Podstawy obsługi systemu Windows 98

Podstawy obsługi systemu Windows 98

Informacje ogólne o sprzęcie komputerowym

1. Elementy stanowiska komputerowego

Standardowe stanowisko komputerowe składa się z jednostki centralnej, monitora oraz klawiatury i myszy.

a) Jednostka centralna

Jednostka centralna mieści:

• procesor, którego jakość określa ogólną sprawność komputera;

• płytę główną, która stanowi niejako kręgosłup komputera, ponieważ łączy wszystkie elementy jednostki centralnej;

• zasilacz;

• kartę graficzną;

• kartę dźwiękową;

• kartę sieciową, jeśli komputer pracuje w sieci;

• dysk twardy;

• stację dyskietek, czyli flop;

Jednostka centralna może również zawierać:

• odtwarzacz CD-ROM;

• nagrywarkę CD-ROM;

• odtwarzacz DVD;

• nagrywarkę DVD;

• dodatkowy dysk wymienialny;

Na przedniej ścianie obudowy jednostki centralnej mieści się:

• przycisk zasilania, który służy do włączania i wyłączania komputera z sieci;

• przycisk reset, który pozwala na przeładowanie komputera bez konieczności odłączenia zasilania;

• diody kontrolne urządzeń;

• wejście do stacji dyskietek;

• kieszeń CD-ROM lub DVD i przyciski funkcyjne;

• uchwyt kieszeni dysku twardego, jeśli ten zamontowany jest w kieszeni;

b) Monitor

Monitor może mieć rozmaitą wielkość ekranu, a przyciski na obudowie pozwalają na uregulowanie jakości obrazu i dostosowanie go do twoich wymagań.

c) Klawiatura

Klawiatura standardowa dzieli się na:

• klawiaturę główną, która obejmuje klawisze literowe, klawisze alfa-numeryczne IV rzędu, klawisz enter, escape i tab, klawisz capslock oraz klawisze pomocnicze shift, ctrl i alt, a także klawisze windows i klawisz menu kontekstowego;

• klawiaturę kursorów, która obejmuje cztery klawisze strzałek;

• klawiaturę funkcyjną czyli rząd klawiszy od F-1 do F-12 oraz klawisze print screan, scrollock i pauza;

• klawiaturę numeryczną, która przy wyłączonym klawiszu numlock dubluje klawiaturę kursorów oraz inne klawisze;

• klawisze insert, delete, home, end oraz page up i page down, które są dublowane przez nieaktywną klawiaturę numeryczną;

Uwaga! Klawisz pomocniczy (shift, ctrl, prawy alt) służy do zmiany rejestru klawisza, z którym zostanie naciśnięty.

d) Mysz

Mysz służy do obsługi funkcyjnej i działa równolegle do klawiatury. Istnieją aplikacje, dostępne wyłącznie przy wykorzystaniu myszy.

e) Urządzenia peryferyjne

Oprócz elementów podstawowych stanowisko komputerowe może posiadać tzw. urządzenia peryferyjne. Niektóre z nich występują także w wersji podłączanej wewnętrznie.

Urządzenia peryferyjne to:

• drukarka;

• skaner;

• modem;

• nagrywarka zewnętrzna;

• fax;

2. Elementy obsługi wstępnej

a) użytkowanie dyskietek

Dyskietka to przenośny dysk miękki o pojemności całkowitej 1,44 MB. Stosowana jest do transferu danych między komputerami, które nie są połączone w sieci i nie mają dostępu do internetu. Może też służyć jako dysk startowy do komputera.

Dyskietka to krążek specjalnej folii, zabezpieczony czworokątną obudową z plastyku o zróżnicowanych krawędziach. Na przedniej krawędzi znajduje się ruchoma metalowa osłona. Na spodniej powierzchni płaskiej widnieje okrągły otwór, który odsłania centralną część wewnętrznego krążka. U dołu lewej krawędzi od spodu znajduje się przesuwny element, którym możesz zabezpieczyć dyskietkę przed zapisem.

W celu użycia dyskietki umieść ją we flopie w ten sposób, żeby metalowa osłona znalazła się z przodu i została wsunięta najpierw, a okrągły otwór w płaszczyźnie był skierowany ku dołowi. Jeśli ustawisz dyskietkę nieprawidłowo, nie zmieści się ona we flopie i nie będzie widoczna w systemie. Próba wepchnięcia jej siłą spowoduje trwałe uszkodzenie stacji dyskietek. Przy prawidłowym umieszczeniu dyskietki przycisk po prawej stronie poniżej wejścia flopa zostanie zablokowany z wyraźnym trzaśnięciem.. Po zakończeniu pracy z dyskietką wciśnij ten przycisk. Dyskietka wysunie się z napędu i możesz ją bezpiecznie wyjąć.

Jeśli chcesz zabezpieczyć dyskietkę przed zapisem w celu uniknięcia przypadkowej utraty danych, przesuń w dół niewielki czworokątny element na spodniej stronie lewej krawędzi. Gdy widoczny w tym miejscu otwór zostanie odsłonięty na wylot, dyskietka znajdzie się w pozycji zabezpieczonej. Aby umożliwić zapis, przesuń ten sam element w górę, by otwór został przesłonięty. Prawidłowo przesunięty element powinien zmienić pozycję z lekkim trzaśnięciem.

Uwaga! Po zakończeniu pracy z dyskietką nie pozostawiaj jej w napędzie. Pamiętaj, że dyskietka bez plików systemowych uniemożliwi start komputera.

b) Użytkowanie płyt CD

Płyta CD to krążek z utwardzanego plastyku z niewielkim otworem pośrodku. Powierzchnia zapisu jest wrażliwa na zarysowanie. Różni się wizualnie od drugiej strony płyty, posiada też wąski, wypukły pierścień otaczający środkowy otwór.

Podział płyt CD ze względu na możliwości zapisu:

• płyty jednokrotnego użytku, które można zapełnić do granic pojemności, ale raz zapisane dane nie podlegają kasowaniu;

• płyty CD RW (read- write), które pozwalają na kasowanie danych i wielokrotne użytkowanie powierzchni;

Podział płyt ze względu na rodzaj danych:

• Płyty audio, które służą do odtwarzania muzyki;

• płyty z danymi, które służą do instalowania programów, przechowywania danych itp.;

Ponadto płyty różnią się pojemnością i wielkością. Kategorie podziału są niezależne, czyli dane i muzykę możesz zapisać albo na płycie jednokrotnego użytku, albo na CD-RW, a płyta może być standardowa lub mniejsza. Jedynym ograniczeniem jest pojemność płyty.

Aby prawidłowo umieścić płytę w napędzie CD, wykonaj następujące czynności:

• naciśnij przycisk, wysuwający kieszeń CD-ROM, który zazwyczaj znajduje się poniżej kieszeni po prawej stronie;

• sprawdź, która powierzchnia płyty jest stroną zapisu;

• obróć płytę stroną zapisu w dół;

• umieść płytę w kieszeni i dopasuj jej ułożenie do łukowych ograniczników zgodnie ze średnicą płyty;

• wciśnij przycisk, którym wysunąłeś kieszeń;

Jeśli płyta została prawidłowo umieszczona, kieszeń wsunie się automatycznie, a komputer rozpocznie rozpoznawanie płyty. Jeśli płyta zostanie położona stroną zapisu ku górze, komputer nie wykryje jej i nie odczyta. Jeśli włożysz płytę krzywo i oznaczone łukami granice nie obejmą krawędzi, płyta i głowica CD-ROM może ulec trwałemu uszkodzeniu. Po zakończeniu pracy wyjmij płytę z napędu, używając przycisku do wysunięcia kieszeni. Po wyjęciu płyty pamiętaj o wsunięciu kieszeni z powrotem za pomocą przycisku.

Powyższe zasady obowiązują również przy użytkowaniu płyt DVD.

c) Włączanie i wyłączanie komputera

Komputer wraz z monitorem i urządzeniami peryferyjnymi może być podłączony do listwy zasilającej, która posiada własny przycisk zasilania. W celu uruchomienia włącz listwę a następnie wciśnij przycisk zasilający na obudowie jednostki centralnej. Po zakończeniu pracy, jeśli prawidłowo zamkniesz wszystkie programy, przycisk zasilający na obudowie wyłączy automatycznie komputer. Inne urządzenia wyłącz przyciskiem na listwie.

Komputer może być także podłączony do gniazda zasilającego bezpośrednio lub przez zwykły rozdzielacz. W celu uruchomienia włącz przycisk zasilający na obudowie, a jeśli monitor nie pobiera zasilania z komputera, włącz również monitor. Inne urządzenia podłączone do zwykłego rozdzielacza uruchomisz po włączeniu odpowiednich przycisków zasilających na ich obudowie. Po zakończeniu pracy przy prawidłowym zamknięciu wszystkich programów przycisk zasilania wyłączy automatycznie komputer. Jeśli twój monitor nie jest zasilany przez komputer, wyłącz go przyciskiem. Jeśli używałeś innych urządzeń, wyłącz je przyciskiem na obudowie. Pamiętaj, że komputer i urządzenia dodatkowe podłączone do prądu przez zwykły rozdzielacz bez przycisku zasilającego utrzymywane są w stanie czuwania, co pozwala na ich włączenie przyciskiem na obudowie. W razie dłuższej nieobecności powinieneś wyłączyć rozdzielacz, ponieważ tryb czuwania naraża sprzęt na skutki przepięć sieci elektrycznej, co może spowodować uszkodzenia.

Przed uruchomieniem komputera upewnij się, że we flopie nie ma dyskietki. Jeśli podczas przeglądania zasobów w poszukiwaniu systemu operacyjnego komputer natrafi na dyskietkę bez plików systemowych w napędzie, pojawi się odpowiedni komunikat i proces uruchamiania zostanie zatrzymany. Komputer wystartuje z dyskietki tylko wtedy, gdy jest to tzw. dyskietka systemowa.

d) Uruchomienie systemu i logowanie do sieci

Po uruchomieniu komputer odnajduje zainstalowany na dysku twardym system operacyjny. Stosowane zwykle ustawienia powodują, że komputer startuje od razu w systemie Windows. Jeśli twój komputer po starcie uruchamia system operacyjny DOS, wpisz słowo „win” i naciśnij klawisz enter. Win to standardowa nazwa pliku, który w DOS-ie uruchamia system Windows.

Jeśli twój komputer pracuje w sieci, po uruchomieniu windows pojawi się okno, które umożliwi ci zalogowanie się do sieci. Okno to zawiera:

• pole edycji „nazwa użytkownika”, które określa zdefiniowaną w systemie nazwę użytkownika, mającego prawa dostępu do sieci (nazwa użytkownika jest zapamiętana z ostatniego logowania, więc jeśli z komputera korzysta kilku użytkowników, upewnij się, że domyślna nazwa użytkownika należy do ciebie);

• pole edycji „hasło”, na którym domyślnie ustawia się kursor podczas logowania;

• przycisk okey, który służy do potwierdzenia hasła;

• przycisk anuluj, który służy do anulowania błędnego hasła i pozwala ci wrócić na pole edycji „hasło” w celu dokonania poprawnego wpisu;

Aby zalogować się do sieci, wykonaj następujące czynności:

• jeśli nie jesteś pewien, czy nazwa użytkownika jest prawidłowa, cofnij się na pole edycji „nazwa użytkownika”, naciskając kombinację klawiszy shift i tab;

• jeśli cofnąłeś się na pole edycji „nazwa użytkownika”, po sprawdzeniu i dokonaniu korekty wpisu wróć na pole edycji „hasło”;

• w polu edycji „hasło” wpisz swoje hasło, zwracając uwagę na prawidłową pisownię (jeśli jesteś jedynym użytkownikiem komputera, możesz rozpocząć logowanie od wpisania hasła, ponieważ nazwa użytkownika pozostanie niezmieniona od ostatniego logowania);

• przejdź klawiszem tab na przycisk okey i potwierdź go, naciskając enter;

• Prawidłowo wpisane i potwierdzone hasło zostanie rozpoznane i otrzymasz dostęp do sieci zgodnie z prawami, przypisanymi do twojego hasła. W wypadku błędnego hasła na ekranie pojawi się odpowiedni komunikat, a procedura startowa zostanie zatrzymana.

Po prawidłowym uruchomieniu komputera w systemie windows 98 na ekranie pojawi się pulpit, co oznacza, że możesz rozpocząć pracę.

Windows 98

1. Informacje podstawowe

Windows 98 to system operacyjny, oparty na strukturze okien różnego typu, które mogą funkcjonować niezależnie. System ten pozwala na otwarcie kilku programów jednocześnie, przełączanie się pomiędzy otwartymi oknami oraz wykonywanie operacji w tle. Dostęp do funkcji systemu przy wykorzystaniu myszy umożliwiają elementy graficzne, które pojawiają się na ekranie komputera.

Po uruchomieniu systemu pojawiają się trzy elementy:

• pulpit, na którym znajdują się ikony programów i skrótów;

• przycisk start, który służy do otwarcia menu startowego;

• pasek zadań, na którym widoczne są ikony aktualnie otwartych aplikacji;

a) Pulpit

Pulpit z założenia przypomina blat biurka, na którym leżą dokumenty, kartki i inne przybory. Podobnie jak na zwykłym biurku, elementy na pulpicie mogą być przesuwane, mogą nachodzić na siebie lub zasłaniać się wzajemnie. Po standardowej instalacji windows 98 na pulpicie znajdują się następujące ikony:

• mój komputer, który umożliwia dostęp do zasobów komputera;

• moje dokumenty, które umożliwiają skrócony dostęp do zawartości katalogu moje dokumenty na dysku C;

• kosz, w którym znajdują się usunięte pliki;

• internet explorer, który umożliwia dostęp do internetu;

• outlook express, który umożliwia dostęp do poczty elektronicznej;

Jeśli twój komputer pracuje w sieci, dodatkowo na pulpicie pojawi się ikona otoczenie sieciowe.

b) Menu startowe

Menu startowe, otwierane przyciskiem start to uporządkowany zbiór skrótów do programów i dokumentów oraz ustawień systemu.

Elementy listy głównej menu startowego po standardowej instalacji windows 98:

• programy menu start czyli uporządkowany system list, zawierających skróty do programów, dostępnych na twoim komputerze;

• ulubione czyli lista rozwijana, zawierająca skróty do łączy internetowych, których najczęściej używasz i które zostały dodane do ulubionych;

• dokumenty czyli lista rozwijana obejmująca skrót do folderu „moje dokumenty” oraz skróty do 15 ostatnio otwartych dokumentów (pliki tekstowe, dźwiękowe, graficzne i inne);

• ustawienia czyli lista skrótów do folderów systemowych;

• znajdź czyli lista okien dialogowych, które ułatwią ci wyszukanie określonego elementu w zasobach komputera;

• pomoc czyli skrót do systemu instrukcji i porad. System ten ma strukturę drzewiastą i zawiera listy zamkniętych rozdziałów, które po otwarciu udostępnią podrozdziały i treść;

• uruchom czyli okno dialogowe, które pozwala na szybkie wyszukanie aplikacji według nazwy pliku;

• zamknij czyli okno dialogowe, które pozwala na prawidłowe zamknięcie systemu po zakończeniu pracy;

Jeśli zainstalujesz pakiet office lub jego elementy, na początku menu startowego pojawią się dodatkowo::

• nowy dokument office;

• otwórz dokument office;

Jeśli twój komputer pracuje w sieci na liście menu pojawi się dodatkowo pozycja „wyloguj” wraz z podaną nazwą aktualnego użytkownika.

c) Pasek zadań

Pasek zadań, na którym są widoczne ikony aktualnie otwartych aplikacji, pozwala na bieżącą kontrolę otwartych okien i przełączanie się pomiędzy aplikacjami.

d) Okno systemu windows

Okna systemu windows mogą mieć różne rozmiary, położenie względem siebie oraz dowolny układ elementów. Rozmiar i położenie okna możesz zmieniać przy wykorzystaniu myszy lub ustawień właściwości okna.

Typy okien:

• okno aplikacji, które pojawia się przy uruchomieniu danego programu;

• okno dokumentu, które pojawia się przy otwarciu określonego dokumentu w oknie aplikacji;

• okno dialogowe, które pozwala na zmiany w ustawieniach dokumentu, wybór opcji, określenie parametrów funkcji itp.;

• okno informacyjne, które pokazuje komunikat i wymaga potwierdzenia informacji przyciskiem okey;

Standardowe okno systemu windows zawiera następujące elementy:

• pasek tytułu, znajdujący się zazwyczaj w górnej części okna, który podaje nazwę programu, nazwę okna dialogowego itp.

• pasek menu, który określa możliwości dokonywania zmian;

• menu systemowe, które służy do określania rozmiarów okna;

• ikona, która jest obrazem graficznym reprezentowanej przez siebie akcji;

• pasek przewijania, który służy do przesuwania okna w obrębie ekranu;

• treść okna;

Jednym z najczęściej używanych w bieżącej pracy elementów okna, prócz jego treści, jes pasek poleceń, zwany menu. Menu to uporządkowany zestaw poleceń, który dostosowuje się dynamicznie do aktualnych potrzeb i wymagań użytkowanego okna. Zazwyczaj menu jest rozwijalną listą główną, widoczną w oknie, która po rozwinięciu elementu pozwala na wybór opcji, pozycji z kolejnej listy, okna dialogowego lub innych elementów.

Zestaw najczęściej używanych poleceń menu jest zebrany w tzw. menu kontekstowym, które nie jest widoczne w oknie, ale jest zawsze dostępne, gdy naciśniesz prawy przycisk myszy lub klawisz menu kontekstowego (po lewej od prawego klawisza ctrl). Lista poleceń menu kontekstowego to widok listy, który dostosowuje się dynamicznie do aktualnych wymagań okna, podobnie jak pasek menu.

Elementy treści okna:

• $$$$$$pole edycji czyli miejsce, w którym możesz wpisać tekst np. nazwę pliku;

• combo-pole edycji czyli miejsce, w którym możesz wpisać tekst lub wybrać gotową formułę z listy;

• pole edycji góra-dół czyli miejsce wpisu wartości liczbowej lub zwiększanie czy zmniejszanie wartości określanej na liście;

• pole rich-edit czyli pole edycji, powiązane z innymi elementami okna np. z przyciskiem;

• lista rozwijana czyli spis elementów do wyboru, który możesz rozwinąć;

• widok listy lub pole listy czyli spis elementów do wyboru;

• pole wyboru czyli miejsce, w którym możesz oznaczyćustawienie, określone w nazwie pola;

• przycisk, czyli możliwość potwierdzenia lub anulowania ustawień a także wejścia w dodatkowe struktury okna;

• przycisk opcji, czyli możliwość oznaczenia jednej z opcji, umieszczonych na liście przycisków z automatycznym wyłączeniem pozostałych;

• zakładka czyli zbiór elementów okna reprezentujących dany zakres tematyczny;

• obraz drzewa czyli usystematyzowana prezentacja folderów i podfolderów, które mogą być zwinięte lub rozwinięte;

• suwak czyli możliwość zmian wartości liczbowych;

Okno może zawierać wszystkie lub niektóre elementy treści w dowolnej liczbie i układzie, w zależności od potrzeb i założeń aplikacji, dokumentu czy dialogu, którego okno dotyczy.

e) Standardowe kombinacje klawiszy

Punkt uwagi to miejsce, w którym możesz za pomocą wskaźnika myszy lub klawiatury dokonać operacji w danej chwili. W tym celu przywołujesz punkt uwagi za pomocą wskaźnika myszy lub klawiatury do określonego elementu, co nazywane jest wskazaniem, a następnie klikasz przyciskiem myszy lub posługujesz się klawiaturą kursorów i przyciskiem enter.

Standardowe klawisze i kombinacje klawiszy, używane w systemie windows do przywołania punktu uwagi:

• lewy alt - otwiera i zamyka pasek menu;

• lewy alt i wyróżniona litera - wybiera opcję z paska menu;

• lewy alt tab - przełącza się pomiędzy aktywnym oknem a oknem poprzednio otwartym;

• ctrl escape - otwiera menu startowe, podobnie jak przycisk windows;

• lewy alt spacja - otwiera menu systemowe;

• tab - w oknie dialogowym uaktywnia następny element lub grupę elementów; w edytorach tekstu przesuwa kursor o jeden tabulator do przodu;

• shift tab - w oknie dialogowym uaktywnia poprzedni element lub grupę elementów;

• windows (pomiędzy lewym kontrolem i altem oraz na prawo od prawego alta) - otwiera menu startowe;

• windows e - otwiera exploratora windows;

• windows m - minimalizuje okna wszystkich aktualnie pracujących programów;

• windows d - minimalizuje okna wszystkich aktualnie pracujących programów i przywołuje punkt uwagi na pulpit;

• spacja - w oknie dialogowym oznacza lub zdejmuje oznaczenie pola wyboru;

• enter - w oknie dialogowym potwierdza przyciski;

• lewy alt enter - otwiera okno „właściwości” danej aplikacji lub pozycji z listy;

• przycisk menu kontekstowego (na lewo od prawego kontrola) - otwiera menu kontekstowe;

• shift F-10 - otwiera menu kontekstowe;

• F-1 - otwiera okno pomocy, dostosowane do aktualnie otwartej aplikacji;

• escape - zamyka menu startowe, zamyka elementy paska menu oraz niektóre okna;

• page up - przewija ekran w górę;

• page down - przewija ekran w dół;

• delete - kasuje znak spod kursora lub zaznaczony element;

• back-space kasuje znak na lewo od kursora;

• home - przywołuje punkt uwagi na początek listy lub linii tekstu;

• end - przywołuje punkt uwagi na koniec listy lub linii tekstu;

• alt F-4 - zamyka okno aplikacji;

• ctrl F-4 - zamyka okno dokumentu w oknie aplikacji;

• ctrl F-6 - przełącza się pomiędzy oknami dokumentu w oknie aplikacji;

• F-5 - odświeża ekran;

• strzałki (klawiatura kursorów) - przesuwają kursor po ekranie;

• ctrl A - zaznacza całość tekstu lub listy;

• ctrl C - kopiuje zaznaczony element do schowka;

• ctrl X - wycina (przenosi) zaznaczony element do schowka;

• ctrl V - wkleja element ze schowka;

• ctrl Z - cofa ostatnio wykonaną operację;

Wymienione klawisze i kombinacje klawiszy mogą posiadać także inne funkcje, specyficzne dla określonego programu.

W celu ułatwienia użytkowania menu możesz stosować tzw. klawisze skrótu i przyspieszacze.

Klawisze skrótu to wybierane z klawiatury znaki literowe i liczbowe, które wyróżnione są w nazwie elementu menu. Jeśli po wejściu do menu naciśniesz klawisz skrótu, przeniesiesz punkt uwagi do danego elementu z pominięciem innych elementów, występujących na liście.

Przyspieszacze to kombinacje klawiszy przypisane do elementów menu, które wskazują dany element bez konieczności wejścia do menu.

2. Foldery i pliki - informacje podstawowe

a) Układ zasobów komputera

Podstawową jednostką strukturalną zasobów komputera jest plik. Jest to zazwyczaj niepodzielny element, który umożliwia przechowywanie i obróbkę danych lub uruchamia określony program.

Typy plików:

• dokumenty czyli pliki tekstowe, dźwiękowe, graficzne i inne, w których użytkownik przechowuje dane;

• pliki informacyjne czyli pliki tekstowe, które zawierają instrukcje do programu;

• pliki programowe, zwane egzekucyjnymi czyli aplikacje i inne pliki uruchamiające programy;

• pliki konfiguracyjne, określające ustawienia systemu;

• pliki systemowe, umożliwiające uruchomienie systemu;

Folder to element nadrzędny dla grupy plików, powiązanych ze sobą tematycznie lub gatunkowo. Folder nie ma sztywno zdefiniowanej pojemności i jego wielkość zależy od łącznej pojemności zawartych w nim plików. Każdy folder może zawierać podfoldery. System windows tworzy tzw. foldery systemowe, które przeznaczone są dla plików programowych, dokumentów i elementów sterowania systemem. Foldery systemowe są omówione poniżej.

