ZAGROŻENIA
PODCZAS WYKONYWANIA ROBÓT ZIEMNYCH
Wykonywanie robót przygotowanych oraz wykonywanie robót ziemnych należy powierzyć osobom, które legitymują się odpowiednimi kwalifikacjami.
Szczególne zagrożenia robót ziemnych mogą być związane m.in. z wykonywaniem robót w pobliżu istniejących budowli i urządzeń nadziemnych oraz podziemnych (budynków, dróg, przewodów sieci wodnej. kanalizacyjnej, gazowej, elektrycznej z zaznaczeniem trasy ich przebiegu, linii przesyłowych wysokiego napięcia, linii kolejowych).
Przy wykonywaniu wykopów na placach, ulicach i innych miejscach dostępnych dla osób nie zatrudnionych przy robotach należy wokół wykopów ustawić poręcze ochronne o wysokości 1,1m, licząc od poziomu terenu, ustawione w odległości nie mniejszej niż 1m od krawędzi wykopu. Oporęczowanie należy opatrzyć widocznymi napisami „głębokie wykopy” i „osobom postronnym wstęp wzbroniony" oraz czerwonymi światłami ostrzegawczymi widocznymi w nocy.
WAŻNE! W sytuacjach uzasadnionych względami bezpieczeństwa wykop wąskoprzestrzenny należy szczelnie przykryć balami.
Przed rozpoczęciem robót ziemnych na terenie uzbrojonym w instalacje: wodociągową, kanalizacyjną, elektryczną, gazową lub centralnego ogrzewania itp. należy ustalić z jednostkami zarządzającymi tymi instalacjami odległości (w pionie i w poziomie) bezpiecznego używania maszyn roboczych na tym terenie.
Kopanie rowów poszukiwawczych w celu ustalenia położenia przewodów, jeżeli odspajanie gruntu odbywa się na głębokości większej niż 40cm powinno odbywać się wyłącznie w sposób ręczny, bez użycia kilofów.
Podczas wykonywania robót ziemnych w razie przypadkowego odkrycia lub naruszenia wymienionych instalacji należy niezwłocznie przerwać pracę, zawiadomić i ustalić z właściwą jednostką zarządzającą daną instalacją dalszy sposób wykonywania robót.
Bezpieczne odległości wykonywania wykopów od istniejących budynków podlegają zróżnicowaniu ze względu na rodzaj gruntów, usytuowanie projektowanego wykopu względem dróg i nasilenia ruchu na tych drogach, zagłębienia wykopu w stosunku do spodu fundamentów budynku.
Zabronione jest wykonywanie urobku koparką bezpośrednio pod liniami napowietrznymi, a także w odległości bliższej od skrajnych przewodów niż:
2 m - w przypadku linii NN.
5 m - w przypadku linii WN do 15 kV.
10 m - w przypadku linii WN do 30 kV.
15 m - w przypadku linii WN powyżej 30 kV
licząc w poziomie do najdalej wysuniętego punktu ruchomego wysięgnika koparki.
Wysoki poziom wód gruntowych
Niebezpieczeństwo może dotyczyć również wykonywania robót w warunkach wysokiego poziomu wody gruntowej lub dużego zawilgocenia gruntu. Wykonywanie w takich warunkach głębokich wykopów musi być poprzedzone dokładnym ustaleniem poziomu wód gruntowych oraz zmian tego poziomu w zależności od pór roku i poziomu wód w najbliższych zbiornikach otwartych.
Projekt organizacji robót ziemnych powinien uwzględniać wykonanie urządzeń odwadniających adekwatnych do warunków wykonywania robót ziemnych w udokumentowanych warunkach geotechnicznych, np. rowów odwadniających, drenażu, ujęć wód obniżających zwierciadło wody gruntowej.
Sposób obniżania zwierciadła wody gruntowej zależy od rodzaju gruntów i warunków hydrogeologicznych. W obrębie wykopu poziom wody gruntowej można obniżyć m.in. przez pompowanie wody bezpośrednio z wykopu ogrodzonego ściankami szczelnymi zabezpieczającymi przed przenikaniem wody gruntowej i gruntu oraz podtrzymującymi ściany wykopu. Bardziej efektywnym z punktu widzenia poprawy mechaniki gruntów jest obniżanie zwierciadła wody w wykopie przez pompowanie wody z zewnątrz wykopu z odpowiednio rozmieszczonych studzien lub odwiertów. Pompowanie wody powoduje obniżenie zwierciadła wody przez wytworzenie leja depresji i sprzyja zagęszczaniu gruntów. Inną skuteczną metodą zahamowania dopływu do wykopów wód gruntowych jest zamrażanie gruntów.
Znalezione przedmioty
Kolejne zagrożenie wiąże się z odkryciem przez pracowników budowy przedmiotów trudnych do identyfikacji. W takiej sytuacji operator koparki powinien przerwać dalszą pracę i zawiadomić osobę nadzorującą roboty ziemne.
