ściaga z KPa


1. Pojęcie postępowania administracyjnego-tryby i stadia postępowania.

Przez pojęcie postępowania administracyjnego będziemy rozumieć regulowany przez prawo procesowe ciąg czynności procesowych podejmowanych przez organy administracji publicznej oraz inne podmioty postępowania w celu rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w formie decyzji administracyjnej, jak i ciąg czynności procesowych podjętych w celu weryfikacji decyzji administracyjnej.
*2 rodzaje postępowania administracyjnego:
a) postępowanie ogólne - następuje w nim rozpoznanie i rozstrzygnięcie większości spraw admin. np. zmiana nazwiska, pozwolenia budowlane, koncesje
b) postępowanie szczególne - następuje w nim rozpoznanie i rozstrzygnięcie spraw określonego rodzaju. Postępowaniem szczególnym jest postępowanie podatkowe.

*Tryby postępowania administracyjnego:
a) postępowanie główne - toczące się przed organem I instancji oraz przed organem II instancji
b) postępowanie nadzwyczajne - następuje w nim weryfikacja decyzji wydanej w postępowaniu głównym.
Stadia postępowania administracyjnego:
a) stadium wstępne - obejmujące czynności wszczęcia postępowania.
b) stadium wyjaśniające - ustalenie stanu faktycznego sprawy.
c) stadium podjęcia decyzji rozstrzygającej sprawę indywidualną konkretnej osoby będącej przedmiotem postępowania.

2.Zasadypostępowania administracyjnego

-Zasady to pewne reguły, dyrektywy o podstawowym znaczeniu, które odnoszą się do całego postępowania.;

-Maja taka sama moc prawną jak pozostałe przepisy KPA;

-Naruszenie zasady może spowodować uchylenie, zmianę lub stwierdzenie nieważności decyzji;

-Zasady pełnią role dyrektyw interpretacyjnych;

-Zasady zostały ujęte w odrębnym rozdziale KPA (art. 6 - 16);

Zasady znajdują zastosowanie wszędzie tam, gdzie chociażby posiłkowo stosuje się przepisy KPA np. ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

Zasada praworządności.

-organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa
i w granicach przez to prawo zakreślonych;

-organy administracji publicznej w sferę życia obywatela w sposób władczy (nakazy i zakazy) mogą ingerować jedynie wówczas, jeżeli przepis prawa tak stanowi;

-jeżeli przepis prawa nie reguluje określonej dziedziny ingerencja administracji jest bezprawna;

do administracji nie ma zastosowania reguły „co nie jest zabronione -
jest dozwolone”;

-zasad praworządności kierowana jest przede wszystkim do organów administracji, ponieważ administracja dysponuje środkami przymusu państwowego;

Zasada prawdy obiektywnej

-organ prowadzący postępowanie ma dążyć do ustalenia stanu faktycznego tak,
-jak się on miał w momencie zdarzenia prawnego lub zdarzenia faktycznego i ma w tym celu podjąć wszelkie niezbędne kroki;

-do ustalenia tej prawdy służą środki dowodowe - dowód z dokumentu, dowód ze świadków itp.;

obecnie ustalenie prawdy nie jest utrudnione z uwagi na to, że w prawie administracyjnym obowiązuje zasada pisemności

Zasada uwzględniania z urzędu interesu społecznego (grupowego) oraz słusznego interesu obywatela (indywidualnego) (z artykułu 7)

-organ prowadzący postępowanie ma obowiązek ustawowy sprawdzić, ustalić,
czy nie dochodzi do kolizji powyższych interesów;

-zasada ta ma duże znaczenie praktyczne;

-zasada ta jest natury politycznej - należy uwzględnić interes grupowy, ale zwrócić uwagę, aby w danej sytuacji nie uszczuplić niesłusznie interesu obywatela;

-wg orzecznictwa NSA organ administracji publicznej ma obowiązek uwzględniać interes indywidualny aż do granic kolizji z interesem społecznym, a w przypadku kolizji - pierwszeństwo ma interes społeczny;

Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa (z artykułu 8)

-organ prowadzący postępowanie ma je prowadzić tak, aby obywatel niezadowolony z rozstrzygnięcia nie mógł zarzucić organowi stronniczości (np. przekupstwa);

-organ informuje uczestników postępowania o planowanych czynnościach procesowych oraz o tym, że mogą brać w tym udział, wyjaśnia również przesłanki
i motywy, którymi kierował się wydając rozstrzygnięcie lub decyzję odmowną;

-decyzja, w której nakłada się na strony obowiązek musi być starannie uzasadniona, aby strona nie miała możliwości zarzucenia niedbalstwa lub stronniczości organowi;

Zasada pogłębiania świadomości i kultury prawnej obywateli

-organy gminy mają obowiązek prowadzić zbiory aktów prawa powszechnie obowiązującego na terenie kraju, a także obowiązującego na terenie gminy
i bezpłatnie udostępniać je obywatelom;

-przepisy prawa miejscowego muszą być starannie opublikowane, by w szczególnie dotkliwych sprawach niezwłocznie docierały do obywateli (np. obwieszczenie);

Zasada udzielania informacji stronom oraz innym uczestnikom postępowania (artykuł 9)

-postępowanie administracyjne jest postępowaniem inkwizycyjnym - organ procesowy skupia w swoim reku wszystkie bądź znakomita większość funkcji procesowych;

-organ wszczyna postępowanie, prowadzi to postępowanie (organ śledczy), udziela informacji (organ obrończy), wydaje rozstrzygnięcie (organ sądzący), wszczyna egzekucję, gdy na strony nałożono obowiązek, a strona go dobrowolnie nie wykonuje (organ wykonawczy);

-organ prowadzący postępowanie ma obowiązek informować uczestników o faktach i okolicznościach mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, o przysługujących im prawach i wynikających obowiązkach oraz o skutkach owych praw i obowiązków;

-organ czuwa nad tym, by nikt z powodu nieznajomości prawa nie poniósł z tego powodu szkody;

Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym (artykuł 10)

-organ ma obowiązek informować stronę o dokonywanych czynnościach procesowych, o tym, że strona może być obecna przy czynności oraz o tym, że może się ustosunkować do tych czynności, a tym samym gwarantuje stronie czynny udział
w każdym stadium postępowania i prawo wypowiedzi strony w każdym stadium;

-zaświadczenie o dokonywanej czynności procesowej powinno być wysłane z takim wyprzedzeniem, aby do rąk adresata trafiło na minimum 7 dni przed planowanym terminem czynności (art. 92 KPA);

-czynny udział strony jest jej prawem, a nie obowiązkiem - jeżeli strona nie bierze udziału w postępowaniu, o tylko z tego powodu nie można wydać niekorzystnej decyzji;

-jeżeli organ zakończy postępowanie wyjaśniające, to ma obowiązek poinformować
o tym stronę, pouczyć o prawie do przejrzenia akt i złożenia ewentualnych wniosków dowodowych;

-od zasady czynnego udziału strony w postępowaniu organ może odstąpić, gdy sprawa jest nie cierpiąca zwłoki, ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego lub ze względu na możliwość zaistnienia poważnej szkody materialnej, ale uzasadnienie nie przestrzegania tej zasady musi być podane w drodze pisemnej adnotacji do akt;

Zasada przekonywania

-organ ma obowiązek przekonać stronę aby zechciała dobrowolnie wykonać nałożony obowiązek bez stosowania środków przymusu, a jeżeli obywatel nie chce owego obowiązku organ ma prawo wszcząć postępowanie egzekucyjne na koszt zobowiązanego;

-organ ma obowiązek wyjaśnić stronom zasadność przesłanek;

Zasada szybkości i prostoty postępowania

-organ ma działać wnikliwie i szybko posługując się najprostszymi środkami;

-organ nie powinien prowadzić postępowania wyjaśniającego, jeżeli rozstrzygnięcie może wydąć na podstawie zabezpieczonych materiałów;

-jeżeli czynności procesowej czy też innej urząd nie może dokonać szybciej w trybie urzędowym tok ten czynności nie powinien obciążać stron;

-organ powinien rozwiązać sprawę niezwłocznie o ile sprawa nie wymaga zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień;

-szybkość postępowania uregulowana jest terminami załatwiania spraw;

Zasada nakłaniania do ugody stron, które mają sporne interesy w sprawie (artykuł 13)

-organ ma obowiązek podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia ugody, po to by uniknąć przewlekłości postępowania oraz uniknąć posądzenia organu
o stronniczość (np. przekupstwo);

Zasada pisemności (artykuł 14)

-sprawy załatwia się w formie pisemnej;

-wszystkie decyzje i rozstrzygnięcia muszą być doręczone na piśmie;

-fakty i okoliczności mające istotne znaczenie dla sprawy musza być utrwalone
w formie pisemnej;

-formy pisemnej nie można zastąpić innymi formami utrwalania czynności;

