dr Katarzyna Karasiewicz zajęcia nr 5
Katedra Prawa Europejskiego
WPiA UW
SWOBODNY PRZEPŁYW OSÓB cz. I
SWOBODNY PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW
Przegląd przepisów prawa pierwotnego oraz wtórnego regulujących kwestie związane ze swobodnym przepływem pracowników:
Przepisy traktatowe: art. 12 TuWE (zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową), art. 18 TuWE (swoboda poruszania się w Unii), art. 39 TuWE (zakres swobody przepływu pracowników)
Prawo wtórne: Dyrektywa 2004/38 OJ 2004 L158/77 inkorporująca min. Dyrektywy: 68/360 (dotycząca pracowników i ich rodzin), 90/364 (dotycząca prawa pobytu po zaprzestaniu pracy - „playboys”), 90/365 (dotyczącą emerytów), 93/96 ( dotyczącą studentów), 64/211 (regulująca sytuację osób pochodzących z państw trzecich) oraz zmieniająca art. 10 (1) i 10(2) oraz art. 11 Rozporządzenia 1612/68 JO 1968 L257/2
Wertykalna oraz horyzontalna skuteczność art. 39 TuWE; spr. Walrave i Koch 38/74 (1974) oraz spr. Angonese 281/98 (2000)
Zakres podmiotowy swobodnego przepływu pracowników (kto jest pracownikiem? co jest pracą?)
trzyelementowa definicja pracownika podana przez ETS w spr. Lowrie-Blum 66/85 (1986): 1) osoba, która świadczy pracę Traty konkretnej wartości ekonomicznej na rzecz innego podmiotu, 2) podlega poleceniom wydawanym przez inny podmiot, 2) otrzymuje wynagrodzenie (jego wysokość jest nieistotna)
wybrane orzeczenia ETS zajmujące się wykładnią pojęć „praca”: oraz „pracownik”: spr. Unger (Hoekstra) 75/63 (1964)-wspólnotowy charakter terminu pracownik; spr. Kempf 139/85 (1986)-ważne jest, czy praca ma rzeczywistą wartość ekonomiczną, wysokość wynagrodzenia jest irrelewantna; spr. Bettray 344/87 (1989)-celem pracy była rehabilitacja, brak elementu ekonomicznego; spr. Steymann 196/87 (1988)-pracownikiem może być członek wspólnoty religijnej prowadzącej działalność gospodarczą; spr. Procureur du Roi v Royer 48/75 (1976) oraz spr. R v IAT ex p. Antonissen 292/89 (1991)-rozszerzenie definicji pracownika na osoby poszukujące pracy (przesłanki efektywnego poszukiwania oraz realności znalezienia zatrudnienia)
Zakres przedmiotowy swobodnego przepływu pracowników (jakie uprawnienia przysługują pracownikom i ich rodzinom)
a) Pracownicy
uprawnienia wynikające z treści art. 39 (3) TuWE
uprawnienia wynikające treści aktów prawa wtórnego: Dyrektywa 2004/38 OJ 2004 L158/77, Rozporządzenie 1612/68 JO 1968 L257/2 (uwaga, uchylone zostały art. 10 i 11 Rozp.), Rozporządzenie 1251/170 OJ 1970 L142/24
zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową sformułowany w art. 39(2) TuWE; spr. Komisja v. Francja (tzw. Kodeks Morski) 167/73 (1974) - dyskryminacja bezpośrednia; spr. Gröner 378/87 (1989) - brak dyskryminacji pośredniej, por. też art. 3 Rozporządzenia 1612/68; spr. Ugliola 15/69 (1969) - dyskryminacja pośrednia
orzeczenia ETS dotyczące wykładni niektórych terminów z art. 39 (3) TuWE oraz Dyrektywy 2004/38: 1) dostęp do rynku pracy; spr. Bosman 415/93 (1995) - samo istnienie przeszkód w dostępie do rynku pracy jest sprzeczne z art. 39(3) TuWE, spr. Graf 190/98 (2000); 2) zniesienie przeszkód w poruszaniu się pomiędzy państwami członkowskimi obejmuje: prawo wyjazdu oraz prawo wjazdu do państwa członkowskiego za okazaniem ważnego dokumentu tożsamości; spr. Komisja v. Holandia 68/89 (1990), a także prawo pobytu na terytorium państwa członkowskiego (ograniczenia pobytu powyżej 3 miesięcy)
b) Rodziny pracowników
nowa definicja małżonka oraz członka rodziny pracownika podana w art. 2 a-d Dyrektywy 2004/38 zastępującym art. 10 i art. 11 Rozporządzenia 1612/68
wybrane orzeczenia ETS dotyczące wykładni terminu „członek rodziny” utrzymane po zmianie przepisów: spr. Holandia v. Reed 59/85 (1986) -„małżonek”; spr. Lubor Gaal 7/94 (1996) - “dziecko”, Diatta v. Land Berlin 267/83 (1985) - dopiero prawomocny rozwód stanowi o zakończeniu małżeństwa; spr. R v IAT & Singh ex p. Secretary of State for the Home Office 370/90 (1992); spr. Morson & Jhanjan 35 -36/82 (1982) - nie dotyczy ochrony obywateli państwa członkowskiego przed działaniami tego państwa
uprawnienia przysługujące członkom rodziny pracownika: a) prawo wjazdu i pobytu (Dyrektywa 2004/38), b) prawo do zatrudnienia (Rozporządzenie 1612/68), c) prawo do nauki (Rozporządzenie 1612/68), d) prawo do pozostania po ustaniu zatrudnienia pracownika (Rozporządzenie 1251/70)
Na następne zajęcia: spr. Gravier 293/83 (1985)
spr. Bosman 415/93 (1995)
spr. Adoui &Cornuaille v Belgium 115 i 116/81 (1982)