Dochody budżetowe

• podatki i opłaty

• cła

• wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych ora jednoosobowych spółek Skarbu Państwa

• dywidendy

• wpłaty z zysku NBP

• odsetki od środków na rachunkach bankowych jedn. Budżetowych

• dochody z najmu i dzierżawy

• grzywny mandaty i inne kary pieniężne

Co oznacza budżet z łacińskiego?

Termin budżet pochodzi od łacińskiego słowa bulga, które oznacza torbę do gromadzenia dochodów.

Pieniądz:

Pieniądz to środek płatniczy, powszechnie akceptowany

Właściwości pieniądza:

Stabilność - wartość pieniądza powinna być taka sama dziś jak i jutro

Poręczność - musi być nieduży i lekki

Trwałość - musi być zrobiony z trwałego materiału

Jednolitość - monety czy banknoty o takich samych nominałach muszą mieć taka samą wartość

Podzielność - możliwość jego podziału

Rozpoznawalność - muszą być łatwo rozpoznawalne i trudne do podrobienia

Funkcje pieniądza:

• Środek wymiany (cyrkulacji)

• Miernik wartości

• Środek przechowywania wartości (tezauryzacji)

• Środek płatniczy

Operacje otwartego rynku

Polegają na zakupie i sprzedaży rządowych papierów wartościowych ( bony skarbowe, obligacje) Kiedy NBP skupuje papiery wartościowe to zwiększa tym samym podaż pieniądza w gospodarce. Wypłacone pieniądze w zamian za obligacje i bony zostają zdeponowane przez sprzedających na ich rachunkach bankowych. Banki z depozytów udzielają pożyczek, zwiększają ilość pieniędzy w obiegu. NBP sprzedając rządowe papiery wartościowe zmniejszają ilość pieniądza w gospodarce. Rezerwy banków zostają zredukowane gdyż ci którzy kupili papiery dokonują płatności na rzecz państwa. Redukcja rezerw zmniejsza również zdolność pożyczkowa banków co ogranicza ilość pieniądza w gospodarce

Do czego zaliczamy BONY SKARBOWE: odp dochody bezzwrotne

Funkcje budżetu:

• redystrybucja

• stabilizacyjna

• alokacyjna

• fiskalna , skarbowa

• ustrojowa

• demokratyczna

• kontrolna lub ewidencyjno-kontrolna

• bodźcowa

• planowania

• prawna

• kredytowa

• administracyjna

• koordynacyjna

Zasady gospodarowania finansami publicznymi:

• jednoroczności

• jedności formalnej

• jedności materialnej

• zupełności(powszechności)

• równowagi

• szczegółowości

• jawności

• przejrzystości

• realności

• uprzedniości

• gospodarności

• operatywności

• polityczności

Skarb Rawskiego:

Jako dochody skarbu Rawskiego ustalono wpływy z kwarty oraz annatów

Kwarta nie stanowiła nowego źródła dochodów lecz była uzupełnieniem dochodów przeznaczonych na utrzymanie dworu królewskiego. Król zgodził się przekazać cześć dochodów płynących z jego majątku na ważny cel

Król przeznaczał czwartą częśc swoich dochodów na rzecz skarbu państwa

Drugim źródłem skarbu rawskiego miały być annaty czyli opłaty roczne przekazywane za pośrednictwem nuncjuszów apostolskich na rzecz Rzymu przez arcybiskupów biskupów i opatów.

Budżet to roczne zestawienie dochodów i wydatków oraz forma opiniowania działalności rządu przez parlament.