-od zasady pisemności możliwe jest odstępstwo ze względu na ważny interes stron, można wtedy załatwić sprawę ustnie, lecz przyczyny odstąpienia od zasady pisemności muszą być utrwalone w formie protokołu lub adnotacji urzędowej, którą podpisuje również strona;

Zasada dwuinstancyjności

-postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne - od każdej decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji służy odwołanie do instancji drugiej (organu odwoławczego);

-instancyjność jest z reguły powiązana z hierarchicznym podporządkowaniem;

-odwołanie wnosi się do organu niezwiązanego bezpośrednio ze sprawą;

-w przypadku wniosku odwołanie wnosi się do tego samego organu (osoby), który zaskarżoną decyzję wydał;

-od zasady dwuinstancyjności są wyjątki - jeżeli decyzję w I instancji wyda SKO lub właściwy w sprawie minister, to od tej decyzji odwołanie nie służy, przepisy KPA przewidziały w takim wypadku środek quasi - odwoławczy tzw. wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (art. 127 § 3)

Zasada trwałości decyzji ostatecznych

-decyzje, od których nie służy odwołanie stają się decyzjami ostatecznymi i podlegają wykonaniu;

-decyzja staje się ostateczna z dwóch przyczyn - strona wyczerpała środki zaskarżenia i decyzja się ostała albo strona nie skorzystała z odwołania w określonym terminie (14 dni);

-decyzji takiej nie można wzruszyć zwykłymi środkami zaskarżenia,
a nadzwyczajnymi - tylko, jeżeli przepisy prawa tak stanowią;

Zasada sądowej kontroli decyzji administracyjnej

-decyzje mogą być zaskarżone do sadów administracyjnych z powodu ich niezgodności z prawem;

-sąd nie bada poprawności rozstrzygnięcia, tylko czy zostało wydane zgodnie z przepisami prawa materialnego i procesowego;

-sady sprawują kontrole, a nie nadzór, więc nie mogą ingerować w działanie organu;

Zasada prawomocności decyzji administracyjnych.

-prawomocnymi są tylko takie decyzje, na które nie służy skarga do Sądu Administracyjnego;

-zaskarżenie do SA może nie służyć z dwóch przyczyn: sąd sprawę już rozpoznał albo decyzja stała się prawomocna z innych przyczyn formalnych (jeżeli uchybiono wymogom formalnym, to sąd skargę odrzuca np. brak wyczerpania środków odwoławczych, przekroczenie terminu 30 dni do wniesienia skargi, brat opłaty
za wniesienie skargi itp.);

3. Pojęcie i rodzaje właściwości organów administracji

Pojęcie organu według KPA i jego właściwości.

Organem na gruncie KPA jest osoba lub jednostka organizacyjna, której powierzono do załatwiania określone rodzaje spraw. Powierzenie następuje w drodze ustawy lub porozumienia, a rozstrzygnięcie sprawy odbywa się w drodze decyzji administracyjnych.

Właściwości organów możemy podzielić na:Rzeczową - upoważnienie do załatwiania określonych rodzajów spraw; właściwość rzeczowa ustalana jest wg przepisów o zakresie działania, a określana jest dokładnie
w przepisach ustrojowych, ustawach kompetencyjnych i przepisach szczególnych, które mogą wskazywać właściwość organu;

-Miejscową - wyznaczona jest ona granicami administracyjnymi zasięgu działania organów;

- dla osoby fizycznej właściwy jest ten organ, na terenie którego zakresu działania jest zameldowana na pobyt stały lub przebywa tam z zamiarem stałego pobytu;

- dla nieruchomości właściwy jest ten organ, na terenie którego nieruchomość się znajduje, a jeżeli znajduje się na terenie dwóch organów - ten, na którego terenie znajduje się większa część nieruchomości;

- dla zakładów pracy i przedsiębiorstw właściwy jest ten organ, na terenie którego zakład pracy lub przedsiębiorstwo się znajduje, a jeżeli zakład pracy lub przedsiębiorstwo znajduje się na terenie kilku organów, to właściwy jest ten organ, na terenie którego znajduje się zakład wiodący bądź ośrodek decyzyjny;

-jeżeli organu właściwego nie da się ustalić to organem właściwym jest organ na terenie którego miało miejsce zdarzenie, a jeżeli nie da się ustalić takiego miejsca - organ właściwy dla dzielnicy Śródmieście Miasta Stołecznego Warszawa;

-instancyjną - upoważnienie do rozpatrywania środków zaskarżenia (odwołanie, zażalenie). Odwołanie jest od decyzji, zażalenie przysługuje na postanowienie.

Organ prowadzący postępowanie cały czas kontroluje swoją właściwość. Pomiędzy organami może dojść do sporu o właściwości. Spór ten może mieć charakter dodatni (co najmniej 2 organy chcą załatwić daną sprawę) lub ujemny (żaden organ nie chce załatwić sprawy).

W wypadku sporu KPA wskazuje, kto jest władny taki spór rozstrzygnąć, i tak

-pomiędzy organami j.s.t. - wspólny dla nich organ wyższego stopnia,
a jeżeli go brak - sąd administracyjny;

-pomiędzy organami j.s.t. i organem administracji rządowej - NSA

-pomiędzy organami administracji zespolonej w jednym województwie - wojewoda;

-pomiędzy organami administracji zespolonej w różnych województwach a wojewodą oraz pomiędzy organami j.s.t. w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej - minister właściwy ds. adm. publicznej;

-między wojewodą a organami administracji niezepsolonej - minister właściwy ds. administracji publicznej w porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze;

Z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu może wystąpić strona, jeden z uczestników sporu (jeden z organów), minister właściwy ds. administracji publicznej, Prokurator Generalny, RPO. Do czasu rozstrzygnięcia sporu czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub słuszny interes obywateli prowadzi organ, który pierwszy wszczął postępowanie lub organ na terenie którego zaistniało zdarzenie, a o wszelkich czynnościach informuje organ właściwy do rozstrzygnięcia sporu.

Wyłączenie pracownika, organu z postępowania administracyjnego (art. 24 - 27a)

Obowiązkowe *pracownik jest strona w sprawie* Pr. pozostaje z jedna ze stron w takim stosunku prawnym, ze wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki jako pracownika organu *stroną jest małżonek Pr. *sprawa dotyczy krewnych i powinowatych do 2 stopnia pokrewieństwa *stroną jest osoba związana z Pr. węzłem przysposobienia, opieki lub kurateli

*Pr. był świadkiem, biegłym lub przedstawicielem jednej ze stron

*Pr. brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji w niższej instancji *w związku z ta sprawą wszczęto przeciwko Pr. post. wyjaśniające. dyscyplinarne lub karne *sprawa dotyczy osoby pozostającej względem Pr. w nadrzędności służbowej(przepis nie podaje do którego stopnia)

Pr. wyłącza się z post. jego bezpośredni przełożony w drodze post. na które nie służy zażalenie. Wyłączony Pr. nie prowadzi sprawy, a w jego miejsce wyznacza się innego Pr., jednakże Pr. wyłączony może dokonać tzw. czynności nie cierpiącej zwłoki. Przełożony wył. Pr. gdy poinformuje go jedna ze stron, sam Pr. lub przełożony z urzędu wie o okolicznościach wyłączeniach.

Fakultatywne- *Pr. pozostaje w zażytych stosunkach z jedną ze stron *Pr. pozostaje w konflikcie z jedną ze stron *Pr. jest poważnym dłużnikiem jednej ze stron *Pr. jest krewnym lub powinowatym dalszego stopnia jednej ze stron itd..

Wyłączenie jest uzasadnione gdy w mniejszych jedn..org. częste wyłączanie utrudniałoby lub uniemożliwiało funkcjonowanie jednostki .Pr. może wyłączyć w drodze niezaskarżalnego postanowienia bezpośredni przełożony na wniosek strony lub Pr. lub też wyłączyć go powzięciu z urzędu okoliczności wyłączającej fakultatywnie.

Wyłączenie organu:

- wyłączenie organu z postępowania jest tylko obowiązkowe;

- organ wyłącza się z postępowania, jeżeli sprawa dotyczy interesów majątkowych

kierownika organu, małżonka kierownika organu, krewnych i powinowatych kierownika do 2 stopnia, osób związanych przysposobieniem, opieką lub kuratelą
z kierownikiem organu.

