Zdrowie publiczne
Obejmuje szeroki zakres działań dotyczących niemal wszytkich aspektów życia społecznego. Wpływa na kształt polityki społecznej i zdrowotnej państw, współdziała ze wszystkimi sektorami społeczno-gospodarczymi oraz samymi ludźmi.
Stanowi połączenie instytucji, wielodyscyplinarnej bazy naukowej i działań praktycznych. Jest wiedzą i praktyką, zainicjowane w USA
Zdrowie publiczne wg Winslowa (1920,YU)
To nauka i sztuka zapobiegania chorobom,przedłużania życia i promowania zdrowia poprzez wysiłek społeczny, higienę środowiska,kontrolę zakażeń, promowanie higieny indywidualnej, organizację służb medycznych, ukierunkowanie na zapobieganie chorobom i wczesną diagnozę, rozwój mechanizmów społecznych sprzyjających utrzymanie i poprawę zdrowia.
Funkcje zdrowia publicznego
Działania na rzecz ochrony zdrowia ogółu ludności (10):
Monitorowanie stanu zdrowia i określenie potrzeb zdrowotnych ludności
Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób, ze szczególnym uwzględnieniem chorób zakaźnych i społecznych
Identyfikacja i zwalczanie czynników ryzyka zdrowotnego w środowisku, miejscu zamieszkania, pracy, nauki i placówkach służby zdrowia
Zapobieganie wypadkom i urazom oraz zapewnienie kompleksowej pomocy ofiarom katastrof, kataklizmów i klęsk żywiołowych
Zapewnienie nadzoru epidemiologicznego
Promowanie aktywnego uczestnictwa społecznego w promowaniu zdrowia i edukacji społecznej
Kształcenie i doskonalenie zawodowe personelu medycznego zgodnie z współczesnymi wymogami i standardami
Zapewnienie jednolitych, kompleksowych regulacji prawnych dotyczących organizacji, zarządzania i finansowania placówek opieki medycznej
Monitorowanie jakości świadczeń medycznych, ich dostępności, przestrzegania zasad bioetyki i praw pacjenta
Ocena sytuacji zdrowotnej kraju na tle porównań międzynarodowych, analiza wyzwań i zagrożeń; współpraca międzynarodowa
Działania na rzecz ochrony zdrowia osób (5):
Pełna dostępność szczepień ochronnych, wczesne wykrywanie i leczenie chorób zakaźnych (gruźlicy, AIDS, STD, chorób zawleczonych z zagranicy)
Dostępność pomocy medycznej dla bezrobotnych, bezdomnych, osób niepełnosprawnych, ludzi starszych
Objęcie niezbędnym zakresem bezpłatnych świadczeń leczniczych wybranych chorób o znaczeniu społecznym (choroby psychiczne, toksykomanie, STD, CHUK)
Objęcie badaniami skriningowymi i czynnym poradnictwem grup wysokiego ryzyka zachorowania na wybrane choroby o znaczeniu społecznym
Nadzór merytoryczny i pomoc finansowa dla instytucji charytatywnych
Uwarunkowania zdrowia (determinanty)
Wrodzone (cechy zawarte w genotypie, np.mutacje generujące wady wrodzone)
Nabyte (fizyko-chemiczne, biologiczne, społeczne, behawioralne) - czynniki zdrowia
Najczęstsze czynniki ryzyka (zagrożenia) zdrowia w skali globalnej:
Niedożywienie
Zanieczyszczona woda lub jej brak, złe warunki sanitarne, brak higieny
Niewłaściwe zachowania seksualne
Alkohol - choroby i wypadki
Praca zawodowa - choroby i wypadki
Palenie tytoniu
Choroby związane z otyłością
Hipokinezje
Toksykomanie
Zanieczyszczenia chemiczne atmosfery