W zależności od ustawień konfiguracyjnych twój komputer posiada jeden lub więcej dysków logicznych. Każdy dysk logiczny ma zdefiniowany rozmiar, a łączny rozmiar dysków logicznych jest równy pojemności dysku twardego komputera.

b) Nazwy dysków, folderów i plików

Dyski logiczne nazywane są zazwyczaj literami alfabetu łacińskiego. Standardowo dysk A to każda dyskietka, która aktualnie znajduje się w napędzie. W wypadku, gdy flop jest pusty, dysk A stanie się niedostępny. Dysk B zarezerwowany jest dla drugiej stacji dyskietek, a w razie jej braku nie występuje na liście dysków. Dysk C to pierwszy dysk logiczny, wykorzystujący powierzchnię dysku twardego. Kolejne dyski logiczne, jeśli są zdefiniowane, nazywane są odpowiednio kolejnymi literami alfabetu. Jeśli twój komputer posiada zainstalowany w kieszeni drugi dysk wymienialny, zdefiniowane na nim dyski logiczne uwidocznią się na liście pod następnymi literami alfabetu (zazwyczaj dysk wymienialny posiada zdefiniowany tylko jeden dysk logiczny). Płyta CD widoczna jest na liście dysków lokalnych jako ostatnia pozycja, a w wypadku braku płyty w napędzie, dysk oznaczony odpowiednią literą występuje na liście, ale jest niedostępny, podobnie jak dysk A. Jeśli twój komputer pracuje w sieci, dostępne dyski sieciowe będą widoczne na liście po ostatnim dysku logicznym (zazwyczaj jest to dysk CD ROM).

Nazwa folderu jest jednoczłonowa i wiąże się z jego zawartością. System dopuszcza w nazwie maksymalnie 256 znaków.

W nazwie możesz stosować:

• znaki literowe alfabetu łacińskiego;

• znaki literowe alfabetu polskiego;

• znaki liczbowe;

• znaki przestankowe takie jak: kropka, przecinek, wykrzyknik, średnik itp.;

• znaki specjalne takie jak: podkreślacz, nawiasy, minus itp.;

W nazwie nie możesz stosować następujących znaków: slash, backslash, or, dwukropek, pytajnik, mniejsze, większe, cudzysłów itp.

Nazwa pliku posiada dwa człony. Pierwszy odnosi się do treści pliku i obowiązują w nim te same zasady, które stosujesz przy nazwie folderu. Drugi człon nazwy poprzedzony jest kropką i posiada trzy znaki, które określają rodzaj i przeznaczenie pliku. Człon ten zwany jest rozszerzeniem pliku i z reguły nadawany jest przez system. Służy on do identyfikacji pliku w systemie, rozpoznania i automatycznego uruchomienia odpowiedniej aplikacji przy otwarciu pliku oraz wywołania określonego zdarzenia, powiązanego z danym rozszerzeniem. W rozszerzeniu występują literowe znaki łacińskie i znaki liczbowe. W standardowym ustawieniu systemu windows rozszerzenia plików są niewidoczne, a rodzaj i przeznaczenie pliku reprezentuje ikona. W celu uwidocznienia rozszerzeń musisz zmienić ustawienia menu widok na pasku poleceń.

Uwaga! W niektórych programach np. Win Commander, przy wpisywaniu nazwy pliku nieznana część nazwy jest zastępowana gwiazdką. Jeśli nie znasz np. rozszerzenia pliku o nazwie LOGO, powinieneś wpisać „logo.*”. Jeśli nie znasz początkowej części nazwy, powinieneś wpisać „*logo.*”. Zasada ta pochodzi z systemu operacyjnego DOS i nie jest stosowana w podstawowej obsłudze windows.

Literowa nazwa dysku, nazwa folderu i ewentualnego podfolderu oraz nazwa pliku, oddzielone znakiem backslash, stanowią tzw. ścieżkę dostępu, która określa położenie pliku w zasobach komputera i umożliwia jego lokalizację. W systemie windows w oknach dialogowych, które wymagają podania ścieżki dostępu, często występuje przycisk „przeglądaj”, który poprzez przewijanie kolejnych list i zaznaczanie na nich elementów ścieżki pozwala na jej odtworzenie bez konieczności zapamiętywania.

3. Podstawowe operacje na folderach i plikach

a) Zakładanie nowego folderu

Aby założyć nowy folder, wykonaj następujące czynności:

• z pulpitu wejdź klawiszem enter do okna „mój komputer”. Pojawi się lista dysków;

• za pomocą strzałek wybierz dysk, na którym chcesz założyć folder, i ustaw na nim kursor;

• otwórz wybrany dysk klawiszem enter;

• jeśli twój folder ma się znaleźć w innym folderze, wybierz z listy strzałkami odpowiedni folder i otwórz go klawiszem enter;

• gdy znajdziesz się w miejscu, w którym chcesz założyć nowy folder, otwórz menu kontekstowe klawiszem menu;

• strzałkami w górę i dół wybierz z listy opcję „nowy” i rozwiń tę opcję strzałką w prawo (jeśli w menu kontekstowym znajduje się nierozwijalna opcja „nowy”, np. wtedy, kiedy masz otwarty dokument, wybierz opcję „nowy” z paska poleceń. Jest ona w menu „plik”);

• po rozwinięciu opcji wybierz strzałkami w górę i w dół rodzaj obiektu, który chcesz założyć (folder występuje zazwyczaj na początku listy);

• potwierdź enterem wybrany obiekt;

• system tworzy nowy folder i proponuje ci nazwę „nowy folder”. Jeśli akceptujesz tę nazwę, potwierdź ją enterem;

• jeśli chcesz nadać folderowi własną nazwę, wpisz ją z klawiatury, zachowując zasady podane powyżej (nie musisz kasować nazwy, proponowanej przez system, ponieważ twój tekst zostanie nadpisany);

• potwierdź nową nazwę klawiszem enter;

Powyższy schemat możesz zastosować przy zakładaniu innych obiektów, takich jak pliki tekstowe, pliki dźwiękowe, dokumenty html itd. Przy zakładaniu tych obiektów możesz także skorzystać z innych metod, ponieważ system stwarza kilka możliwości wykonania określonej operacji. Opcję „nowy” możesz też wybrać z paska poleceń.

b) Wyszukiwanie i otwieranie folderów lub plików

Jeśli znasz ścieżkę dostępu, możesz odnaleźć plik lub folder, wykorzystując okno Mój komputer”.

W tym celu wykonaj następujące czynności:

• otwórz na pulpicie okno „mój komputer”;

• za pomocą strzałek wybierz z listy dysk, na którym znajduje się obiekt i otwórz go enterem;

• jeśli obiekt znajduje się w folderze, wybierz z listy folderów właściwy i otwórz go enterem;

• ustaw strzałkami kursor na obiekcie;

• otwórz obiekt enterem;

Jeśli obiektem jest folder, uzyskasz listę jego zawartości. Jeśli otworzyłeś plik, system po rozpoznaniu rozszerzenia uruchomi odpowiednią aplikację, a w wypadku braku skojarzenia przedstawi proponowaną listę programów, których możesz użyć. Wybierz z listy program i potwierdź go enterem.

Operację odnalezienia obiektu o znanej ci lokalizacji możesz także przeprowadzić przy wykorzystaniu exploratora windows.

Jeśli nie znasz ścieżki dostępu dla danego pliku lub folderu, możesz go odnaleźć, korzystając z okna „znajdź” w menu start.

Aby odnaleźć obiekt, wykonaj następujące operacje:

• otwórz menu startowe przyciskiem windows lub kombinacją klawiszy ctrl escape;

• rozwiń listę strzałką w dół i ustaw kursor na pozycji „znajdź”;

• rozwiń pozycję strzałką w prawo;

• za pomocą strzałki w dół ustaw kursor na oknie „pliki lub foldery” i otwórz je enterem;

• pojawi się okno dialogowe, które zawiera zakładki: „nazwa i lokalizacja”, „data” oraz „zaawansowane”;

• domyślnie punkt uwagi znajduje się na zakładce „nazwa i lokalizacja”, która posiada następujące elementy: przyciski znajdź i nowe wyszukiwanie, combo pole edycji „nazwa”, pole edycji „z tekstem”, combo pole edycji „szukaj w”, przycisk przeglądaj, oraz pole wyboru „uwzględniaj podfoldery”;

• jeśli znasz nazwę pliku, wpisz ją w combo polu edycji „nazwa”. Jeśli nie znasz nazwy, przejdź na pole edycji „z tekstem” i wpisz fragment treści, jeśli poszukiwany plik zawiera tekst;

• po wypełnieniu jednego z pól edycji przejdź na combo pole edycji „szukaj w”. Domyślne ustawienie to foldery dokumentów. Jeśli poszukiwany plik znajduje się gdzie indziej np. w folderze systemowym, rozwiń listę strzałką w dół i wybierz odpowiednią pozycję;

• jeśli poszukiwany plik znajduje się głębiej w zasobach komputera, skorzystaj z przycisku przeglądaj i ustaw kursor w miejscu przeszukiwania. po potwierdzeniu enterem i wyjściu z okna przeglądaj w combo polu edycji „szukaj w” pojawi się nowe ustawienie;

• gdy określisz miejsce poszukiwań i nazwę lub tekst, przejdź na przycisk znajdź i potwierdź go enterem;

• po zakończeniu wyszukiwania pojawi się na końcu zakładki widok listy, zawierający wszystkie odnalezione pliki, które spełniają określone przez ciebie parametry. Jeśli system nie odnajdzie obiektów, które spełniają kryteria, na widoku listy obiekty nie zostaną wybrane;

Każdy plik na liście oprócz nazwy posiada ścieżkę dostępu, która pozwoli ci znaleźć go przez okno „mój komputer” lub exploratora windows oraz datę utworzenia. Możesz znaleźć plik i wykonać przewidzianą operację. Jeśli chcesz go tylko otworzyć, skorzystaj z opcji „otwórz” w menu kontekstowym.

Powyższe metody służą do wyszukiwania obiektów w celu przeprowadzenia operacji przenoszenia, kopiowania itp. Jeśli chcesz jedynie otworzyć plik, możesz skorzystać ze skrótów w menu start.

W menu startowym znajduje się element, zwany „dokumenty”, który zawiera skróty do 15 ostatnio otwartych plików. Skróty te dotyczą wszystkich dokumentów, a ich nazwy są identyczne z pierwszym członem nazwy pliku. Lista skrótów jest na bieżąco modyfikowana przez system. W wypadku otwarcia dwóch plików o tej samej nazwie, które mają różną lokalizację, skrót w „dokumentach” będzie się odnosił zawsze do ostatnio otwieranego pliku.

Jeśli chcesz otworzyć dokument, którego niedawno używałeś, sprawdź, czy skrót do niego znajduje się w menu start. W tym celu wykonaj następujące czynności:

• otwórz menu startowe;

• zejdź strzałką w dół na pozycję „dokumenty” i rozwiń ją strzałką w prawo;

• przejrzyj listę skrótów i jeśli znajdziesz ten, który otworzy poszukiwany dokument, ustaw na nim kursor i potwierdź wybór enterem. Dokument zostanie otwarty przy użyciu odpowiedniej aplikacji;

c) Przenoszenie folderu lub pliku

Przenoszenie to operacja polegająca na zmianie lokalizacji obiektu z jednoczesnym usunięciem go z poprzedniego miejsca.

Aby przenieść obiekt, wykonaj następujące czynności:

• wyszukaj obiekt przez okno „mój komputer”, stosując opisane wyżej zasady wyszukiwania. Jeśli nie znasz lokalizacji obiektu, sprawdź ścieżkę dostępu, przeglądając zasoby komputera w opcji „znajdź” w menu startowym. Po określeniu lokalizacji wyszukaj obiekt i ustaw na nim kursor;

• naciśnij kombinację klawiszy ctrl X, która przenosi obiekt do schowka;

• jeśli chcesz przenieść obiekt na inny dysk, zamknij otwarte okna kombinacją klawiszy lewy alt F-4, aż wrócisz na listę dysków;

• jeśli chcesz przenieść obiekt do innego folderu w obrębie jednego dysku, zamknij okna kombinacją klawiszy lewy alt F-4, aż znajdziesz się na liście folderów tego dysku;

• wybierz strzałkami odpowiedni folder i otwórz go enterem;

• naciśnij kombinację klawiszy ctrl V, która wkleja element ze schowka;

• Zamiast korzystać z przyspieszaczy ctrl X i ctrl V, możesz użyć odpowiedniej opcji, wybranej z menu kontekstowego lub paska poleceń.

d) Kopiowanie folderu lub pliku

Kopiowanie to operacja, która zmienia lokalizację obiektu z jednoczesnym zachowaniem obiektu w poprzednim miejscu. Obiekt ulega niejako rozdwojeniu i występuje w obu miejscach.

Aby skopiować obiekt, wykonaj następujące czynności:

• wyszukaj obiekt przez okno „mój komputer” a jeśli nie znasz ścieżki dostępu, skorzystaj z opcji „znajdź” w menu start. Procedura wyszukania jest identyczna jak przy przenoszeniu;

• ustaw strzałkami kursor na obiekcie, który chcesz skopiować;

• naciśnij kombinację klawiszy ctrl C, która kopiuje obiekt do schowka;

• jeśli chcesz skopiować obiekt na inny dysk, zamknij otwarte okna kombinacją klawiszy lewy alt F-4, aż wrócisz na listę dysków;

• jeśli chcesz skopiować obiekt do innego folderu w obrębie jednego dysku, zamknij okna kombinacją klawiszy lewy alt F-4, aż znajdziesz się na liście folderów tego dysku;

• wybierz strzałkami odpowiedni folder i otwórz go enterem;

• naciśnij kombinację klawiszy ctrl V, która wkleja element ze schowka;

Zamiast używać przyspieszacza możesz skorzystać z menu kontekstowego lub paska poleceń i wybrać odpowiednią opcję.

Przeprowadzenie operacji kopiowania jest podobne do przenoszenia, różni się jedynie opcją, wybraną z menu lub uruchomioną przyspieszaczem.

e) Zmiana nazwy folderu lub pliku

Aby zmienić nazwę obiektu, wykonaj następujące czynności:

• odszukaj obiekt, podobnie jak w przypadku przenoszenia czy kopiowania;

• ustaw kursor na obiekcie;

• otwórz menu kontekstowe;

• wybierz strzałkami opcję „zmień nazwę” i potwierdź ją enterem lub zastosuj klawisz skrótu (litera M) po otwarciu menu;

• wpisz nową nazwę obiektu w polu edycji (nie musisz kasować poprzedniej nazwy, ponieważ twój tekst zostanie nadpisany);

• jeśli chcesz zmienić część nazwy, np. usunąć ostatni znak, nie musisz pisać całości, lecz ustaw kursor strzałkami w prawo i w lewo w odpowiednim miejscu i dokonaj zmiany;

• po dokonaniu zmian lub wpisaniu nowej nazwy potwierdź operację enterem;

Opcję „zmień nazwę” możesz także wybrać z paska poleceń.

Uwaga! W nazwie pliku przy korzystaniu z opcji menu możesz zmienić tylko pierwszy człon nazwy, który odnosi się do treści pliku. Rozszerzenie pliku zostanie zachowane i automatycznie dodane do zmienionego człona nazwy.

f) Kasowanie folderów lub plików

Kasowanie to operacja usunięcia obiektu lub przeniesienia obiektu do kosza.

W celu skasowania obiektu wykonaj następujące czynności:

• odszukaj obiekt podobnie jak w przypadku przenoszenia czy kopiowania;

• ustaw kursor na obiekcie;

• jeśli chcesz przenieść obiekt do kosza, aby pozostawić możliwość jego odzyskania, naciśnij klawisz delete lub wybierz z menu kontekstowego opcję „usuń”;

• jeśli chcesz trwale usunąć obiekt, naciśnij kombinację klawiszy shift delete;

• jeśli akceptujesz wybraną opcję niezależnie od jej rodzaju przejdź tabem na przycisk tak i potwierdź go enterem;

Skasowany obiekt zniknie z listy.

Jeśli przeniosłeś obiekt do kosza i chcesz go odzyskać, wykonaj następujące czynności:

• ustaw kursor na ikonie „kosz”, która znajduje się na pulpicie;

• otwórz kosz enterem;

• odszukaj na liście obiekt, który chcesz odzyskać;

• jeśli chcesz go przenieść lub skopiować w inne miejsce, postępuj według zwykłej procedury przenoszenia lub kopiowania;

• jeśli chcesz otworzyć obiekt, naciśnij klawisz enter;

g) Tworzenie skrótów

Skrót to ikona, która otwiera określony plik, folder, dysk lub aplikację. Skróty stosuje się w celu ułatwienia dostępu do obiektów i programów. Większość skrótów znajduje się na pulpicie oraz tworzy struktury menu startowego. Istnieją skróty standardowo instalowane przez system, np. „mój komputer” na pulpicie albo „kalkulator” w akcesoriach programów menu start. Inne skróty pojawiają się automatycznie po instalacji określonego programu i zazwyczaj są umieszczane w menu startowym. Możesz także tworzyć własne skróty do najczęściej używanych obiektów i umieszczać je w miejscu łatwo dostępnym, zwykle na pulpicie.

Jeśli chcesz utworzyć skrót do określonego obiektu, wykonaj następujące czynności:

• wyjdź na pulpit;

• jeśli jakiś obiekt na pulpicie został wybrany, zdejmij zaznaczenie, naciskając ctrl spację;

• otwórz menu kontekstowe;

• wybierz opcję „nowy” za pomocą strzałek w górę i w dół podobnie jak przy tworzeniu nowego folderu;

• rozwiń opcję „nowy” za pomocą strzałki w prawo;

• strzałkami w górę i w dół wybierz z listy obiektów skrót i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno dialogowe, które posiada trzy elementy: pole edycji „wiersz poleceń”, które jest elementem domyślnie aktywnym, oraz przycisk przeglądaj i anuluj;

• jeśli znasz dokładnie ścieżkę dostępu dla pliku, dla którego tworzysz skrót, wpisz ją w polu edycji „wiersz poleceń” (pamiętaj, że po nazwie literowej dysku stawiasz dwukropek, a nazwy folderów i plików oddzielasz znakiem backslash, przy czym nazwa pliku musi zawierać oba człony);

• jeśli nie znasz ścieżki dostępu lub nie chcesz jej wpisywać ręcznie, wybierz klawiszem tab przycisk „przeglądaj” i potwierdź wybór enterem;

• Jeśli chcesz anulować tworzenie skrótu, wybierz przycisk „anuluj”;

• jeśli wybrałeś przycisk „przeglądaj”, otworzyłeś następne okno dialogowe, które zawiera 6 elementów: pole edycji „nazwa pliku”, listę rozwijaną „pliki typu”, przyciski otwórz i anuluj, oraz listę rozwijaną „szukaj w” i widok listy, który jest kontynuacją tej listy;

• jeśli znasz nazwę pliku wraz z rozszerzeniem, wpisz ją w polu edycji „nazwa pliku”;

• niezależnie, czy wpisałeś nazwę, czy nie, przejdź tabem do następnego elementu;

• lista rozwijana „pliki typu” zawiera dwa elementy: programy i wszystkie pliki. Wybierz za pomocą strzałek odpowiedni typ w zależności od rodzaju obiektu, dla którego tworzysz skrót (domyślnie wybranym typem są programy);

• przejdź tabem na przycisk otwórz i potwierdź go enterem, jeśli wpisałeś nazwę pliku w polu edycji „nazwa pliku”. Pominiesz wówczas procedurę wyszukiwania. Jeśli nie wpisałeś nazwy, pomiń przycisk;

• przejdź tabem na przycisk anuluj i jeśli chcesz anulować tworzenie skrótu, potwierdź go enterem. Jeśli nie, pomiń przycisk;

• przejdź tabem na listę rozwijaną „szukaj w” i ustaw kursor na nazwie dysku, na którym znajduje się poszukiwany plik;

• przejdź tabem na widok listy i ustaw kursor na nazwie pliku. Jeśli plik, dla którego tworzysz skrót, znajduje się w folderze, ustaw kursor na nazwie folderu i otwórz go enterem, a następnie ustaw kursor na nazwie pliku;

• przejdź tabem na pole edycji „nazwa pliku”, które zostało automatycznie wypełnione i sprawdź, czy wybrałeś właściwy plik. Jeśli nie, cofnij się za pomocą klawiszy shift tab do listy rozwijanej „szukaj w” i powtórz czynności wyszukiwania;

• jeśli wybrałeś właściwy plik, przejdź tabem na przycisk otwórz i potwierdź go enterem;

• pojawi się poprzednie okno dialogowe, które posiada już 4 elementy: pole edycji „wiersz poleceń”, oraz trzy przyciski: przeglądaj, dalej i anuluj;

• sprawdź, czy w polu edycji „wiersz poleceń” pojawiła się właściwa ścieżka dostępu. Została ona automatycznie skomponowana na podstawie przeprowadzonego przez ciebie wyszukiwania. Jeśli uznasz, że jest błędna, przejdź tabem na przycisk przeglądaj i powtórz procedurę wyszukiwania;

• jeśli chcesz anulować tworzenie skrótu, przejdź tabem na przycisk anuluj i potwierdź go enterem;

• jeśli w polu edycji „wiersz poleceń” ścieżka dostępu jest prawidłowa, przejdź tabem na przycisk dalej i potwierdź go enterem;

• otworzyłeś kolejne okno dialogowe, które posiada 4 elementy: pole edycji „wybierz nazwę dla skrótu” oraz przyciski” wstecz, zakończ i anuluj;

• w polu edycji pojawi się domyślnie nazwa pliku z pominięciem rozszerzenia jako proponowana nazwa skrótu. Możesz wpisać własną nazwę. Niezależnie czy pozostawiłeś nazwę domyślną, czy wpisałeś własną, przejdź na przycisk zakończ i potwierdź go enterem. Operacja tworzenia skrótu zostanie zakończona i skrót pojawi się na pulpicie;

• jeśli chcesz dokonać jakichś poprawek, przejdź na przycisk wstecz i potwierdź go enterem. Otworzysz znane ci 4-elementowe okno, które posiada pole edycji „wiersz poleceń” oraz przyciski: przeglądaj, dalej i anuluj. Możesz przeprowadzić jeszcze raz wyszukiwanie;

Tworzenie skrótów możesz także przeprowadzić w inny sposób. Jeśli nie chcesz cofać się na pulpit, ustaw kursor na dowolnej liście folderów lub plików i z paska poleceń wybierz opcję „nowy”, a następnie rozwiń ją strzałką w prawo. Gdy wybierzesz skrót jako rodzaj obiektu i potwierdzisz go enterem, otworzysz okno dialogowe takie jak w menu kontekstowym na pulpicie. Dalsze czynności są identyczne z opisanymi powyżej. Jeśli zamierzasz umieścić skrót w innym miejscu, wykonaj następujące czynności:

• wyszukaj plik, dla którego chcesz utworzyć skrót, stosując procedurę jak przy kopiowaniu;

• ustaw kursor na nazwie pliku;

• otwórz menu kontekstowe, wybierz opcję „utwórz skrót” i potwierdź ją enterem, Na liście pojawi się obiekt o nazwie „skrót do ...”;

• jeśli chcesz zmienić nazwę skrótu postępuj jak przy zmianie nazwy innych obiektów;

• jeśli chcesz skrót przenieść lub skopiować, postępuj jak przy operacjach na innych obiektach;

4. Foldery systemowe

Foldery te są tworzone automatycznie przez system podczas instalacji i posiadają zabezpieczenie przed kasowaniem, zmianą nazwy czy przeniesieniem. System umieszcza je w oknie „mój komputer” na poziomie listy dysków lub na dysku C.