- organ wyłącza się również, jeżeli sprawa dotyczy osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia, a także osób jak wyżej wymienione;

- organ jest wyłączany z postępowania przez organ bezpośrednio wyższego stopnia w drodze postanowienia, na które stronom nie służy zażalenie i organ ten wyznacza inny podległy sobie organ do załatwienia sprawy, a jeżeli przepis szczególny się temu nie sprzeciwia, może rozpatrzyć sprawę we własnym zakresie. Jeżeli wyłączeniu podlega minister lub Prezes SKO - wyłącza go Prezes RM;

-minister właściwy ds. finansów może rozliczyć się w swoim Urzędzie Skarbowym, ponieważ nie jest organem bezpośrednio wyższego stopnia w rozumieniu KPA;

W przypadku organu kolegialnego wyłączenie pracownika organu przez przewodniczącego składu kolegialnego następuje na takich samych zasadach jak zwykłego pracownika organu. Natomiast istnieje możliwość wyłączenia organu kolegialnego, jeżeli
z braku odpowiedniej ilości pracowników nie może on załatwiać sprawy. Na skutek wyłączenia poszczególnych pracowników organ nie ma pełnego składu do orzekania
w sprawie, Zarząd powiatu może załatwić sprawę w zmniejszonym składzie, o ile skład pozostały odpowiada liczbie członków przewidzianych przepisami prawa. Jeżeli wyłączone zostało SKO to minister właściwy ds. administracji publicznej wyznacza inne SKO do załatwienia sprawy. Wyłączenie pracownika jest realizacją zasad: obiektywizmu, praworządności, prawdy obiektywnej i pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa;

4. Rodzaje doręczeń wg Kpa.

Doręczanie wezwań i innych pism procesowych (art. 39 - 56 KPA)

Wezwanie:

-wezwanie jest szczególnego rodzaju pismem procesowym;

-podstawowa forma wezwania to postać pisemna;

-wezwanie jest listem ściśle sformalizowanym (art. 54 KPA), a wykonanie wezwania jest zawarowane przymusem państwowym (art. 88 KPA);

*wezwanie pełni następujące funkcje:

-funkcja informacyjna - wezwanie informuje wezwanego gdzie, kiedy i po co ma się stawić, informuje ono organ, że na określony dzień mają się stawić określone osoby i w jakim celu;

-funkcja porządkowa (porządkująca) - pozwala na zaplanowane
i uporządkowane prowadzenie postępowania;

-funkcja dyscyplinująca - rodzi po stronie wezwanego obowiązek, dyscyplinuje zarówno uczestników postępowania jak i organ przed którym ono się toczy;

-funkcja represyjna - w razie niezastosowania się do wezwania grozi dolegliwość np. przymusowe doprowadzenie uczestnika;

elementy wezwania - art. 54 KPA wymienia elementy obowiązkowe wezwania, a brak któregokolwiek z nich skutkuje tym, że nie można stosować środków represyjnych w przypadku nie stawienia się strony; elementy wezwania to:

-oznaczenie organu wzywającego (pełna nazwa oraz siedziba organu);

-imię i nazwisko wzywanego;

-miejsce zamieszkania, pobytu lub inne w którym ta osoba przebywa;

-w jakiej sprawie wzywa się osobę, w jakim charakterze i w jakim celu;

-czy wzywany ma się stawić osobiście, czy przez pełnomocnika,
czy czynność ma być dokonana na piśmie;

-termin do którego żądanie ma być spełnione albo data, godzina
i miejsce stawienia się;

-pouczenie o skutkach prawnych niezastosowania się do wezwania
(art. 88 KPA);

-podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego;

w wyjątkowych sytuacjach osobę można wezwać telefonicznie, telegraficznie lub
za pomocą innych środków przekazu
;

-wezwanie telefoniczne/ telegraficzne musi odpowiadać tym samym warunkom
co wezwanie pisemne; względem wzywanego nie można stosować rygorów przewidzianych w art. 88 KPA, jeżeli nie ma pewności, że wezwanie dotarło w sposób prawidłowy do jego wiadomości;

stawiającemu się na wezwanie przysługuje zwrot kosztów stawiennictwa:

-zwrot kosztów przejazdu (jeżeli odległość z miejsca zamieszkania do siedziby organu przekracza 10 km, a w wyjątkowych wypadkach - 4 km);

-utracony zarobek (przysługuje świadkom i innym, którzy pracują na godziny);

-dieta (nie, jeżeli wezwany pozostaje w dyspozycji organu poniżej 8 godzin);

-koszty noclegu (jeżeli wezwany ma pozostać na dzień następny)

-o zwrot kosztów należy wystąpić najpóźniej przed wydaniem decyzji
I instancji pod rygorem utraty roszczenia;

-zwrot kosztów stawiennictwa nie przysługuje stronie, na żądanie której wszczęto postępowanie, a dokonane czynności nie mieszczą się w zakresie prowadzonego postępowania;

-za niezastosowanie się do wezwania organ w drodze postanowienia, na które służy zażalenie, może ukarać osobę grzywną 50 złotych, a następnie - 200 zł;

Doręczanie pism (art. 39 - 49 KPA)

Doręczanie dzielimy na:

Podstawowe (czyli zasadnicze).

Pismo doręcza się do rąk adresata za pokwitowaniem. Pisma można doręczać przez Pocztę Polską (nie ma obowiązku podawania kodu pocztowego - wyrok NSA),
za pośrednictwem pracowników organu, za pośrednictwem innych instytucji lub osób upoważnionych z mocy ustawy lub w drodze umowy z Pocztą Polską; Pismo doręcza się adresatowi w miejscu zamieszkania, w miejscu pracy, w siedzibie organu, bądź w każdym innym miejscu, gdzie adresata się zastanie (na adres do doręczania korespondencji);Zastępcze.

Jeżeli adresat chwilowo nie przebywa w miejscu zamieszkania pismo można pozostawić dorosłemu domownikowi za pokwitowaniem, jeżeli ten zobowiąże się do doręczenia pisma. Dorosłość ocenia się wg przepisów KC. Jeżeli adresat czasowo nie przebywa w miejscu zamieszkania, pismo można pozostawić
u dozorcy domu bądź u sąsiada, jeżeli ten zobowiąże się do doręczenia pisma, ale w skrzynce na korespondencję adresata należy umieścić pismo informujące, gdzie przesyłkę złożono. Jeżeli adresat nie przebywa w miejscu zamieszkania, pismo pozostawia się w urzędzie pocztowym lub w siedzibie organu, a na drzwiach adresata lub w skrzynce odbiorczej umieszcza się pismo, gdzie przesyłka została złożona. Powyższą czynność należy powtórzyć po upływie 7 dni. Po upływie 14 dni uważa się, że pismo zostało doręczone adresatowi. Jeżeli osoba odmówi odbioru pisma, zwraca się je nadawcy z adnotacją o odmowie przyjęcia. Pismo wpływa do akt sprawy i po 14 dnach uważa się je za przyjęte.Tzw. awizo pocztowe NIE JEST pismem w rozumieniu przepisów KPA.

Doręczanie pism jednostkom organizacyjnym następuje w siedzibie jednostki do rąk uprawnionego pracownika jednostki. Obecnie dopuszcza się również względem jednostek organizacyjnych stosowanie doręczeń zastępczych.

.

5.Terminy w Kpa.

Terminy w postępowaniu administracyjnym i terminy załatwiania spraw

Termin to odcinek czasu przeznaczony do załatwienia sprawy lub dokonania czynności procesowej (urzędowej).

Ze względu na źródło terminy dzielimy na terminy ustawowe (np. 14 dni do wniesienia odwołania od decyzji);

urzędowe (np. organizujące rok akademicki).

Ze względu na skutki prawne terminy dzielimy na prekluzyjne (zawite) (prekluzyjne są przywracane);

terminy instrukcyjne.

Terminy prekluzyjne (i zawite)

-o terminy ustawowe np. 14 dni do wniesienia odwołania od decyzji;

-mogą być terminami urzędowymi jeśli przepis zezwala organom na ustanowienie takiego terminu;

-czynność dokonana po terminie prekluzyjnym nie wywołuje skutków prawnych (ale nie możemy mówić, że jest nieważna!!!);

-ponieważ w postępowaniu administracyjnym nie występuje przymus adwokacki, przepisy KPA przewidują możliwość przywrócenia terminu prekluzyjnego;

-w przypadku nie dotrzymania terminu prekluzyjnego strona wnosi podanie o jego przywrócenie; w podaniu należy uprawdopodobnić, że niedotrzymanie terminu nastąpiło bez winy strony; wraz z podaniem należy dopełnić czynności, do której strona była zobowiązana. Podanie należy wnieść do organu właściwego do załatwienia sprawy. Organ w drodze postanowienia przywraca bądź odmawia przywrócenia terminu, na to postanowienie służy zażalenie, a w konsekwencji skarga do sądu administracyjnego.

