GOSP WODNA: Siła ssąca transpiracji- gł tr w, en słoneczna (H2O w parę w), obecność liści. Siła parcia korzeniowego- tłoczy wodę od korzeni w górę, en metaboliczna z mitochondriów magazynowanej w ATP, działa gdy nie działa siła ssąca tr np. w upały. Kohezja- siła spójności cząstek. Adhezja- siła przylegania do ścianek naczynia. Pow wewn liścia- suma pow śc kom graniczących z przestw międzykom. Na pow wewn odbywa się zamiana w w parę, która dyfynduje przez szparki. Pow wewn jest 7-20x większa od pow zewn. Efekt brzeżny dyfuzji- większa dyfuzja nast. W przypadku małych otworków niż dużej pow. Pr Stefana- dyfuzja przez 2 otw jest =jak przez 1 większy którego śr jest sumą śr 2 miejszych. Mechanizm ruchu ap szp zal od światła: oświetl liścia rozpad skrobi do glukozy, tr jonów K do kom szp obniżenie pot osm obniżenie pot wody osmot przepływ wody wzrost pot ciśn otwarcie szp. Zacienienie liścia kondensacja glukozy w skrobie (reszta odwrotnie jw.) Intens transp- il wytr w przez określ pow rośl w jedn czasu (gH2O dm-2h-2). Czynniki wpływ na int tr- pot wody powietrza otacz rośl, światło, temp, wiatr. Współcz transp- stos il wytr wody do przyrostu sm (gH2O g sm-1). Współcz produktywn tr- il nagromadz sm w czasie gdy rośl wytr 1 kg wody. Współcz trw więdn- il wody w gl (%sm gl) przy której dochodzi do trw więdn r. Zal od koloidów hydrofilowych w gl. Bilans w r- różnica między il e pobranej a il w wydalonej do otoczenia (dodatni- korzystny). Susza glebowa- wilg gl spada do współcz więdnięcia i zaczyna brakować wody dostępnej dla r. Woda higroskopijna (niedostępna)- woda utrzymywana przez cząstki gl z taką siłą że nie może być pobierana przez korzenie. Woda błonkowata (niedostępna)- mniejsza siła utrzymywania. Woda kapilarna (dostępna)- wyst w kapilarach, przytrzymywana siłami napięć powierzchniowych, nie przemieszcza się w głąb profilu gl. Woda grawitacyjna (dostępna)- wypełnia większe przestwory glebowe, przemieszcza się w głąb profilu gl wskutek działania sił ciążenia. Susza fizjologiczna- woda w gl jest dostępna dla r ale nie mogą one jej pobierać z powodu nadmiernego zasolenia, niskiej temp, brak O2, obecność metali ciężkich i zw toksycznych. Okresy krytyczne- okresy rozwojowe roślin, w których wym szczególnego nawadniania a brak tego prowadzi do obniżenia plonowania. Na suszę bardziej wrażliwe o krótkich korzeniach.
Plazmoliza graniczna- stan w którym u połowy kom obserwuje się odstawanie protoplastu od śc kom. Pot ciśn w tk w momencie plazm gr = 0 a pot osm soku kom = pot wody tk. Ozn pot osm metodą plazm gr- polega na znalezieniu roztw o znanym st mol który wywołuje plazm gr. Pot wody tego roztw jest zbliż do pot wody soku kom. Wart pot osm obl: -ၙ=2,3*M*T/273. Dośw- łuski cebuli moczone przez30 min w płytkach petrieego z roztw sacharozy od 0,1 do 0,8M- liczenie kom splazmolizowanych i niesplazm. W 0,1M jest 0% kom niespl a przy 0,8 wyn 100%.
Metoda wagowa- pomiar masy transpirującego ukł przed i po czasie trwania dośw. Różnica pomiędzy masą pocz i końcową stanowi il wyparowanej wody w gramach. Dośw- liście pelargonii w war sali ćwiczeń (umiark tr), w wilg pow 100% (tr nie zachodzi) i pod przepływem powietrza (tr zach intensywnie). Powietrze o małym niedosycie przemieszczało się i na jego miejsce wpływało pow o dużym niedosycie. Pow liścia (obl masy liścia) - papier 1dm3 - pow liścia. Obl: Mp-Mk= ubytek masy. Pow liścia * Um * czas (h)= int tr.