Foldery systemowe to:

• moje dokumenty - folder znajdujący się na dysku C i przeznaczony do przechowywania plików tekstowych i innych, tworzonych przez użytkownika. Folder ten jest domyślną lokalizacją przy zapisywaniu plików np. w edytorze tekstu;

• program files - folder znajdujący się na dysku C, w którym są zebrane pliki aplikacji, pogrupowane w podfoldery;

• drukarki - folder znajdujący się w oknie „mój komputer” i zawierający listę zainstalowanych drukarek oraz opcję „dodaj drukarkę”;

• panel sterowania - folder znajdujący się w oknie „mój komputer”, który pozwala konfigurować różne elementy systemu;

• harmonogram zadań - folder znajdujący się w oknie „mój komputer”, w którym definiujesz zaplanowane zadania np. czas automatycznego uruchamiania określonego programu;

Panel sterowania obejmuje:

• czcionki - folder zawierający listę dostępnych w systemie czcionek. Instalacja nowej czcionki po jej skopiowaniu odbywa się poprzez okno „zainstaluj nową czcionkę” w menu „plik”;

• data i godzina - okno dialogowe, które pozwala na ustawienie tych parametrów;

• dodaj nowy sprzęt - okno dialogowe, które pozwala na instalację nowego sprzętu wybranego z listy lub dołączonego ręcznie;

• dodaj usuń programy - okno dialogowe, które pozwala na instalację nowych i usunięcie zbędnych aplikacji, oraz obsługę instalatora systemu windows i dysku startowego;

• drukarki - folder zawierający listę zainstalowanych drukarek oraz opcję „dodaj drukarkę”. Jest to folder, który występuje także osobno w oknie „mój komputer” poniżej listy dysków;

• dźwięki - okno dialogowe, które pozwala na zmiany domyślnych i instalowanie nowych sygnałów dźwiękowych oraz powiązanie ich z określonymi zdarzeniami występującymi podczas pracy z różnymi programami;

• ekran - okno dialogowe, w którym możesz ustawić tło, wygaszacz ekranu i inne parametry;

• find fast - folder, który zawiera elementy kontrolne szybkiego wyszukiwania dokumentów w pakiecie Microsoft Office;

• hasła - okno dialogowe, w którym możesz zmienić hasło systemu windows oraz określić, czy wszyscy użytkownicy twojego komputera mają korzystać z tych samych ustawień pulpitu;

• klawiatura - okno dialogowe, w którym określasz opóźnienie i częstotliwość powtarzania znaku z klawiatury oraz język;

• kontrolery gry - okno dialogowe zawierające ustawienia związane z obsługą joysticka;

• modemy - okno dialogowe, służące do instalowania i ustawień modemu;

• multimedia - okno dialogowe, w którym dokonujesz ustawień dla odtwarzacza CD-ROM, DVD oraz karty graficznej;

• mysz - okno dialogowe, w którym ustawiasz parametry przycisków i wskaźnika myszy, np. określasz praworęczność lub leworęczność myszy;

• opcje internetowe - okno dialogowe, które pozwala na zmiany ustawień obsługi internetu;

• opcje ułatwień dostępu - okno dialogowe, które obejmuje zakładki: klawiatura, dźwięk, ekran, mysz i ogólne;

• sieć - okno dialogowe, które pozwala ustawić parametry funkcjonowania sieci, jeśli twój komputer pracuje w sieci;

• system - okno dialogowe, które umożliwia ci sprawdzenie i zmiany ustawień sprzętu;

• ustawienia regionalne - okno dialogowe, w którym możesz ustawić datę, godzinę i strefy czasowe, oraz notyfikację liczb i symbole walut;

• użytkownicy - okno dialogowe, w którym określasz hasła dla użytkowników, jeśli na twoim komputerze pracuje kilka osób;

• zarządzanie energią - okno dialogowe określające źródła energii i ich optymalne ustawienie;

• źródła danych odbc 32 bity;

5. Elementy konfigurowania ustawień

a) Data i godzina

Jeśli chcesz zmienić datę lub godzinę w systemie, wykonaj następujące czynności:

• w panelu sterowania otwórz okno „data i godzina”;

• okno to posiada 10 elementów, zebranych w zakładce „data i godzina”. Możesz dokonywać zmian w ustawieniach daty, godziny, strefy czasowej i respektowania przez system czasu letniego;

• po dokonaniu korekty przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem;

b) Dźwięk

• Jeśli chcesz zmienić lub ustawić dźwięk powiązany ze zdarzeniem w programie, wykonaj następujące czynności:

• otwórz okno „dźwięki” w panelu sterowania;

• okno to posiada jedną zakładkę „dźwięki”, która obejmuje 6 elementów;

• po otwarciu okna punkt uwagi umieszczony jest na widoku drzewa „zdarzenia”. Drzewo to rozwijasz strzałkami i ustawiasz kursor na zdarzeniu, do którego chcesz przypisać dźwięk lub w którym chcesz zmienić dźwięk domyślny. Pozycje drzewa mają oznaczoną głębokość;

• w polu edycji pojawia się ścieżka dostępu, jeśli dźwięk jest zdefiniowany;

• przycisk „przeglądaj” umożliwia ci wyszukanie nowego dźwięku. Po zakończeniu wyszukiwania ścieżka dostępu automatycznie ulegnie korekcie;

• masz możliwość sprawdzenia, jaki dźwięk wybrałeś;

• po zakończeniu wyszukiwania przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem;

c) Powiadamianie o płycie CD

Standardowe ustawienie powoduje, że płyta CD, umieszczona w napędzie, zostaje automatycznie odtworzona. Jeśli korzystasz często z płyt, zawierających programy, których nie chcesz instalować, a jedynie obejrzeć, ustawienie automatycznego odtwarzania może być kłopotliwe.

Jeśli chcesz sterować ręcznie odtwarzaniem i otwieraniem płyt CD, wykonaj następujące czynności:

• otwórz okno „system” w panelu sterowania;

• okno zawiera zakładki: ogólne, menedżer urządzeń, profile sprzętowe oraz wydajność;

• przejdź tabem na zakładkę „ogólne” i strzałką w prawo ustaw kursor na zakładce „menedżer urządzeń”;

• za pomocą klawisza tab przejdź na widok drzewa, na którym domyślną pozycją jest komputer. Przy pozycji podana jest głębokość;

• strzałkami przejdź na pozycję CD-ROM, która znajduje się na głębokości 2 i rozwiń tę pozycję;

• ustaw kursor na nazwie zainstalowanego CD-ROM-u;

• przejdź tabem na przycisk „właściwości” i potwierdź go enterem;

• otworzysz następne okno, w którym znajdują się zakładki: ogólne, ustawienia i sterownik;

• przejdź strzałką w prawo na ustawienia;

• odszukaj tabem pole wyboru „automatyczne powiadamianie przy wkładaniu”;

• jeśli chcesz sterować ręcznie otwieraniem płyt, ustaw spacją status tego pola na nieoznaczone;

• jeśli chcesz odtwarzać płyty automatycznie, ustaw status tego pola na oznaczone;

• po określeniu statusu pola przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem;

• powrócisz do poprzedniego okna na przycisk właściwości;

• przejdź tabem na przycisk okey i potwierdź go enterem;

Explorator windows

Explorator windows to program, który pozwala na szybkie przeglądanie zasobów komputera. Możesz w nim wykonywać operacje omówione powyżej, podobnie jak w oknie „mój komputer”.

Jeśli chcesz uruchomić exploratora, wykonaj następujące czynności:

• otwórz menu start klawiszem windows lub kombinacją klawiszy ctrl escape;

• strzałkami w górę i w dół wybierz programy i rozwiń je strzałką w prawo;

• wybierz skrót „explorator windows” i otwórz go enterem;

Pojawi się obraz drzewa, obejmujący listę dysków i folderów. W zależności od otwartych okien po uruchomieniu exploratora punkt uwagi będzie umieszczony na odpowiedniej liście folderów. Po elementach listy poruszasz się strzałkami w górę i w dół, a jeśli element jest zamknięty, rozwijasz go za pomocą strzałki w prawo. Przy nazwach elementów określona jest głębokość, która pozwala ci zorientować się w położeniu folderu w stosunku do dysku i stwierdzić, czy dany folder zawiera podfoldery. Gdy ustawisz kursor na folderze, który zawiera pliki, możesz uzyskać dostęp do listy plików za pomocą klawisza tab. Jeśli go naciśniesz, rozwiniesz listę plików.

Możesz także uruchomić exploratora windows w dowolnym momencie pracy, naciskając kombinację klawiszy windows E. Uzyskasz wówczas obraz drzewa, obejmujący zasoby komputera, a punkt uwagi będzie umieszczony na elemencie „mój komputer”. Jeśli poruszasz się po drzewie za pomocą klawiatury kursorów, na liście dysków elementy będą domyślnie otwierane, a w razie braku dostępu, np. do dysku A, pojawi się okno z odpowiednim komunikatem oraz przyciskami „ponów próbę” i „anuluj”. Aby bezpiecznie przejść do następnego elementu listy dysków, wybierz przycisk anuluj i potwierdź go entere.

Po wyszukaniu określonego obiektu procedura kopiowania, przenoszenia itd. jest identyczna jak w oknie „mój komputer”.

Outlook Express

1. Informacje ogólne

Jest to program służący do obsługi poczty elektronicznej wraz z uczestnictwem w grupach dyskusyjnych. W celu jego użytkowania musisz posiadać połączenie z internetem. Może to być łącze stałe lub modemowe, a im większa pojemność łącza, tym szybciej będzie funkcjonował program.

Skrót do uruchomienia outlooka mieści się standardowo na pulpicie i nazywa się, podobnie jak program, outlook express. Po uruchomieniu pojawi się obraz drzewa, który obejmuje foldery:

• skrzynka odbiorcza czyli miejsce, gdzie trafiają wiadomości otrzymane;

• skrzynka nadawcza czyli miejsce, gdzie wiadomości są przechowywane przed wysłaniem;

• elementy wysłane czyli miejsce, gdzie przechowywane są wiadomości po prawidłowym wysłaniu;

• elementy usunięte czyli miejsce, gdzie trafiają wiadomości, usunięte z innych folderów;

• kopie robocze czyli miejsce, gdzie trafiają wiadomości poprawiane i przeredagowywane;

Po liście folderów poruszasz się strzałkami w dół i w górę. Do listy podstawowych folderów możesz również dodać własne, wykorzystując zawartą w menu „plik” opcję „nowy” i wybierając okno „folder”. Elementy okna pozwalają na określenie nazwy i lokalizacji nowego folderu, a gdy po wpisaniu danych potwierdzisz enterem przycisk okey, na liście folderów pojawi się utworzony przez ciebie element. Każdy z folderów możesz rozwinąć za pomocą klawisza tab. Otrzymasz wówczas listę zawartych w danym folderze wiadomości.

Wiadomość posiada kilka elementów, widocznych w jej nazwie. Są to:

• adresat wiadomości lub jej nadawca, w zależności od folderu, w którym znajduje się dana wiadomość;

• temat wiadomości, który określa, czego dotyczy treść;

• data wysłania wiadomości;

• godzina wysłania wiadomości;

• znacznik statusu wiadomości (przeczytana, nie przeczytana, przesłana dalej itp.);

• znacznik, informujący o załączniku;

Jednym z elementów wiadomości jest adres e-mail, czyli odpowiednio skonstruowany zapis, który pozwala systemowi na identyfikację adresata i nadawcy. Składa się on z dwóch członów. Pierwszy to tzw. login, określający użytkownika adresu. Może to być nazwisko, przydomek, imię itp. Login zakończony jest znakiem zwanym małpka lub embrion (dwójka z klawiatury alfa-numerycznej z shiftem). Druga część adresu to tzw. domena, która określa nazwę dostawcy internetowego, nazwę własną firmy itp. oraz rodzaj prowadzonej działalności i kraj lub region. Domena nie musi zawierać wszystkich wymienionych elementów. Składniki domeny oddzielone są kropką. Pamiętaj, że w adresach e-mail mogą występować znaki literowe łacińskie, znaki liczbowe, znaki specjalne takie jak podkreślacz, minus czy slash, ale nie wolno używać np. polskich znaków literowych. Z reguły cały adres piszesz małymi literami.

2. Wiadomości pocztowe - obsługa podstawowa

a) Odbieranie i wysyłanie wiadomości

Jeśli chcesz odebrać pocztę, po otwarciu programu naciśnij kombinację klawiszy ctrl M, która uruchamia opcję „wyślij i odbierz wszystkie”. Odbierzesz wówczas wszystkie wiadomości i wyślesz te, które znajdują się w skrzynce nadawczej. Otrzymane wiadomości pojawią się na liście skrzynki odbiorczej. W trakcie użytkowania programu do uruchomienia opcji „wyślij i odbierz wszystkie” możesz także skorzystać z klawisza F-5, który odświeża ekran.

Jeśli chcesz tylko odebrać wiadomości, wykonaj następujące czynności:

• otwórz menu lewym altem;

• strzałką w prawo rozwiń listę główną i ustaw kursor na menu „narzędzia”;

• rozwiń menu „narzędzia” strzałką w dół i ustaw kursor na opcji „wyślij i odbierz”;

• rozwiń tę opcję strzałką w prawo, ustaw kursor za pomocą strzałki w dół na opcji odbierz wszystkie i potwierdź wybór enterem;

Wszystkie wiadomości zostaną odebrane i umieszczone w skrzynce odbiorczej. Wiadomości ze skrzynki nadawczej nie zmienią lokalizacji.

Jeśli zdefiniowałeś reguły wiadomości, podczas odbierania poczty wiadomości otrzymane pojawią się w podfolderach skrzynki odbiorczej zgodnie z ustawieniami reguł.

Jeśli w menu „narzędzia” w oknie „opcje” masz nie oznaczone pole wyboru „wyślij wiadomości bezzwłocznie”, możesz wysłać swoje wiadomości, które znajdują się w skrzynce nadawczej przygotowane do wysłania, nie odbierając jednocześnie poczty. Aby tylko wysłać wszystkie wiadomości, wykonaj następujące czynności:

• rozwiń menu „narzędzia” i wybierz opcję „wyślij i odbierz” podobnie jak przy odbieraniu wiadomości;

• rozwiń wybrany element strzałką w prawo;

• strzałką w dół ustaw kursor na opcji „wyślij wszystkie” i potwierdź wybór enterem;

Wszystkie wiadomości, znajdujące się w skrzynce nadawczej zostaną wysłane, a poczta będzie nieodebrana.

Jeśli pole wyboru „wyślij wiadomości bezzwłocznie” jest oznaczone, każda wiadomość po przeniesieniu do skrzynki nadawczej zostanie automatycznie wysłana.

Możesz posiadać więcej niż jedno konto pocztowe. Aby wysłać i odebrać wiadomości w obrębie jednego konta, wykonaj następujące czynności:

• otwórz lewym altem menu i rozwiń listę główną strzałką w prawo;

• ustaw kursor na menu „narzędzia” i rozwiń listę strzałką w dół;

• ustaw kursor na pozycji „wyślij i odbierz” i rozwiń listę strzałką w dół;

• ustaw kursor na nazwie konta, z którego chcesz wysłać i odebrać wiadomości i potwierdź wybór enterem;

Wiadomości zostaną wysłane i odebrane w obrębie tego konta. wiadomości związane z innymi kontami pozostaną nie wysłane i nie odebrane.

b) Czytanie i redagowanie wiadomości

Po odebraniu poczty w twojej skrzynce odbiorczej lub jej podfolderach pojawią się nowe wiadomości. Są one oznaczone jako nieprzeczytane. Jeśli w menu „widok” masz układ wiadomości określony tak, że poza tematem i nadawcą widzisz od razu treść, w celu przeczytania wiadomości nie musisz jej otwierać. Jeśli ustawienia widoku pozwalają ci na obejrzenie tylko listy nazw otrzymanych wiadomości, w celu przeczytania poczty wykonaj następujące czynności:

• jeśli punkt uwagi znajduje się gdzie indziej, po odebraniu poczty przejdź na folder skrzynka odbiorcza i rozwiń tabem listę obiektów, zawartych w folderze (jeśli posiadasz zdefiniowane reguły wiadomości i założone podfoldery skrzynki odbiorczej, rozwiń listę zawartości kolejno tych podfolderów);

• ustaw kursor strzałką w górę lub w dół na określonej wiadomości;

• otwórz wiadomość enterem;

• pojawi się treść wiadomości, po której możesz przemieszczać się kursorem;

• po przeczytaniu wiadomości zamknij okno kombinacją klawiszy lewy alt F-4 lub wybierz odpowiednią opcję z menu;

• po zamknięciu wiadomości powrócisz na listę wiadomości i możesz przeczytać następną;

Jeśli chcesz zredagować i wysłać wiadomość, wykonaj następujące czynności:

• naciśnij kombinację klawiszy ctrl N lub wybierz z menu „plik” opcję „nowy” i rozwiń ją, a następnie wybierz z listy opcję „wiadomość pocztowa” i potwierdź ją enterem;

• pojawi się okno, które posiada 4 elementy” pole edycji „do:”, pole edycji „dw”, pole edycji „temat” oraz pole edycji, przeznaczone na treść wiadomości. Punkt uwagi umieszczony jest domyślnie w polu edycji „do:”;

• W polu edycji „do:” wpisz adres odbiorcy wiadomości;

• przejdź tabem na pole edycji „dw” i wpisz adresy osób, którym chcesz udostępnić wiadomość. Jeśli wysyłasz wiadomość do jednego odbiorcy, pomiń to pole;

• przejdź tabem na pole edycji „temat” i wpisz tytuł wiadomości, żeby odbiorca zorientował się, czego ona dotyczy. Możesz wysłać wiadomość bez tematu, ale system będzie wymagał potwierdzenia przy wysyłaniu;

• przejdź tabem na pole edycji, przeznaczone na treść wiadomości. Możesz używać entera do łamania linii oraz poruszać się po polu kursorem;

• jeśli napisałeś całą treść, naciśnij kombinację klawiszy lewy alt S, która przeniesie wiadomość do skrzynki nadawczej. Jeśli w menu narzędzia w oknie „opcje” masz oznaczone wysyłanie bezzwłoczne, wiadomość zostanie wysłana;

• jeśli w menu narzędzia w oknie „opcje” masz wysyłanie bezzwłoczne nie oznaczone, po przeniesieniu wiadomości do skrzynki nadawczej naciśnij kombinację klawiszy ctrl M, która uruchamia opcję „wyślij i „odbierz wszystkie;

• po wysłaniu wiadomości jej kopia zostanie umieszczona w folderze „elementy wysłane”;

c) Załącznik

W wypadku otrzymania wiadomości z załącznikiem, co jest odpowiednio oznaczone (patrz: nazwa wiadomości), możesz otworzyć lub zapisać załącznik.

Aby zapisać otrzymany załącznik, wykonaj następujące czynności:

• otwórz wiadomość;

• otwórz lewym altem menu i rozwiń strzałką w dół menu „plik”;

• ustaw kursor na oknie „zapisz załączniki” i otwórz okno enterem;

• pojawi się okno dialogowe, które zawiera 6 elementów: widok listy „załączniki do zapisania”, pole edycji „zapisz do”, przycisk przeglądaj, zapisz, anuluj i zaznacz wszystko;

• domyślnie punkt uwagi znajduje się na widoku listy. Strzałkami w górę i w dół ustawiasz kursor na załączniku, który chcesz zapisać. Jeśli wiadomość posiada więcej niż jeden załącznik i wszystkie chcesz zapisać w tym samym miejscu, przejdź tabem na przycisk „zaznacz wszystko” i potwierdź go enterem;

• przejdź na pole edycji „zapisz do”, w którym podana jest domyślna lokalizacja zapisu. Jest to ostatnia lokalizacja zapisywanych załączników;

• Jeśli chcesz zmienić miejsce zapisu, wpisz nową ścieżkę dostępu w polu edycji „zapisz do” lub przejdź tabem na przycisk „przeglądaj” i potwierdź go enterem;

• otworzysz okno, które zawiera 3 elementy: widok drzewa, pozwalający określić nowe miejsce zapisu oraz przyciski okey i anuluj;

• strzałkami rozwiń i wybierz z zasobów komputera miejsce zapisu;

• przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem. Jeśli chcesz przerwać zmianę lokalizacji, skorzystaj z przycisku anuluj. Po anulowaniu wyszukiwania lub potwierdzeniu nowej lokalizacji wrócisz do poprzedniego okna na przycisk „przeglądaj”;

• Jeśli zmieniłeś lokalizację zapisu, w polu edycji „zapisz do” pojawi się nowa ścieżka dostępu. Jeśli chcesz ją sprawdzić, cofnij się na to pole shift tabem;

• zakończ operację, potwierdzając enterem przycisk zapisz;

Do wiadomości możesz wstawić różne obiekty, takie jak wizytówka, podpis, hiperłącze i inne. Najczęściej wstawianym obiektem jest załącznik, czyli plik, dołączony do wiadomości jako element zamknięty, który odbiorca wiadomości może zapisać na swoim dysku.

Jeśli do wysyłanej wiadomości chcesz wstawić załącznik, po napisaniu treści wiadomości wykonaj następujące czynności:

• otwórz menu lewym altem i rozwiń listę strzałką w prawo;

• ustaw kursor na „wstaw” i rozwiń opcję strzałką w dół;

• wybierz okno „plik załącznika” i otwórz je enterem;

• pojawi się okno dialogowe, które posiada 7 elementów: pole edycji „nazwa pliku”, listę rozwijaną „pliki typu”, przyciski „dołącz” i „anuluj” oraz listę rozwijaną „szukaj w” i widok listy „szukaj w”, który jest kontynuacją listy rozwijanej;

• punkt uwagi domyślnie znajduje się na polu edycji „nazwa pliku”, gdzie możesz wpisać ścieżkę dostępu do pliku, który chcesz wstawić jako załącznik. Jeśli nie znasz ścieżki albo nie chcesz jej wpisywać ręcznie, pomiń to pole;

• niezależnie czy wypełniłeś poprzednie pole edycji, czy nie, przejdź tabem na listę rozwijaną „pliki typu”. Strzałkami w górę i w dół poruszasz się po liście, która standardowo zawiera jeden element: „wszystkie pliki”, co oznacza, że program jest dostosowany do wstawiania wszystkich typów plików jako załączniki;

• przejdź tabem na przycisk „dołącz”, a jeśli wpisałeś ścieżkę dostępu w polu edycji „nazwa pliku”, możesz potwierdzić go enterem. Do twojej wiadomości zostanie wstawiony załącznik, odnaleziony na podstawie wpisanej przez ciebie ścieżki. Jeśli pole edycji „nazwa pliku” pozostawiłeś puste, pomiń przycisk „dołącz”;

• jeśli nie potwierdziłeś przycisku „dołącz”, przejdź tabem na przycisk „anuluj”. Jeśli chcesz przerwać wstawianie załącznika, potwierdź go enterem, a jeśli chcesz kontynuować zadanie, pomiń przycisk;

• przejdź tabem na pole wyboru „utwórz skrót do tego pliku”, które jest standardowo nieoznaczone. Jeśli chcesz wstawić do wiadomości skrót do określonego pliku, oznacz pole spacją. Jeśli nie chcesz wstawić do wiadomości skrótu, pozostaw pole nie oznaczone i pomiń je;

• niezależnie czy pole wyboru „utwórz skrót do tego pliku” jest oznaczone, czy nie, przejdź tabem na listę rozwijaną „szukaj w”;

• za pomocą strzałek w górę i w dół (czasem także w prawo i lewo) ustaw kursor na nazwie dysku. Jeśli wstawiany plik znajduje się w folderze „moje dokumenty” możesz ustawić kursor na skrócie do tego folderu, który znajduje się na liście jako element pulpitu;

• przejdź tabem na widok listy „szukaj w”, która pokaże ci zawartość dysku lub folderu, wybranego na poprzedniej liście. Ustaw kursor na pliku, który chcesz wstawić do wiadomości. Jeśli poszukiwany plik znajduje się wewnątrz folderu, który jest widoczny na liście, otwórz folder enterem. Pojawi się lista zawartości tego folderu. Odszukaj plik i ustaw na nim kursor;

• przejdź tabem na pole edycji „nazwa pliku”, na którym pojawi się automatycznie nazwa wskazanego pliku, określona na podstawie elementów wybranych z obu list „szukaj w”;

• jeśli nazwa pliku jest właściwa, wstaw załącznik, naciskając enter lub przechodząc tabem na przycisk „dołącz” i potwierdzając go enterem;

• jeśli nazwa pliku jest błędna, przejdź tabem na listę rozwijaną „szukaj w” i przeprowadź jeszcze raz procedurę wyszukiwania;

• po potwierdzeniu przycisku „dołącz” (lub naciśnięciu entera na polu „nazwa pliku”) wracasz do okna nowej wiadomości, do której wstawiłeś załącznik. W oknie tym po polu edycji „temat” pojawił się widok listy, na której zobaczysz wstawiony przez siebie załącznik;

• podobnie jak przy wysyłaniu zwykłej wiadomości, po wstawieniu załącznika naciśnij kombinację klawiszy lewy alt S, która przeniesie wiadomość wraz z załącznikiem do skrzynki nadawczej. Jeśli w oknie „opcje” w menu „narzędzia” masz oznaczone wysyłanie bezzwłoczne, wiadomość zostanie wysłana, a jeśli ta opcja jest nieoznaczona, po przeniesieniu wiadomości do skrzynki nadawczej naciśnij kombinację klawiszy ctrl M, która uruchamia opcję „wyślij i odbierz wszystkie” lub skorzystaj z innych opcji wysyłania. Kopia wysłanej wiadomości wraz z załącznikiem zostanie zapisana w folderze „elementy wysłane”;

Jeśli posiadasz więcej niż jedno konto, po otwarciu okna „nowa wiadomość” otrzymasz okno złożone z 5 elementów. Cztery z nich to znane ci pola, przeznaczone na adres, temat itd. Piąty element, umieszczony przed polem edycji”do” to lista rozwijana, która obejmuje dostępne konta. Jedno z nich jest ustawione domyślnie i jeśli nie zmienisz ustawień, wiadomość zostanie wysłana z tego konta. Jeśli chcesz zmienić konto, przed zredagowaniem wiadomości wykonaj następujące czynności:

• po otwarciu okna „nowa wiadomość: cofnij się kombinacją klawiszy shift tab na listę kont;

• za pomocą strzałek w górę i w dół ustaw kursor na nazwie właściwego konta;

• przejdź tabem na pole edycji „do” i postępuj dalej według zasad redagowania wiadomości;

Po zredagowaniu wiadomości i ewentualnym wstawieniu załącznika lub innego obiektu naciśnij ctrl M lub wybierz inną z wyżej opisanych możliwości wysyłania poczty.

d) Przesyłanie wiadomości i odpowiedzi

Operacje te odbywają się według zasad, określonych w ustawieniach okna „opcje” w menu „narzędzia”. Określając statusy odpowiednich pól decydujesz, czy przesyłane wiadomości posiadają oryginalne załączniki, czy do odpowiedzi dołączony zostanie oryginalny tekst itp.