-terminy zawite są terminami nieprzywracalnymi;

Terminy wyznacza się w dniach, tygodniach, miesiącach i latach;

Termin uważa się za zachowany jeżeli:

-pismo zostanie nadane w polskiej placówce pocztowej listem poleconym;

-żołnierz służby czynnej składa pismo w kancelarii dowódcy jednostki;

-osoba pozbawiona wolności składa pismo w kancelarii naczelnika zakładu;

-a granicą pismo zostanie złożone w polskim konsulacie;

-jeżeli na ostatni dzień terminu przypada dzień ustawowo wolny od pracy, to czynności można dokonać do 24:00 następnego dnia roboczego;

- postępowaniu cywilnym i prawie pracy, jeżeli ostatni dzień terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, to czynność należy dokonać dnia poprzedniego

Przykładowe obliczanie terminu 7 dni:

Decyzję dostajemy 13.12.06 o godz. 11  mamy dane 7 dni na złożenie odwołania  20.12.06 - godzina 00:00 to koniec terminu

Terminy do załatwiania spraw (art. 35 - 38 KPA)

Według artykułu 35 KPA wyróżniamy 3 terminy załatwienia spraw:

-termin niezwłoczny - najczęściej regulowane jest to przepisami wewnętrznymi; 7 lub 14 dni; dotyczy spraw, które mogą być załatwione na podstawie materiałów posiadanych przez organ bądź wystarczą dowody posiadane przez stronę; Terminy;

1miesiąca - jeżeli sprawa nie jest skomplikowana ale należy prowadzić postępowanie wyjaśniające (o tym czy sprawa jest skomplikowana decyduje organ); -2 miesięcy - jeżeli sprawa jest skomplikowana i należy prowadzić

postępowanie wyjaśniające;

Nie wlicza się do biegu terminów załatwienia spraw:

-okresów zawieszenia postępowania;

-terminów przewidzianych w przepisach prawa na dokonanie określonych czynności;

-okresów opóźnień spowodowanych z winy strony;

-okresów opóźnień spowodowanych z przyczyn niezależnych od organu;

Jeżeli organ nie może dotrzymać terminu informuje o tym stronę, wyjaśnia przyczyny niedotrzymania terminu, wyznacza prawdopodobny termin załatwienia sprawy. Jeżeli i ten termin nie zostaje dotrzymany, to strona może wnieść zażalenie do organu wyższego stopnia na tzw. milczenie władzy.

Artykuł 37 § 2 KPA mówi o tym, że organ wyższego stopnia uznając zażalenie za uzasadnione wyznacza dodatkowy termin do załatwienia sprawy. Jeżeli i ten termin nie zostanie dotrzymany, to stronie służy skarga do sądu administracyjnego. Sąd wyznacza termin do załatwienia sprawy, a jeżeli i ten termin nie zostanie dotrzymany, to sąd na wniosek strony może nałożyć grzywnę w wysokości 10 średnich krajowych dochodów (grzywna ta może być powtarzana wielokrotnie).

Zwrócenie się o zajęcie stanowiska w sprawie NIE JEST podstawą do zawieszenia postępowania.

Jeżeli pracownik organu administracji publicznej z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie, nie powiadomił strony o powodach wyznaczenia nowego terminu, nie poinformował jej o nowym terminie załatwienia sprawy lub nie załatwił sprawy w dodatkowym terminie ustalonym przez organ wyższego rzędu lub sąd administracyjny, to ponosi odpowiedzialność porządkową, dyscyplinarną lub inna przewidzianą przepisami prawa.

6. Pojęcie strony postępowania administracyjnego.

Strona w postępowaniu administracyjnym i podmioty na prawach strony (art. 28 - 34)

Strona jest podstawowym podmiotem postępowania. Jest nią każdy, czyjego interesu prawnego bądź obowiązku sprawa dotyczy, albo kto ze względu na swój interes prawny
lub obowiązek żąda czynności organu.

Interes prawny to uprawnienie, które stronie przysługuje lub którego strona się domaga.

Obowiązek to obciążenie, które na stronie spoczywa albo ma być na nią nałożone. Każdy to:

osoba fizyczna - człowiek.

Człowiek na gruncie prawa posiada 2 cechy  zdolność prawną (możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków), którą Nabywa w chwili urodzenia i ustaje w chwili śmierci;

 zdolność do czynności prawnych (możność, prawo do osobistego działania na gruncie prawa):

pełna zdolność do czynności prawnych - dotyczy osób, które ukończyły 18 lat, ale nie zostały ubezwłasnowolnione, osoba taka może działać
w postępowaniu administracyjnym osobiście albo ustanowić pełnomocnika; ograniczona zdolność do czynności prawnych - dotyczy osób,
które ukończyły lat 13 ale nie ukończyły lat 18 bądź zostały częściowo ubezwłasnowolnione; osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych działa przez przedstawiciela ustawowego (rodzice) albo sądowego (ustala go sąd); brak zdolności do czynności prawnych - dotyczy to osób, które nie ukończyły 13 lat albo są ubezwłasnowolnione całkowicie. Czynność dokonana z taką osobą jest bezwzględnie nieważna;

Jeżeli osoba ma pełną zdolność do czynności prawnych może działać osobiście lub ustanowić pełnomocnika (nie można natomiast ustanowić pełnomocnika, jeżeli czynność należy wykonać osobiście). Pełnomocnikiem może być każda osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Od pełnomocnika takiego nie wymaga się szczególnych kwalifikacji, jednak przy czynnościach podatkowych pełnomocnikiem może być tylko doradca podatkowy. Pełnomocnictwa można udzielić na piśmie bądź ustnie do protokołu. Pełnomocnictwo nie wymaga szczególnej formy. Do akt postępowania można załączyć oryginał lub uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny może sobie sam taki odpis uwierzytelnić. Pełnomocnictwo jest generalne (do załatwiania wszelkich spraw), rodzajowe (do załatwiania określonego rodzaju spraw) lub szczególne (do załatwienia określonej sprawy albo dokonania określonej czynności procesowej). Pełnomocnictwo w KPA jest nieściśle unormowane. W sprawach mniejszej wagi pozostawiono je uznaniu urzędnika (jeżeli nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu pełnomocnictwa a pełnomocnikiem jest członek rodziny lub domownik, co jest zwrotem nieścisłym).Jednostka organizacyjna (również ta nie posiadająca osobowości prawnej) to podmiot, który posiada strukturę organizacyjną (władze) i spełnia wymogi ustawowe (np. ustawy prawo o stowarzyszeniach); może być stroną, kiedy żąda czegoś od organu albo organ żąda czegoś od tej jednostki. W postępowaniu administracyjnym nie jest istotne czy jednostka ta posiada osobowość prawną. Jest reprezentowana przez przedstawiciela ustawowego (np. US - Rektor) lub statutowego (Prezes), który może działać osobiście lub przez przedstawiciela. 7. Pełnomocnictwo w postępowaniu administracyjny. Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek .osoba fizyczna,, prawna ,jednostki nie posiadające osobowości prawnej np. państwowe i samorządowe
jednostki organizacyjne i organizacje społeczne .
Osoby fizyczne nie posiadające zdolności do czynności prawnych działają przez swych ustawowych przedstawicieli. Strony nie będące osobami fizycznymi działają przez swych statutowych lub ustawowych przedstawicieli. następcy prawni - w sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w
razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania, osoby sprawujące zarząd majątkiem masy spadkowej lub, w razie braku, kurator
wyznaczony przez sąd na wniosek organu administracji publicznej - w sprawach dotyczących spadków nie objętych .Strona może działać przez PEŁNOMOCNIKA (osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych, z pełnomocnictwem udzielonym na piśmie lub zgłoszonym do protokołu), chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Urzędowo poświadczone pełnomocnictwo dołącza się do akt sprawy. W sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej może nie żądać pełnomocnictwa, jeśli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik stały, a nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w im imieniu strony. Organ administracji publicznej wystąpi do sądu z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych, i ile przedstawiciel nie został już wyznaczony (niekiedy może wyznaczyć tego przedstawiciela sam - czasowo).8. Podmioty na prawach strony- rodzaje podmiotów i ich uprawnienia. Podmioty na prawach strony występują w cudzej sprawie, ale w interesie publicznym
(np. prokurator). Ich udział nie jest zależny od woli stron - mogą działać zgodnie z interesem strony lub wbrew jej interesowi. Nie dotyczy ich również wynik rozstrzygnięcia. Podmiotem na prawach strony może być: prokurator (art. 182 - 189 KPA); - może żądać wszczęcia postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem (np. w sprawach indywidualnych jak i w sprawach dotyczących społeczności lokalnych); - żądanie prokuratora nie jest wiążące dla organów administracji; - prokurator może przyłączyć się do toczącego postępowania jeżeli uznaje swój udział za konieczny; w sprawach o szerszym wydźwięku społecznym (prestiżowym) jest powiadamiany przez organ, w innych sprawach - przez strony. Może też powziąć informację z urzędu; - prokurator może działać w interesie strony albo wbrew jej interesowi; jeżeli prokurator poinformuje organ, że przyłącza się do postępowania, to przysługuje mu prawo do:* składania wniosków dowodowych; *może brać udział w czynnościach procesowych; *może wnosić środki zaskarżenia; Organ przesyła prokuratorowi odpisy wszystkich dokumentów, które sporządził w sprawie. Prokurator może wnieść sprzeciw do każdej decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy kodeksu lub innej ustawy przewidują uchylenie, zmianę lub stwierdzenie nieważności decyzji albo wznowienie postępowania. Sprzeciw może być wniesiony
w każdym czasie, chyba, że przepis wyznacza termin. Sprzeciw, w którym prokurator precyzuje czego żąda, powinien być rozpatrzony przez organ w terminie 30 dni. O wniesionym sprzeciwie organ informuje stronę. Organ nie jest związany żądaniem prokuratora. -po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, jeżeli organ uzna żądanie prokuratora za zasadne, uchyla lub zmienia decyzję. Jeżeli uzna, że rozstrzygnięcie jest słuszny odmawia uchylenia lub zmiany rozstrzygnięcia. Od tej decyzji służy odwołanie.

