WYKAZ TEZ NA EGZAMIN Z FILOZOFII - semestr letni 2013

1. Kartezjusz: sceptycyzm metodyczny, koncepcja nauki, metoda, kryteria pewności, pojęcie idei (res extensa, res cogitans), dualizm i sposób jego przezwyciężenia, Bóg i dowody na jego istnienie,

2. Pascal: jansenizm i problem łaski, koncepcja człowieka, porządek serca a porządek rozumu, moralność - wiara - Bóg; zakład,

3. Spinoza: metoda i stopnie poznania, metafizyka: substancja i atrybuty, modi myślenia i modi rozciągłości, etyka: kategorie moralne i afekty, conatus,

4. Leibniz: zasady filozofii, poznanie: prawdy rozumowe a prawdy faktyczne, metafizyka: dwa porządki świata, monady i harmonia przedustawna, poznanie i status idei wrodzonych, problem zła: Volter - Leibniz,

5. Różnice empiryzm-racjonalizm;

6. Empiryzm: J. Locke: rodzaje doświadczenia, krytyka natywizmu, D. Hume: klasy percepcji, problem rzeczy, ja i status pojęć metafizycznych, idealizm subiektywny G. Berkeleya;

7. Filozofia społeczna XVII i XVIII wieku: Hobbes, Locke, Rousseau: stanu natury i natury ludzkiej, warunki umowy społecznej, władza i najlepszy ustrój, ocena natury i cywilizacji, pojęcie wolności;

8. Kant: teoria poznania - na czym polega przewrót kopernikański, formalność poznania, transcendentalne warunki poznania, idee regulatywne rozumu; etyka - racjonalizm i uniwersalizm prawa moralnego, obowiązek, imperatyw kategoryczny, prawo moralne a prawo stanowione, problem Boga i nieśmiertelności duszy,

9. Fichte: przezwyciężenie kantowskiej rzeczy samej w sobie, aksjomaty systemu; Hegel: Absolut, dialektyka a dialektyka dziejów, etapy rozwoju idei absolutnej, pojęcie wolności, charakterystyka państwa i filozofii,

10. Pozytywizm charakterystyka, stanowisko A. Comte'a i H. Spencera, Mill etyka utylitaryzmu.

11. Filozofia bytu a filozofia życia. A. Schopenhauer: charakterystyka woli życia, problem cierpienia i wolności, pesymizm, etyka.

12. Sören Kierkegaard, koncepcja filozofii, pojęcie egzystencji, wolności, wyboru, rozpaczy, modele/stadia życia.

13. Fryderyk Nietzsche, pojęcie życia, krytyka moralności (moralność pana i niewolnika), nadczłowiek, krytyka religii, nihilizm, śmierć Boga, wieczny powrót.

14. Wilhelm Dilthey - podział nauki, wiedza, historyczność, rozumienie, hermeneutyka, kategoria życia, światopogląd.

15. Henri Bergson - czas i trwanie, typy poznania, metafizyka, pamięć, wolność, ewolucja twórcza, typy moralności i religii.

16. Zygmunt Freud - pojęcie życia, koncepcja popędów, struktura psychiki, interpretacja panseksualizmu, psychoanaliza.

17. Fenomenologia, Edmund Husserl: zadania fenomenologii, fenomenologia a fenomenalizm, koncepcja świadomości, opis fenomenologiczny, percepcja ejdetyczna (I redukcja), redukcja transcendentalna, fenomenologia a nauki szczegółowe.

18. Koło Wiedeńskie i Ludwig Wittgenstain - pojęcie nauki, Michel Foucault - metoda, rozum i szaleństwo, Martin Heidegger krytyka kultury, zapomnienie bycia, Dasein, egzystencja.

19. Egzystencjalizm: Heidegger, Dasein i egzystencja, prawda jako alatheia

20. Egzystencjalizm: Jean Paul Sartre, Karl Jaspers.

21. Emanuel Lévinas, humanizm i antyhumanizm - Jacques Derrida, dekonstrukcja.

22. Scheler.pojecie wartości, preferencja, podział wartości, pojecie osoby i świata,

23. Filozofia dialogu. pojęcie dialogu,

LITERATURA:

1. Z. Kuderowicz, Filozofia nowożytnej Europy, PWN, Warszawa 1989

2. Filozofia. Podstawowe pytania, red. E. Martens, H. Schöndelbach, WP, Warszawa 1995.

3. Filozofia XX wieku, T. I i II, red. Z. Kuderowicz, WP, Warszawa 2002.

1. Wł. Tatarkiewicz, Historia filozofii, T. III, Warszawa 1988.

2. J. Legowicz, Zarys historii filozofii, WP, Warszawa 1980.

3. J. Disse, Metafizyka od Platona do Hegal, WAM, Kraków 2005.

TOPLISTA

Cogito ergo sum - Kartezjusz

Człowiek jest tylko trzciną, najwątlejszą w przyrodzie, ale trzciną myślącą - Pascal

Esse est percipi - Berkeley

Co jest rozumne, jest rzeczywiste; a co jest rzeczywiste jest rozumne - Hegel

Sowa Minerwy wylatuje dopiero z zapadającym zmierzchu - Hegel

Wiara jest największą namiętnością człowieka - Kierkegaard

Życie poznaje życie - Dilthey

Jeśli nie ma woli nie ma przedstawienia, nie ma świata - Schopenhauer

Bóg nie żyje; litość nad człowiekiem przyprawiła Boga o śmierć - Nietzsche

Nie zamierzałem tworzyć historii tego języka - już raczej archeologię milczenia - Foucault

O czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć - Wittgenstein

Człowiek jest tylko tym, czym siebie uczyni - Sartre

Postmodernizm nie sytuuje się ani po modernie, ani przeciw niej, lecz był już w modernie zawarty, ale ukryty - Lyotard

1

---