ZMIANY SKÓRNE NA BŁONACH ŚLUZOWYCH
Reaktywnymi zmianami na błonach śluzowych są przerost, zanik albo hiperkeratoza. Uszkodzenia komórek i tkanek objawiają się w postaci nadżerek i owrzodzeń błon sluzowych.
Objawy skórne to: plamy, grudki, nadżerki, owrzodzenia, rzadziej pęcherzyki i pęcherze, obrzmienia (np.obrzęk Quinckego)
I. Genodermatozy
Epidermolysis bullosa -
postać śmiertelna (varietas letali Herlitz): autosomalna recesywna, pęcherze ulegają łatwo rozerwaniu pozostawiając nadżerki, zajmuje całą skórę i błony śluzowe, również dróg oddechowych
postać dystroficzna (varietas dystrophica): zmiany pęcherzowe i bliznowate na błonach śluzowych jamy ustnej, krtani i przełyku
Zespół Peutza-Jaghersa: obok polipowatości jelit występują plamy soczewicowate (lentoginosis) na wargach i błonach śluzowych jamy usntej
II. Zakażenia wirusowe:
Opryszczka zwykła - Herpes simplex:
Może zajmować błony śluzowe jamy ustnej (stomatitis herpetica): bolesne nadżerki po pierwotnych pęcherzykach i błony śluzowe narządów płciowych: drobne pęcherzyki wielkości kilku mm, usadowione na podstawie rumieniowej, wypełnione treścią surowiczą, potem ropną, pokrywające się strupami (ipetiginisatio),lekkie pieczenie lub niewielka bolesność
Ospa wietrzna - varvicella:
Ostra choroba zakaźna głównie wieku dziecięcego wywołana przez Herpes virus varvicellae, wykwity pęcherzykowo-krostkowe na skórze i błonachsluzowych(zwłaszcza podniebienia twardego i policzków)
III. Grużlica wrzodziejąca błon śluzowych: Tuberculosis ulcerosa(mucosae), Tuberculosis ulcerosa propria
Zmiany wrzodziejące z miękką, nienacieczoną podstawą, bolesne, zajmujące błony śluzowe lub błony na pograniczu ze skórą. Przebieg przewlekły, odczyny tuberkulinowe ujemne.
IV.Zakażenia drożdżakowe - Kandydoza błon śluzowych - Candidiasis mucosae
Białawe plamy, jakby nałożone na błony śluzowe, przypominające ścięte mleko, mogą się zlewać. Błony śluzowe wykazują ostry stan zapalny, ból i pieczenie.Umiejscowienie: jama ustna (candidiasis mucosae oris), srom i pochwa (vulvovagninitis candidamycetica). Zakażenie może nastąpić w każdym wieku, szczególnie u diabetyków i kobiet w ciąży. Przebieg często nawrotowy.
V. Afty -aphtosis
Okrągławo-owalne ubytki błony śluzowej, o sadłowatym dnie, P przeważnie wielkości ziarnka soczewicy, z czerwoną zapalną otoczką, leczące się samoistnie, nie pozostawiające blizny, ze skłonnością do nawrotów, mogą być bolesne.
VI. Autoimmunologiczne schorzenia pęcherzowe:
Pęcherzyca zwykła - Pemphigus vulgaris:
Pęcherze na skórze i błonach śluzowych, szczególnie jamy ustnej. Zmiany śluzówkowe zwykle poprzedzają wystąpienie zmian skórnych. Nadżerki na błonach sluzowych są bolesne.
Pęcherzyca bujająca - Pemphigus vegetans
Pemfigoid - pęcherze o twardej dobrze napietej pokrywie mogą występować na błonie śluzowej jamy ustnej
Pemfigoid bliznowaciejący - Pemphigus cicatrisans
Odmiana dotycząca błon śluzowych jamy ustnej i narządów płciowych oraz skóry w połączeniu ze zmianami ocznymi lub bez nich: zaniki w obrębie błon śluzowych
Nabyte pęcherzowe oddzielanie się naskórka - Epidermolysis bullosa acquisita EBA:
Pęcherze duże, dobrze napięte, nadżerki goją się z pozostawieniem blizn i prosaków, głównie ręce, kolana,łokcie, stopy, ale często też błony śluzowe
VII. Liszaj płaski (lichen planus) np. nadżerkowy błon śluzowych erosivus mucisae oris
Przewlekła choroba skóry, często również błon sluzowych, cechująca się zmianami grudkowymi i świądem. Błony śluzowe zajęte u 50% chorych: linijne, drzewkowate lub obrączkowate zmętnienia nabłonka, głównie na błonach śluzowych policzków wzdłuż zgryzu zębów, na języku, rzadziej czerwieni warg
VII. Przewlekłe wrzodziejące zapalenie jamy ustnej: Chronic ulcerative stomatitis
Nadżerki i owrzodzenia na błonach śluzowych policzków, języka, dziąseł i podniebienia o wybitnie wieleoletnim przebiegu. Znaczna bolesność.
VIII. Rogowacenie białe - leukoplakia
Białawe plamy o gładkiej lub nieco brodawkującej powierzchni, umiejscowione w obrębie błon śluzowych i półśluzówek jamy ustnej lub narządów płciowych. Plamy o opalizującym odcieniu, niewielkim stwardnieniu podstawy i zaznaczonym bruzdowaniu powierzchni.
IX. Toczeń rumieniowaty błon śluzowych