RPO (art. 14 ustawy o RPO);

RPO w postępowaniu administracyjnym przysługują prawa prokuratora, poza prawem wniesienia sprzeciwu. Zgodnie z ustawa o RPO Rzecznik sam wyznacza sobie zakres działania w związku z tym programowo nie angażuje się w sprawy indywidualne. Organizacja społeczna (artykuł 31 KPA); Musi działać w cudzej sprawie, w interesie społecznym, a sprawa musi znajdować się w zakresie statutowego działania organizacji. W postępowaniu administracyjnym mogą uczestniczyć tylko te organizacje, które spełniają warunki określone w ustawie Prawo
o stowarzyszeniach. Organizacja może żądać wszczęcia postępowania, musi załączyć odpis regulaminu
lub statutu, by organ mógł stwierdzić, czy jest uprawniona do takiego działania. Organ w drodze postanowienia wszczyna bądź odmawia wszczęcia postępowania.
Na takie postanowienie służy zażalenie. Organizacja społeczna może żądać dopuszczenia jej do udziału w toczącym się postępowaniu, organ może przychylić się do tego żądania lub odmówić w formie postanowienia na które służy zażalenie. Przedstawicielowi organizacji służą prawa strony. Jeżeli organizacja nie bierze udziału w postępowaniu to może za zgodą organu zająć stanowisko w sprawie w postaci na przykład uchwały zarządu organizacji.

9. Zasady postępowania dowodowego.

Postępowanie dowodowe.

-organ jest zobowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć całokształt materiału dowodowego;

-dowody mogą być przeprowadzone na wniosek strony bądź przez organ z urzędu;

-strona ma prawo być obecna przy czynnościach procesowych i do nich się ustosunkować;

-organ prowadzący postępowanie w drodze postanowienia dopuszcza dowód bądź odmawia jego dopuszczenia (jeżeli dowód nie był zgłoszony w toku przeprowadzania dowodów lub jeżeli dowód dotyczy okoliczności stwierdzonych już innymi dowodami) - na to postanowienie nie służy zażalenie;

-organ w każdym stadium postępowania może zmienić swoje postanowienie odnośnie środka dowodowego;

-okoliczność uważa się za udowodnioną jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do niej;

-organ kieruje się zasadą swobodnej oceny dowodów - na podstawie całokształtu materiałów, stad od sędziego domaga się wiedzy i doświadczenia życiowego- podobnie jest w postępowaniu administracyjnym;

-fakty powszechnie znane oraz znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu (fakt powszechnie znany to fakt, którego znajomości należy się spodziewać od przeciętnie inteligentnego, rozsądnego i doświadczonego mieszkańca obszaru należącego do właściwości terytorialnej organu prowadzącego postępowanie);

-strona powinna być zawiadamiana o miejscu i terminie przeprowadzenia postępowania dowodowego minimum 7 dni przed terminem;

-strona ma prawo brać czynny udział w postępowaniu dowodowym;

-kto nie stawia się bez uzasadnionej przyczyny i mimo prawidłowego wezwania jako świadek lub biegły - podlega karze grzywny w wysokości 200 zł (na to postanowienie służy zażalenie);

-kto bezzasadnie odmawia złożenia zeznań, wydania opinii lub okazania przedmiotu podlega karze grzywny w wysokości 50 zł (również służy zażalenie);

-zwolnienie od kary następuje gdy ukarany w ciągu 7 dni od zawiadomienia
o grzywnie uprawdopodobni, że zachowanie było usprawiedliwione;

-można zastosować jednocześnie inne środki przymusu - np. odebranie rzeczy;

10. Klasyfikacja dowodów w postępowaniu administracyjnym.

Dowody i postępowanie dowodowe

Jako dowód należy dopuścić wszystko, co przyczyni się do wyjaśnienia okoliczności sprawy, ale nie jest sprzeczne z prawem. KPA wymienia 5 dowodów, z czego piąty jest nazywany „dowodem rozpaczy” - chodzi tutaj oczywiście o wyjaśnienia strony.

Dowód w dokumentu.

Pod pojęciem dokumentu w postępowaniu administracyjnym rozumiemy dokument
w formie pisemnej stanowiący dowód tego, co zostało w nim stwierdzone.

Dokumenty dzielimy na urzędowe i prywatne.

dokument urzędowy - musi być sporządzony w przepisanej formie i przez uprawniony podmiot; wtedy treść dokumentu przyjmuje się
za prawdziwą, korzysta on z domniemania prawdziwości ale tylko wówczas, gdy ustawa tak stanowi; treść dokumentu można obalić
w drodze przeciw postępowania (bada się treść dokumentu, a nie czy sam dokument jest prawdziwy);

dokument prywatny - pochodzi od podmiotu nie będącego podmiotem

urzędowym; jeżeli dokument jest podpisany, to przyjmuje się że sporządził go podmiot podpisany ale jego prawdziwość musi udowodnić; księgi rachunkowe są dokumentami prywatnymi ale jeżeli organ skarbowy nie wykaże w nich nieprawidłowości to można je przyjąć za podstawę rozstrzygnięcia; Jest również nie uregulowany w KPA dokument zagraniczny. Jeżeli jest przetłumaczony przez tłumacza przysięgłego, to traktujemy go jako dokument urzędowy prywatny, a jeżeli nie jest przetłumaczony w ten sposób - jako dokument prywatny. Dowód ze świadka. Świadek to osoba posiadająca informacje interesujące organ, osoba zdolna do dokonywania spostrzeżeń i komunikowania o tych zastrzeżeniach.

Względem świadka wyróżniamy następujące ograniczenia dowodowe:

-zakaz przesłuchiwania osoby w charakterze świadka;

-prawo do odmowy zeznań;

-prawo odpowiedzi odmowy na pytanie; Nie przesłuchuje się osoby:

-która nie jest zdolna do dokonywania spostrzeżeń i komunikowania o tych spostrzeżeniach. Przyczyną może być:

- wiek - żadna procedura nie wskazuje dolnej granicy wieku, ale przepisy

wieku owszem - 15 lat;

- niedorozwój umysłowy;

- choroba psychiczna;

- inne zakłócenie czynności psychicznych (np. upojenie alkoholowe);

-która jest zobowiązana do zachowania tajemnicy państwowej lub służbowej (jeżeli nie zostały zwolnione od obowiązku zachowania tajemnicy);

-duchownej, co do faktów objętych tajemnica spowiedzi;

-która jest adwokatem, radcą prawnych, doradca podatkowym, jeżeli prowadzi ona sprawę bądź udzieliła porady prawnej w tej sprawie;

Prawo do obrony zeznań ma tylko małżonek strony, konkubent, krewny i powinowaty I stopnia, osoby związane węzłem przysposobienia, kurateli lub opieki ze stroną. W przypadku małżeństwa i związku przysposobienia, kurateli lub opieki mimo ustania tego stosunku prawnego prawo do odmowy zeznań istnieje. Organ prowadzący czynność ma obowiązek ustalić, kim świadek jest dla stron i pouczyć go o prawie do odmowy składania zeznań oraz spytać, czy osoba chce z niego skorzystać. Jeżeli osoba skorzysta z tej drogi następuje koniec czynności, jeżeli nie skorzysta - organ informuje osobę o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań oraz o prawie do odmowy odpowiedzi na pytanie (odmówić odpowiedzi może każdy świadek i nie musi udowadniać dlaczego odmawia tej odpowiedzi).

Prawo odmowy odpowiedzi na pytanie: Świadek może odmówić odpowiedzi na pytanie, jeżeli odpowiedź naraziła by jego samego, jego małżonka a także krewnych i powinowatych
I stopnia oraz związanych węzłem kurateli, przysposobienia, opieki na odpowiedzialność karną, bezpośrednią szkodę majątkową, hańbę bądź spowodowała by ujawnienie/ naruszenie chronionej prawem tajemnicy zawodowej. Osoba taka nie musi uzasadniać, czemu nie odmawia odpowiedzi na pytanie.

Opinia biegłego.

