W szerszym ujęciu regionalnym obejmuje całokształt relacji pomiędzy określonym terytorium a jego mieszkańcami i obejmuje następujące obszary:
- społeczno-kulturowy przekonanie o własnej odrębności, wyjątkowości i wewnątrzgrupowym podobieństwie obowiązujących systemów wartości, poglądów, uświadamianych interesów i potrzeb grupowych, to także wspólnota tradycji i obyczajów
- ekonomiczny specyfika rozwoju gospodarczego oraz jego poziom, dominujące wzorce postępowania, ukształtowane systemy powiązań i zależności kooperacyjnych, akceptowane drogi osiągania sukcesu
- polityczny proces artykułowania wspólnych interesów społeczności na forum publicznym, hasła o charakterze samorządowym
Można przyjąć w szczególnie ważnymi w sferze ekonomicznej są: poprawa efektywności gospodarowania, wolny przepływ dóbr, usług i ludzi oraz specjalizacja
Ponadto regionalizm pełni 4 podstawowe funkcje:
- integrującą: stopień zaspokojenia potrzeb i uczestników systemu regionalnego
- porządkującą: regulacja, utrzymywanie równowagi, zapewnienie tożsamości w czasie i przestrzeni oraz w ciągłości i efektywności działania
- przymuszająca: kontrola, perswazja, identyfikacja, izolacja
- dynamizująca: działania adaptacyjne wobec bodźców płynących z systemu regionalnego
W praktyce proces regionalizacji sprowadza się do:
- likwidowania barier utrudniających współprace w regionie
- kreacji postaw prawnych dla wzajemnych akcji i interakcji
- przyjmowanie umów o charakterze regionalnym
- tworzenie organizacji międzynarodowych o charakterze regionalnym
Pojęcie regionu ma charakter kompleksowy, o regionie można mówić w sensie: geograficznym, ekonomicznym, demograficznym, historycznym, etnograficznym, socjologicznym, politologicznym, ekologicznym itp.
W europie więzi integracyjne wypracowane we wspólnej regionalnej, dynamicznie się rozwijają i tworzą coraz silniejszy system powiązań, co sprawia, iż koncepcja „Europy regionów” staje się coraz bardziej realna.
Reasumując, współpraca regionalna w Europie odgrywa ważną rolę w procesie integracji europejskiej tworzenie kolejnych struktur, przede wszystkim euroregionów i innych form współpracy przygranicznej i transgranicznej, współpraca miast, gmin, powiatów, województw itp. pogłębia zakres integracji europejskiej i przyśpiesza ją.
Globalizacja stosunków międzynarodowych będąc rezultatem postępującej liberalizacji i zmian zachodzących w zagranicznej polityce ekonomicznej, jest procesem który sprzyja postępowi ekonomicznemu i społecznemu, nie wyklucza jednak asymetrycznego rozkładu korzyści pomiędzy konkurujące i współpracujące ze sobą podmioty gospodarki światowej.
Istotą procesu globalizacji jest działanie na odległość.
Globalizacje cechują 2 wymiary: zakres oraz intensywność
Do powszechnie akceptowanych cech globalizacji zalicza się:
- wielowymiarowośc: przejawia się ona w wielu płaszczyznach - w gospodarce, polityce,, kulturze, wojskowości jednoczesnie ale w różnych przestrzeniach
- integrowanie: scalanie gospodarek w ramach powiązań kooperacyjnych, handlowych, inwestycyjno-produkcyjnych
- współzależność międzynarodowych
- związek z pojęciem nauki, techniki i organizacji: Internet, tel kom, łączność satelitarna
- kompresje czasu i przestrzeni w wyniku rozwoju środków masowego przekazu, dużej mobilności ludzi, dostępność oferty towarowej z całego świata
- dialektyczny charakter: występowanie zjawisk lub procesów o przeciwstawnym charakterze
Przyczyny i skutki globalizacji stosunków międzynarodowych
Do zasadniczych przyczyn zaliczamy:
- postęp naukowo-techniczny
- konkurencja miedzynarodowa ( rynek konsumenta, który decyduje o ostatecznym kształcie wyrobu)
- pol ekonomiczna państwa - swobodna wymiana handlowa, rozwój i liberalizacja przpływów kapitałowych, czynników wytwórczych, towarów i usług w skali międzynarodowej
Główne skutki globalizacji stos. Miedzyn
- intensyfikacje przepływu usług, towarów, kapitału, technologii, informacji
- zwiększenie roli korporacji międzynarodowej we współczesnej gospodarce
- instytucjonalizacja handlu miedzyn
- redefinicje roli i funkcji państwa
- nowe sfery i przejawy konkurencji
- przyszłe przewagi
- powstanie ekonomi opartej na wiedzy
Przykłady pozytywnych skutków globalizacji:
- przyśpieszenie rozwoju cywilizacyjnego świata
- wymiana informacji, która pomaga w tworzeniu społeczeństw obywatelskich
- wzajemne uczenie się i inspiracja
Przykłady negatywne:
- mobilność kapitału zachęcająca do spekulacji
- nierówny podział korzyści z procesu globalizacji w skali gospodarki narodowej
Ważnym ogniwem współczesnej globalizacji działalności ekonomicznej jest zjawisko integralności regionalnej. Integrację globalną i regionalną łączą podobieństwa:
- oba zjawiska są przejawem internacjonalizacji działalności
- w obu procesach dominującą rolę odgrywają: przyśpieszenie postępu nauk-techn, szybki przyrost wydajności pracy
- oba zjawiska są rezultatami liberalizacji gosp krajów w nich uczestniczących
Zagrożenia związane z procesem globalizacji. W raporcie ONZ eksperci ostrzegają, że globalizacja oznacza dziś głównie wspólnotę ekonomiczną, zatraca się aspekt ludzki, wytworzyły się wszelkie niesprawiedliwości w życiu społecznym.
Do zagrożeń związanych z globalizacja zalicza się:
- zdeformowany rozwój większości społeczeństw
- destabilizacje globu poprzez pogłębianie napięć na tle ubóstwa
- przekształcenie milionów ludzi w tani towar
Powiększają się dysproporcje w poziomie życia ludzi między krajami, pojawiło się zjawisko biedy wśród bogatych i bogactwa wśród biednych.
Przeciwnicy globalizacji konkurencji uważają zagrożenia wynikające z takich negatywnych efektów przesadnej konkurencji jak:
- narzędzia i systemy techniczne mają pierwszeństwo nad ludźmi
- prymat wiedzy, reprezentowanie kosztów w krótkim czasie
- finansowa i przemysłowa konkurencja na poziomie globalnym powoduje rozwój globalnych oligopoli
- nadmierna konkurencja, niszczenie nieodnawialnych zasobów świata
- agresywna konkurencja przyczynia się do jednostkowej zbiorowej agresywnośći