Przesyłanie dalej wiadomości to operacja, polegająca na przesłaniu do innego adresata otrzymanej wiadomości w oryginalnym brzmieniu. Możesz do takiej wiadomości dołączyć własny tekst lub załącznik.

Aby przesłać dalej otrzymaną wiadomość, wykonaj następujące czynności:

• zamknij otrzymaną wiadomość, jeśli ją czytałeś;

• ustaw kursor na wiadomości;

• naciśnij kombinację klawiszy ctrl F, która otworzy okno przesyłania dalej lub wybierz odpowiednią opcję z menu „wiadomość”;

• pojawi się okno, które posiada elementy takie jak okno „nowa wiadomość” ( jeśli posiadasz więcej niż jedno konto, okno będzie zawierać listę kont z jednym ustawionym domyślnie);

• wypełniasz pola podobnie jak przy redagowaniu nowej wiadomości;

• w polu edycji, przeznaczonym na tekst, możesz dopisać własny komentarz, możesz też wstawić własny załącznik;

• po zredagowaniu wiadomości naciśnij klawisze lewy alt S, by przenieść wiadomość do skrzynki nadawczej. W razie oznaczonego bezzwłocznego wysyłania wiadomość zostanie wysłana;

• po umieszczeniu wiadomości w skrzynce nadawczej postępuj według standardowej procedury wysyłania lub wybierz inną opcję wysyłania, omówioną powyżej;

Możesz otrzymaną wiadomość przesłać jako załącznik. W tym celu:

• ustaw kursor na wiadomości;

• otwórz lewym altem menu i rozwiń listę główną;

• ustaw kursor na menu „wiadomość” i rozwiń listę;

• wybierz opcję „”prześlij dalej jako załącznik” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno, podobne do okna „nowa wiadomość”;

• wiadomość będzie widoczna jako załącznik na liście za polem edycji „temat”, podobnie jak przy wstawianiu standardowego załącznika;

• wypełnij pola podobnie jak przy redagowaniu standardowej wiadomości;

• wyślij wiadomość, stosując standardową procedurę wysyłania lub inne opcje wysyłania;

Wiadomość przesłana jako załącznik po otwarciu będzie wyglądać jak standardowa wiadomość, posiadająca odpowiednie elementy: adres nadawcy, adres odbiorcy, datę, treść, listę załączników itp. Jeśli otrzymasz pocztę z wiadomością, przesłaną jako załącznik, postępuj podobnie jak przy otwieraniu i zapisywaniu standardowych załączników.

Odpowiedź to wysłanie wiadomości pod automatycznie wstawiony adres nadawcy wiadomości otrzymanej.

Aby zredagować odpowiedź, wykonaj następujące czynności:

• zamknij wiadomość otrzymaną po jej przeczytaniu;

• ustaw kursor na wiadomości;

• naciśnij kombinację klawiszy ctrl R, która otworzy okno odpowiedz nadawcy” lub wybierz odpowiednią opcję z menu „wiadomość”;

• pojawi się okno „odpowiedz nadawcy”, które posiada elementy takie jak okno „nowa wiadomość” (jeśli posiadasz więcej niż jedno konto, dodatkowo pojawi się lista kont);

• wypełnij pola podobnie jak przy redagowaniu nowej wiadomości;

• po zredagowaniu odpowiedzi postępuj tak, jak po zredagowaniu wiadomości przesyłanej dalej;

3. Inne operacje

a) Kopiowanie i przenoszenie

Możesz skopiować nazwę wiadomości wraz z adresem nadawcy i odbiorcy oraz datą wysłania. W tym celu ustaw kursor na nazwie wiadomości i naciśnij ctrl C, by skopiować tekst do schowka lub wybierz z menu „edycja” odpowiednią opcję. Skopiowany tekst możesz wkleić (ctrl V) do np. dokumentu tekstowego lub innej wiadomości. Przy tej operacji nie możesz skorzystać z opcji „przenieś”.

Możesz skopiować treść wiadomości aktualnie otwartej. W tym celu zaznacz tekst (ctrl A) lub jego część (shift i strzałki), naciśnij ctrl C, by przenieść zaznaczony tekst do schowka, a następnie otwórz miejsce, gdzie chcesz go wkleić (ctrl V). Możesz skopiowany tekst wkleić do dokumentu tekstowego lub do innej wiadomości. Nie możesz wyciąć (ctrl X) zaznaczonego tekstu i przenieść go w inne miejsce.

Kopiowanie może też dotyczyć wiadomości jako całości, którą kopiujesz do innego folderu w programie Outlook Express.

Aby skopiować wiadomość, wykonaj następujące czynności:

• ustaw kursor na nazwie wiadomości, którą chcesz skopiować;

• otwórz lewym altem menu i rozwiń listę główną;

• ustaw kursor na menu „edycja” i rozwiń listę strzałką w dół;

• wybierz okno „kopiuj do folderu” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno, które zawiera elementy: widok drzewa „kopiuj elementy do wybranego folderu”, przycisk anuluj i przycisk „nowy folder”;

• rozwiń drzewo i wybierz folder, do którego chcesz skopiować wiadomość lub załóż nowy folder, potwierdzając enterem przycisk „nowy folder”;

• jeśli wybrałeś przycisk „nowy folder”, otworzyłeś nowe okno, które zawiera: pole edycji „nazwa folderu”, przycisk okey i anuluj;

• po określeniu miejsca kopiowania pojawi się przycisk okey, którym akceptujesz operację;

Wiadomość możesz również przenieść do innego folderu. Jeśli chcesz przenieść wiadomość, postępuj podobnie jak przy kopiowaniu, wybierając odpowiednią opcję z menu „edycja”. Możesz także użyć przyspieszacza ctrl shift V, który otwiera okno przenoszenia bez uruchamiania paska poleceń.

b) Kasowanie i kompaktowanie

Kasowanie wiadomości odbywa się w kilku etapach:

• Przeniesienie wiadomości do folderu „elementy usunięte”;

• usunięcie wiadomości z folderu „elementy usunięte”;

• wyczyszczenie folderu „elementy usunięte”;

• kompaktowanie folderu;

• kompaktowanie wszystkich folderów;

Jeśli chcesz przenieść wiadomość do folderu „elementy usunięte”, ustaw kursor na nazwie wiadomości i naciśnij klawisz delete lub wybierz z menu „edycja” opcję „usuń”. Jeśli wiadomość pochodziła z folderu „elementy wysłane” po przeniesieniu do „elementów usuniętych” zmieni się adres wiadomości z adresu odbiorcy na twój własny.

Jeśli chcesz trwale usunąć wiadomość, wykonaj następujące czynności:

• ustaw kursor na wiadomości;

• naciśnij shift delete;

• pojawi się okno, które zawiera komunikat”czy na pewno chcesz trwale usunąć wiadomość?” oraz przyciski tak i nie;

• Przejdź tabem na przycisk tak i potwierdź go enterem;

Wiadomość, która znajduje się w folderze „elementy usunięte” po naciśnięciu klawisza delete lub wybraniu z menu „edycja” opcji „usuń” zostanie trwale skasowana. Pojawi się wówczas okno z komunikatem jak przy trwałym usuwaniu (shift delete) wiadomości z innych folderów i procedura usuwania jest taka sama.

Wiadomości znajdujące się w folderze „elementy usunięte” możesz usunąć trwale za pomocą operacji wyczyszczenia folderu. Kasujesz wówczas wszystkie wiadomości naraz. Aby wyczyścić folder „elementy usunięte” wybierz z menu „edycja” opcję „opróżnij folder elementy usunięte” i potwierdź ją enterem. Pojawi się okno z komunikatem i przyciskami tak i nie. Jeśli chcesz wyczyścić folder, przejdź na przycisk tak i potwierdź go enterem.

Kompaktowanie to proces usuwania zapisu wiadomości z folderu przechowywania. Po trwałym usunięciu wiadomości lub wyczyszczeniu folderu „elementy usunięte” pozostaje jeszcze zapis usuniętych wiadomości i można próbować je odzyskać, stosując odpowiednie narzędzia. Po kompaktowaniu wiadomości są nie do odzyskania. Kompaktowanie wybranego folderu lub wszystkich folderów dotyczy zapisu wiadomości, które wcześniej zostały usunięte z kompaktowanego folderu. Inne wiadomości pozostaną niezmienione.

Aby przeprowadzić kompaktowanie wybranego folderu, wykonaj następujące czynności:

• usuń z folderu wiadomości, które chcesz wymazać z dysku;

• ustaw kursor na wybranym folderze lub jego zawartości;

• z menu „plik” wybierz pozycję „folder” i rozwiń ją strzałką w prawo;

• ustaw kursor na opcji „kompaktuj” i potwierdź ją enterem;

Wszystkie wiadomości z tego folderu, które wcześniej usunąłeś, zostaną trwale wymazane z dysku i nie da się ich odzyskać.

Aby przeprowadzić kompaktowanie wszystkich folderów, wykonaj następujące czynności:

• upewnij się, że usunąłeś we wszystkich folderach wiadomości, które chcesz wymazać z dysku;

• niezależnie od umiejscowienia kursora otwórz menu „plik” i rozwiń pozycję „folder” podobnie jak przy kompaktowaniu wybranego folderu;

• wybierz opcję „kompaktuj wszystkie foldery” i potwierdź wybór enterem;

Wiadomości, które wcześniej usunąłeś ze wszystkich folderów, zostaną trwale wymazane. Pamiętaj, że operacja kompaktowania może trwać nawet do kilku minut.

4. Elementy ustawień konfiguracyjnych programu

Outlook Express podobnie jak większość aplikacji pozwala na dostosowanie sposobu funkcjonowania do zindywidualizowanych potrzeb i wymagań użytkownika. Elementy menu umożliwiają daleko idące modyfikacje standardowych ustawień, choć zazwyczaj większość opcji użytkownicy pozostawiają bez zmian.

a) Okno podglądu

Jednym z ustawień, które powinieneś dostosować do twoich potrzeb, jest układ listy wiadomości. Możesz uzyskać widok wiadomości wraz z ich treścią albo same nazwy wiadomości. W pierwszym wypadku przeczytasz treść wiadomości bez jej otwierania, klikając raz lewym przyciskiem myszy, a wchodzisz do wiadomości tylko wówczas, gdy chcesz wykonać operacje np. wydrukować, zapisać załącznik itp. Może to stanowić udogodnienie, ale ryzykujesz umieszczenie na swoim dysku wirusów, które znajdą się w wiadomościach nieznanego pochodzenia i zapiszą się automatycznie podczas czytania treści. Jeśli ustawisz widok na pokazywanie tylko listy nazw wiadomości, w celu przeczytania treści zawsze będziesz zmuszony wejść do wiadomości. Masz wówczas możliwość odrzucenia wiadomości z nieznanego źródła bez ryzyka, że przy jednokrotnym kliknięciu zapisze się na twoim dysku wirus. Taki widok ułatwi ci poruszanie się po liście wiadomości, jeśli obsługujesz program wyłącznie z klawiatury.

Aby ustawić układ listy wiadomości, wykonaj następujące czynności:

• otwórz lewym altem menu, rozwiń listę główną strzałką w prawo i ustaw kursor na menu „widok”;

• rozwiń menu „widok” strzałką w dół, ustaw kursor na oknie „układ” i otwórz je enterem;

• pojawi się okno dialogowe, które posiada 11 elementów, przeznaczonych do ustawień widoku, zebranych w zakładce „układ”;

• przejdź tabem na pole wyboru „pokaż okienko podglądu”;

• jeśli pole jest oznaczone, lista wiadomości będzie zawierać podgląd na ich treść;

• jeśli pole jest nieoznaczone, lista wiadomości będzie zawierać tylko ich nazwy;

• oznaczasz pole i zdejmujesz oznaczenie klawiszem spacja;

• po żądanym określeniu statusu pola przejdź tabem na przycisk okey i potwierdź go enterem;

Jeśli chcesz zmienić ustawiony widok listy wiadomości, powtórz operację, zmieniając status pola.

b) Ustawienia obsługi wiadomości

Ustawienia dotyczące wysyłania i redagowania wiadomości znajdują się w oknie „opcje” w menu „narzędzia”.

Okno to posiada zakładki:

• ogólne czyli ustawienia domyślnej lokalizacji punktu uwagi przy otwarciu programu, odtworzenia dźwięku, gdy przy odbieraniu wiadomości pojawi się poczta w skrzynce odbiorczej lub jej podfolderze, powiadomienia o nowych grupach dyskusyjnych itp. Większość ustawień to pola wyboru, które możesz oznaczyć lub zdjąć oznaczenie;

• czytanie czyli ustawienia statusu wiadomości jako przeczytanych przy wyjściu z programu, ustawienia międzynarodowe, czcionki itp. Elementy tej zakładki to pola wyboru i przyciski;

• potwierdzenie czyli ustawienia potwierdzenia przeczytania wysłanych przez ciebie wiadomości oraz informowania o żądaniu potwierdzenia przeczytania;

• wysyłanie czyli ustawienia dotyczące zapisu kopii wysłanych wiadomości w folderze „elementy wysłane”, bezzwłocznego wysyłania wiadomości, automatycznego dokończenia adresów, formatu wiadomości itp.;

• redagowanie czyli ustawienia czcionek dla wiadomości poczty i grup dyskusyjnych;

• podpisy czyli ustawienia projektowania własnego podpisu, który możesz potem wstawiać do wiadomości;

• pisownia czyli ustawienia korekty, zasad dołączania tekstu przy odpowiedzi i przesyłaniu dalej, edytowanie niestandardowego słownika itp.;

• zabezpieczenia czyli ustawienia identyfikatorów cyfrowych, strefy internetowej itp.;

• połączenie czyli ustawienia łącza modemowego;

• obsługa czyli ustawienia dotyczące usuwania wiadomości, folderu przechowywania itp.;

Aby sprawdzić lub zmienić ustawienia dotyczące wysyłania i redagowania wiadomości, wykonaj następujące czynności:

• otwórz lewym altem menu;

• rozwiń listę strzałką w prawo i ustaw kursor na menu „narzędzia”;

• strzałkami w górę lub w dół rozwiń listę i ustaw kursor na oknie „opcje”;

• otwórz okno „opcje” enterem;

• w zależności od tego, jakie ustawienia chcesz sprawdzić lub zmienić, cofnij się klawiszami shift tab na zakładkę ogólne, a następnie strzałką w prawo ustaw kursor na odpowiedniej zakładce (patrz spis zakładek powyżej);

• po wybraniu zakładki przesuwaj się tabem, aż odnajdziesz interesujący cię element. Jeśli to pole wyboru, używaj spacji do zmiany jego statusu, a jeśli przycisk, otwórz go enterem;

• po dokonaniu zmian potwierdź je przyciskiem okey lub „zastosuj”, który znajduje się w każdej zakładce;

Jeśli redagujesz więcej wiadomości i chcesz je umieścić w skrzynce nadawczej, aby je wysłać przy jednym połączeniu, odszukaj w oknie „opcje” z menu „narzędzia” zakładkę „wysyłanie”, postępując według zasad, podanych powyżej. W zakładce „wysyłanie” znajdź za pomocą klawisza tab pole wyboru „wyślij wiadomości bezzwłocznie” i upewnij się, że pole jest nieoznaczone. Jeśli jest oznaczone, zmień jego status, naciskając spację. Przejdź tabem na przycisk „zastosuj” i potwierdź go enterem. Wszystkie zredagowane wiadomości zostaną umieszczone w skrzynce nadawczej i wysłane dopiero po uruchomieniu wysyłania. Pozwala to na korektę zredagowanych wiadomości po umieszczeniu ich w skrzynce nadawczej, ale przed wysłaniem.

Jeśli pole wyboru „wyślij wiadomości bezzwłocznie” będzie oznaczone, każda zredagowana wiadomość po przeniesieniu jej do skrzynki nadawczej kombinacją klawiszy lewy alt S zostanie natychmiast wysłana, a jej kopia będzie zapisana w folderze „elementy wysłane”. W tym przypadku możesz korygować wiadomość jedynie przed umieszczeniem jej w skrzynce nadawczej.

Jeśli chcesz, by wiadomości były automatycznie wysyłane i odbierane przy uruchamianiu programu, odszukaj w zakładce „ogólne” pole wyboru „wyślij i odbierz wiadomości przy uruchamianiu” i określ status pola jako oznaczony za pomocą klawisza spacja. Jeśli chcesz wysyłać i odbierać wiadomości wyłącznie na żądanie, określ status tego pola jako nieoznaczony. Po określeniu statusu przejdź tabem na przycisk „zastosuj” i potwierdź go enterem.

Jeśli program ma cię poinformować, czy podczas odbierania wiadomości w skrzynce odbiorczej pojawiła się nowa poczta, odszukaj w zakładce „ogólne” pole wyboru „odtwórz dźwięk, gdy przychodzą nowe wiadomości” i określ status tego pola jako oznaczony. Program powiadomi cię standardowo przypisanym do tej usługi dźwiękiem, gdy w skrzynce odbiorczej pojawią się nowe wiadomości. Dźwięk możesz zmienić w folderze systemowym „panel sterowania”.

c) Reguły wiadomości

Program pozwala ci także na segregowanie poczty przychodzącej za pomocą tzw. reguł wiadomości. Reguły te określają kryteria, według których wiadomości są rozdzielane do różnych podfolderów skrzynki odbiorczej. Reguły mogą dotyczyć poczty i grup dyskusyjnych.

Aby zdefiniować regułę wiadomości, wybierz z menu „narzędzia” pozycję „reguły wiadomości”, rozwiń ją i określ rodzaj wiadomości, dla których chcesz ustalić reguły. Do otwarcia pól edycji używaj myszy.

W celu zdefiniowania reguły, postępuj według wytycznych poniżej:

• określ warunki, jakie musi spełnić wiadomość, żeby reguła została zastosowana. System podaje 12 możliwości, z których możesz wybrać jedną lub więcej niż jedną. W polu edycji wpisz żądane informacje, np. adres;

• określ akcję, którą system ma wykonać po rozpoznaniu wiadomości objętej regułą. Akcje wybierasz z listy i podobnie jak przy warunkach możesz wybrać jedną lub więcej niż jedną. W polu edycji wpisz żądane informacje, np. nazwę folderu;

• określ nazwę reguły;

• po określeniu wszystkich parametrów potwierdź enterem przycisk okey;

5. Książka adresowa

a) Uruchamianie programu

Książka adresowa to wielozakładkowe okno, powiązane z programem do obsługi poczty elektronicznej. Książka dostępna jest przez odpowiednią opcję w menu „narzędzia” w programie Outlook Express oraz przez menu startowe.

Aby otworzyć książkę adresową poza programem do obsługi poczty, wykonaj następujące czynności:

• otwórz menu startowe klawiszem windows lub kombinacją klawiszy ctrl escape;

• rozwiń listę i ustaw kursor na pozycji „programy”;

• rozwiń tę pozycję strzałką w prawo i ustaw kursor na pozycji „akcesoria”;

• rozwiń tę pozycję strzałką w dół i ustaw kursor na skrócie „książka adresowa”;

• otwórz skrót enterem;

Jeśli masz otwarty program Outlook Express, w celu uzyskania dostępu do książki adresowej wykonaj, co następuje:

• otwórz lewym altem menu i ustaw kursor strzałką w prawo na menu „narzędzia”;

• rozwiń menu „narzędzia” i ustaw kursor na opcji „książka adresowa”;

• potwierdź wybraną opcję enterem;

b) układ danych w książce

Po otwarciu książki pojawi się okno, które zawiera dwa elementy: pole edycji „wpisz nazwę lub wybierz ją z listy” oraz widok listy, który obejmuje spis nazw, zawartych w książce. Każda nazwa na liście składa się z imienia i nazwiska, pobranych z zakładki „nazwa”, adresu e-mail oraz numeru pozycji na liście.

Jeśli chcesz wyszukać na liście konkretną nazwę, wpisz w polu edycji początek nazwy i przejdź tabem na widok listy. Kursor ustawi się na pierwszej pozycji, która rozpoczyna się od wpisanego tekstu. Możesz także przejrzeć listę strzałkami w górę i w dół i w ten sposób wyszukać daną nazwę.

Po wyszukaniu nazwy możesz obejrzeć i skorygować dane, umieszczone w książce. W tym celu naciśnij kombinację klawiszy lewy alt enter, która otwiera okno „właściwości” lub wybierz odpowiednią opcję z menu „plik”.

Pojawi się okno, które zawiera następujące zakładki:

• podsumowanie, które obejmuje pola tylko do czytania, zawierające wybrane informacje z pozostałych zakładek, takie jak: nazwa (imię i nazwisko), adres e-mail, telefony, nazwę firmy itp.;

• nazwa, która obejmuje pola edycji, przeznaczone do wpisania danych takich, jak: imię, nazwisko, adres e-mail oraz ustawienia adresu e-mail;

• domowe, które mieszczą telefon i adres oraz komórkę;

• służbowe, które są przeznaczone do zapisania danych firmy, telefonu służbowego, faksu itp.;

• osobiste, które obejmują dane o płci, dzieciach i współmałżonku a także datę urodzin, rocznice itp.;

• inne, które pozwalają na notowanie uwag;

• netmeeting, który służy do umieszczenia adresu serwera konferencyjnego;

• identyfikatory cyfrowe, które pozwalają na skojarzenie adresu e-mail z identyfikatorem;

Wszystkie zakładki, oprócz podsumowania, pozwalają na umieszczanie tekstu, dodawanie nowych elementów do listy (np. adresy e-mail) oraz modyfikacje danych. Zakładka „podsumowanie” służy do szybkiego przeglądu najczęściej potrzebnych informacji o kontakcie. Każda zakładka dysponuje ponadto przyciskiem okey, który potwierdza wpisy i zmiany oraz przyciskiem anuluj, który służy do cofnięcia zmian w obrębie zakładki.

Książka adresowa, dzięki powiązaniu z programem do obsługi poczty, umożliwia wykonanie operacji, które ułatwiają i przyspieszają redagowanie wiadomości.

c) Dodawanie kontaktu do książki

Jeśli otrzymałeś wiadomość od osoby, z którą nawiążesz częstą korespondencję, możesz umieścić jej dane w książce adresowej, korzystając z opcji „dodaj nadawcę do książki”. W tym celu wykonaj następujące czynności:

• ustaw kursor na nazwie wiadomości;

• otwórz menu i ustaw kursor na menu „narzędzia”;

• rozwiń listę strzałką w dół i ustaw kursor na opcji „dodaj nadawcę do książki adresowej”;

Do książki zostanie automatycznie dodana nazwa nadawcy oraz jego adres e-mail. Jeśli chcesz zmienić jego dane lub dodać inne elementy kontaktu, otwórz książkę, odszukaj dodanego nadawcę i otwórz okno „właściwości”. Pojawi się standardowe wielozakładkowe okno, opisane powyżej.