Ozn potencjału wody tk- pomiar zmian masy tk umieszcz na okr czas w roztw o różnym cp mol, nast. Znalezienie roztw w którym masa tk nie uległa zmianie. Wówczas tk i roztw są w stanie równowagi tzn Ψ wody tk = Ψ osm roztw. Obl pot wody tk: -Ψ=2,3*M*T/273 gdzie; M- st mol roztw w którym tk nie uległa zmianie, T- temp w K. Dośw- ziemniak a w nim roztwory sacharozy o różnych stężeniach (woda, 0,1, ..., 0,6). ﺠM= Mk-Mp/Mp*100%. W wodzie masa końcowa była większ od pocz, w 0,2-0,3molowym roztw równa a w 0,6 miejsza.
ODŻYWIANIE Jeśli coś jest przez r pobierane to musi się coś wydzielić, np. Ca2+ > 2H+. R: Pierwiastki- niezbędne (r bez nich nie może żyć), pożądane (potrzebne do lepszego rozwoju), balastowe (niepotrz lecz pobierane), toksyczne (szkodliwe). Makroel- N, P, K, Mg, Ca, S. Mikroel- Fe, Mn, Mo, Zu, Cu, B, Cl. Transport bierny (A)- bez udziału en, dyfuzja prosta lub ułatwiona, zgodnie z gradientem chem lub elektrochem, przez pory w białkach, kanały jonowe lub nośniki jonowe, nie prowadzi do akumulacji jonów, małe znaczenie. Transport aktywny (S)- z udziałem en metabolicznej ATP, z gradientem lub wbrew gradientowi, przez nośniki jonowe, prowadzi do akumulacji jonów, z dużą szybkością, ma duże znaczenie ilościowe. Czynniki zewn wpływające na pobieranie i transp jonów: temp (lekkość wody, dyfuzja jonów w roztw gl, oddychanie), odczyn (kompleks sorpcyjny uwalnia i wymienia jony), światło (ruch transpirac w r), tlen (proces oddychania), mikoryza (symbioza r wyższych z grz). Niezbędność skł min- można wykazać w kulturach wodnych lub piaskowych, stos pożywkę o ściśle kontrolowanym składzie. AZOT: warunkuje prawidłowy wzrost i rozwój r. zw org- mocznik (łatwo dost), białka, amidy, aminy, aminokw, kw nukl. Zw nieorg- sole amonowe N-NH4+ i azotanowe N-NO3-. N cząst (atm)- dost dla niektórych mikroorg i r żyjących z nimi w symbiozie. Przekształcenia zw N przez mikrroorg: Amonifikacja NH2 NH3 (mikroorg rozkł mat org). Nitryfikacja NH3 NO2, NO2 NO3 (b autotroficzne z rodz Nitrosomonas, Nitrobacter). Denitryfikacja NO3N2- (b autotroficzne w war deficytu O2 w gl). Wiązanie N atm N2 NH3 lub NH2 (b i promieniowce symbiotyczne i niesymbiot). Redukcja azotanów- przebiega w cytoplaźmie kom rośl i jest katalizowana przez reduktazę azotanową (NR): NO3-+NADH+H+ NO2-+NAD++H2O. Synteza enzymy przebiega w cytoplaźmie po pojawieniu się w niej śladowych ilości azotanów. W miarę wzrostu azotanów aktywność enzymu się zwiększa. Poziom aktywności NR- można ozn metodą in-vitro w której enzym dyfunduje bezpośr z fragmentów r do mieszaminy inkubacyjnej. Miarą akt enzymu jest stężenie azotynów którepowst z azotanów w mieszaninie inkubacyjnej. Azotyny+ sulfanilamid (amina 1rz) + dwuchlorowodór N(-1-naftylo)-etylodwuaminy barwny związek (kolorymetr). Ozn zaw azotanów- stwierdza się obecność lub brak azotanów w tk rośl. Zaw azotanów w r upr pow 1000 ppm świadczy o przenawożeniu i obniżonej wart biol plonu. Warzywa z upr spec nie powinny zaw pow 250 ppm jonów azotanowych. Ozn przeprowadza się na skrawkach liści. Wyk się barwną reakcję jaką dają azotany z dwufenyloaminą w stęż kw S.