I polski budżet:

• Uchwalony przez sejm w 1768r

• Jeden z wcześniejszych w europie

• obejmował dochody i wydatki Skarbca Koronnego i Litewskiego

• był szczegółowy

wydatki podzielona na

-stałe(policja wojsko cywilne)

nadzwyczajne (spłata długów)

Znaczenie budżetu:

• Główny instrument sprawowania władzy

• Gromadzi i dzieli środki publiczne

• Źródło zasilania sektora finansów publicznych

• Uchwalony przez parlament mocą ustawy

• Ma duży wpływ na życie społeczno-gospodarcze

• Przedmiot ostrej walki politycznej

DOCHODY - intraty WYDATKI- expensy

Podatek - to klasyczna danina publiczna . Jest to pieniężne przymusowe i ogólne , nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie na rzecz państwa lub innych związków publicznoprawnych

Podatki bezpośrednie- podatki , które precyzyjnie określają zależność między płaconym podatkiem a podatnikiem

Podatki pośrednie - obciążają podatnika nie pozostają w związku z jego sytuacją dochodową i majątkową.

Opłaty - to świadczenia pieniężne o charakterze przymusowym bezzwrotnym odpłatnym pobierane przez władze państwa Za świadczenia, usługi np. wydanie zezwolenia na budowę

Ustawą budżetową ustala się :

Dochody budżetu państwa

Wydatki budżetu państwa

Deficyt budżetu państwa

Zestawienie przychodów i rozchodów

Wykaz problemów wieloletnich

Dwa rodzaje rezerw:

Ogólna - nieprzewidziane wydatki

Celowe - szczegółowy podział

Podział wydatków w budżecie:

Bieżące wydatki

Na obsługę długu Skarbu Państwa

Wydatki majątkowe

Kredyt lombardowy - podstawowy zastaw rządowych papierów wartościowych

Kredyt redyskontowy - przyjęcie do banku komercyjnego weksli do redyskonta

Stopa interwencyjna - określa rentowność bonów pieniężnych

Inflacja - wzrost poziomu cen, wartość pieniądza maleje

Deflacja - wzrost wartości pieniądza , spadek poziomu cen

Inflacja pełzająca -> galopująca -> hiperinflacja

Hiperinflacja:

Spadek produkcji

Wzrost bezrobocia

Zanik inwestycji i oszczędności

Spadek dochodów państwa

Kto traci na inflacji:

Ludzie utrzymujący się z stałych dochodów

Posiadacze oszczędności

Pożyczkodawcy

Kto korzysta z Inflacji:

Pożyczkobiorcy

Państwo

Osoby które są w stanie szybko powiększyć dochody

Zakłady budżetowe: jednostki nie posiadające osobowości prawnej, ale korzystają z samodzielności finansowej. Odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania. Koszty swojeje działalności pokrywają z dochodów własnych, mogą też otrzymać z budżetu dotacje

Jak NBP wpływa na inflację czy na podaż pieniądza?

NBP kontroluje podaż pieniądza i kredytu w gospodarce. Wielkość podaży pieniądza wpływa na poziom cen oraz na przebieg wielu innych procesów w gospodarce krajowej. Jednym z podstawowych zadań banku centralnego jest kontrola i regulowanie podaży pieniądza aby jej poziom odpowiadał potrzebom gospodarki narodowej. NBP stosuje szereg instrumentów ekonomicznych i prawnych:

• emituje pieniądz gotówkowy

• określa poziom rezerw bankowych

• kształtuje poziom stóp procentowych

• dokonuje operacji otwartego rynku

Jak NBP reguluje ilość pieniądza:

• Operacje otwartego rynku - polega na zakupie i sprzedaży rządowych papierów wartościowych. Ich skup zwiększa podaż pieniądza

• Zmiana wysokości stopy kredytu lombardowego

• Zamiana w stopie rezerw obowiązkowych - im jest wyższa tym mniej środków bank może przeznaczyć na akcję kredytową czyli udzielanie pożyczek

• Ograniczenie polityki monetarnej. Luźna polityka monetarna czyli niskie stopy procentowe duża podaż pieniądza może poprawi koniunkturę a w długim okresie grozi wzrostem inflacji

Główne zadanie NBP

Zapewnia stabilność waluty krajowej czyli niskiej inflacji.

W tym celu wykorzystuje on operacje otwartego rynku ustala stopy procentowe i stopę rezerw obowiązkowych

---