Możesz dodać do książki kontakt, który nie jest nadawcą wiadomości. W tym celu otwórz książkę adresową jednym ze sposobów, opisanych powyżej i wykonaj następnie poniższe czynności:

• naciśnij kombinację klawiszy ctrl n lub wybierz z menu „plik” opcję „nowy kontakt” i potwierdź ją enterem;

• pojawi się okno dialogowe, posiadające zakładki takie jak okno „właściwości” opisane powyżej, ale bez zakładki „podsumowanie”;

• punkt uwagi stoi na polu edycji „imię”, które jest pierwszym polem zakładki „nazwa”. Przy wypełnianiu tego pola możesz używać polskich znaków literowych;

• tabem przejdź na następne pole edycji „drugie imię”, które możesz pominąć;

• przejdź na pole edycji „nazwisko” i wypełnij je. Możesz używać polskich znaków literowych;

• przejdź na następne pole edycji „tytuł”, które możesz pominąć;

• kolejny element to combo pole edycji „wyświetl”, które pokazuje proponowaną nazwę kontaktu. Nazwa ta pobierana jest z pól „imię” i „nazwisko”. Możesz ją zmienić, cofając się do tych pól i modyfikując wpis;

• po wpisaniu lub pominięciu przydomka przejdź na pole edycji „adresy e-mail” i wpisz dokładnie adres;

• po wypełnieniu tego pola pojawi się przycisk dodaj, który potwierdź enterem;

• wrócisz na pole edycji „adresy e-mail” gdzie możesz wpisać następny adres tego kontaktu. Jeśli wpiszesz drugi adres, wybierz przycisk dodaj i potwierdź go enterem. Możesz powtórzyć wpis adresów wielokrotnie, stosując powyższe zasady;

• po wpisaniu adresu lub adresów pomiń pole edycji „adresy e-mail” i przejdź na widok listy „adresy e-mail”, na której zobaczysz wszystkie wpisane adresy. Poruszasz się po liście strzałkami w górę i w dół. Jeśli któryś z adresów chcesz zmodyfikować, ustaw na nim kursor i wybierz przycisk „edytuj”, a po dokonaniu zmian potwierdź je enterem. Wrócisz na przycisk „edytuj”;

• następny przycisk „usuń” pozwala na skasowanie adresu, wybranego z listy;

• kolejny przycisk „ustaw jako domyślny” służy do określenia, który adres będzie pobierany domyślnie, gdy jest kilka adresów dla jednego kontaktu;

• jeśli oznaczysz pole wyboru „wyślij pocztę używając tylko zwykłego tekstu”, każda wiadomość, wysyłana pod adresy tego kontaktu będzie miała format zwykłego tekstu, nawet wówczas, gdy nadawca przyśle wiadomość w innym formacie;

• przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem. Wszystkie dane umieszczone w zakładce „nazwa” zostaną zapisane;

W podobny sposób postępuj przy wypełnianiu pozostałych zakładek książki.

d) Pobieranie adresu z książki

Przy redagowaniu wiadomości możesz pole edycji „do” wypełnić, pobierając dane z książki. W tym celu, po otwarciu okna „nowa wiadomość” (ctrl N), wykonaj następujące czynności:

• otwórz menu i ustaw kursor na menu „narzędzia” a następnie rozwiń je strzałką w dół;

• wybierz opcję „wybierz adresatów” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno zawierające 14 elementów, które służą do wyszukania i pobrania adresu;

• skorzystaj z przycisku „znajdź” lub wybierz z listy nazwę adresata, przejdź na przycisk „do” i potwierdź go enterem;

• elementy okna pozwalają na weryfikację pobranego adresu, zdefiniowanie nowego kontaktu itp. Możesz pobrać kilka adresów, jeśli chcesz rozesłać wiadomość do kilku osób;

• po pobraniu i sprawdzeniu adresu przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem. Wrócisz do okna „nowa wiadomość” a pole „do” zostanie wypełnione. Dalej postępuj według zwykłych zasad redagowania i wysyłania wiadomości;

W oknie „opcje” z menu „narzędzia” w zakładce „wysyłanie” znajduje się pole wyboru „automatycznie dokończ adresy e-mail”. Jest ono standardowo oznaczone, co pozwala na domyślne dokończenie adresu według pierwszych znaków, wpisanych w polu „do” lub „dw” w oknie „nowa wiadomość”. Jeśli nie zmieniłeś statusu tego pola, możesz pobrać adres z książki, wpisując pierwsze znaki nazwy adresata. Adres zostanie automatycznie dokończony.

6. Grupy dyskusyjne

Są to płaszczyzny wymiany informacji między osobami o podobnych zainteresowaniach.

Rodzaje grup:

• listy dystrybucyjne (mail lists) które pozwalają na wysyłanie i otrzymywanie wiadomości, widocznych jednocześnie dla wszystkich uczestników grupy. Wiadomości otrzymywane trafiają do twojej skrzynki odbiorczej;

• grupy dyskusyjne (news groups), które pozwalają na przeglądanie zawartości serwera i pisanie wiadomości w trybie on line, bez przechowywania poczty w skrzynce. Po zapisaniu się do takiej grupy nazwa serwera pojawia się jako element drzewa folderów Outlooka;

Internet explorer

a) Informacje ogólne

Jest to program, który umożliwia korzystanie ze stron internetowych. Podobnie jak Outlook Express, wymaga połączenia modemowego lub stałego łącza internetowego.

Strona internetowa to usystematyzowany zbiór informacji, które dotyczą określonej dziedziny, firmy, działalności itp. Jej układ, grafika i treść zależą od projektanta oraz celów, jakim strona ma służyć. Zazwyczaj posiada ona stronę główną, która zawiera najistotniejsze treści i system podstron, rozwijających określone zagadnienia. Elementem, który umożliwia otwarcie podstron lub innej strony, jest link. Link poprzedza adres internetowy albo nałożony na adres inny tekst, który ma ułatwić orientację w tematyce strony lub podstrony, otwieranej przez ten link. Link może też odnosić się do adresu e-mail i wtedy jego otwarcie pozwoli ci wysłać wiadomość pocztową pod zdefiniowany na stronie adres. Strony internetowe są często wyposażone w różnego typu wyszukiwarki, które pozwalają na odnalezienie określonego tekstu na stronie.

Strona internetowa posiada adres, który składa się zwykle z kilku elementów, oddzielonych kropką. Zazwyczaj adres zaczyna się skrótem www zakończonym kropką. Adres może zawierać nazwę firmy, imię, określenie tematyki itp. Dalsze elementy adresu mogą odnosić się do rodzaju działalności, jaką uprawia właściciel, lub określać kraj czy region. Adresy internetowe, podobnie jak adresy e-mail, nie mogą zawierać polskich znaków i pisane są małymi literami.

b) Otwieranie stron

Aby uruchomić internet explorera, ustaw kursor na ikonie tego programu, która znajduje się standardowo na pulpicie. Gdy naciśniesz enter, załaduje się tzw. strona startowa, którą możesz zdefiniować sam lub pozostawić domyślnie uruchamianą stronę Microsoft.

W celu otwarcia określonej strony internetowej wykonaj następujące czynności:

• po uruchomieniu strony startowej naciśnij lewy alt W;

• w otwartym polu edycji wpisz poprawnie adres strony i potwierdź go enterem;

Czas otwierania strony zależy od szybkości twojego łącza, obciążenia kanałów komunikacyjnych oraz liczby aktualnych użytkowników strony. Jeśli wpisałeś błędny adres lub poszukiwana strona jest niedostępna, pojawi się odpowiedni komunikat.

c) Klawisze i kombinacje klawiszy, które służą do poruszania się po stronie:

• lewy alt W - otwarcie pola edycji dla adresu;

• lewy alt strzałka w lewo - powrót do poprzedniej strony;

• strzałki - poruszanie się po zawartości strony;

• tab - przesuwanie się po spisie linków w przód;

• shift tab - przesuwanie się po spisie linków w tył;

• enter - potwierdzanie wpisu w polu edycji wyszukiwarek;

Ze względu na rozmaitość rozwiązań stosowanych przez projektantów stron internetowych dokładne wytyczne poruszania się po zasobach strony są niemożliwe. Jeśli używasz myszy, na każdej stronie znajdziesz wiele symboli graficznych, które ułatwią ci odnalezienie żądanej informacji.

d) Dodawanie do ulubionych

Jeśli często otwierasz określoną stronę, możesz dodać jej adres do ulubionych i uniknąć każdorazowego wpisywania adresu. Aby dodać adres, wykonaj następujące czynności:

• otwórz stronę, której adres chcesz dodać;

• otwórz menu i rozwiń listę główną;

• ustaw kursor na menu „ulubione” i rozwiń je strzałką w dół;

• wybierz okno „dodaj do ulubionych i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno, które zawiera 4 elementy: pole edycji „nazwa”, przycisk „utwórz w” oraz przyciski okey i anuluj;

• punkt uwagi jest umieszczony domyślnie na polu edycji „nazwa”, które jest wypełnione. Jeśli nie akceptujesz proponowanej nazwy, wpisz własną, a jeśli nie zamierzasz dokonywać zmian, pomiń to pole;

• przejdź tabem na przycisk „utwórz w” i otwórz go enterem. Do elementów okna dodane zostaną dwa następne: widok drzewa „utwórz w” oraz przycisk „nowy folder”;

• przejdź tabem na widok drzewa „utwórz w” i za pomocą strzałek ustaw kursor na folderze, w którym chcesz umieścić skrót do strony. Drzewo obejmuje tylko strukturę ulubionych, a jeśli skrót ma się znaleźć w innym folderze, skorzystaj z przycisku „nowy folder”;

• jeśli określiłeś nazwę i lokalizację, przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem;

Dodany adres pojawi się jako skrót w ulubionych menu start.

e) Inne operacje

Elementy treści strony możesz drukować, zapisać na własnym dysku i wykonać inne operacje, dostępne na pasku poleceń.

Jeśli chcesz przesłać stronę, wykonaj następujące czynności:

• otwórz żądaną stronę;

• otwórz menu i rozwiń, aż ustawisz kursor na menu „narzędzia”;

• rozwiń listę strzałką w dół i ustaw kursor na pozycji „poczta i grupy dyskusyjne”;

• rozwiń pozycję strzałką w prawo;

• wybierz strzałką w dół okno „wyślij stronę”;

• pojawi się okno podobne do okna „nowa wiadomość”, ale na liście załączników będzie widoczny plik w formacie html, który zawiera treść strony;

• po standardowym wypełnieniu pozostałych pól wyślij pocztę według zwykłych zasad;

Jeśli chcesz przesłać jedynie łącze do określonej strony, postępuj podobnie jak w przypadku przesyłania strony. Po rozwinięciu pozycji „poczta i grupy dyskusyjne” wybierz okno „prześlij łącze” i po jego otwarciu wypełnij pozostałe pola. Do twojej wiadomości zostanie automatycznie wstawiony załącznik zawierający łącze do strony. Odbiorca wiadomości może otworzyć stronę, klikając na linku.

Microsoft Word

1. Uruchamianie programu i otwieranie dokumentów

a) Nowy dokument

Program Word stwarza wiele możliwości otwarcia dokumentów. W zależności od rodzaju otwartych okien możesz zastosować różne techniki otwarcia nowego dokumentu.

Jeśli chcesz otworzyć aplikację i okno dokumentu z pustym polem edycyjnym, wykonaj następujące czynności:

• otwórz menu startowe przyciskiem windows lub kombinacją klawiszy ctrl escape;

• rozwiń listę i ustaw kursor na pozycji „akcesoria”;

• rozwiń „akcesoria” strzałką w prawo i strzałką w dół lub literą M poszukaj skrótu o nazwie „MS Word”;

• ustaw kursor na skrócie i naciśnij enter;

Otworzysz nowe okno aplikacji i dokumentu. Stosuj tę technikę, jeśli nie masz aktualnie otwartych innych dokumentów Word, ponieważ nowy dokument pojawi się w nowym, niezależnym oknie aplikacji. Jeśli przy skorzystaniu z tej metody będziesz miał otwarty inny dokument Word, uzyskasz dwa okna aplikacji Word.

W celu otwarcia okna aplikacji i dokumentu z pustym polem edycyjnym możesz także wykonać następujące czynności:

• otwórz menu startowe;

• strzałkami w górę i w dół znajdź okno „nowy dokument office” i potwierdź wybór enterem. Okno to pojawia się w menu start po instalacji pakietu office lub jego elementów;

• otworzysz okno, które posiada kilka zakładek. Jeśli chcesz otworzyć standardowy dokument word, musisz rozwinąć zakładkę „ogólne”, która jest pierwsza i punkt uwagi stoi domyślnie na niej;

• przejdź tabem na widok listy i strzałkami wybierz pozycję „pusty dokument” (jeśli nie masz zainstalowanych innych elementów pakietu office, będzie to jedyna pozycja na liście;

• przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem;

Uwaga! Jeśli menu start nie zamknie się automatycznie, wskaż je jeszcze raz, naciskając klawisz windows lub ctrl escape i zamknij, naciskając escape.

Jeśli masz aktualnie otwarty dokument Word, aby otworzyć nowy dokument w obrębie tego samego okna aplikacji, naciśnij kombinację klawiszy ctrl N lub wybierz z menu „plik” opcję „nowy” i potwierdź ją enterem. W tym samym celu możesz także skorzystać z okna „nowy dokument office” w menu startowym, według zasad, opisanych powyżej. Otwarte pole edycyjne pojawi się w tym samym oknie aplikacji, co dokument, który masz aktualnie otwarty. Między oboma oknami dokumentu przełączasz się kombinacją klawiszy ctrl F-6.

b) Dokument już istniejący

Do otwierania dokumentów już istniejących możesz zastosować kilka metod, w zależności od położenia punktu uwagi, celu otwarcia dokumentu itp.

Jeśli aplikacja Word jest zamknięta, możesz otworzyć żądany dokument, wyszukując plik w zasobach komputera. W tym celu zastosuj te same zasady, które odnoszą się do standardowego wyszukiwania obiektów, opisane w „podstawowych operacjach na folderach i plikach”. Pamiętaj, że ostatnio otwierane dokumenty posiadają skróty w „dokumentach” menu start.

Możesz także użyć opcji „otwórz dokument office”, która jest przeznaczona do wyszukiwania plików pakietu office.

Aby otworzyć dokument przez opcję „otwórz dokument office”, wykonaj następujące czynności:

• otwórz menu start;

• strzałkami w górę i w dół ustaw kursor na oknie „otwórz dokument office” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno zawierające następujące elementy: pole rich-edit „nazwa pliku”, lista rozwijana „pliki typu”, pole rich-edit „tekst lub właściwość”, lista rozwijana „ostatnia modyfikacja”, przyciski „znajdź teraz” i „nowe wyszukiwanie”, przyciski otwórz i anuluj, przycisk zaawansowane oraz lista rozwijana „szukaj w” i związany z nią widok listy;

• jeśli znasz nazwę pliku, wpisz ją w pole rich-edit „nazwa pliku”. Jeśli nie, pomiń to pole;

• pole „pliki typu” służy do oznaczenia zakresu poszukiwań. Domyślnie ustawiona wartość to pliki pakietu office. Możesz ją zmienić na wszystkie;

• przejdź na pole rich-edit „tekst lub właściwość”, gdzie możesz wpisać np. fragment tekstu z poszukiwanego pliku. Jeśli nie szukasz według tekstu, pomiń to pole;

• na liście „ostatnia modyfikacja” możesz określić ramy czasowe poszukiwań, by wykluczyć np. pliki dawno modyfikowane;

• przejdź na listę rozwijaną „szukaj w” i ustaw kursor na nazwie dysku, a następnie potwierdź go enterem. Domyślnie ustawioną lokalizacją jest folder „moje dokumenty”;

• jeśli zmieniłeś ustawienia na liście rozwijanej „szukaj w”, przejdź na widok listy i sprawdź nazwę pliku. Jeśli plik znajduje się w folderze, otwórz folder enterem;

• przejdź na pole rich-edit „nazwa pliku” i wpisz odszukaną nazwę;

• przejdź na przycisk otwórz i potwierdź go enterem;. Wskazany dokument zostanie otwarty;

Jeśli masz aktualnie otwarty dokument Word i chcesz otworzyć drugi, już istniejący dokument, możesz wykorzystać te same techniki wyszukiwania, których używasz do odnalezienia dokumentu przy zamkniętym oknie aplikacji.

Aby przeszukać zasoby komputera, pozostaw otwarty dokument, wycofaj się na pulpit lub uruchom exploratora windows i rozpocznij procedurę wyszukiwania. Gdy odnajdziesz drugi dokument i otworzysz go, oba pliki znajdą się w jednym oknie aplikacji a przełączasz się pomiędzy nimi klawiszami ctrl F-6.

Aby otworzyć drugi dokument skrótem z „dokumentów” menu start, pozostaw otwarte okno dokumentu, otwórz menu start i znajdź żądany skrót. Po otwarciu drugi dokument znajdzie się w tym samym oknie aplikacji, co pierwszy.

Jeśli masz otwarty dokument Word i chcesz otworzyć drugi istniejący dokument, lub masz otwarte okno aplikacji Word i chcesz otworzyć w nim już istniejący dokument, możesz też skorzystać z metod, dostępnych jedynie przy otwartym oknie aplikacji.

Aby otworzyć drugi istniejący dokument przy otwartym oknie aplikacji lub dokumentu Word, wykonaj następujące czynności:

• otwórz lewym altem menu i rozwiń strzałką w dół menu „plik”;

• ustaw kursor na oknie „otwórz” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno, które posiada następujące elementy: pole rich-edit „nazwa pliku”, lista rozwijana „pliki typu”, pole rich-edit „tekst lub właściwość”, lista rozwijana „ostatnia modyfikacja”, przyciski „znajdź teraz” i „nowe wyszukiwanie”, przyciski otwórz i anuluj, przycisk „zaawansowane” oraz lista rozwijana „szukaj w” i związany z nią widok listy;

• jeśli znasz nazwę pliku, wpisz ją w pole rich-edit „nazwa pliku”, a jeśli nie, pomiń to pole;

• przejdź tabem na listę „pliki typu” i wybierz rodzaj poszukiwanego pliku. Domyślnie szukane są pliki typu word dokument;

• przejdź na pole rich-edit „tekst lub właściwość” i wpisz tekst, jeśli chcesz przeprowadzić wyszukiwanie według tekstu. Jeśli nie, pomiń to pole;

• przejdź na listę „ostatnia modyfikacja” i strzałką w dół ustaw kursor na odpowiedniej wartości. Możesz w ten sposób zawęzić poszukiwania, wykluczając pliki dawno modyfikowane. Domyślne ustawienie to „kiedykolwiek”, które obejmuje wszystkie pliki, spełniające inne zdefiniowane parametry;

• przejdź na listę „szukaj w” i określ miejsce poszukiwań. Jeśli wybrałeś dysk, otwórz go enterem, a jeśli plik znajduje się w folderze, ustaw kursor na nazwie folderu i otwórz go enterem;

• przejdź na widok listy i sprawdź nazwy plików. Pojawią się pliki, które spełniają kryteria, zdefiniowane na liście „ostatnia modyfikacja” i „pliki typu”;

• po sprawdzeniu nazwy przejdź na pole rich-edit „nazwa pliku” i wpisz ją;

• przejdź na przycisk otwórz i potwierdź go enterem;. Wskazany dokument zostanie otwarty;

Dokumenty, które ostatnio otwierałeś programem Word, możesz otworzyć, wykorzystując listę skrótów. Znajduje się ona w menu „plik” otwartej aplikacji Word lub dokumentu. Kolejność skrótów określona jest kolejnością otwierania, na pierwszej pozycji znajduje się skrót ostatnio otwieranego dokumentu i układ skrótów zmienia się w zależności od korzystania z dokumentów.

Jeśli masz otwarty dokument, a poszukiwany drugi dokument niedawno otwierałeś, możesz skorzystać ze skrótu. W tym celu wykonaj następujące czynności:

• mając otwarty dokument lub aplikację Word, otwórz menu lewym altem;

• rozwiń strzałką w dół menu „plik”;

• przejrzyj listę skrótów, która znajduje się na końcu listy przed pozycją „zakończ” i wybierz skrót do poszukiwanego pliku;

• otwórz plik enterem;

Liczba skrótów, widocznych w menu, standardowo wynosi 4. Aby ją zmienić, wykonaj następujące czynności:

• mając otwarty dokument lub aplikację otwórz lewym altem menu i strzałką w prawo rozwiń listę;

• ustaw kursor na menu „narzędzia” i rozwiń listę strzałką w dół;

• ustaw kursor na oknie „opcje” i otwórz okno enterem;

• cofnij się klawiszami shift tab na pierwszą zakładkę i strzałkami rozwiń listę zakładek;

• wybierz zakładkę „ogólne”;

• za pomocą klawisza tab odszukaj pole wyboru „ostatnio używane pliki” i upewnij się, czy status pola jest określony jako oznaczone. Jeśli nie, oznacz pole spacją;

• przejdź tabem na następne pole rich-edit i wpisz liczbę skrótów, które mają być widoczne. Możesz wpisać wartość od 1 do 9 włącznie;

• przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem. określona przez ciebie liczba skrótów dla plików ostatnio otwieranych programem Word zostanie zapamiętana;

2. Tekst dokumentu liniowego - operacje podstawowe

a) Pisanie bieżące w tekście ciągłym

Jeśli masz otwarty pusty dokument, możesz przystąpić do pisania. Przy pisaniu kursor będzie przesuwał się na miejsce na prawo od ostatnio napisanego znaku, a po dojściu do końca linii, wyznaczonego ustawieniami marginesów, przejdzie automatycznie do następnej linii. Możesz złamać linię i utworzyć nowy akapit lub wstawić puste linie i przenieść kursor w dół.

Klawisze użyteczne przy pisaniu bieżącym

• klawiatura literowa pisze literowe znaki łacińskie;

• klawisze 4 rzędu - piszą odpowiednie znaki i cyfry;

• shift z klawiszem 4 rzędu - pisze odpowiedni znak po zmianie rejestru;

• klawiatura numeryczna przy aktywnym numlocku - pisze cyfry;

• shift z literą - pisze wielką literę;

• capslock - włącza i wyłącza pisanie wielkimi literami. Gdy jest aktywny, małą literę piszesz z shiftem;

• prawy alt z odpowiednią literą - pisze literowe znaki polskie;

• ctrl lewy alt z odpowiednią literą - pisze literowe znaki polskie;

• shift prawy alt z odpowiednią literą - pisze wielkie litery polskie;

• shift ctrl lewy alt z odpowiednią literą - pisze wielkie litery polskie;

• enter - łamie linię i tworzy akapit;

• shift enter - łamie linię bez tworzenia akapitu;

• tab - przesuwa kursor o jeden tabulator. Jeśli wstawisz tabulator na początku akapitu, zdefiniujesz wcięcie;

• back space - kasuje ostatnio napisany znak (na lewo od kursora);

• ctrl Z - cofa ostatnio wykonaną operację. Jeśli chcesz wiedzieć, co możesz aktualnie cofnąć, otwórz menu, przejdź na menu „edycja” i sprawdź opcję „cofnij”. Możesz wykonać cofnięcie, potwierdzając tę opcję enterem;

Przed pisaniem sprawdź, czy tryb zastępowania jest wyłączony. Zastępowanie, zwane też nadpisywaniem, to tryb edycji, który zamazuje znak spod kursora i stawia na jego miejsce aktualnie pisany znak. Jeśli pod kursorem nie ma znaku, ponieważ stoisz na końcu tekstu, tryb zastępowania nie zamazuje niczego. Standardowe ustawienie powoduje wyłączenie trybu zastępowania i edycja tekstu odbywa się w tzw. trybie wstawiania, czyli w wypadku pisania wewnątrz tekstu, wcześniej napisany fragment ulega rozcięciu w miejscu ustawienia kursora i nowo powstający tekst zostaje wstawiony w to rozcięcie a wcześniejszy tekst nie zamazuje się lecz przesuwa.

Aby wyłączyć lub aktywować tryb zastępowania, wykonaj następujące operacje:

• otwórz w aktywnym oknie aplikacji lub dokumentu menu i rozwiń je;

• ustaw kursor na menu „narzędzia” i strzałkami w górę i w dół rozwiń listę;

• ustaw kursor na oknie „opcje” i naciśnij enter;

• cofnij się klawiszami shift tab na zakładkę i strzałkami rozwiń listę zakładek;

• ustaw kursor na zakładce „edycja”;

• odszukaj tabem pole wyboru „tryb zastępowania” i sprawdź jego status. Jeśli jest oznaczone, tryb jest aktywny i w wypadku pisania wewnątrz tekstu znaki spod kursora zostaną zamazane w trakcie pisania. Jeśli jest nieoznaczone, aktywny jest standardowy tryb wstawiania i podczas pisania wewnątrz tekstu wcześniej napisany tekst ulegnie rozcięciu w miejscu aktualnego pisania;

• ustaw status pola za pomocą spacji w żądany sposób;

• przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem;

W zależności od statusu pola tryb zastępowania jest aktywny lub wyłączony.

b) Poruszanie się po polu edycyjnym dokumentu

Jeśli otworzyłeś wcześniej powstały dokument lub w polu edycji nowego dokumentu posiadasz napisaną treść, możesz się poruszać po polu edycji i ustawić kursor w dowolnym miejscu dokumentu.

