SĄDOWA KONTROLA DECYZJI ADMINISTRACYJNYCH

Organem sądowym powołanym do kontroli indywidualnych roz­strzygnięć administracyjnych (decyzji i postanowień) jest Naczelny Sąd Administracyjny. Jeśli idzie o zakres właściwości NSA, to za pod­stawę określenia właściwości tego sądu przyjęto w k.p.a. klauzulę general­nej kompetencji. Zgodnie z art. 196 Kodeksu decyzja organu administracji może być zaskarżona do sądu administracyjnego z powodu jej nie­zgodności z prawem. Idzie tu o decyzje wydane w postępowaniach okre­ślonych w Kodeksie lub innych ustawach szczególnych. Kontroli NSA pod­danych jest szereg rodzajów postanowień podjętych przez organy admini­stracji (art. 196 §3).

W postępowaniu przed NSA występują dwie strony procesowe:

skarżący (podmiot, który wniósł skargę) i organ administracji, któ­rego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi.

Wszczęcie postępowania przez NSA może nastąpić tylko wskutek wniesienia skargi. NSA jako organ sądowy nie może wszczynać postę­powania z urzędu. Uprawnionym do wniesienia skargi jest:

- każdy, kto ma w tym interes prawny,

- prokurator,

- Rzecznik Praw Obywatelskich,

- organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności w spra­wach dotyczących interesów prawnych innych osób.

Skargę można wnieść dopiero po wyczerpaniu środków odwoławczych, jeżeli służyły zaskarżeniu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków odwoławczych, należy przed wniesieniem jej do NSA zwrócić się do właściwego organu z wezwa­niem do usunięcia naruszenia prawa (art. 34 ustawy o NSA). Skarga może być wniesiona dopiero po upływie 30 dni od doręczenia wezwania.

Skargę (mającą sformalizowany charakter tak co do formy, jak i treści) wnosi się bezpośrednio do NSA. Po otrzymaniu skargi sąd przesyła jej odpis skarżonemu organowi administracji, zobowiązując go do udzielenia odpowiedzi na skargę w terminie nie przekraczającym 30 dni. Organ ad­ministracji może uwzględnić skargę w całości do dnia wyznaczenia przez sąd terminu rozprawy. Jeżeli zaś organ nie prześle sądowi odpowiedzi na skargę i akt sprawy, sąd może orzec w sprawie na podstawie stanu faktycznego i prawnego przedstawionego w skardze, jeżeli nie budzi on uzasadnionych wątpliwości. Od wydanego w ten sposób orzeczenia organ administracji może wnieść do sądu sprzeciw.

Z reguły sąd rozpoznaje skargę na rozprawie. Jeżeli jednak ist­nieją uzasadnione okoliczności sprawa rozpoznawana jest na posiedze­niu niejawnym.

Orzeczenia NSA dzielą się na wyroki i postanowienia. Wyrok roz­strzyga sprawę co do stwierdzenia naruszenia prawa i skutków praw­nych tego naruszenia, tj. uwzględnia skargę lub ją oddala. Postanowie­nie rozstrzyga kwestie procesowe związane ze sprawą (np. może doty­czyć wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji).

Postępowanie przed NSA jest jednoinstancyjne. Orzeczenia wy­dane przez NSA są prawomocne i nie podlegają zaskarżeniu w trybie zwykłym. Istnieje jedynie możliwość wniesienia rewizji nadzwyczaj­nej od takich orzeczeń do Sądu Najwyższego.

---