Gramatyka opisowa (składnia zdania pojedynczego)
1. Con. w zdaniu głównym: przetłumaczyć (czasownikiem reverti), nazwać con., podać w nawiasie przeczenie:
a) Wracajmy! - revertamur (hortativus)
b) Szkoda, że nie wraca! -utinam reverteretur (optativus N)
c) Choćby (nawet) [wtedy] wrócił! - reverterit (consessivus)
d) Oby dzisiaj wrócił! (fieri potest, ut revertatur) - revertatur (optativus R)
e) Może wrócić! - revertatur (potentialis)
f) Mieliśmy wrócić?! - reverteremur (dubutativus)
2. Supinum: podane zdania przekształcić na inne, zawierające supinum (na „um” lub „u” zależnie od znaczenia).
a) Redeamus, ut iterum rogamus! - Redeamus iterum rogatum.
b) Haec res difficillime intellegitur. - Haec res difficillima intellectu.
c) Hoc incredibile est ad audiendum. - Hoc incredibile est auditu.
d) Labienus venit salutaturus. - Labienus venit salutatum.
3. Con. php. pass.: zamienić zdania na ekwiwalentne zawierające c.ph.p:
a) Marito tuo consulere debebis. -Mario a te consulendum erit.
b) Urbem reliqui oportebit. - Urbs relinquenda erit.
c) Non licet uxorem suam ac propriam verberari. - Uxor sua ac propria verberanda non est.
d) Quinque horas ambulare in silva debui. - Quinque horas amulandum mihi in silva erat.
e) Sine mora proficisci debemus. - Sine mora proficiscendum nobis est.
4. Gerundium a gerundivum: podać wszystkie (tj. 1 lub 2) poprawne sposoby tłumaczenia poniższych wyrażeń:
a) rozmowa o biciu żony (uxor, verberare) - colloquium de uxore verberenda
b) Zajmij się czytaniem wierszy (carmen, legere) - operam dare carminibus legendis
c) urzędnik do spraw zaopatrzenia w żywność (cibus, providere + acc) - curator cibum providendo
d) sztuka leczenia chorych (aegrotus, curare) - ars aegrotos curandi / aegrotorum curandorum
e) dla pochwycenia wroga (hostis, capere) - causā hostium capendorum
f) uczenie łaciny sprawia mi przyjemność (lingua Latina, docere) - delector lingua latina docenda / linguam latinam docendo
g) często powtarzając łatwiej się uczysz ( repetere, facile, discere) - facilius discis saepe repetendo
5. Infinitivus: orzecznik bezokolicznika będącego podmiotem/ dopełnieniem postawić w odpowiedniej formie:
a) Nemini placet (pauper, eris sg.) ...pauperem................................ esse.
b) Reapse (magister, tri pl.) ............magistri....................... fieri vultis?
c) Filius meus (histrio, onis) ...........histrio........................ esse in animo habet.
d) Ciceronem (disertissimus) ...........disertissimus........................ Romanorum fuisse necesse est.
6. A.A: zamienić zdania okolicznikowe na AA.
a) Abibo, si consilium tuum cognovero.
Abibo consilio tuo cognito.
b) Cum pueri spectent, puelle pulchriores fiunt.
Pueri spectantibus puellae pulchriores fiunt.
c) Cum Numa regnaret, virtus Romana vigebat.
Numa rege / regnante virtus Romana vigebat.
d) Postquam parentes meos conspexi, gavisus sum.
Parentibus mei conspectis gavisus sum.
e) Quamquam ranam hauserat, ciconia (=bocian) non evasit.
Rana hausta ciconia non evasit.
7. ACI/NCI: zamienić podane zdania na aci/ nci stosując podane v. regentia:
a) Bona discipula es. Mówi się, że
Bona discipula esse diceris.
b) Cras tandem accipieris. Mam nadzieję, że
Cras tandem te acceptum iri spero.
c) Libri mihi apportentur! Pan rozkazał, aby (≠ imperare)
Dominus libros apportari iussit.
d) Solo (onis = Solon) numquam mentitus est. Przeczytałem, że
Solonem numquam mentitum esse legi.
e) Romani a Hannibale victi erunt! Sądzi się, że (credĕre)
Romani a Hannibale victi esse creduntur.
8. PARTICIPIA: Zamień zdanie poboczne na participium
a) Phaeaces Ulixem, qui de bello Troiano narravit, diligenter audiverunt.
Narantem de bello Troiano
b) Hominibus, qui semper mentiuntur, nemo credit.
Hominibus mentientibus nemo credit.
c) O beate, qui talem hominem videres et audires!
O beate, videns et audiens talem hominem.
Do podanych bezokoliczników dopisać formę pdst., znaczenie, rekcję (w obrębie punktów):
9. Rząd czasowników: inf. jako podmiot / dopełnienie
10. Rząd czasowników: verba regentia aci / nci):