Gdy w sprawie wymagane są umiejętności specjalne organ może zwrócić się do biegłego o wydanie opinii. Biegłym jest osoba posiadająca wiadomości specjalne w wyniku kształcenia lub wykonywania zawodu. Powołuje się go w drodze postanowienia na które nie służy zażalenie. Wojewoda prowadzi listę biegłych na terenie swojego województwa, listę biegłych prowadzi również sąd okręgowy, a poszczególni ministrowie prowadza listę biegłych dla swoich potrzeb. Zgodnie z ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji listę biegłych skarbowych prowadzi Dyrektor Izby Skarbowej.

Biegły składa opinię na piśmie lub ustnie do protokołu, a strona może się do tej opinii ustosunkować. Biegły ponosi odpowiedzialność za wydaną opinię. Organ może kierować postępowaniem biegłego przez postawienie pytań, na które biegły powinien odpowiedzieć (to zakreślenie granic opinii). Biegłemu za sporządzenie opinii przysługuje wynagrodzenie wedle przepisów szczegółowych. Względem biegłego stosuje się te same ograniczenia co do wyłączenia pracownika organu. Biegły nie może odmówić przyjęcia funkcji biegłego (prócz sytuacji wyłączających).

Oględziny.

To czynność procesowa polegająca na dokonywaniu spostrzeżeń za pomocą zmysłów względem miejsca, rzeczy i osoby. Oględziny osoby przeprowadza się wówczas gdy przepis tak stanowi (np. w sprawach opiekuńczych, w przepisach celnych). Oględzin dokonuje pracownik organu, a jeżeli w oględzinach uczestniczy biegły - jest jego pomocnikiem procesowym. Z oględzin sporządza się protokół podpisany przez wszystkich. W oględzinach może brać udział strona oraz świadkowie. Jeżeli w trakcie oględzin zachodzi konieczność pobrania materiałów do badań należy opisać sposób pobrania materiału, w jakie naczynia je pobrano oraz w jaki sposób oznakowano. Jeżeli przedmiot znajduje się w posiadaniu osób trzecich to osoby te są zobowiązane do okazania przedmiotu oględzin na wezwanie organu.

Wyjaśnienia strony.

To dowód szczególny w postępowaniu administracyjnym wykorzystywany po wyczerpaniu wszelkich innych środków dowodowych lub z powodu ich braku lub kiedy pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Przy przesłuchaniu strony stosuje się przepisy dotyczące przesłuchania świadków. Wyjaśnienia strony nie mogą być jedynym dowodem w sprawie. Jeżeli organ nie pouczy strony o jej uprawnieniach podczas składania wyjaśnień - tracą one moc dowodową. Wartość zeznań stron jest taka sama jak innych dowodów chyba, że uda się wykazać nieprawdziwość wyjaśnień.

Udostępnianie akt.

To konkretyzacja zasady czynnego udziału strony w postępowaniu. W każdym stadium postępowania organ jest zobowiązany umożliwić stronie wgląd do akt oraz sporządzanie notatek i odpisów. Należy stworzyć takie warunki w których strona może spokojnie i swobodnie przeglądać akta. Jednocześnie istnieć musi pełna kontrola nad aktami ze strony pracownika organu, tak by wyeliminować możliwość kradzieży i wnoszenia przez stronę poprawek w dokumentacji. Stąd najczęściej udostępnianie akt ma miejsce w siedzibie organu. Organ ma obowiązek udostępnienia akt stronie za wyjątkiem:

-akt objętych tajemnicą państwową;

Tajemnica państwowa to rodzaj informacji, której nieuprawnione ujawnienie może spowodować istotne zagrożenie dla podstawowych interesów RP dotyczących porządku publicznego, obronności, bezpieczeństwa, stosunków międzynarodowych lub gospodarczych państwa.

-akt, które organ wyłączył ze względu na ważny interes państwowy;

Ważny interes państwowy to termin nieostry. Jest znaczeniowo węższy od ważnego interesy społecznego i od interesu państwowego. W razie wątpliwości należy akta udostępnić.

Odmowa udostępniania akt następuje w drodze postanowienia na które służy zażalenie

11.Zawieszenie postępowania administracyjnego a umorzenie postępowania.

Zawieszenie postępowania (art. 97 - 103 KPA)Zawieszenie ma miejsce wówczas, jeżeli zaistnieje przeszkoda, której usunięcie jest
w możliwościach organu (jeżeli przeszkoda jest trwała należy postępowanie umorzyć). Wyróżnia się zawieszenie postępowania obowiązkowe i fakultatywne.

Postępowanie zawiesza się obowiązkowo w przypadku:

-śmierci obu lub jednej stron, a zachodzi konieczność wezwania jej następców procesowych (chyba, że sprawa dotyczy tylko zmarłej strony - wtedy się umarza);

-w przypadku śmierci przedstawiciela ustawowego stron;

-w przypadku utraty zdolności do czynności prawnych przez stronę lub jej przedstawiciela ustawowego;

-gdy zachodzi konieczność rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez sąd lub inny organ (ta okoliczność mogłaby skonsumować wcześniejsze przesłanki);

Postępowanie można zawiesić fakultatywnie:

-na wniosek strony - z wnioskiem występuje jedna ze stron, wówczas gdy postępowanie było wszczęte również na wniosek/żądanie strony, a nie sprzeciwią się temu inne strony.

-organ zawieszając postępowanie informuje stronę, że przed upływem 3 lat powinna wystąpić z wnioskiem o podjęcie zawieszonego postępowania,
a jeżeli tego nie uczyni to organ umarza postępowanie jako bezprzedmiotowe;

-zawieszenie postępowania następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie (o możliwości zażalenia zawiadamia się strony w postanowieniu
o zawieszeniu postępowania);

-organ nie ma obowiązku informować strony o upływie tego 3 - letniego terminu;

-organ, mimo zawieszenia postępowania, podejmuje następujące czynności: A .dąży do usunięcia przeszkód, z powodu których postępowanie zostało zawieszone;

B. może dokonywać czynności procesowych (przesłuchiwanie świadków, powołanie biegłego);

C. może wydać decyzję ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego, ważny interes społeczny lub ważny interes stron;

-podobnie gdy istnieje zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, ze względu na ważny interes społeczny lub ważny interes stron, to organ zagadnienie wstępne rozstrzyga we własnym zakresie (jeżeli ze względu na ważny interes strony - organ może żądać stosowanego zabezpieczenia finansowego)Skutki prawne zawieszenia postępowania:

- wstrzymuje bieg terminów przewidzianych w KPA (nie dotyczy to terminów materialnych - przedawnienia); Umorzenie postępowania następuje:

-obligatoryjnie - gdy postępowanie stało się z jakiejkolwiek przyczyny bezprzedmiotowe lub było takie od początku (np. śmierć strony, zniknięcie przedmiotu sprawy) lub gdy o umorzeniu postępowania stanowi wyraźnie przepis ustawy;

-fakultatywnie - jeśli wystąpiła o to strona, która zażądała wszczęcia postępowania i nie sprzeciwiają się temu ani inne strony ani interes społeczny

12. Decyzja administracyjna- elementy składowe.

Decyzja administracyjna (art.104 - 113 KPA)Jest aktem administracyjnym rozstrzygającym sprawę co do jej istot(nałożenie obowiązku lub przyznanie uprawnienia) w całości lub w części (zależnie od rozległości żądania, a gdy decyzja jest cząstkowa, co do reszty sprawa toczy się nadal) lub w inny sposób kończącym postępowanie w danej sprawie (np. umorzenie postępowania).

Decyzja administracyjna występuje pod różnymi nazwami (koncesja, prawo jazdy, licencja). Zgodnie z orzeczeniem NSA jeżeli akt administracyjny rozstrzyga sprawę indywidualną i jest to podpisane, to jest to decyzja bez względu na nazwę lub brak nazwy. Akt taki podlega zaskarżeniu w toku instancji, a następnie do sądu administracyjnego.

Na gruncie prawa decyzja administracyjna posiada taką moc prawną jak wyroki w postępowaniach sądowych. Wywiera skutki prawne względem adresata, organu, który wydał decyzję, a także innych podmiotów, jeżeli ich działanie dotyczy interesu prawnego adresata decyzji. Decyzja jest aktem ściśle sformalizowanym - składa się z elementów podstawowych i może zawierać dodatkowe elementy.

Elementy podstawowe:

- Oznaczenie organu wydającego decyzję (pełna nazwa + siedziba);

-Data wydania decyzji - doktryna nie jest zgodna czy jest to element istotny, chociaż daje możliwość stwierdzenia, czy sprawę załatwiono w odpowiednim czasie;

-Oznaczenie strony bądź stron (osoby fizyczne - imię, nazwisko, miejsce zamieszkania, osoby prawne - pełna nazwa, siedziba);

-Przytoczenie podstawy prawnej rozstrzygnięcia - podstawą są przepisy prawa materialnego lub wyjątkowo podstawą mogą być przepisy KPA.

