Katecheza 52
Mówienie tego, co miłość nakazuje przemilczeć
Miłość nakazuje panować nad językiem, by nie mówić nieprawdy. Zabrania ona również wyjawiania prawdy w tych wypadkach, kiedy mogłoby to przynieść komuś jakąś szkodę. Miłość zakazuje też niepotrzebnego mówienia.
1. Szkodzenie przez szerzenie nieprawdy
- Oszczerstwo
Jest to bardzo szkodliwa forma kłamstwa. Polega na niezgodnym z prawdą mówieniu o kimś rzeczy złych, kompromitujących, przynoszących ujmę. Oszczerstwo to wypowiedź sprzeczna z prawdą, która „szkodzi dobremu imieniu innych i daje okazję do fałszywych sądów na ich temat." (KKK 2477)
- Fałszywe świadectwo i krzywoprzysięstwo
Niektórzy posuwają się nawet do oszczerczego oskarżania bliźnich w sądzie, do fałszywego zeznawania jako świadkowie. Ósme przykazanie zabrania tego. „Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek” (por. KKK 2504)
Złożona pod przysięgą jest krzywoprzysięstwem. Takie sposoby postępowania przyczyniają się do skazania osoby niewinnej, do uniewinnienia osoby winnej lub też do zwiększenia kary, której podlega osoba oskarżona, podważają one w sposób istotny sprawowanie wymiaru sprawiedliwości i słuszność wyroku ogłoszonego przez sędziów." (KKK 2476)
- Kłamstwo
Kłamstwo jest wykroczeniem przeciw prawdzie, dlatego jest złem nawet wtedy, gdy nie stanowi fałszywego oskarżenia bliźniego.
- Manipulowanie ludzkimi osądami i ocenami
Niemoralne jest stosowanie pewnej manipulacji ludzkimi ocenami, aby wzbudzić niechęć do prawdy, do dobra i do ludzi szlachetnych, a zaufanie - do zła lub ludzi szkodzących. Zastanówmy się nad mechanizmem tej manipulacji.
Polega ona na opisywaniu ludzi pewnymi celowo dobranymi określeniami, które mają pobudzić ich do pozytywnego lub negatywnego ocenienia. Np. teologów szerzących herezje nazywa się postępowymi, współczesnymi, otwartymi, interesującymi, oryginalnymi, rozumiejącymi człowieka itp. Tych natomiast, którzy wiernie trzymają się nauki Chrystusa przekazywanej przez Kościół, określa się mianem teologów tradycyjnych lub tradycjonalistów.
- Pochopne posądzanie bliźnich
Ósme przykazanie zakazuje nie tylko manipulowania ludzkimi ocenami, oczerniania bliźnich, oskarżania ich fałszywie, ale także - lekkomyślnego posądzania ich o jakieś zło tylko w swoim wnętrzu.
- Obłuda i udawanie
Umiłowanie prawdy do którego zobowiązuje ósme przykazanie domaga się nie tylko unikania wypowiadania kłamliwych słów, lecz także unikania wszelkiej dwulicowości, udawania i obłudy.
- Świadome szerzenie herezji
Bardzo groźną w skutkach formą oszustwa jest celowe fałszowanie nauki objawionej. Polega ono na podawaniu za naukę Kościoła swoich poglądów, które są z nią sprzeczne. Celowe szerzenie błędnych nauk powoduje niszczenie prawdziwej wiary i skłania do pójścia za zwodniczymi doktrynami.