse w ujęciu szerokim oznaczają środki pieniężne, które na gruncie obowiązujących przepisów przyjmują postać środków publicznych, podatków, ceł, wartości dewizowych. Natomiast w ujęciu szerokim finanse, to określenie zasad gromadzenia i wydatkowania tych wyżej wskazanych środków pieniężnych.

Ze względu na przyjęte definicje, pod pojęcie prawa finansowego należy rozumieć zespół norm prawnych określających sposoby gromadzenia i wydatkowania środków publicznych, podatków, ceł i wartości dewizowych.

Prawu finansowemu można przypisać pewne swoiste cechy:

• prawo finansowe należy do publiczno-prawnych gałęzi prawa. O publicznoprawności prawa finansowego decyduje zakres podmiotowy, którego dotyczą normy prawa finansowego. Prawo finansowe reguluje stosunki prawne charakteryzujące się nierównorzędnością podmiotów zachodzące pomiędzy państwem a obywatelem,

• regulacje prawa finansowego opierają się na tzw. władztwie finansowym państwa, które należy rozumieć jako prawo egzekwowania od obywatela określonych środków pieniężnych. Państwo dzięki regulacjom prawa finansowego ma zagwarantowane stałe wpływy warunkujące realizację zadań publicznych,

• prawo finansowe to gałąź prawa, która współdziała z innymi gałęziami prawa, do których należy prawo konstytucyjne, prawo cywilne, prawo administracyjne, prawo karne. To współdxiałanie prawa finansowego oznacza możliwość wykorzystania przez prawo finansowe pojęć i instytucji posiadanych przez te inne gałęzie prawa.

• Prawo finansowe nie jest samodzielną gałęzią prawa, gdyż tworzy ją szereg następujących dyscyplin:

• finanse publiczne,

• prawo podatkowe,

• prawo celne,

• prawo bankowe,

• prawo dewizowe.

Zachowanie tych dyscyplin prawa jest możliwe ze względu na fakt, że regulacje każdej z nich są związane ze środkami pieniężnymi.

Rozdział art. 216 Konstytucji RP

Wśród wymienionych dyscyplin prawa finansowego za podstawową należy uznać finanse publiczne.

Finanse Publiczne.

Posiadają swoje źródła w obowiązujących regulacjach prawnych i za źródła prawa finansów publicznych uznaje się:

• konstytucja RP

wprowadza pojęcie finansów publicznych a także podstawowe regulacje związane z funkcjonowaniem finansów publicznych. W rodz. X Konstytucji także został określony został obowiązek obywateli do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych na rzecz państwa i jednostek samorządu terytorialnego- art. 84 Konstytucji.

Konstytucja także wprowadziła regulacje wskazujące na zasady finansowania działalności jednostek samorządu terytorialnego.

• Ustawy.

Ustawa z dn. 27.08.2009 roku o finansach publicznych / Dz.U.157 poz.1240 z zm./

Ustawa z dn. 17.12.2004 r o odpowiedzialności Za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Ustawa z dnia 13.11.2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

Za kolejne źródło prawa finansów publicznych należy uznać ustawy do których można zaliczyć w szczególności:

1/ ustawa o finansach publicznych,

2/ ustawy budżetowe,

3/ o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych,

4/ o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

Ratyfikowane umowy międzynarodowe ;

do których należą:

• traktat ustanawiający wspólnotę unii europejskiej,

• europejska karta samorządu terytorialnego.

Rozporządzenia:

głównie Ministerstwa Finansów i Rady Ministrów

Akty prawa miejscowego:

• uchwały budżetowe, ustalające budżety jednostek samorządu terytorialnego.

Czym są finanse publiczne?

• ustawa o finansach publicznych Dz. U nr 157 poz. 1240, są przepisy wprowadzające: dz. u. 157 poz. 1241

Na gruncie obowiązujących przepisów pojęcie finansów publicznych należy rozumieć jako procesy związane z gromadzeniem środków publicznych, oraz ich rozdysponowywaniem, w szczególności pojęcie finansów publicznych należy nierozerwalnie wiązać z pojęciem środków publicznych.

Środki publiczne- art. 5 UOFP, art. 6 UOFP. Zgodnie z definicją finansów

publicznych pojęcie środków publicznych jest związane z określeniem źródeł pozyskiwania środków publicznych oraz wskazanie sposobów ich rozdysponowywania. Z punktu widzenia gromadzenia środków publicznych ustawa o finansach publicznych uznaje za środki publiczne:

• dochody publiczne / podatki, wpłaty, składki i tp. A także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek uiszczenia na rzecz budżetu państwa lub budżetu JST wynika z przepisów odrębnych ustaw, to także wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych.

Dokładny katalog źródeł pozyskiwania dochodów publicznych przez państwo i JST określa UOFP definiując odrębnie dochody budżetu państwa oraz ustawa o dochodach JST definiująca dochody budżetu gmin,powiatów i województw.

• Środki pochodzące z budżetu UE oraz innych źródeł zagranicznych,

• przychody budżetu państwa i budżetów JST pochodzące z zaciągniętych pożyczek i kredytów

• sprzedaży papierów wartościowych,

• prywatyzacji majątku skarbu państwa lub JST,

• środkami publicznymi są przychody pozyskiwane prze jednostki sektora finansów publicznych w związku z prowadzoną przez nie działalnością.

UOFP definiując także sposoby rozdysponowtwania w tym wyżej wskazanych środków publicznych zgodnie z przyjętą definicją.

Srodki publiczne przeznacza się na:

• wydatki publiczne,

• rozchody publiczne,

Za rozhody publiczne, czyli rozchody budżetu państwa i budżetów JST ustawa rozumie przeznaczenie środków:

• na spłatę zaciągniętych pożyczek i kredytów,

• na wypkup papierów wartościowych,

• udzielenie pożyczki lub kredytu.

Natomiast wydatki publiczne mają być przeznaczone na takie cele i w takich wysokościach, które określa:

• ustawa budżetowa,

• uvhwały budżetowe,

• plany finansowe poszczególnych jednostek sektora FP,

Doprecyzowanie rodzajów wydatków , które mają być realizowane przez państwo lub JST następuje w tych przepisach ustawy o FP, które definiują wydatki budżetu państwa oraz wydatki budżetów JST. UOFP określając zasady gromadzenia środków publicznych, oraz ich rozdysponowywania tworą katalog podmiotów uprawnionych do dysponowania tymi środkami. Podmioty te tworza tzw. sektor finansów publicznych. Sektor finansów publicznych tworzą:

• organy włady publicznej w tym organy administracji rządowej, organy kontroli i ochrony prawa, sądy i trybunały.

• Jednostki samorządu terytorialnego,

• jednostki budżetowe,

• samorządowe zakłady budżetowe,

• agencje wykonawcze,

• instytucje gospodarki budżetowej,

• państowe fundusze celowe,

• ZUS i KRUS,

• NFZ,

• PAN,

• uczelnie publiczne,

• SPZOZ,

• państwowe i samorzadowe instytucje kultury,

• inne państwowe i samorządowe osoby prawne, ustsalone na podstawie odrębnych przepisów ustaw w celu wykonywania zadań publicznych z wyłączeniem banków, przedsiębiorstw, spółek prawa handlowego i instytutów badawczych.

WYKLAD z 19.03.2011 - wziąć xero od Maryśki.

WYKŁAD z dn. 20.03.2011 r.

---