-Rozstrzygnięcie.

-Uzasadnienie decyzji:

a)faktyczne - krótkie przedstawienie procesu dowodzenia (które fakty
i okoliczności organ uznał za udowodnione i dlaczego, a którym faktom i okolicznościom nie dał wiary i domówił mocy dowodowej i dlaczego, oraz które fakty i okoliczności przyjęto za podstawę rozstrzygnięcia
i dlaczego);b) prawne - przytoczenie treści przepisów w pełnym brzmieniu, organ wyjaśnia dlaczego ów przepis przyjął jako podstawę decyzji i wyjaśnia treść przepisu, może również użyć tutaj orzeczenia sądu lub uznanego komentarza danej dziedziny prawa Od uzasadnienia decyzji można odstąpić jeżeli decyzja uwzględnia w całości żądanie strony (chyba, że w postępowaniu bierze udział kilka stron i mają sporne interesy) lub jeżeli została wydana w drodze swobodnego działania, a ujawnienie jego motywów zagrażałoby bezpieczeństwu Państwa lub interesowi publicznemu.

-Pouczenie - czy od decyzji służy odwołanie i do kogo, w jakim terminie,
za czyim pośrednictwem, albo stwierdzenie, że odwołanie nie przysługuje (bo należy złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub skargę do NSA);

-Podpis osoby wydającej decyzję z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego;

Elementy dodatkowe decyzji:

1,Termin do którego (lub od którego) decyzja wywiera skutki prawne;

2,Warunek, tj. czynność bądź zespół czynności, które mogą być dokonane w dłuższym okresie czasu;

3,Zlecenie - czynności, która może być wykonana jednorazowo bądź w krótkim okresie czasu np. wpis sądowy.

4,Klauzula odwołalności (zastrzeżenie odwołalności) - stwierdzenie wygaśnięcia decyzji w razie niespełnienia warunku zawartego w decyzji.

5,Rygor natychmiastowej wykonalności. Rygor nadaje się decyzji nieostatecznej (czyli służy do niej odwołanie). Mimo prawa do odwołania, strona musi wykonać decyzję. Rygor może być nadany z mocy prawa lub decyzją organu. Organ może nadać taki rygor:

a)ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego,

b)ze względu na zagrożenie interesu gospodarczego kraju,

c)ze względu na ważny interes społeczny,

d)ze względu na ważny interes strony (w tym wypadku organ może zażądać zabezpieczenia finansowego, a o jego wysokości rozstrzyga w drodze postanowienia na które nie służy zażalenie).

Rygor nadaje się w samej decyzji, a jeżeli decyzję doręczono stronie - rygor nadaje
w drodze postanowienia, na które służy zażalenie, lecz wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania decyzji.

Opinia innego organu w sprawie (art. 106 KPA) Organ, który prowadzi postępowanie (jeżeli przepis szczególny tak stanowi), obowiązany jest zwrócić się do innego organu o wyrażenie opinii, albo zlecić to stronie. Nieuwzględnienie tej opinii przez organ nie powoduje nieważności decyzji, natomiast jest podstawą do wznowienia postępowania. Jeżeli organ, do którego zwrócono się o opinię nie wyda jej w ciągu 2 tygodni , traktuje się to jako nie załatwienie sprawy w terminie i strona może wnieść skargę do sądu administracyjnego. Organ wydaje opinię w drodze postanowienia, na które nie służy zażalenie.

Decyzję doręcza się stronie na piśmie, może być również wydana ustnie. Strona w terminie 14 dni od doręczenia może zwrócić się do organu z żądaniem uzupełnienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia, uzasadnienia decyzji, pouczenia o prawie do wniesienia odwołania. Organ uzupełnia decyzję lub odmawia uzupełnienia, w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie. Organ, który wydał decyzję jest nią związany - nie może z własnej inicjatywy lub z urzędu zmienić lub uchylić tej decyzji. Strona nie jest związana decyzją przez 14 dni.

13. Ugoda administracyjna-przesłanki i skutki zawarcia ugody.

Ugoda administracyjna (art. 114 - 122 KPA)W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej, strony mogą zawrzeć ugodę - jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.Ugoda może być zawarta przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze, do czasu wydania przez organ decyzji w sprawie.Organ administracji publicznej odroczy wydanie decyzji i wyznaczy stronom termin do zawarcia ugody, jeżeli złożą one zgodne oświadczenie o zamiarze jej zawarcia. W przypadku zawiadomienia przez jedną ze stron o odstąpieniu od zamiaru zawarcia ugody lub niedotrzymania przez strony wyznaczonego terminu organ administracji publicznej załatwia sprawę w drodze decyzji.Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać: oznaczenie organu, przed którym została zawarta, datę sporządzenia, oznaczenie stron, przedmiot i treść ugody, wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron oraz podpis pracownika organu administracji publicznej, upoważnionego do sporządzenia ugody. Organ administracji publicznej utrwala fakt zawarcia ugody w aktach sprawy, w formie protokołu podpisanego przez osobę upoważnioną do sporządzenia ugody. Ugoda wymaga zatwierdzenia przez organ administracji publicznej, przed którym została zawarta. Jeżeli ugoda dotyczy kwestii, których rozstrzygnięcie wymaga zajęcia stanowiska przez inny organ, ugoda następuje po zajęciu stanowiska tego organu. Organ administracji publicznej odmówi zatwierdzenia ugody zawartej z naruszeniem prawa, nie uwzględniającej stanowiska innego organu albo naruszającej interes społeczny bądź słuszny interes stron. Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie; postanowienie w tej sprawie powinno być wydane
w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia ugody. W przypadku gdy ugoda zawarta została w toku postępowania odwoławczego, z dniem, w którym stało się ostateczne postanowienie zatwierdzające ugodę, traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym zamieszcza się wzmiankę w tym postanowieniu. Łącznie z postanowieniem zatwierdzającym ugodę doręcza się stronom odpis ugody. Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne. Organ administracji publicznej, przed którym została zawarta ugoda, potwierdza jej wykonalność na egzemplarzu ugody .Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego.

14. Odwołanie od decyzji a zażalenie na postanowienie. ROZDZIAŁ X. Odwołania (art. 127-140).Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji .Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić siędo tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy; do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji .Odwołanie nie wymaga szczególnego uzasadnienia. Odwołanie wnosi się w terminie do 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie, do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organy, który decyzję wydał. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu a wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie, chyba że nadano jej rygor natychmiastowej wykonalności lub gdy natychmiastowa wykonalność jest nadana na mocy ustawy czy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron. O wniesieniu odwołania organ zawiadamia strony. Jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony [lub jedna a pozostałe wyrażają na to zgodę], organ, który wydał decyzję, uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżaną decyzję .Od nowe decyzji służą stronom odwołania .Organ, który wydał decyzję jest zobowiązany przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy,organowi odwoławczemu w ciągu 7 dni [ chyba, że wyda nową decyzję].1,Organ odwoławczy stwierdza niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminu
do wniesienia odwołania - ostatecznie.2,Organ odwoławczy może wstrzymać natychmiastowe wykonanie - w uzasadnionych
przypadkach.
3,organ odwoławczy może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe
postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecićprowadzenie tego postępowania organowi, który decyzję wydał.4,Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:---Utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję, -Uchyla zaskarżoną decyzję w całości lub w części i w tym zakresie orzeka co
do istoty sprawy bądź uchylając tę decyzję umarza postępowanie w pierwszejinstancji

-Umarza postępowanie odwoławcze.-->może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego i wskazuje okoliczności jaki należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy WYJĄTEK Jednostki Samorządu Terytorialnego Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że rażąco narusza prawo lub interes społeczny.

Zażalenie (art. 141 - 144 KPA).

Zażalenie jest środkiem zaskarżenia postanowienia. Służy ono wówczas, gdy KPA tak stanowi - jeżeli przepis tego nie reguluje, zażalenie nie przysługuje. Jeżeli na postanowienie nie służy zażalenie może ono być zaskarżone w drodze odwołania od decyzji. Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia bądź ogłoszenia postanowienia, do organu wyższego stopnia, za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżone postanowienie. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienie, ale organ, który je wydał, może wstrzymać wykonanie postępowania, o ile uzna to za stosowne. Organ I instancji może w terminie 7 dni od wniesienia zażalenia zmienić swoje postanowienie jeżeli w całości przychyla się do żądania wnoszącego. Jeżeli tego nie zrobi - organ II instancji ma 1 miesiąc na rozpatrzenie zażalenia.