GOSP WODNA: Siła ssąca transpiracji- gł tr w, en słoneczna (H2O w parę w), obecność liści. Siła parcia korzeniowego- tłoczy wodę od korzeni w górę, en metaboliczna z mitochondriów magazynowanej w ATP, działa gdy nie działa siła ssąca tr np. w upały. Kohezja- siła spójności cząstek. Adhezja- siła przylegania do ścianek naczynia. Pow wewn liścia- suma pow śc kom graniczących z przestw międzykom. Na pow wewn odbywa się zamiana w w parę, która dyfynduje przez szparki. Pow wewn jest 7-20x większa od pow zewn. Efekt brzeżny dyfuzji- większa dyfuzja nast. W przypadku małych otworków niż dużej pow. Pr Stefana- dyfuzja przez 2 otw jest =jak przez 1 większy którego śr jest sumą śr 2 miejszych. Mechanizm ruchu ap szp zal od światła: oświetl liścia rozpad skrobi do glukozy, tr jonów K do kom szp obniżenie pot osm obniżenie pot wody osmot przepływ wody wzrost pot ciśn otwarcie szp. Zacienienie liścia kondensacja glukozy w skrobie (reszta odwrotnie jw.) Intens transp- il wytr w przez określ pow rośl w jedn czasu (gH2O dm-2h-2). Czynniki wpływ na int tr- pot wody powietrza otacz rośl, światło, temp, wiatr. Współcz transp- stos il wytr wody do przyrostu sm (gH2O g sm-1). Współcz produktywn tr- il nagromadz sm w czasie gdy rośl wytr 1 kg wody. Współcz trw więdn- il wody w gl (%sm gl) przy której dochodzi do trw więdn r. Zal od koloidów hydrofilowych w gl. Bilans w r- różnica między il e pobranej a il w wydalonej do otoczenia (dodatni- korzystny). Susza glebowa- wilg gl spada do współcz więdnięcia i zaczyna brakować wody dostępnej dla r. Woda higroskopijna (niedostępna)- woda utrzymywana przez cząstki gl z taką siłą że nie może być pobierana przez korzenie. Woda błonkowata (niedostępna)- mniejsza siła utrzymywania. Woda kapilarna (dostępna)- wyst w kapilarach, przytrzymywana siłami napięć powierzchniowych, nie przemieszcza się w głąb profilu gl. Woda grawitacyjna (dostępna)- wypełnia większe przestwory glebowe, przemieszcza się w głąb profilu gl wskutek działania sił ciążenia. Susza fizjologiczna- woda w gl jest dostępna dla r ale nie mogą one jej pobierać z powodu nadmiernego zasolenia, niskiej temp, brak O2, obecność
metali ciężkich i zw toksycznych. Okresy krytyczne- okresy rozwojowe roślin, w których wym szczególnego nawadniania a brak tego prowadzi do obniżenia plonowania. Na suszę bardziej wrażliwe o krótkich korzeniach. Plazmoliza graniczna- stan w którym u połowy kom obserwuje się odstawanie protoplastu od śc kom. Pot ciśn w tk w momencie plazm gr = 0 a pot osm soku kom = pot wody tk. Ozn pot osm metodą plazm gr- polega na znalezieniu roztw o znanym st mol który wywołuje plazm gr. Pot wody tego roztw jest zbliż do pot wody soku kom. Wart pot osm obl: -ၙ=2,3*M*T/273. Dośw- łuski cebuli moczone przez30 min w płytkach petrieego z roztw sacharozy od 0,1 do 0,8M- liczenie kom splazmolizowanych i niesplazm. W 0,1M jest 0% kom niespl a przy 0,8 wyn 100%. Metoda wagowa- pomiar masy transpirującego ukł przed i po czasie trwania dośw. Różnica pomiędzy masą pocz i końcową stanowi il wyparowanej wody w gramach. Dośw- liście pelargonii w war sali ćwiczeń (umiark tr), w wilg pow 100% (tr nie zachodzi) i pod przepływem powietrza (tr zach intensywnie). Powietrze o małym niedosycie przemieszczało się i na jego miejsce