Klawisze i kombinacje klawiszy, które przemieszczają kursor:

• strzałka w prawo - przenosi kursor o jeden znak w prawo. Jeśli kursor znajduje się na końcu linii, po naciśnięciu strzałki w prawo przejdzie na początek następnego wiersza. Jeśli kursor znajduje się na końcu dokumentu, pozostanie na miejscu;

• strzałka w lewo - przenosi kursor o jeden znak w lewo. Jeśli kursor znajduje się na początku linii, zostanie przeniesiony na koniec poprzedniego wiersza. Jeśli kursor stoi na początku dokumentu, pozostanie na miejscu;

• ctrl strzałka w prawo - przenosi kursor na pierwszy znak następnego wyrazu lub następny inny element po wyrazie np. znak przestankowy. Jeśli kursor stoi na ostatnim wyrazie w wierszu, zostanie przeniesiony do następnego wiersza na pierwszy znak wyrazu. Jeśli kursor stoi na ostatnim wyrazie w tekście, zostanie przeniesiony na koniec tekstu;

• ctrl strzałka w lewo - przenosi kursor na pierwszy znak wyrazu i kolejno na pierwszy znak wyrazu poprzedniego lub znak przestankowy. Jeśli kursor znajduje się na pierwszym wyrazie tekstu, zostanie przeniesiony na początek tekstu;

• strzałka w górę - przenosi kursor o jeden wiersz w górę i zachowuje jego pozycję w wierszu (jeśli kursor stał na piątym znaku wiersza, po naciśnięciu strzałki w górę stanie na piątym znaku wiersza poprzedniego). Jeśli kursor znajduje się w pierwszym wierszu tekstu, pozostanie na miejscu;

• ctrl strzałka w górę - przenosi kursor na pierwszy znak aktualnego akapitu i kolejno na pierwszy znak poprzedniego akapitu. Jeśli kursor stoi w pierwszym akapicie dokumentu, zostanie przeniesiony na pierwszy znak akapitu i tam pozostanie;

• strzałka w dół - przenosi kursor o jeden wiersz w dół przy zachowaniu jego pozycji wwierszu. Jeśli kursor znajduje się w ostatnim wierszu tekstu, nie zmieni położenia;

• ctrl strzałka w dół - przenosi kursor na pierwszy znak następnego akapitu. Jeśli kursor znajduje się w ostatnim akapicie tekstu, zostanie przeniesiony na koniec dokumentu;

• home - przenosi kursor na początek wiersza;

• ctrl home - przenosi kursor na początek dokumentu;

• end - przenosi kursor na koniec wiersza;

• ctrl end - przenosi kursor na koniec dokumentu;

• page up - przenosi kursor o jeden ekran w górę, zachowując jego pozycję w wierszu. Ilość przewiniętego tekstu zależy od wielkości używanej czcionki i ustawień rozmiarów okna;

• page down - przenosi kursor o jeden ekran w dół, zachowując jego pozycję w wierszu. Ilość przewiniętego tekstu zależy od tych samych czynników, jak przy użyciu klawisza page up;

• ctrl page up - przenosi kursor na górę aktualnego ekranu;

• ctrl page down - przenosi kursor na dół aktualnego ekranu;

• ctrl F-6 - przenosi punkt uwagi do drugiego, otwartego dokumentu w tym samym oknie aplikacji;

c) Zaznaczanie tekstu

Zaznaczanie to operacja, która wyróżnia określony fragment tekstu innym kolorem w celu przeprowadzenia innej operacji, wymagającej zdefiniowanego zakresu. Przy kopiowaniu, przenoszeniu itp. zaznaczenie określa, jaki fragment zostanie poddany danej operacji. Jeśli nie zaznaczysz żadnego elementu tekstu, możesz jedynie przeprowadzić niektóre operacje na pojedynczym znaku.

Klawisze i kombinacje klawiszy, służące do zaznaczania tekstu:

• shift ze strzałką w prawo - zaznacza znak spod kursora i kolejne znaki w prawo;

• shift ze strzałką w lewo - zaznacza znak na lewo od kursora i kolejne znaki w lewo;

• shift ctrl strzałka w prawo - zaznacza wyraz od miejsca, na którym stoi kursor i kolejne wyrazy w prawo;

• shift ctrl strzałka w lewo - zaznacza wyraz na lewo od kursora i kolejne wyrazy w lewo;

• shift ze strzałką w górę - zaznacza wiersz powyżej kursora, jeśli kursor stoi na początku linii. Jeśli nie, zaznacza na lewo od kursora liczbę znaków równą jednemu wierszowi;

• shift ze strzałką w dół - zaznacza bieżącą linię i kolejne linie w dół, jeśli kursor stoi na początku linii. Jeśli nie, zaznaczony zostanie fragment na prawo od kursora wraz ze znakiem spod kursora równy liczbie znaków w wierszu;

• shift ctrl strzałka w górę - zaznacza do początku akapitu od znaku na lewo od kursora;

• shift ctrl strzałka w dół - zaznacza do końca akapitu od znaku spod kursora;

• shift home - zaznacza do początku wiersza od znaku na lewo od kursora;

• shift end - zaznacza do końca linii od znaku spod kursora;

• shift ctrl home - zaznacza do początku dokumentu od znaku na lewo od kursora;

• shift ctrl end - zaznacza do końca dokumentu od znaku spod kursora;

• shift page up - zaznacza ekran w górę od znaku na lewo od kursora;

• shift page down - zaznacza ekran w dół od znaku spod kursora;

• ctrl A zaznacza cały dokument niezależnie od pozycji kursora;

Jeśli chcesz zaznaczyć określony fragment, przytrzymaj klawisz shift i odpowiednimi klawiszami ustaw kursor w pożądanym miejscu. Gdy zwolnisz shift, zaznaczanie zostanie zakończone. Jeśli chcesz zdjąć zaznaczenie, przemieść kursor dowolnym klawiszem. Jeśli chcesz zdjąć fragment zaznaczenia, cofnij kursor po zaznaczonych znakach lub grupach znaków, przytrzymując shift.

d) Przenoszenie, kopiowanie i usuwanie tekstu

Jeśli chcesz przenieść określony fragment tekstu w inne miejsce, wykonaj następujące czynności:

• zaznacz fragment do przeniesienia;

• naciśnij kombinację klawiszy ctrl X która wytnie zaznaczony fragment do schowka;

• Ustaw kursor w miejscu, gdzie ma się znaleźć pierwszy znak przenoszonego fragmentu;

• naciśnij kombinację klawiszy ctrl V, która wkleja zawartość schowka;

Jeśli zaznaczony fragment chcesz przenieść do innego dokumentu Word, po wycięciu go do schowka otwórz drugi dokument, korzystając z procedur, których używasz do otwierania dokumentów, i ustaw kursor w miejscu wklejenia, a następnie naciśnij ctrl V. Przy przenoszeniu możesz zamiast przyspieszaczy użyć odpowiednich opcji z menu „edycja”.

Aby skopiować określony fragment, wykonaj następujące czynności:

• zaznacz fragment, który chcesz skopiować;

• naciśnij klawisze ctrl C, które kopiują element do schowka;

• ustaw kursor w miejscu, gdzie ma się znaleźć pierwszy znak kopiowanego fragmentu;

• naciśnij klawisze ctrl V, by wkleić zawartość schowka;

Jeśli chcesz skopiować tekst do innego dokumentu Word, otwórz żądany dokument według zasad, omówionych powyżej i wklej zawartość schowka po odpowiednim ustawieniu kursora.

Uwaga! pomiędzy oknami dokumentu w jednym oknie aplikacji przełączasz się klawiszami ctrl F-6 lub dzielisz ekran. Przed wklejeniem zawartości schowka upewnij się, że pracujesz w trybie wstawiania. Jeśli aktywny jest tryb zastępowania, zamażesz fragment tekstu na prawo od miejsca wklejenia. Zamazany fragment będzie równy fragmentowi wklejonemu.

Jeśli chcesz usunąć ostatnio napisany znak, naciśnij klawisz back-space. Jeśli wewnątrz tekstu chcesz usunąć znak spod kursora, naciśnij klawisz delete.

Aby usunąć określony fragment, wykonaj następujące czynności:

• zaznacz fragment do usunięcia;

• naciśnij klawisz delete lub wytnij fragment do schowka (ctrl X);

Możesz cofnąć operację, korzystając z klawiszy ctrl Z lub odpowiedniej opcji z menu „edycja”. Jeśli wyciąłeś fragment do schowka i chcesz cofnąć operację, ustaw kursor w odpowiednim miejscu i wklej fragment z powrotem (ctrl V).

e) Wstawianie elementów

Do dokumentu oprócz fragmentów tekstu możesz dołączyć lub wstawić różne elementy. Lista elementów znajduje się w menu „wstaw”. Są to zazwyczaj okna dialogowe, które pozwalają określić parametry wstawianego elementu.

Aby ponumerować strony dokumentu, wykonaj następujące czynności:

• otwórz dokument, w którym chcesz dokonać operacji;

• otwórz lewym altem menu i rozwiń listę główną;

• ustaw kursor na menu „wstaw” i rozwiń listę;

• ustaw kursor na oknie „numery stron” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno, które zawiera następujące elementy: lista rozwijana „położenie”, lista rozwijana „wyrównanie”, pole wyboru „numer na pierwszej stronie”, przyciski okey i anuluj oraz przycisk „format”;

• przejdź na listę rozwijaną „położenie” i wybierz z listy pozycję numeru strony (na dole lub na górze);

• przejdź tabem na listę „wyrównanie” i wybierz z listy sposób wyrównywania (domyślne ustawienie to „do prawej”);

• jeśli chcesz, żeby liczba pojawiła się na pierwszej stronie, ustaw status pola wyboru „numer na pierwszej stronie” na oznaczone;

• przejdź na przycisk „format” i potwierdź go enterem;

• pojawi się okno, które posiada elementy: lista rozwijana „format liczb”, pole wyboru „dołącz numer rozdziału”, przyciski opcji oraz pole rich-edit, które jest związane z jednym z przycisków opcji;

• przejdź na listę „format liczb” i określ, jak ma wyglądać numeracja (liczby arabskie, litery, liczby rzymskie). Domyślne ustawienie to liczby arabskie;

• przejdź na przyciski opcji. Standardowo oznaczony jest przycisk opcji „kontynuacja numeracji z poprzedniej sekcji”. Jeśli chcesz rozpocząć w nowej sekcji nową numerację, wybierz strzałkami przycisk opcji „zacznij od numeru”. Zostanie on automatycznie oznaczony a kursor przejdzie na pole rich-edit, na którym wybierz strzałkami z listy numer, od jakiego chcesz rozpocząć numerowanie w sekcji. Jeśli pozostawisz oznaczony przycisk opcji „kontynuacja numeracji”, pole rich-edit pozostanie puste;

• jeśli dokonałeś zmian, przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem. Wrócisz do okna „numery stron”;

• przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem. Strony dokumentu zostaną ponumerowane;

Operację tę możesz przeprowadzić w dowolnym momencie tworzenia i uzupełniania dokumentu.

Uwaga! Strony dokumentu są domyślnie numerowane zgodnie z rozmiarami strony, określonymi w ustawieniach strony. Powyższa numeracja służy uwidocznieniu numerów stron przy drukowaniu.

Jeśli chcesz podzielić dokument na części, które będą widoczne dla systemu, jako elementy całości, możesz wstawić do tekstu znak podziału.

Aby wstawić znak podziału, wykonaj następujące czynności:

• otwórz dokument, w którym chcesz wstawić znak;

• otwórz menu i rozwiń listę główną;

• ustaw kursor na menu wstaw i wybierz okno „znak podziału”;

• potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno, które posiada następujące elementy: listę przycisków opcji, przycisk okey i przycisk anuluj;

• na liście przycisków opcji oznacz opcję do której ma się odnosić wstawiony znak. Standardowe oznaczenie przycisku opcji „podział strony” określa, że w miejscu znaku podziału będzie się rozpoczynać nowa strona;

• po wybraniu i oznaczeniu przycisku opcji przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem. Wrócisz na pole edycyjne dokumentu a znak podziału pojawi się w odpowiednim miejscu, np. jeśli wybrałeś opcję „podział strony” od miejsca aktualnego położenia kursora rozpocznie się nowa strona;

Możesz wstawić do tekstu różne symbole i znaki specjalne, np. przy pisaniu słów obcojęzycznych. Aby wstawić symbol, wykonaj następujące operacje:

• ustaw kursor w miejscu, w którym ma się znaleźć symbol;

• otwórz menu i rozwiń listę główną;

• ustaw kursor na menu „wstaw” i rozwiń listę;

• ustaw kursor na oknie „symbol” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno, które posiada dwie zakładki” symbole i znaki specjalne. Każda z zakładek posiada elementy: przycisk autokorekta, przycisk „klawisz skrótu”, przycisk „wstaw”, przycisk anuluj, oraz pole listy do wyboru znaku lub symbolu;

• przejdź na właściwą zakładkę;

• wybierz z listy odpowiedni symbol lub znak, a na zakładce symbol dodatkowo określ typ czcionki;

• jeśli chcesz wstawić element, wybierz przycisk „wstaw” i potwierdź go enterem;

• jeśli chcesz zmienić ustawienia autokorekty, skorzystaj z przycisku „autokorekta”;

• jeśli chcesz zdefiniować klawisz skrótu dla symbolu lub znaku, wybierz przycisk „klawisz skrótu” i potwierdź go enterem;

• jeśli wybrałeś klawisz skrótu, wypełnij elementy okna zgodnie z tytułami pól. Klawisz skrótu umożliwi ci wstawianie do tekstu zdefiniowanego symbolu lub znaku bez konieczności uruchamiania operacji z menu;

• po dokonaniu zmian okno zostanie zamknięte;

Aby zaznaczyć określone miejsce w tekście, możesz wstawić do dokumentu zakładki.

W celu wstawienia zakładki wykonaj następujące czynności:

• otwórz żądany dokument i ustaw kursor w miejscu, gdzie ma się znaleźć zakładka;

• otwórz menu i rozwiń listę główną;

• ustaw kursor na menu „wstaw” i rozwiń listę;

• ustaw kursor na oknie „zakładka” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno, które zawiera następujące elementy: pole rich-edit „nazwa zakładki”, lista przycisków opcji „sortuj według”, pole wyboru „ukryte zakładki” oraz przycisk anuluj;

• w polu rich-edit „nazwa zakładki” wpisz nazwę zakładki;

• jeśli zamierzasz wstawić więcej niż jedną zakładkę, na liście przycisków opcji „sortuj według” określ, czy zakładki mają być sortowane według nazwy czy według położenia;

• jeśli nie chcesz, by zakładka była widoczna w tekście, ustaw status pola wyboru „ukryte zakładki” na oznaczone;

• po wypełnieniu pola „nazwa zakładki” pojawi się przycisk „dodaj. Jeśli zdefiniowane parametry zakładki są odpowiednie, przejdź na przycisk „dodaj” i potwierdź go enterem. Zakładka zostanie wstawiona;

Jeśli chcesz usunąć zakładkę, otwórz okno „zakładka” jak przy wstawianiu, wpisz w polu rich-edit nazwę zakładki, którą chcesz usunąć, (automatycznie pojawi się tamnazwa ostatnio wstawionej zakładki) i wybierz przycisk usuń, a następnie potwierdź go enterem.

W podobny sposób, stosując się do instrukcji, zawartych w tytułach elementów okna, wstawiaj inne obiekty, np. przypisy, rysunki itp.

3. Tabela

W celu bardziej przejrzystego uporządkowania danych, np. przy zestawieniu porównawczym, możesz w swoim dokumencie zdefiniować tabelę. Tekst ciągły i tabele możesz łączyć w jednym dokumencie.

a) Projektowanie tabeli

Aby utworzyć tabelę, wykonaj następujące czynności:

• w otwartym oknie aplikacji lub dokumentu otwórz menu lewym altem i rozwiń listę strzałką w prawo;

• ustaw kursor na menu „tabela” i rozwiń je strzałką w dół;

• jeśli posługujesz się myszą, wybierz opcję „rysuj tabelę;

• jeśli posługujesz się klawiaturą, ustaw kursor na opcji „wstaw” i potwierdź ją enterem;

• pojawi się okno dialogowe, które posiada następujące elementy: pole rich-edit „liczba kolumn”, pole rich-edit „liczba wierszy”, pole rich-edit „szerokość kolumny” oraz przyciski okey i anuluj, a także przycisk „autoformatowanie”;

• punkt uwagi znajduje się na polu „liczba kolumn”, a domyślna wpisana wartość wynosi 2. Jeśli potrzebujesz inną liczbę kolumn, możesz ją wpisać lub wybrać strzałkami w górę i w dół z listy. Minimalna liczba wynosi 1, maksymalna wynosi 63 i pole nie przyjmie wartości spoza tego zakresu. Możesz dodać kolumnę w trakcie wypełniania tabeli, ale to zmieni układ tabeli na szerokości strony;

• przejdź na pole rich-edit „liczba wierszy”, w którym domyślna wartość wynosi 2. Jeśli chcesz określić liczbę wierszy przy projektowaniu tabeli, możesz wybrać liczbę z listy, podobnie jak przy liczbie kolumn, lub wpisać ją ręcznie. Dopuszczalny zakres wynosi od 1 do 32767. Jeśli pozostawisz wartość domyślną lub wpiszesz za małą liczbę, możesz dodawać wiersze w trakcie wypełniania tabeli, co nie zmieni układu graficznego na szerokości strony, a jedynie przedłuży dokument;

• przejdź na pole rich-edit „szerokość kolumny”. Domyślna wartość to auto czyli cała tabela zajmie szerokość strony ograniczoną marginesami, a im więcej kolumn, tym będą węższe. Możesz określić szerokość kolumny w centymetrach, wybierając wartość z listy. Łączna szerokość tabeli wyniesie wówczas ustawioną wartość pomnożoną przez liczbę kolumn. Tabela może wtedy zająć mniej lub więcej niż szerokość strony;

• przycisk „autoformatowanie” pozwala na ustawienia parametrów tabeli takich jak kolor, obramowanie, nagłówek itp.;

• po ustawieniu wszystkich wartości potwierdź zaprojektowaną tabelę przyciskiem okey. Okno zostanie zamknięte, a kursor będzie umiejscowiony w pierwszej komórce tabeli;

Możesz w razie potrzeby podzielić komórkę tabeli na mniejsze komórki przy zachowaniu łącznej szerokości tabeli. W tym celu wykonaj następujące czynności:

• zaprojektuj tabelę z niepodzielonymi komórkami według zasad omówionych powyżej;

• ustaw tabem punkt uwagi na komórce, którą chcesz podzielić. Jeśli zdejmiesz zaznaczenie, zmieniając położenie kursora, zniknie treść komórki. Jeśli nie zdejmiesz zaznaczenia, treść komórki po podziale zostanie przeniesiona do pierwszej części;

• otwórz menu i rozwiń listę;

• ustaw kursor na menu „tabela” i rozwiń listę strzałką w dół. Możesz też skorzystać z menu kontekstowego;

• ustaw kursor na oknie „podziel komórki” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno, które obejmuje następujące elementy: pole rich-edit „liczba kolumn”, pole rich edit „liczba wierszy” oraz przyciski okey i anuluj;

• pole edycji „liczba kolumn” pozwala ci określić, na ile równych części chcesz podzielić komórkę. Możesz wybrać liczbę z listy lub wpisać własną;

• pole edycji „liczba wierszy” pozwala ci określić, w ilu wierszach ma wystąpić podział. Jeśli chcesz podzielić kolumnę do końca tabeli, ustaw wartość pola na liczbę wierszy od aktualnego położenia punktu uwagi do końca zaprojektowanej tabeli. Wówczas każdy dodany wiersz zachowa podział. Jeśli liczba podzielonych wierszy będzie mniejsza niż liczba zaprojektowanych wierszy w tabeli, podział zachowa wiersz, dodany nad wierszem z podzieloną komórką;

• potwierdź wpisane wartości enterem. Okno zostanie zamknięte, a punkt uwagi znajdzie się w pierwszym polu podzielonej komórki;

b) Przemieszczanie kursora

Przy wypełnianiu tabeli stosuj te same zasady jak przy pisaniu bieżącym. Pamiętaj, że operacje łamania linii, przechodzenia kursora do następnego wiersza itp. odnoszą się do pojedynczej komórki. po wypełnieniu komórki przejdź do następnej tabem. Klawisz ten w tabeli nie przesuwa kursora w obrębie komórki i nie możesz wykonać z jego pomocą wcięcia akapitu.

Przy przemieszczaniu kursora po treści tabeli stosuj poniższe klawisze i kombinacje klawiszy:

• strzałka w prawo - przenosi kursor o jeden znak w prawo. Jeśli kursor znajduje się na końcu linii w komórce, po naciśnięciu strzałki w prawo przejdzie na początek następnego wiersza tej komórki. Jeśli kursor znajduje się na ostatnim znaku komórki, przejdzie na pierwszy znak w następnej komórce. Jeśli kursor znajdzie się na końcu dokumentu, pozostanie na miejscu;

• strzałka w lewo - przenosi kursor o jeden znak w lewo. Jeśli kursor znajduje się na pierwszym znaku w komórce, zostanie przeniesiony na ostatni znak poprzedniej komórki. Jeśli kursor stoi na początku dokumentu, pozostanie na miejscu;

• ctrl strzałka w prawo - przenosi kursor na pierwszy znak następnego wyrazu lub następny inny element po wyrazie np. znak przestankowy w obrębie komórki. Jeśli kursor stoi na ostatnim wyrazie wkomórce, zostanie przeniesiony do następnej komórki na pierwszy znak wyrazu;

• ctrl strzałka w lewo - przenosi kursor na pierwszy znak wyrazu i kolejno na pierwszy znak wyrazu poprzedniego lub znak przestankowy w obrębie komórki. Jeśli kursor znajduje się na pierwszym wyraziekomórki, zostanie przeniesiony na ostatni wyraz poprzedniej komórki;

• strzałka w górę - przenosi kursor o jeden wiersz w górę i zachowuje jego pozycję w wierszu (jeśli kursor stał w piątej komórce, po naciśnięciu strzałki w górę zostanie przeniesiony do piątej komórki poprzedniego wiersza). Jeśli kursor znajduje się w pierwszym wierszu tekstu, pozostanie na miejscu;

• strzałka w dół - przenosi kursor o jeden wiersz w dół przy zachowaniu jego pozycji wwierszu. Jeśli kursor znajduje się w ostatnim wierszu tabeli, przejdzie na pusty wiersz liniowy, dodawany automatycznie przy projektowaniu tabeli;

• home - przenosi kursor na początek wiersza w komórce;

• ctrl home - przenosi kursor na początek tabeli, a jeśli tabela jest częścią większego dokumentu, kursor zostanie przeniesiony na początek dokumentu;

• end - przenosi kursor na koniec wiersza w komórce;

• ctrl end - przenosi kursor na koniec tabeli do pustego wiersza, a jeśli tabela jest fragmentem większej całości, kursor zostanie przeniesiony na koniec dokumentu;

• tab przenosi punkt uwagi do następnej komórki, zaznaczając treść. Jeśli kursor znajduje się w ostatniej komórce tabeli, zostanie dodana nowa komórka;

• shift tab cofa punkt uwagi do poprzedniej komórki, zaznaczając treść;

c) Wstawianie elementów tabeli

Po zakończeniu projektowania tabeli możesz dodawać nowe kolumny i wiersze. W celu dodania elementu tabeli wykonaj następujące czynności:

• przenieś punkt uwagi klawiszem tab do odpowiedniej komórki. Jeśli chcesz dodać wiersz, punkt uwagi musi się znaleźć w wierszu poniżej. Jeśli chcesz dodać kolumnę, punkt uwagi musi się znaleźć w kolumnie na prawo. Nie zdejmuj zaznaczenia z komórki, którą wskazałeś;

• otwórz menu kontekstowe i rozwiń je strzałką w dół;

• wybierz opcję wstaw komórki i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno dialogowe, które zawiera następujące elementy: listę przycisków opcji oraz przyciski okey i anuluj;

• ustaw tabem punkt uwagi na liście przycisków opcji i strzałką w dół wybierz przycisk opcji „wstaw cały wiersz” lub „wstaw całą kolumnę” w zależności od operacji, którą chcesz wykonać;

• wybrany przycisk opcji uzyska status oznaczony;

• przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem;

Jeśli dodałeś kolumnę, pojawi się ona na lewo od komórki, w której umieściłeś punkt uwagi. Szerokość kolumny będzie taka jak szerokość zdefiniowana przy projektowaniu, chyba, że cała szerokość tabeli przekroczy ustawienia marginesów. Gdy tabela wraz z nową kolumną nie mieści się w wymiarach strony, wszystkie kolumny zostaną proporcjonalnie zwężone. Jeśli wstawiłeś wiersz, pojawi się on powyżej wskazanej komórki.

