Ogniwa, momenty procesu uczenia się, Uświadomienie uczniom celów i zadań nauczania - powstawanie pozytywnych motywów uczenia się


Uświadomienie uczniom celów i zadań nauczania - powstawanie pozytywnych motywów uczenia się

Sposoby uświadamiania zadań: - - gromadzenie książek, czasopism, robienie notatek; - wycieczki; - ilustracje, modele, wykresy; - gazetki ścienne; - spotkanie z klasą osiągającą lepsze wyniki nauczania.

Jak wzbudzać motywacje: - odwoływać się do zainteresowań uczniów; - stosować aktywne nauczanie (metody problemowe); - urozmaicać lekcje; -odwoływać się do uczuć uczniów ich przeżyć, doświadczeń (sposoby werbalne za mało skuteczne).

To ogniwo w zasadzie powinno wystąpić na każdej lekcji, czasami z różnym nasileniem (mocniej na pierwszych) w różnych jego miejscach.

To ogniwo zajmuje dużo czasu gdy: - przechodzimy do nowego materiału zajmującego dużo jednostek lekcyjnych; - przechodzimy do nowego działu programu (na pierwszej lekcji); - gdy zaczynamy realizować nowy przedmiot.

Opracowanie nowego materiału - czynności teoretyczne i praktyczne (notowanie, słuchanie)

To ogniwo występuje najczęściej gdyż takich lekcji jest najwięcej. Najczęściej dominuje w klasach starszych. W klasach młodszych występują wszystkie ogniwa jednocześnie inaczej dzieci by się zanudziły.

Trzy sposoby wprowadzania nowego materiału:

- poznanie zmysłowe (najczęściej postrzegane) - bezpośrednie zetknięcie uczniów z rzeczami, przedmiotami, zjawiskami, procesami. Im więcej zmysłów jest zaangażowanych to postrzeganie jest pełniejsze; - zetknięcie ucznia ze środkami zastępczymi ale zbliżonymi do rzeczywistośc np. modele, mapy, obrazy, rysunki, schematy; - słowo mówione lub drukowane - sposób werbalny.

- Naturalne przedmioty w naturalnym środowisku to najlepszy sposób (szczególnie w klasach młodszych) wprowadzania nowego materiału (klasa na wycieczce).

- Naturalne przedmioty w środowisku sztucznym (klasy starsze)

- Środki zastępcze (tabele, mapy, środki audiowizualne itp.)

Sposób werbalny (słowo mówione i drukow)

Uogólnienie przyswojonego materiału - powstawanie pojęć i sądów.

Cała nasza wiedza składa się z systemu pojęć, sądów, twierdzeń, praw i teorii naukowych.

Proces powstawania pojęć polega na odrywaniu cechy wspólnej dla danej klasy przedmiotu czyli polega na abstrahowaniu.

Etapy kształtowania pojęć (ogólne): - kojarzenie nazw z odpowiednimi przedmiotami; - gromadzenie informacji o zewnętrznych cechach przedmiotów i zjawisk; - kształtowanie pojęć.

Szczegółowe momenty kształtow. pojęć: - porównywanie danej rzeczy z innymi; - wykrywanie cech podobnych (zewnętrznych i istotnych) i ich uogólnianie np. szukanie tego samego co jest wspólne np. dla różnych ćwiczeń, dla różnych owoców, różnych faktów społecznych; - poszukiwanie cech różniących dane rzeczy od innych zarówno nieistotnych cech zewnętrznych różniących dane przedmioty między sobą (np. barwa, kształt, smak) jak i cech istotnych różniących daną rzecz od innych (np. czym różnią się owoce od innych części rośliny) oraz ujawniających związki i zależności między nimi; - synteza, połączenie w całość poszczególnych elementów prowadząca do powstania pojęcia; - zastosowanie zdobytego pojęcia w nowych sytuacjach.

Uogólnienie jest szczególnie ważne w szkole podstawowej, tam następuje uogólnianie pojęć, powstawanie sądów.

