Reakcja biuretowa - test chemiczny na zawartość protein i innych polipeptydów, w których występują co najmniej dwa wiązania peptydowe bezpośrednio obok siebie lub są przedzielone nie więcej niż jednym atomem węgla.
Test biuretowy polega na dodaniu do analizowanej mieszaniny roztworu fosforanu miedzi(II) (lub siarczanu miedzi(II) oraz NaOH lub KOH. Przy obecności protein roztwór zmienia barwę z jasnoniebieskiej (wskazującej na obecność solwatowanych, jonów Cu2+) na intensywnie fioletowy kolor na skutek powstawania złożonych związków kompleksowych, w których jon Cu2+ jest kompleksowany przez minimum dwie grupy peptydowe. W przypadku występowania dimerów aminokwasów,w których występuje tylko jedno wiązanie peptydowe układ zabarwia się na różowo. Wolne aminokwasy nie zmieniają barwy roztworu.
Test może być stosowany zarówno w analizie jakościowej jak i ilościowej. W tym drugim przypadku wykorzystuje się liniową zależność zmiany barwy od stężenia protein, a ścislej biorąc od liczby podwójnych wiązań peptydowych, którą ustala się za pomocą kolorymetrii, zaś oprócz soli miedzi(II) i NaOH, dodaje się jeszcze związek buforujący pH układu.
Przykładowy odczynnik biuretowy: 7.5 g CuSO4(5H2O), 100 ml 50% (w/w) NaOH, 25 g soli sodowo-potasowej kwasu winowego oraz taka objętość wody aby uzyskać 1 l roztworu.
Nazwa testu pochodzi od najprostszego, możliwego związku, który ulega tej reakcji, a mianowicie biuretu - czyli krystalicznego dimeru mocznika: NH2CONHCONH2.
Test ten jest powszechnie stosowany przy sprawdzaniu obecności wolnego białka we krwi i innych płynach ustrojowych człowieka i zwierząt. Występowanie dużych ilości takiego białka wskazuje zwykle na uszkodzenia organów wewnętrznych (np: na marskość wątroby.) Test nie działa poprawnie w przypadku występowaniu w środowisku reakcji znacznego stężenia jonów potasu, stąd nie można go stosować do np: testowania na zawartość białka soków owocowych.
Próba Benedicta - reakcja chemiczna, która służy do wykrywania cukrów redukujących (większość cukrów, oprócz np. sacharozy) i czasem aldehydów.
Odczynnik Benedicta to mieszanina siarczanu(VI) miedzi(II) i przesączonej mieszaniny uwodnionego cytrynianu sodu z uwodnionym węglanem sodu. Odczynnik Benedicta dodaje się do roztworu i doprowadza do wrzenia. Duże stężenie cukrów redukujących lub aldehydu powoduje powstanie czerwonego osadu tlenku miedzi(I), mniejsze żółtego osadu. Jest to znaczne udoskonalenie próby Trommera. Reakcja z aldehydem octowym:
2 Cu(OH)2 + CH3CHO + OH- → Cu2O + CH3COO- + 3 H2O
Odczynnik Benedicta to zasadowy roztwór o ciemnoniebieskim zabarwieniu, zawierający związek kompleksowy miedzi(II) z anionami kwasu cytrynowego.
Pod wpływem aldehydów oraz cukrów redukujących roztwór odbarwia się i wytrąca się czerwony osad tlenku miedzi(I) Cu2O, rekacja znana ta jest jako próba Benedicta.
Odczynnik Benedicta służy głównie do wykrywania cukrów w roztworach, np. w moczu chorych na cukrzycę.