wpływało pow o dużym niedosycie. Pow liścia (obl masy liścia) - papier 1dm3 - pow liścia. Obl: Mp-Mk= ubytek masy. Pow liścia * Um * czas (h)= int tr. Ozn potencjału wody tk- pomiar zmian masy tk umieszcz na okr czas w roztw o różnym cp mol, nast. Znalezienie roztw w którym masa tk nie uległa zmianie. Wówczas tk i roztw są w stanie równowagi tzn Ψ wody tk = Ψ osm roztw. Obl pot wody tk: -Ψ=2,3*M*T/273 gdzie; M- st mol roztw w którym tk nie uległa zmianie, T- temp w K. Dośw- ziemniak a w nim roztwory sacharozy o różnych stężeniach (woda, 0,1, ..., 0,6). ﺠM= Mk-Mp/Mp*100%. W wodzie masa końcowa była większ od pocz, w 0,2-0,3molowym roztw równa a w 0,6 miejsza. ODŻYWIANIE Jeśli coś jest przez r pobierane to musi się coś wydzielić, np. Ca2+ > 2H+. R: Pierwiastki- niezbędne (r bez nich nie może żyć), pożądane (potrzebne do lepszego rozwoju), balastowe (niepotrz lecz pobierane), toksyczne (szkodliwe). Makroel- N, P, K, Mg, Ca, S. Mikroel- Fe, Mn, Mo, Zu, Cu, B, Cl. Transport bierny (A)- bez udziału en, dyfuzja prosta lub
ułatwiona, zgodnie z gradientem chem lub elektrochem, przez pory w białkach, kanały jonowe lub nośniki jonowe, nie prowadzi do akumulacji jonów, małe znaczenie. Transport aktywny (S)- z udziałem en metabolicznej ATP, z gradientem lub wbrew gradientowi, przez nośniki jonowe, prowadzi do akumulacji jonów, z dużą szybkością, ma duże znaczenie ilościowe. Czynniki zewn wpływające na pobieranie i transp jonów: temp (lekkość wody, dyfuzja jonów w roztw gl, oddychanie), odczyn (kompleks sorpcyjny uwalnia i wymienia jony), światło (ruch transpirac w r), tlen (proces oddychania), mikoryza (symbioza r wyższych z grz). Niezbędność skł min- można wykazać w kulturach wodnych lub piaskowych, stos pożywkę o ściśle kontrolowanym składzie. AZOT: warunkuje prawidłowy wzrost i rozwój r. zw org- mocznik (łatwo dost), białka, amidy, aminy, aminokw, kw nukl. Zw nieorg- sole amonowe N-NH4+ i azotanowe N-NO3-. N cząst (atm)- dost dla niektórych mikroorg i r żyjących z nimi w symbiozie. Przekształcenia zw N przez mikrroorg: Amonifikacja NH2 NH3 (mikroorg rozkł mat org). Nitryfikacja NH3 NO2, NO2 NO3 (b autotroficzne z rodz Nitrosomonas, Nitrobacter). Denitryfikacja NO3N2- (b autotroficzne w war deficytu O2 w gl). Wiązanie N atm N2 NH3 lub NH2 (b i promieniowce symbiotyczne i niesymbiot). Redukcja azotanów- przebiega w cytoplaźmie kom rośl i jest katalizowana przez reduktazę azotanową (NR): NO3-+NADH+H+ NO2-+NAD++H2O. Synteza enzymy przebiega w cytoplaźmie po pojawieniu się w niej śladowych ilości azotanów. W miarę wzrostu azotanów aktywność enzymu się zwiększa. Poziom aktywności NR- można ozn metodą in-vitro w której enzym dyfunduje bezpośr z fragmentów r do mieszaminy inkubacyjnej. Miarą akt enzymu jest stężenie azotynów którepowst z azotanów w mieszaninie inkubacyjnej. Azotyny+ sulfanilamid (amina 1rz) + dwuchlorowodór N(-1-naftylo)-etylodwuaminy barwny związek (kolorymetr). Ozn zaw azotanów- stwierdza się obecność lub brak azotanów w tk rośl. Zaw azotanów w r upr pow 1000 ppm świadczy o przenawożeniu i obniżonej wart biol plonu. Warzywa z upr spec nie powinny zaw pow 250 ppm jonów azotanowych. Ozn przeprowadza się na skrawkach liści. Wyk się barwną reakcję jaką dają azotany z dwufenyloaminą w stęż kw S.