Jeśli przejdziesz tabem z ostatniej komórki zaprojektowanej tabeli, dodasz nową komórkę w następnym, nowym wierszu na końcu tabeli. Przesuwając klawisz tab możesz dodać wszystkie komórki nowego wiersza i w razie potrzeby przejść do następnego wiersza.

d) Zaznaczanie

Jeśli chcesz zaznaczyć fragment treści komórki, postępuj zgodnie z zasadami zaznaczania tekstu w dokumencie liniowym. Jeśli chcesz zaznaczyć całą treść komórki, przejdź na komórkę klawiszem tab lub cofnij się klawiszami shift tab. Póki nie zmienisz położenia kursora, cała treść komórki, na której się zatrzymałeś, będzie zaznaczona.

Możesz także zaznaczyć elementy tabeli. W tym celu wykonaj następujące czynności:

• ustaw klawiszem tab punkt uwagi na komórce, znajdującej się w wierszu, kolumnie lub tabeli,którą chcesz zaznaczyć;

• otwórz menu lewym altem i rozwiń listę strzałką w prawo;

• ustaw kursor na menu „tabela”, rozwiń listę strzałką w dół i ustaw kursor na opcji „zaznacz wiersz”, „zaznacz kolumnę” lub „zaznacz tabelę”, w zależności od rodzaju operacji, jaką chcesz przeprowadzić;

• potwierdź wybór enterem. Zaznaczony element zmieni barwę;

Do zaznaczenia możesz także użyć skrótów literowych. Po umieszczeniu punktu uwagi w odpowiedniej komórce otwórz lewym altem menu i naciśnij literę T, aby rozwinąć menu „tabela”.

Następnie wybierz jedną z poniższych możliwości:

• litera E - zaznacza cały wiersz;

• litera K - zaznacza całą kolumnę;

• litera A - zaznacza całą tabelę (jeśli w dokumencie jest więcej niż jedna tabela, zaznaczysz tę, w której umieściłeś punkt uwagi);

e) Przenoszenie, kopiowanie i usuwanie

Do wykonania operacji przeniesienia lub kopiowania stosuj te same zasady, których przestrzegasz przy operacjach na tekście liniowym. Przeprowadzona operacja będzie dotyczyć elementu, który zaznaczysz w tabeli zgodnie z metodami zaznaczania, używanymi w dokumencie tego typu (patrz „Tabela; Zaznaczanie). ). Jeśli skopiujesz lub przeniesiesz element tabeli większy niż zawartość komórki, np. wiersz lub kolumnę, wklejony fragment zachowa strukturę tabelaryczną.

Aby wkleić wiersz tabeli do innej tabeli lub w inne miejsce tej samej tabeli bez burzenia struktury, ustaw punkt uwagi klawiszem tab w pierwszej komórce wiersza poniżej i wklej zawartość schowka (ctrl V).

Aby wkleić kolumnę do tabeli bez burzenia struktury, umieść punkt uwagi w pierwszym wierszu tabeli w komórce na prawo od miejsca wklejenia i wklej zawartość schowka (ctrl V).

Jeśli chcesz usunąć zawartość komórki lub część jej zawartości, przeprowadź odpowiednie zaznaczanie, a następnie postępuj jak przy usuwaniu zwykłego tekstu.. Możesz także usunąć elementy tabeli.W tym celu zaznacz żądany element według zasad zaznaczania w tabeli i wytnij go do schowka.

Aby usunąć wiersz lub kolumnę, możesz też wykonać następujące operacje:

• umieść punkt uwagi w komórce, która znajduje się w wierszu lub kolumnie do usunięcia;

• otwórz menu kontekstowe;

• wybierz opcję „usuń komórki” i potwierdź ją enterem;

• pojawi się okno dialogowe, które posiada elementy: listę przycisków opcji oraz przycisk okey i anuluj;

• z listy przycisków opcji wybierz właściwą i przejdź na przycisk okey;

• potwierdź wybór enterem;

W zależności od oznaczonej opcji usuniesz wiersz lub kolumnę. Możesz cofnąć wykonaną operację, stosując standardową kombinację klawiszy ctrl Z.

4. Elementy formatowania

Formatowanie to szereg niezależnych operacji, które pozwalają zmieniać wygląd dokumentu. Jeśli masz napisany tekst, możesz go ustawić w określonym miejscu, wybrać czcionkę, jaką ma zostać wydrukowany, ustalić marginesy i układ strony itp.

a) Wyrównywanie tekstu

Tekst w dokumencie możesz przesuwać w dowolne miejsce. Jeśli chcesz zmienić położenie fragmentu względem innych części dokumentu, wykorzystaj kopiowanie lub przenoszenie tekstu. Jeśli chcesz zmienić położenie tekstu względem bocznych krawędzi strony, możesz skorzystać z poniższych operacji. Wszystkie przesunięcia tekstu dokonywane są po odpowiednim zaznaczeniu i dotyczą wyłącznie zaznaczonego fragmentu.

Po zaznaczeniu określonego fragmentu wybierz jedną z poniższych możliwości i naciśnij odpowiednią kombinację klawiszy.

• ctrl J (justuj) czyli wyrównanie obustronne. Każda linia tekstu jest rozsunięta tak, że pierwszy i ostatni znak wiersza znajduje się przy odpowiednim marginesie. Wyrównanie obustronne nie dotyczy linii złamanych ręcznie, nawet, jeśli będą zaznaczone, a wcięcia akapitu zostaną zachowane;

• ctrl E (centruj) czyli umieszczenie zawartości linii w równej odległości od obu bocznych marginesów niezależnie od długości linii. Jeśli zaznaczysz fragment, który zawiera więcej niż jeden wiersz, każda linia zostanie wyśrodkowana zgodnie ze swoją długością;

• ctrl L (wyrównaj do lewej) czyli wyrównanie zaznaczonego tekstu według lewego marginesu;

• ctrl R (wyrównaj do prawej) czyli wyrównanie zaznaczonego tekstu według prawego marginesu;

b) Akapit

Akapit to fragment tekstu, który rozpoczął się po złamaniu linii enterem i zakończył się na złamaniu linii w ten sam sposób. Łamanie linii kombinacją klawiszy shift enter nie powoduje utworzenia nowego akapitu, a jedynie przenosi kursor do następnego wiersza. Możesz podkreślić akapit, stosując tzw. wcięcie, omówione przy pisaniu bieżącym. Wcięcie uzyskujesz, gdy po złamaniu linii enterem naciśniesz klawisz tab. Jeśli chcesz przesunąć cały akapit, ustaw kursor w dowolnym miejscu akapitu i naciśnij kombinację klawiszy ctrl M, która zwiększy wcięcie całego akapitu przy zachowaniu wcześniej postawionego wcięcia tabulatorem.

Jeśli chcesz zmienić odstęp między wierszami tekstu, wykonaj następujące czynności:

• otwórz dokument, w którym chcesz dokonać zmian;

• otwórz menu i rozwiń listę główną;

• ustaw kursor na menu „format” i rozwiń listę;

• ustaw kursor na oknie akapit i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno posiadające dwie zakładki: „wcięcia i odstępy” i „podziały wiersza i strony”;

• rozwiń tabem zakładkę „wcięcia i odstępy” i odszukaj listę rozwijaną „odstępy między wierszami”;

• strzałką wybierz odpowiedni rodzaj odstępu między wierszami. standardowe ustawienie określa odstępy jako pojedyncze;

• po wybraniu rodzaju odstępu przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem;

Zmiany będą dotyczyć jedynie danego dokumentu, a każdy nowy dokument otrzyma domyślnie ustawienia standardowe.

c) Ustawienia marginesów

Margines to odległość znaku od krawędzi kartki. Standardowe ustawienia są domyślne dla każdego nowego dokumentu, a zmiany ustawień dotyczą wyłącznie dokumentu bieżącego. Jeśli chcesz nowe, niestandardowe ustawienia zdefiniować jako domyślne dla nowych dokumentów, musisz skorzystać z elementu okna, w którym ustawiasz marginesy.

Aby ustawić marginesy, wykonaj następujące czynności:

• otwórz dokument, do którego chcesz przypisać nowe ustawienia;

• otwórz menu i rozwiń menu „plik”;

• ustaw strzałką w dół kursor na oknie „ustawienia strony” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno dialogowe, które zawiera zakładki: marginesy, rozmiar papieru, źródło papieru oraz układ;

• domyślnie punkt uwagi znajduje się na zakładce „marginesy”, która posiada następujące elementy” pola rich-edit „górny”, „dolny”, „lewy”, „prawy”, „na oprawę”, „nagłówek” i „stopka”, oraz listę rozwijaną „zastosuj”, przyciski okey i anuluj, przycisk „domyślnie” oraz pole wyboru „marginesy lustrzane”;

• po otwarciu okna znajdujesz się na pierwszym elemencie zakładki. Jeśli chcesz zmienić domyślną wartość, wybierz z listy wielkość marginesu lub wpisz własną. Wielkości marginesów oznaczane są w centymetrach. Lista obejmuje wartości zwiększające się co 0,1 cm. Przy wpisywaniu własnej wartości pamiętaj, że wykasowanie oznaczenia cm spowoduje błąd;

• przejdź tabem na kolejne pola rich-edit i ustaw żądane wartości;

• na liście rozwijanej „zastosuj” określ, czy ustawienia mają dotyczyć całego dokumentu, czy od danego miejsca;

• jeśli chcesz uzyskać symetrię, oznacz pole wyboru „marginesy lustrzane”, które standardowo jest nieoznaczone;

• Jeśli chcesz, by nowe ustawienia były domyślne dla nowych dokumentów, przejdź na przycisk „domyślne” i potwierdź go enterem. Pojawi się komunikat, że ustawienia staną się domyślne dla nowych dokumentów oraz przyciski tak i nie. Jeśli ustawienia mają dotyczyć nowych dokumentów, wybierz przycisk tak i potwierdź go enterem;

• Jeśli ustawiłeś żądane wartości, a ustawienia mają dotyczyć bieżącego dokumentu, przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem. Ustawienia zostaną przypisane dokumentowi, który masz aktualnie aktywny;

Jeśli chcesz, aby twój dokument został umieszczony na poziomej stronie, co pozwala na pisanie dłuższych wierszy i projektowanie szerszych tabel, wykonaj następujące czynności:

• w odpowiednim dokumencie otwórz menu i wybierz z menu „plik” okno „układ strony”;

• pojawi się okno dialogowe, które zawiera zakładki: marginesy, rozmiar papieru, źródło papieru oraz układ;

• cofnij się tabem na zakładkę „marginesy” i strzałką przejdź na zakładkę „rozmiar papieru”;

• przejdź tabem na listę przycisków opcji i wybierz strzałką „pionowa” lub „pozioma” w zależności od potrzeb. Domyślnie oznaczony jest przycisk opcji „pionowa”;

• jeśli wybierzesz przycisk „domyślnie”, ustawienie zostanie przypisane kolejnym nowym dokumentom, podobnie jak przy ustawieniu marginesów;

• możesz na liście rozwijanej „zastosuj” określić czy zmiany mają dotyczyć całego dokumentu, czy od miejsca, w którym stoisz;

• jeśli ustawienia mają dotyczyć aktualnie aktywnego dokumentu, przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem;

W oknie „układ strony” możesz dokonać także wielu innych zmian, stosując standardowe procedury poruszania się i wypełniania elementów okna dialogowego.

d) Czcionka

Program Word oferuje szeroki wybór kroju czcionki, co pozwala na urozmaicenie dokumentu i odpowiednie wyróżnienie fragmentów. Nowy dokument otrzymuje domyślnie ustawienia standardowe.

Aby ustawić czcionkę, wykonaj następujące czynności:

• zaznacz fragment, do którego będzie się odnosić nowe ustawienie;

• otwórz menu i rozwiń listę główną;

• ustaw kursor na menu „format” i rozwiń listę;

• ustaw kursor na oknie „czcionka” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno dialogowe, które posiada zakładki: czcionka, odstępy między znakami i animacja;

• w zakładce „czcionka znajdują się następujące elementy: pola rich-edit „czcionka”, styl czcionki” i „rozmiar”, lista rozwijana „podkreślenie” i kolor”, oraz pola wyboru takie jak indeks górny lub dolny, cień, kontur, kapitaliki, wersaliki, uwypuklenie itp. przycisk „domyślnie” a także przyciski okey i anuluj;

• Przejdź na pole rich-edit czcionka i wybierz z listy krój czcionki lub pozostaw aktualną;

• przejdź na pole „styl czcionki” i wybierz z listy żądaną pozycję lub pozostaw domyślne ustawienie „normalny”;

• na kolejnym polu możesz określić rozmiar czcionki, wybierając z listy odpowiednią wartość;

• dalsze elementy pozwolą ci na dodatkowe zróżnicowanie znaków. Oznaczenie pola wyboru uaktywni daną opcję;

• po ustawieniu wszystkich wartości możesz zapisać ustawienia jako domyślne dla nowych dokumentów. W tym celu wybierz przycisk „domyślnie” i potwierdź go enterem. Pojawi się okno z komunikatem, że ustawienia zostaną uznane za domyślne. Jeśli akceptujesz, przejdź na przycisk tak i potwierdź go enterem;

• jeśli ustawione wartości mają się odnosić do bieżącego dokumentu, wybierz przycisk okey i potwierdź go enterem;

Pogrubienie możesz także włączyć i wyłączyć przyspieszaczem. Zaznacz fragment, który chcesz pogrubić i naciśnij kombinację klawiszy ctrl B. Jeśli zaznaczysz fragment wcześniej pogrubiony, ta sama kombinacja wyłączy pogrubienie.

e) Inne operacje

Bardziej specyficzne i dokładniejsze ustawienia formatu możesz odnaleźć w oknie „autoformatowanie” z menu „format”. Te same ustawienia są też dostępne w menu „narzędzia” w oknie „autokorekta”.

Jednym ze standardowych ustawień jest automatyczna zamiana małych liter na wielkie na początku zdania. Jeśli w tekście używasz skrótów zakończonych kropką, takich jak „np., itd. min., system zamieni następną literę po spacji na wielką, traktując kropkę po skrócie i spację jako koniec zdania. Możesz tę funkcję wyłączyć.

Aby wyłączyć zamianę liter po kropce i spacji na wielkie. wykonaj następujące czynności:

• w bieżącym dokumencie otwórz menu i rozwiń listę główną;

• ustaw kursor na menu „narzędzia” i rozwiń listę;

• ustaw kursor na oknie „autokorekta” i potwierdź wybór enterem;

• odszukaj zakładkę „autokorekta” i rozwiń ją tabem;

• odszukaj tabem pole wyboru „początek zdania wielką literą” i ustaw jego status na nieoznaczone;

• przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem;

Jeśli zdejmiesz oznaczenie tego pola po wejściu do autokorekty przez inne okno, ustawienie zostanie automatycznie zmienione niezależnie od sposobu wejścia. Ustawienie dotyczy wszystkich nowych dokumentów do czasu następnego oznaczenia pola.

5. Wyszukiwanie fragmentów i poprawianie błędów

a) Wyszukiwanie

Jeśli twój dokument jest zbyt obszerny, żeby odnaleźć fragment tekstu przez ręczne przejrzenie treści, możesz skorzystać z wyszukiwania znaków lub numerów stron.

Jeśli chcesz odnaleźć w dokumencie określony zestaw znaków, wykonaj następujące czynności:

• otwórz w żądanym dokumencie menu i rozwiń listę główną;

• ustaw kursor na menu „edycja” i rozwiń listę;

• ustaw kursor na oknie „znajdź” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno, które posiada trzy zakładki: znajdź, zamień i przejdź do. Domyślnie aktywna zakładka to „znajdź”;

• zakładka „znajdź” obejmuje: pole rich-edit „znajdź”, przycisk więcej, oraz przycisk anuluj. Jeśli wypełnisz pole rich-edit poszukiwanym zestawem znaków, po przycisku więcej pojawi się przycisk znajdź następny;

• domyślnie punkt uwagi stoi na polu rich-edit znajdź. Wpisz poszukiwany tekst i przejdź na przycisk znajdź następny i naciśnij enter. Możesz także nacisnąć enter bezpośrednio po wpisaniu poszukiwanego zestawu znaków. Następnie naciśnij klawisz escape, by anulować wyszukiwanie danego zestawu w kolejnym miejscu tekstu;

• jeśli chcesz dodatkowo określić zasady poszukiwania, skorzystaj z przycisku „więcej”. Pojawi się okno, które zawiera szereg pól wyboru, precyzujących techniki poszukiwań. Po dokonaniu zmian wróć do poprzedniego okna przyciskiem mniej, który pojawi się po wybraniu przycisku więcej;

Po zakończeniu wyszukiwania kursor ustawi się na pierwszym znaku zestawu, wpisanego w polu rich-edit. Jeśli dany zestaw występuje w tekście kilkakrotnie, kursor ustawi się w miejscu pierwszego występowania zestawu. Jeśli po potwierdzeniu przycisku „znajdź następny” nie naciśniesz klawisza escape, ale enter, odnajdziesz od razu drugą pozycję danego zestawu znaków w tekście. Jeśli poszukiwany zestaw znaków nie występuje w dokumencie, po zakończeniu wyszukiwania pojawi się odpowiedni komunikat, wymagający potwierdzenia. Powyższe okno możesz otworzyć przy użyciu przyspieszacza ctrl F, który domyślnie otworzy zakładkę „znajdź”.

Jeśli chcesz w swoim dokumencie odnaleźć określony element, np., stronę, możesz skorzystać z okna „przejdź do”. W tym celu wykonaj następujące czynności:

• po otwarciu dokumentu otwórz menu i rozwiń listę główną;

• ustaw kursor na menu „edycja” i rozwiń listę;

• ustaw kursor na oknie „przejdź do” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno, opisane powyżej, które posiada zakładki: znajdź, zamień i przejdź do. Domyślnie punkt uwagi stoi na zakładce „przejdź do”;

• zakładka „przejdź do” posiada następujące elementy” pole listy „przejdź do”, pole rich-edit, przyciski następny i poprzedni, oraz przycisk zamknij;

• wybierz z listy poszukiwany element (stronę, zakładkę itp.);

• przejdź na pole rich-edit i wpisz numer strony, nazwę zakładki itp.;

• po wpisaniu np. numeru strony pojawi się przycisk przejdź do, który wybierz, jeśli chcesz odnaleźć dane miejsce w tekście;

• jeśli chcesz znaleźć następny element, wybierz przycisk następny (dotyczy to miejsca położenia danego elementu, a nie rodzaju elementu!);

• jeśli chcesz odnaleźć poprzedni element, wybierz przycisk poprzedni;

• wybrany przycisk potwierdź enterem i naciśnij klawisz escape, by zakończyć wyszukiwanie;

Jeśli wskazałeś numer strony, kursor ustawi się na pierwszym znaku danej strony. Aby przejść do strony o danym numerze, strony dokumentu nie muszą mieć wstawionej numeracji, ponieważ są domyślnie numerowane zgodnie z rozmiarami strony. Zakładkę „przejdź do” możesz także otworzyć przy wykorzystaniu przyspieszacza ctrl G, który otworzy trzyzakładkowe okno i ustawi punkt uwagi na zakładce „przejdź do”.

Możesz także przeszukać większą liczbę plików pod względem określonego zestawu znaków. Operację tę przeprowadź tak, jak wyszukiwanie istniejącego pliku przy otwartym oknie dokumentu lub aplikacji. Pamiętaj o wpisaniu szukanego tekstu w polu rich-edit „tekst lub właściwość”. Po zakończeniu wyszukiwania pojawi się lista plików, w których znajduje się określony fragment.

b) Poprawianie błędów

W trakcie pisania system sygnalizuje błędy, wyróżniając je innym kolorem. Możesz je na bieżąco poprawić, wykasowując błędny znak i wpisując poprawny. Błędy w tekście sygnalizowane są na podstawie słownika, który obejmuje gramatykę i ortografię. Parametry słownika są określone w zakładce „pisownia i gramatyka” w oknie „opcje” z menu „narzędzia”.

Aby zweryfikować dokument pod względem poprawności gramatycznej i ortograficznej, wykonaj następujące czynności:

• w danym dokumencie otwórz menu i rozwiń listę główną;

• wybierz z menu „narzędzia” opcję „pisownia i gramatyka” i potwierdź ją enterem;

• pojawi się okno słownika, które posiada następujące elementy: pole rich-edit „nie ma w słowniku”, pole listy „propozycje”, przyciski zignoruj i zignoruj wszystkie, przycisk dodaj, przyciski zmień i zmień wszystkie, przycisk autokorekta, przycisk anuluj oraz przycisk opcje;

• w polu rich-edit pojawi się fragment tekstu z błędem oraz określenie typu błędu (gramatyczny, ortograficzny);

• możesz błąd poprawić w tym polu ręcznie, posługując się zwykłymi technikami pisania i kasowania znaków;

• jeśli chcesz wybrać propozycje systemu, przejdź na pole listy „propozycje” i strzałkami wybierz odpowiednią;

• jeśli wpisałeś poprawkę ręcznie, pojawi się przycisk „cofnij edycję”, który pozwoli ci cofnąć poprawkę;

• po wybraniu poprawki z listy lub ręcznym wpisaniu odpowiednich znaków wybierz przycisk zmień, jeśli chcesz poprawić dany fragment lub wybierz przycisk zmień wszystkie, jeśli chcesz poprawić wszystkie identyczne błędy w tekście;

• jeśli nie chcesz poprawiać błędu, wybierz przycisk zignoruj;

• jeśli chcesz pominąć wszystkie identyczne błędy, wybierz przycisk zignoruj wszystkie;

• jeśli chcesz poprawkę dołączyć do słownika, wybierz przycisk dodaj;

• jeśli system ma sam poprawić błąd, wybierz przycisk autokorekta (uwaga! Poprawki automatyczne nie muszą być zgodne z twoimi przewidywaniami!);

• wybrany przycisk potwierdź enterem. W zależności od wybranego przycisku błąd zostanie skorygowany lub pominięty, a w polu rich-edit pojawi się nowy fragment tekstu do poprawki;

• jeśli potwierdzisz enterem przycisk opcje, otworzysz zakładkę „pisownia i gramatyka” w oknie „opcje” z menu „narzędzia”, w którym możesz zmienić parametry słownika;

Po sprawdzeniu całego dokumentu pojawi się odpowiedni komunikat, wymagający potwierdzenia. Ponowne otwarcie słownika w dokumencie całkowicie sprawdzonym spowoduje pojawienie się tego samego komunikatu. Słownik możesz też uruchomić, naciskając klawisz F-7.

Jeśli w twoim dokumencie występuje pewien zestaw znaków, który nie jest uznany przez system za błąd i nie pojawi się w oknie słownika, możesz w razie potrzeby zamienić ten zestaw znaków na inny, wykorzystując opcję „zamień”. Służy ona do zamiany wyrazów i innych zestawów, które występują licznie w tekście i trudno je poprawiać ręcznie, a słownik ich nie wykaże jako błędy.