Jeżeli odkryte przedmioty mogą być niewybuchami, miejsce znaleziska należy zabezpieczyć i zawiadomić najbliższą jednostkę Policji.
W przypadku odkrycia przedmiotów wskazujących na znalezisko o charakterze archeologicznym należy o tym fakcie powiadomić właściwego konserwatora zabytków.
Roboty w okresie zimowym
Zima jest porą roku, która nie sprzyja prowadzeniu prac ziemnych. W tym czasie występuje większe niebezpieczeństwo. W naszych warunkach klimatycznych głębokość przemarzania gruntów wynosi od 0,8-1,2m. Zwięzłość zmarzniętego gruntu i głębokość przemarzania są większe w gruntach nawilgoconych.
Odspojenie gruntu zmarzniętego może wymagać wykonania dodatkowych zabiegów, np. użycia młotów pneumatycznych, prądu elektrycznego lub materiału wybuchowego.
Elektryczne rozmrażanie gruntu może być przeprowadzane wyłącznie na podstawie instrukcji uwzględniającej warunki miejscowe stanowiącej część projektu organizacji robót.
Eksploatacja instalacji elektronagrzewu powinna odbywać się pod całodobowym nadzorem fachowych pracowników. Obsługa powinna mieć zapewnioną dobrą widoczność podgrzewanego terenu i możliwość natychmiastowego wyłączenia napięcia z punktu obserwacyjnego. Po każdym przesunięciu instalacji elektronagrzewu na nowe miejsce należy sprawdzić stan izolacji przewodów, środków ochronnych i ogrodzenia.
Teren, na którym odbywa się elektryczne podgrzewanie gruntu, należy ogrodzić i dodatkowo oznakować tablicami ostrzegawczymi. O zmroku i w porze nocnej ogrodzony teren powinien być oświetlony.
W przypadku wykonywania robót ziemnych przy użyciu koparek (w gruntach zmarzniętych do głębokości 0,4m) konieczność wykonywania dodatkowych zabiegów jest uzależniona od pojemności łyżki koparki. Czas od załadunku środka transportowego urobkiem do rozładunku powinien być taki, by urobek nie zamarzł na środku transportowym. Zasady bezpiecznej pracy operatorów koparek wykonujących roboty ziemne należy ustalać w stanowiskowych instrukcjach bezpieczeństwa i higieny pracy.
Kwalifikacje pracowników
Wykonywanie robót przygotowawczych oraz wykonywanie szeroko pojętych robót ziemnych, a także nadzór nad wykonywaniem tego rodzaju robót można powierzyć osobom, które uzyskały orzeczenie lekarskie o dopuszczeniu do określonej pracy, zostały poddane szkoleniu z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy odpowiednio do rodzaju wykonywanej pracy i legitymują się odpowiednimi kwalifikacjami przewidzianymi do danego stanowiska.
Osoby kierujące robotami budowlanymi i sprawujące nadzór inwestorski nad wykonywaniem takich robót (sprawujące samodzielne funkcje w budownictwie) zobowiązane są legitymować się odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi.
Operatorzy koparek powinni legitymować się odbytym szkoleniem i uzyskaniem pozytywnego wyniku ze sprawdzianu eksploatacji piły mechanicznej w różnych warunkach terenowych. Według rozporządzenia Ministra Gospodarki z 20 września 2001r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz. U. Nr 118 poz. 1263) sprawdzian przeprowadza komisja powołana przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie.
Osoby kierujące samowyładowczymi pojazdami samochodowymi do odwożenia odspojonego gruntu powinny legitymować się uprawnieniami do kierowania pojazdami odpowiedniej kategorii. Ponadto kierowca pojazdu samochodowego lub zespołu pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 7,5t jest zobowiązany posiadać świadectwo kwalifikacji.
Pracownicy obsługujący piły mechaniczne do ścinania drzew powinni legitymować się odbytym szkoleniem i uzyskaniem pozytywnego wyniku ze sprawdzianu eksploatacji różnego rodzaju pił mechanicznych w różnych warunkach terenowych, przeprowadzonego przez komisję powołaną przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie.
WAŻNE! Pracodawca, przed dopuszczeniem pracownika do pracy, obowiązany jest zaopatrzyć go w odzież roboczą i ochronną zgodnie z tabelą należności stanowiącą załącznik do zakładowego regulaminu pracy, układu zbiorowego pracy. Pracownicy zatrudnieni na wyrobisku obowiązani są nosić hełmy ochronne.
Każdy pracownik, który w trakcie wykonywania robót stwierdzi stan bezpośrednio zagrażający życiu lub zdrowiu jego lub innych osób powinien wstrzymać lub spowodować niezwłoczne wstrzymanie prac wykonywanych w strefie zagrożenia, podjąć niezbędne kroki w celu usunięcia zagrożenia i niezwłocznie zawiadomić o tym fakcie kierującego robotami.
1
1