Światłolecznictwo -to dział fizykoterapii w którym wykorzystuje się promieniowanie podczerwone, widzialne lub nadfioletowe. Zalicza się również helioterapie czyli leczenie promieniami słońca.
Promieniowanie podczerwone- jest promieniowaniem niewidzialnym, emitowane przez rozgrzane ciała, w lecznictwie wykorzystuje się promieniowanie o długości fali 770-15000nm
Promieniowanie widzialne-to promieniowanie o długości fali 400-760nm. Wywołuje wrażenia świetlne.
Promieniowanie nadfioletowe-niewidzialne o długości fali 100-400 nm do celów leczniczych stosuje się promieniowanie o dł fali 200-380 nm.
Promieniowanie podczerwone(IR) w zależności od długości fali promieniowanie podczerwone dzieli się na krórkofalowe(bliskie) o dł fali 770-1500nm; średniofalowe o dł fali 1500-4000nm; długofalowe(dalekie)4000-15000nm. Źródłem promieniowania podczerwonego są ciała ogrzane
Działanie biologiczne promieniowania podczerwonego: promieniowanie IR wnikają ok. 30 mm wgłąb tkanek, natomiast promieniowanie długofalowe mają zdolność przenikania 0,5-3mm, dostarczane jest ciepło do ustroju
Odczyn ogólny: rozszerzenie naczyń włosowatych skóry i zwiększony przepływ krwi tętniczej przez tkanki; reakcje ze strony naczyń głębiej położonych zgodnie z prawem Dastremorata; zmniejszenie napięcia mięśni; podwyższenie progu odczuwania bólu;wzmożenie przemiany materii Odczyn miejscowy: pojawia się zaczerwienienie na skórze(rumień cieplny)-występuje w czasie naświetlania nasilenie zależy od dawki, jest równomierne, plamiste, zgodne z układem siatki naczyń krwionośnych i przekracza granicę pola naświetlanego po zakończeniu naświetlania zanika
Terapeutyczne promienniki podczerwieni: grzejniki nieświetlne, żarówki, lampa Sollux używana do naświetleń miejscowych i ogólnych; do naświetlań promieniowaniem podczerwonym używa się filtrów świetlnych( osłona z materiału przepuszcza niektóre promieniowania a niektóre zatrzymuje) w lecznictwie używany filtr niebieski( ma działanie przeciwbólowe, uspokajające oraz ogranicza ciaplne działanie lamp), filtr czerwony( ma działanie przeciwzapalne i działa podniecająco na psychikę); świetlanki- są to urządzenia w kształcie walca, od wewnętrznej strony znajdują się żarówki zakładane np. na nogę
Wskazania do leczenia: przewlekłe stany zapalne stawów oraz zapalenia tkanek okołostawowych; nerwobóle oraz zespoły bólowe; stany po przebytym zapaleniu skóryi tkanek miękkich pochodzenia bakteryjnego; trądzik pospolity; zapalenie zatok obocznych nosa; zabieg wstępny przed masażem i kinezyterapią Przeciwwskazania: nowotwory; niewydolność krążenia; czynna gruźlica płuc; skłonność do krwawień; gorączka; stany wyniszczenia; padaczka
Promieniowanie nadfioletowe(UV)- dzieli się na: UVA 400-315nm; UVB 315-280nm; UVC 280-100nm
Właściwości fotochemiczne promieni UV: promienie UV wywołują powstawanie reakcji biochemicznych np. fotosyntezy, fotolizę. Powodują również fotoizomeryzacje
Odczyn po naświetlaniu: rumień fotochemiczny: występuje po pewnym czasie po naświetlaniu(okres między naświetlaniem a rumieniem nazywamy okresem utajenia); zaczerwienienie skóry w wyniku rozszerzenia naczyń krwionośnych jest równomierny i nie przekracza granic pola naświetlanego; zanika. Po ustąpieniu rumienia fotochemicznego występuje pigmentacja skóry melanina jasna w ciemną, brunatne zabarwienie skóry.Zależy to od właściwości osobniczych. Wytwarzanie związków przeciwkrzywiczych. Po naświetlaniu UV wytwarza się w skórze wit D( D3) odpowiedzialna za gospodarkę fosforowo-wapniową( odkładane w kościach). Wit D3 wytwarza się w mleku, serach, maśle po promieniach UV.
Działanie bakteriobójcze promieni UV: promienie UV niszczą bakterię na powierzchni skóry np. prądki gruźlicy, okrężnicy, duru brzusznego, gronkowce.
Wpływ na organizm: wzrost przemiany materii; usprawnienie mineralizacji kości; pobudzający wpływ na wydzielanie gruczołów dokrewnych( przysadka mózgowa, tarczyca, nadnercza, jajniki, jądra, trzustka); zwiększenie wykorzystania tlenu; obniżenie zwiększonego ciśnienia krwi; zmniejszenie krwinek czerwonych i białych
Helioterapia- jest to leczenie przy pomocy promieni słonecznych. Skład promieniowania: promieniowanie IR(podczerw.) 59-65%; promieniowanie widzialne 33-40%; promienie nadfioletowe 1-2% skład się zmienia w zależności od pory roku, dnia, czy niebo jest bezchmurne, od wysokości npm
Rumień mieszany(cieplny i fotochemiczny).Wpływ słońca na organizm: IR+UV
Wskazania: gruźlica kostno-stawowa; gruźlica dróg moczowych; gruźlica węzłów chłonnych; stany zapalne stawów; przewlekłe nieżyty górnych dróg oddechowych; łuszczyca; czyraczność; trądzik pospolity; zaburzenia wzrostu kości u dzieci Przeciwwskazania: gruźlica płuc; niewydolność krążenia; nowotwory; skłonność do krwawień; nadczynność tarczycy; zaawansowana miażdżyca