W celu zamiany określonego zestawu znaków w tekście na inny wykonaj następujące czynności:

• w otwartym dokumencie otwórz menu i rozwiń listę, ustawiając kursor na menu „edycja”;

• rozwiń listę i ustaw kursor na opcji „zamień”;

• potwierdź wybór enterem;

• pojawi się znane ci okno z zakładkami: znajdź, zamień, przejdź do. Domyślnie punkt uwagi znajduje się na zakładce „zamień”;

• zakładka „zamień” posiada następujące elementy” Pole rich-edit „znajdź”, pole rich-edit „zamień na”, oraz przyciski anuluj i więcej. Po wypełnieniu pól inne przyciski zostaną aktywowane;

• w polu rich-edit „znajdź” wpisz zestaw znaków, który chcesz zamienić;

• w polu rich-edit „zamień na” wpisz poprawkę;

• jeśli wybierzesz przycisk znajdź, odszukasz element z pola „znajdź” w tekście;

• jeśli wybierzesz przycisk „zamień” poprawisz dany zestaw;

• jeśli wybierzesz przycisk „zamień wszystko”, poprawisz wszystkie identyczne zestawy znaków w tekście;

• wybrany przycisk potwierdź enterem (jeśli wybrałeś przycisk zamień, może on wymagać dwukrotnego potwierdzenia enterem). Pojawi się przycisk zamknij, którym wrócisz do poprawionego tekstu;

Jeśli zestaw znaków, wpisany w polu „znajdź” nie występuje tekście, zostaniesz o tym poinformowany odpowiednim komunikatem, wymagającym potwierdzenia. Zakładkę „zamień” możesz także otworzyć przyspieszaczem ctrl H bez konieczności otwierania menu.

6. Drukowanie

Drukowanie wymaga zainstalowanej i podłączonej drukarki. Przed przystąpieniem do drukowania upewnij się, czy włożyłeś papier, a następnie sprawdź ustawienia marginesów i czcionek. Jeśli chcesz wiedzieć, jak będzie wyglądał twój dokument po wydrukowaniu, skorzystaj z opcji „podgląd wydruku” z menu „plik”.

Aby wydrukować dokument, wykonaj następujące czynności:

• otwórz żądany dokument;

• otwórz menu „plik” i rozwiń je strzałką w dół;

• ustaw kursor na pozycji „drukuj” i potwierdź ją enterem;

• pojawi się okno, posiadające szereg elementów: Pole rich-edit „liczba kopii”, pole wyboru „sortuj”, listę rozwijaną „drukuj”, przyciski okey i anuluj, przycisk „opcje”, listę rozwijaną „nazwa”, przycisk właściwości, pole wyboru „drukuj do pliku”, listę przycisków opcji, która określa zakres drukowanych stron oraz pole rich-edit „strony”, ;

• po otwarciu okna punkt uwagi znajduje się na polu rich-edit „liczba kopii” z domyślną wartością 1. Możesz wybrać z listy inną liczbę lub wpisać ręcznie;

• przejdź na listę rozwijaną „drukuj”, na której ustawiasz rodzaj drukowanego elementu. Domyślnie ustawioną wartością jest dokument, ale możesz wybrać np. właściwości dokumentu, komentarze itp.;

• kolejna lista rozwijana „drukuj” określa typ drukowanych stron. Domyślnie ustawiona wartość to „wszystkie strony z zakresu”, ale możesz ustawić drukowanie stron parzystych lub nieparzystych;

• przycisk „opcje” otwiera okno, które zawiera szereg pól wyboru. Pozwalają one na włączenie lub wyłączenie z druku takich elementów dokumentu jak komentarze, rysunki, wydruk próbny itp.;

• przejdź na listę rozwijaną „nazwa”, na której możesz wybrać drukarkę. Jeśli masz zainstalowaną tylko jedną drukarkę, lista obejmie jeden element;

• przycisk „właściwości” dotyczy właściwości drukarki;

• pole wyboru „drukuj do pliku” umożliwia ci dokonanie wydruku do pliku. Jeśli status pola określisz jako nieoznaczone, wydrukujesz dokument na papierze;

• przejdź na listę przycisków opcji, która określa zakres drukowanych stron. Domyślnie oznaczony przycisk opcji to „wszystkie”, ale możesz oznaczyć drukowanie strony bieżącej lub stron. Jeśli oznaczysz przycisk opcji „strony” automatycznie przejdziesz na pole rich-edit „strony” gdzie wpisujesz kolejno numery stron do drukowania. Wydruk obejmie wybrany zakres stron zgodny z typem, oznaczonym wcześniej;

• po wypełnieniu wszystkich elementów okna przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem. Drukowanie zostanie rozpoczęte;

Aby otworzyć okno drukowania, możesz po otwarciu dokumentu skorzystać z przyspieszacza ctrl P, który otworzy wyżej opisane okno. Dalsze postępowanie jest identyczne.

Standardowe ustawienia okna pozwalają na wydruk całego dokumentu w jednej kopii, więc jeśli nie potrzebujesz dokonywać zmian w ustawieniach, możesz po otwarciu okna „drukuj” nacisnąć enter. Rozpocznie się drukowanie całego dokumentu w jednej kopii.

7. Zapisywanie pliku na dysk

Zapisanie pliku to proces nadania mu nazwy i określenia miejsca w zasobach komputera. Określanie tych parametrów odbywa się przy pierwszym zapisie, a następne zmiany rejestrowane są przy utrzymaniu poprzedniej nazwy i lokalizacji. Zmianę nazwy i lokalizacji plików word możesz przeprowadzać tak samo, jak analogiczne operacje na folderach i plikach innych typów.

Jeśli otworzyłeś nowy dokument, po napisaniu tekstu musisz zapisać plik, inaczej stracisz tekst. Jeśli spróbujesz zamknąć nowy dokument bez zapisania, pojawi się okno „zapisz jako”, w którym definiowana jest nazwa, format i lokalizacja pliku. Możesz to okno otworzyć w dowolnym momencie użytkowania nowego pliku.

Aby zapisać nowy dokument, wykonaj następujące czynności:

• naciśnij kombinację klawiszy ctrl S lub wybierz z menu „plik” opcję „zapisz jako” i potwierdź wybór enterem;

• pojawi się okno zawierające następujące elementy: pole rich-edit „nazwa pliku”, lista rozwijana zapisz jako typ”, przycisk zapisz i anuluj, przycisk opcje, przycisk zapisz wersję, lista rozwijana „zapisz w” oraz związany z nią widok listy „zapisz w”;

• w polu rich-edit wpisz nazwę pliku bez rozszerzenia;

• przejdź tabem na listę proponowanych formatów i wybierz ten, w którym chcesz zapisać plik. Domyślny format to word dokument;

• jeśli chcesz zapisywać kopie otwieranych dokumentów, nadawać hasła zabezpieczające itp., wybierz przycisk „opcje” i oznacz odpowiednie pola wyboru. Okno to jest zakładką „zapisywanie” okna „opcje” z menu „narzędzia”;

• jeśli chcesz dołączyć komentarz do pliku, wybierz przycisk zapisz wersję;

• przejdź tabem na listę rozwijaną „zapisz w” i strzałką wybierz z listy nazwę dysku, a następnie otwórz go enterem. Standardowe ustawienie lokalizacji to folder „moje dokumenty”;

• przejdź na widok listy i odszukaj folder, w którym chcesz umieścić plik, a następnie otwórz folder enterem;

• przejdź na przycisk „zapisz” i potwierdź go enterem. Nowy dokument zostanie zapisany jako plik;

Jeśli dokonujesz zmian w pliku wcześniej zapisanym i chcesz zapisać zmiany przy wcześniejszej nazwie, lokalizacji i formacie, wystarczy przed zamknięciem dokumentu uruchomić opcję „zapisz”. W tym celu otwórz menu „plik”, rozwiń je i ustaw kursor na opcji „zapisz” a następnie potwierdź opcję enterem. Zmiany w tekście zostaną zapisane, a inne parametry pliku nie ulegną modyfikacji. Możesz tę samą opcję uruchomić przez kombinację klawiszy ctrl S, która przy pierwszym wykorzystaniu w nowym dokumencie otwiera okno „zapisz jako”, a przy każdym następnym zachowuje dokument. Zapisywanie pliku w trakcie pisania możesz powtarzać bez ograniczeń.

Jeśli w nazwie, formacie lub lokalizacji istniejącego już dokumentu chcesz dokonać zmian, wykorzystaj okno „zapisz jako”, które możesz wybrać z listy menu „plik” lub otworzyć klawiszem F-12. Pojawi się znane ci okno „zapisz jako” i dalsza procedura jest taka, jak przy zapisywaniu nowego dokumentu.

Uwaga! Rozszerzenie pliku zależy od formatu, określonego przez ciebie na odpowiedniej liście i jest automatycznie nadawane przez system.

Windows Commander

Win Commander to program służący do szybkiego przeprowadzania operacji na folderach i plikach. Pod względem układu graficznego podobny jest do znanej użytkownikom DoS-a nakładki Norton Commander. Posiada po uruchomieniu dwa panele, które pokazują zawartość dysków i folderów niezależnie od siebie, a do operacji używane są klawisze funkcyjne. Jak każdy program systemu windows Win Commander posiada rozbudowany pasek poleceń i menu kontekstowe, skonstruowane na standardowych zasadach.

1. Informacje ogólne

a) Uruchomienie programu

Program Win Commander nie jest integralną częścią systemu windows 98, ale wymaga osobnej instalacji. Jeśli posiadasz zainstalowanego Win Commandera i chcesz go uruchomić, wykonaj następujące czynności:

• Otwórz menu start klawiszem windows lub kombinacją klawiszy ctrl escape i rozwiń listę;

• ustaw kursor na opcji „programy” i rozwiń listę strzałką w prawo;

• ustaw kursor na pozycji „win commander” i rozwiń ją strzałką w prawo;

• ustaw strzałką w dół kursor na nazwie programu i naciśnij enter. Win Commander zostanie uruchomiony;

Pojawią się dwa panele. Panel aktywny obejmuje zawartość ostatnio lub aktualnie otwartego folderu.

b) Poruszanie się w obrębie paneli

Klawisze i kombinacje klawiszy, używane do przemieszczania punktu uwagi w programie

• tab - przenosi punkt uwagi pomiędzy panelami;

• shift tab - przenosi punkt uwagi pomiędzy panelami;

• strzałka w dół - przemieszcza punkt uwagi o jedną pozycję poniżej na liście w obrębie aktywnego panela.

Jeśli punkt uwagi znajduje się na końcu listy, pozostanie na miejscu;

• strzałka w górę - przemieszcza punkt uwagi o jedną pozycję w górę na liście aktywnego panela. Jeśli punkt uwagi znajduje się na początku listy, pozostanie na miejscu;

• home - przenosi punkt uwagi z dowolnego miejsca na początek listy w obrębie aktywnego panela;

• end - przenosi punkt uwagi z dowolnego miejsca na koniec listy w obrębie aktywnego panela;

• page down - przenosi punkt uwagi z dowolnego miejsca o nie więcej niż jeden ekran w dół w aktywnym panelu;

• page up - przenosi punkt uwagi z dowolnego miejsca o nie więcej niż jeden ekran w górę w aktywnym panelu;

2. Operacje na folderach i plikach

Podstawowe klawisze i kombinacje klawiszy stosowane podczas operacji:

• lewy alt F-1 - zmiana dysku na lewym panelu;

• lewy alt F-2 - zmiana dysku na prawym panelu;

• lewy alt F-4 - zamknięcie programu;

• lewy alt F-5 - pakowanie plików;

• lewy alt - F-7 wyszukiwanie;

• lewy alt F-9 - rozpakowanie plików;

• lewy alt strzałka w lewo - powrót do folderu nadrzędnego;

• F-1 uruchomienie pomocy;

• F-4 - otwarcie pliku tekstowego programem „notatnik”;

• F-5 - kopiowanie;

• F-6 - przenoszenie lub zmiana nazwy;

• F-7 - założenie nowego folderu;

• F-8 - kasowanie folderu lub pliku;

• insert - zaznaczenie elementu spod punktu uwagi;

• delete - kasowanie folderu lub pliku;

a) Wyświetlanie nazw

Win Commander pokazuje nazwy folderów i plików skrócone do ośmiu znaków z zachowaniem polskich liter. Wszystkie operacje przeprowadzane są z zachowaniem pełnych nazw elementów.

Na pasku poleceń znajduje się menu „podgląd”, które pozwala na ustawienie optymalnej opcji podglądu.

Jeśli ustawisz podgląd krótki, otrzymasz nazwy elementów skrócone do ośmiu znaków bez dodatkowych danych.

Jeśli oznaczysz podgląd pełny, otrzymasz oprócz skróconej do ośmiu znaków nazwy informacje dodatkowe:

• określenie DIR, jeśli element jest folderem;

• rozszerzenie, jeśli element jest plikiem i posiada rozszerzenie;

• wielkość, jeśli element jest plikiem;

• data utworzenia elementu lub ostatniej jego modyfikacji;

• godzina utworzenia elementu lub ostatniej jego modyfikacji;

• oznaczenie atrybutu;

W tym menu możesz także oznaczyć pokazywanie wszystkich plików lub wyłącznie programów.

Listę plików i folderów możesz posortować według następujących kryteriów:

• nazwa - ctrl F-3;

• rozszerzenie - ctrl F-4;

• czas - ctrl F-5;

• wielkość - ctrl F-6;

• nieposortowane - ctrl F-7;

• odwrotny porządek;

Aby posortować pliki, zastosuj podane powyżej przyspieszacze lub oznacz enterem odpowiednią opcję z menu „podgląd”. Sortowanie obejmie dany panel i zostanie zachowane niezależnie od zmian zawartości panela.

b) Wyszukiwanie i zaznaczanie

Aby odnaleźć plik, możesz skorzystać z opcji wyszukiwania uruchamianej przez kombinację klawiszy lewy alt F-7. Pojawi się okno, które zawiera kilka zakładek. W zakładce „ogólne” wpisz nazwę lub część nazwy poszukiwanego pliku i naciśnij enter. Pojawi się lista plików wraz ze ścieżkami dostępu. Lista obejmuje wszystkie pliki na danym dysku, które zawierają w nazwie wpisany zestaw znaków.

Jeśli chcesz zamknąć otwarty folder, naciśnij lewy alt ze strzałką w lewo. Powrócisz do folderu nadrzędnego a punkt uwagi zostanie umieszczony na początku listy.

Możesz także zamknąć otwarty folder, umieszczając punkt uwagi na początku listy, gdzie znajduje się symbol folderu nadrzędnego DIR, i nacisnąć enter. Powrócisz do folderu nadrzędnego, a punkt uwagi zostanie umieszczony na folderze, który zamknąłeś.

Zaznaczenie to wyróżnienie elementu, który ma zostać poddany określonej operacji. Zaznaczony element jest wyróżniony innym kolorem.

Klawisze i kombinacje klawiszy służące do zaznaczania:

• strzałka w górę - zaznacza bieżący element. Po przesunięciu zaznaczenie zostaje zdjęte;

• strzałka w dół - zaznacza bieżący element. Po przesunięciu zaznaczenie zostaje zdjęte;

• insert - zaznacza element spod punktu uwagi. Punkt uwagi zostaje przeniesiony o jedną pozycję w dół. Jeśli element był zaznaczony, klawisz ten zdejmuje zaznaczenie;

• szary + - zaznacza grupę elementów;

• szary - - zdejmuje zaznaczenie grupy elementów;

• ctrl szary + - zaznacza całą listę;

• ctrl szary - - zdejmuje zaznaczenie całej listy;

• szara * - odwraca zaznaczenie;

Jeśli chcesz wykonać operację na pojedynczym elemencie, ustaw na nim punkt uwagi i przeprowadź akcję. Element pozostanie zaznaczony, póki nie przeniesiesz punktu uwagi.

Jeśli chcesz zaznaczyć wybrane elementy, skorzystaj z klawisza insert. Ustawiaj kolejno punkt uwagi na określonym elemencie i naciśnij insert. Możesz w ten sposób zaznaczyć dowolnie wybrane elementy. Aby zdjąć zaznaczenie, ustaw punkt uwagi na zaznaczonym elemencie i naciśnij insert. Zaznaczenie zostanie zdjęte, co zostanie potwierdzone usunięciem innego koloru.

Jeśli chcesz zaznaczyć elementy, które mają wspólny człon nazwy, np. wszystkie pliki o danym rozszerzeniu, wykonaj następujące czynności:

• otwórz odpowiednią listę;

• otwórz menu i rozwiń menu „zaznacz” lub skorzystaj z przyspieszacza szary +;

• pojawi się okno, które posiada następujące elementy: combo pole edycji „rozwiń wybór” oraz przyciski okey i zaniechaj;

• przejdź na pole edycji i wpisz nazwę lub jej część. Pamiętaj, że luki w nazwie zastępujesz gwiazdką) np. jeśli nie znasz nazwy plików, a tylko rozszerzenie, wpisz „*.exe”;

• przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem. Wszystkie elementy z listy, które spełniają kryteria, zostaną zaznaczone;

Aby odwrócić zaznaczenie grupy, wybierz z menu „zaznacz” odpowiednią opcję lub skorzystaj z przyspieszacza szary -. Dalsza procedura jest podobna jak przy wypełnieniu elementów okna, używanego do zaznaczenia.

Odwrócenie zaznaczenia to operacja, polegająca na zdjęciu zaznaczenia z elementów, które są aktualnie zaznaczone, i zaznaczeniu elementów, które aktualnie nie posiadają zaznaczenia.

c) Kopiowanie

Aby skopiować elementy, wykonaj następujące czynności:

• zaznacz element lub elementy do kopiowania;

• otwórz na drugim panelu miejsce docelowe kopiowania;

• naciśnij klawisz F-5, który kopiuje elementy;

• pojawi się okno, które posiada: pole edycji ze ścieżką dostępu oraz przyciski okey, „drzewo” i zaniechaj;

• pole edycji domyślnie zawiera ścieżkę, określoną na drugim panelu. Możesz dokonać korekty ścieżki lub nazwy kopiowanego elementu;

• przycisk „drzewo” pozwala ci wybrać inny folder kopiowania w obrębie tego samego dysku;

• jeśli ścieżka kopiowania jest prawidłowo określona, przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem;

Możesz także skopiować zaznaczone elementy, korzystając z menu kontekstowego. W tym celu wykonaj następujące czynności:

• zaznacz elementy do kopiowania;

• otwórz menu kontekstowe i rozwiń listę;

• wybierz opcję „kopiuj” i potwierdź ją enterem;

• na dowolnym panelu odszukaj folder, do którego chcesz skopiować element i ustaw na nim punkt uwagi (nie otwieraj folderu!);

• otwórz menu kontekstowe, odszukaj opcję „wklej” i potwierdź ją enterem;

d) Przenoszenie

W celu przeniesienia elementu wykonaj następujące czynności:

• zaznacz elementy do przeniesienia;

• otwórz na drugim panelu miejsce docelowe przeniesienia;

• naciśnij klawisz F-6, który przenosi elementy;

• pojawi się okno podobne do okna, otwartego podczas kopiowania;

• dalsza procedura jest taka, jak przy kopiowaniu, łącznie z możliwością korekty ścieżki i nazwy elementu;

Podobnie jak przy kopiowaniu, możesz skorzystać z opcji menu kontekstowego. Wybierz z menu opcję „wytnij”, a dalsza procedura jest taka, jak podczas kopiowania.

e) Zmiana nazwy

Jeśli chcesz zmienić nazwę elementu bez zmian lokalizacji, wykonaj następujące czynności:

• umieść punkt uwagi na elemencie, któremu chcesz nadać nową nazwę;

• otwórz menu kontekstowe;

• wybierz strzałką w dół opcję „zmień” i potwierdź wybór enterem;

• otworzysz pole edycji, w którym możesz dokonywać dowolnych zmian. Możesz nadawać nazwy zgodnie z zasadami, obowiązującymi w systemie windows. Masz także możliwość zmiany rozszerzeń plików, ale pamiętaj, że system identyfikuje pliki według rozszerzenia;

• po dokonaniu korekty naciśnij enter;

f) Zakładanie nowego folderu

Aby założyć nowy folder, wykonaj następujące czynności:

• otwórz na jednym z paneli miejsce, w którym chcesz założyć folder;

• naciśnij klawisz F-7;

• pojawi się okno, które posiada następujące elementy: pole edycji, przeznaczone na nazwę folderu oraz przyciski okey i zaniechaj;

• w polu edycji wpisz nazwę folderu. Jeśli nie nadasz żadnej nazwy, folder nie zostanie założony;

• przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem;

g) Kasowanie

Aby skasować element lub grupę elementów, wykonaj następujące operacje:

• zaznacz element lub elementy do skasowania;

• naciśnij klawisz F-8;

• pojawi się okno z komunikatem o usunięciu zaznaczonych elementów, które posiada 3 przyciski: tak, nie i anuluj;

• jeśli akceptujesz kasowanie, przejdź tabem na przycisk tak i potwierdź go enterem;

Możesz także zaznaczone elementy skasować za pomocą klawisza delete. Po naciśnięciu klawisza delete pojawi się okno z komunikatem i przyciskami, podobnie jak przy użyciu klawisza F-8.

Możesz także skorzystać z opcji „usuń” z menu kontekstowego, która otworzy okno z komunikatem i przyciskami tak i nie.

Niezależnie od zastosowanej techniki kasowania usunięty element znajdzie się w koszu i możesz go odzyskać.

h) Pakowanie

Pakowanie to operacja, która pozwala na zmniejszenie objętości pliku lub folderu. W zależności od formatu i treści elementu, wielkość po spakowaniu zmieni się o określony procent.

W celu spakowania elementu wykonaj następujące czynności:

• ustaw punkt uwagi na elemencie, który chcesz spakować lub zaznacz elementy do spakowania;

• na drugim panelu otwórz miejsce, w którym chcesz umieścić spakowany plik;

• otwórz menu i rozwiń menu „plik”, a następnie ustaw kursor na opcji „spakuj” i potwierdź wybór enterem (możesz też skorzystać z przyspieszacza lewy alt F-5);

• pojawi się okno, które zawiera następujące elementy: pole edycji, pole wyboru „również spakuj ścieżki dostępu”, pole wyboru „spakuj podkatalogami”, pole wyboru „wieloczęściowe archiwum dyskowe”, pole wyboru „przenieś do archiwum”, pole wyboru „utwórz samorozpakowujące się archiwum”, przycisk okey, przycisk „drzewo”, przycisk zaniechaj, lista przycisków opcji „paker” oraz przycisk konfiguruj”;

• pole edycji służy do wpisania nazwy pliku wraz ze ścieżką dostępu. Pojawia się w tym polu proponowana nazwa, a ścieżka dostępu odnosi się do miejsca, otwartego na drugim panelu. Możesz dokonać zmian w zapisie, ale uważaj na schemat zapisu;

• kolejne pola wyboru określają zasady pakowania. Standardowo oznaczone jest pakowanie ze ścieżkami dostępu i podkatalogami (podfolderami);

• jeśli chcesz utworzyć plik samorozpakowujący się, oznacz spacją odpowiednie pole wyboru;

• na liście przycisków opcji wybierz program, którego chcesz użyć do pakowania;

• przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem;

Aby rozpakować plik, wykonaj następujące czynności:

• umieść punkt uwagi na spakowanym pliku;

• na drugim panelu otwórz miejsce, w którym chcesz umieścić pliki po rozpakowaniu;

• otwórz menu „plik”, rozwiń listę i wybierz opcję „rozpakuj” a następnie potwierdź wybór enterem. Możesz także skorzystać z przyspieszacza ctrl F-9;

• pojawi się okno, które zawiera następujące elementy: pole edycji ze ścieżką docelową rozpakowania, pole edycji, w którym możesz wpisać nazwy plików do rozpakowania (domyślny wpis to „*.*”, który oznacza wszystkie pliki), pole wyboru „rozpakuj ze ścieżkami dostępu”, pole wyboru „zastąp istniejące pliki”, przycisk okey, przycisk „drzewo” oraz przycisk zaniechaj;

• w polu edycji wpisana jest domyślnie ścieżka dostępu, określona przez otwarte miejsce na drugim panelu. Możesz wpisać inną ścieżkę, ale pamiętaj o schemacie zapisu;

• jeśli chcesz rozpakować wszystkie pliki, pozostaw na kolejnym polu edycji wpis „*.*”;

• pole wyboru „rozpakuj ze ścieżkami dostępu” jest standardowo oznaczone;

• jeśli oznaczysz pole wyboru „zastąp istniejące pliki”, rozpakowane pliki zastąpią inne o tej samej nazwie, które znajdują się w miejscu docelowym. Jeśli pole pozostanie nieoznaczone, system zapyta o zastąpienie, gdy trafi na starszy plik o tej samej nazwie;

• jeśli określiłeś odpowiednio statusy pól i akceptujesz miejsce zapisu, przejdź na przycisk okey i potwierdź go enterem. Spakowany plik pozostanie na miejscu a pliki rozpakowane pojawią się zgodnie ze zdefiniowaną lokalizacją;

2

7

---