Utrwalenie przyswojonego materiału - procesy memoryzacyjne - zapamiętywanie

W lekcji występuje w trzech wypadkach: - przy zaznajamianiu z nowym materiałem (wcześniej utrwalamy przyswojony materiał); - po zrealizowaniu szerszego tematu obejmującego kilka lekcji (poświęcamy więcej czasu na powtórzenie lub całą lekcję poświęcamy powtórzeniu); - po zrealizowaniu działu programu należy wprowadzić lekcję utrwalającą, powtórzenio

Trwałość wiadomości ucznia zależy od:

- czasu jaki upłynął od przyswojenia materiału, a jego utrwaleniu ( im czas krótszy to mamy lepsze efekty utrwalania); - cech pamięci; - sposobu opanowania i utrwalania wiadomości (metody jakie stosuje nauczyciel przy nauczaniu i utrwalaniu) ; - siły procesów pobudzania i hamowania w trakcie procesów uczenia się; . - ilości nagromadzonych wiadomości.

Wymagania dydaktyczne dot. utrwalania:

- atmosfera towarzysząca powtarzaniu (na lekcji powtórzeniowej należy podać plan wg którego następuje powtarzanie, uzupełnić wiadomości, nagrodzić uczniów najbardziej aktywnych, nie wprowadzać sytuacji stresowych, nie oceniać uczniów - negatyw); - powtarzanie nie może odbywać się w tym samym układzie i porządku w jakim wiadomości były zdobywane ( nie może być to proces mechaniczny); . - wzmacnianie aktywności uczniów: (sposoby) zachęta; -pochwała; -odwoływanie się do zainteresowań uczniów; - do odpowiednich uczuć; odwoływanie się do doświadczeń życiowych, praktycznych ucznia; - odwoływanie się do praktyki.

Metody utrwalania wiadomości:

Kształtowanie umiejętności i nawyków - ćwiczenie

Umiejętności kształtowane są zarówno w szkole jak i w domu.

Umiejętność - to sprawność w posługiwaniu się właściwym dla danego przedmiotu nauczania regułami przy wykonywaniu określonych zadań.

Nawyk - umiejętność wyćwiczona z brakiem udziału świadomości. (Te umiejętności, które da się przekształcić w nawyk powinniśmy przekształcać. Nawyk zły, nabyty, ciężko jest zlikwidować).

Etapy kształtow. umiejętności i nawyków

- Uświadomienie uczniom nazwy i znaczenia danej umiejętności (np. sprowadzenie ułamka do wspólnego mianownika) - Sformułowanie na podstawie znanych uczniom wiadomości jednej lub kilku reguł działania; - Wzorowy pokaz danej czynności przez nauczyciela ( gdy n-l nie może z różnych wzgl. to do pokazu przygotowujmy ucznia); - Pierwsze czynności uczniów pod kontrolą nauczyciela (n-l koryguje błędy, zwraca uwagę co uczeń robi źle); - Samodzielne i systematyczne ćwiczenia utrwalające dane czynności i prowadzące do przekształcenia umiejętności w nawyk..

Wiązanie teorii z praktyką

- działalność praktyczna uczniów.

Funkcje praktyki:

- pomocnicza - źródło teorii pogłębione wiedzą - sprawdzająca - może być sprawdzianem słuszności teorii;

Sposoby wiązania teorii z praktyką:

- eksperyment, doświadczenie;

- koła zainteresowań;

- działka szkolna;

- różnorodne prace społeczne;

- wycieczki (np. do zakładów pracy)

Kontrola i ocena wiadomości uczniów

- uczenie się, opanowywanie materiału.

Wyniki nauczania możemy rozpatrywać w znaczeniu:

Celem kontroli jest: stwierdzenie braków wiedzy, umiejętności i nawyków uczniów, a nie akcentowaniu braków (celem kontroli nie jest stopień lecz stwierdzenie jakie są luki, braki w wiadomościach)

Ocena aby spełniała rolę wychowawczą musi być:

- słuszna w opinii nauczyciel jak i ucznia; - zgodna z pewnymi normami i ocenami społ - musi odpowiadać faktycznemu poziomowi

wiadomości i zmian zachodzących w uczniu.

Kontrola i ocena nie może być zbyt często.



Wyszukiwarka