Rozstrzygnięcie organu II instancji może:

-utrzymać zaskarżone postanowienie w mocy;

-uchylić zaskarżone postanowienie w całości lub w części;

-umorzyć postępowanie zażaleniowe;

15. Etapy postępowania odwoławczego.

Przez okres 14 dni decyzja nie podlega wykonaniu. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie podlega wykonaniu, Jednakże od tej zasady są wyjątki:
1. Decyzja podlega wykonaniu przed upływem wniesienia odwołania, jeżeli nadano jej rygor natychmiastowej wykonalności.
2. Gdy podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy.
3. Decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu, gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron.
Jeżeli wniesiono odwołanie w dalszym ciągu nie wykonuje się decyzji, aż do czasu rozstrzygnięcia przez organ II instancji. Organ, który wydał zaskarżoną decyzję w terminie 7 dni może swoją decyzję uchylić bądź zmienić, jeżeli w całości przychyla się do żądanie strony. Jeżeli organ uważa, że jego rozstrzygnięcie jest słuszne, to w tym samym terminie 7 dni, odwołanie wraz z aktami postępowania przekazuje organowi II instancji oraz o wniesionym odwołaniu powiadamia ewentualnie pozostałe strony. Organ II instancji powinien rozpoznać sprawę w terminie 1 miesiąca. Jeżeli zachodzi konieczność to organ ten może przeprowadzić postępowanie uzupełniające we własnym zakresie bądź zleca to organowi I instancji.

16. Rodzaje orzeczeń kończących postępowanie odwoławcze.

Postępowanie odwoławcze przed organem II instancji rozpoczyna się w momencie przekazania temu organowi odwołania wraz z aktami sprawy przez organ I instancji. Organ II instancji powinien rozpoznać sprawę w terminie 1 miesiąca od dnia otrzymania odwołania. Jeżeli zachodzi konieczność to organ ten może przeprowadzić postępowanie uzupełniające we własnym zakresie bądź zleca to organowi I instancji. Organ II instancji zanim przystąpi do właściwego postępowania wyjaśniającego, podejmuje pewne czynności wstępne (I faza wstępna):
1. Bada czy odwołanie jest dopuszczalne.
Jeżeli okaże się, że odwołanie jest dopuszczalne i dochowano terminu do jego wniesienia, to organ odwoławczy w uzasadnionych wypadach może wstrzymać natychmiastowe wykonanie decyzji. Organ musi sprawdzić, czy nie zachodzą przesłanki, uzasadniające uznanie odwołania za niedopuszczalne.
Odwołanie jest niedopuszczalne:
-Jeżeli wyczerpano już tok instancyjności - zapadła już decyzja organu II instancji,
- Decyzja nie podlega zaskarżeniu ? -jest ostateczna z mocy przepisu szczególnego,
- Wnosi je osoba nieuprawniona np. nie będąca strona w sprawie, nie mająca zdolności do czynności prawnych, nie będąca statutowym przedstawicielem organizacji społecznej,
-Wniesiono je po terminie i termin nie został przywrócony,
-Przepisy prawa (k.p.a. bądź ustaw szczególnych) w ogóle nie przewidują odwołania od danej decyzji.
Postanowienie o niedopuszczalności odwołania oraz o uchybieniu terminu do wniesienia odwołania są ostateczne.
- Bada czy dochowano terminu do wniesienia odwołania. Jeżeli odwołanie wniesiono po upływie przewidzianego prawem terminu, ale jednocześnie wniesiono prośbę o przywrócenie uchybionego terminu do wniesienia odwołania, to organ II instancji musi ustosunkować się do kwestii przywrócenia lub odmowy przywrócenia terminu .Art. 58.
1. W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.2. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.3. Przywrócenie terminu do złożenia prośby przewidzianej w 2 jest niedopuszczalne.
Faza II - postępowanie wyjaśniające (rozpoznawcze). Postępowanie wyjaśniające przed organem II Instancji opiera się na tych samych zasadach, co postępowanie wyjaśniające przed organem I instancji. Organ II instancji musi uwzględnić zasadę praworządności, prawdy materialnej o swobodnej oceny dowodów oraz uwzględnienie interesu obywateli. Zasada ochrony interesu obywateli obliguje do sprawdzenia celowości decyzji administracyjnej. Zasada prawdy materialnej zobowiązuje organ odwoławczy do podjęcia wszelkich działań niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy.
Organ odwoławczy jest uprawniony jedynie do przeprowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego.
Postępowanie to kończy się w momencie doręczenie decyzji organu II instancji stronie postępowania lub ustnego ogłoszenia.
109. Rozstrzygnięcia organu II instancji. Rozstrzygnięcia organu Drugiej Instancji (art. 138)
1. Organ utrzymuje zaskarżoną decyzję w mocy. (Decyzja ta jest ostateczna).
2. Organ uchyla zaskarżona decyzję w całości bądź w części i orzeka, co do istoty sprawy. Decyzja wydana w I instancji jest wadliwa i sposób istotny:
- Została wydana na podstawie niewłaściwego przepisu prawa materialnego.
-Opiera rozstrzygnięcie sprawy na okolicznościach, które nie zostały udowodnione.(decyzja II instancji nie podlega zaskarżeniu).
3. Organ uchyla zaskarżoną decyzję i umarza postępowanie organu Pierwszej Instancji.
Postępowanie w I instancji było bezprzedmiotowe:
- Strona ubiegająca się o uprawnienia o charakterze osobistym zmarła,
-Strona zrezygnowała o ubieganie się o uzyskanie określonego uprawnienia ? cofnęła żądanie.
4. Organ umarza postępowanie odwoławcze, (jeżeli postępowanie stało się bez przedmiotowe np. strona wycofała odwołanie). Jeżeli strona wycofuje odwołanie to organ nie jest związany tym cofnięciem, może rozpoznać sprawę, orzec co do istoty, jeżeli decyzję wydano z naruszeniem przepisów prawa.5. Organ uchyla zaskarżoną decyzję w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji pod warunkiem, że w całości lub w znacznej części należy ponownie przeprowadzić postępowanie wyjaśniające. Organ II instancji może wskazać, jakie fakty i okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym wydaniu decyzji. Organ II instancji może i bierze udział w postępowaniu odwoławczy. W postępowaniu odwoławczym obowiązuje zasada, że nie wolno rozstrzygać sprawy na niekorzyść odwołującego się6. Jeżeli postępowanie z różnych przyczyn stało się bez przedmiotowe.
110. Zakaz rozstrzygania na niekorzyść odwołującego się .Art. 139.
Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba, że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny.
Zakaz ten polega na tym, że organ odwoławczy uchylając zaskarżoną decyzję organu I instancji nie może zmienić rozstrzygnięcia zawartego w tej decyzji na niekorzyść strony, która się odwołała. Od zasady tej istnieje wyjątek, jeżeli decyzję wydano z naruszeniem prawa albo decyzja rażąco narusza interes społeczny.

17. Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania- przesłanki i stadia postępowania

Wznowienie postępowania (art. 145 - 153 KPA)Wznowienie postępowania to ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją ostateczną, gdy zachodzi obawa, że poprzednie postępowanie dotknięte było wadą i że wada ta istotnie wpłynęła na treść decyzji. Wznowienie postępowania nie przesądza o tym, że decyzja zostanie uchylona - dopiero w trakcie postępowania wyjaśniającego organ zbada czy wskazane okoliczności miały istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:

-dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

-decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,

-decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej,
który podlega wyłączeniu,

-strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

-wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję,

-decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,

-zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji,

-decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

Postępowanie może być wznowione również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego.

Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy TK orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą,
na podstawie którego została wydana decyzja - skargę o wznowienie wnosi się w terminie 1 miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia TK.

Jeżeli dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe lub decyzja wydana została w wyniku przestępstwa uchylenie decyzji nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat. W pozostałych przypadkach - jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat. Nie uchyla się decyzji także w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej. Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Podanie
o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania. Termin do złożenia podania o wznowienie postępowania związanego z wyrokiem TK biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji TK. Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia. Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji.Organem administracji publicznej właściwym w sprawie wznowienia postępowania jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność tego organu, to o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia, który równocześnie wyznacza organ właściwy w sprawie prowadzenia wznowionego postępowania. (wyjątek - SKO i minister).

.Organ administracji publicznej po przeprowadzeniu postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy wydaje decyzję, w której:

-odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia

-uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.

-w przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji na skutek okoliczności, o których mowa wyżej, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji.

Organ administracji publicznej właściwy w sprawie wznowienia postępowania wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania. Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji służy stronie zażalenie, chyba że postanowienie wydał minister lub samorządowe kolegium odwoławcze.

Skutki prawne uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania:

- decyzja pierwotna przestaje obowiązywać ex nunc;

- skutki wywołane wydaniem decyzji nie są kwestionowane (nie ma restytucji);

- jeżeli strona poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem prawa lub na skutek uchylenia takiej decyzji, służy jej roszczenie odszkodowawcze;

18. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji- przesłanki i stadia postępowania

Podstawy prawne stwierdzenia nieważności decyzji.
Art. 156.1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:
1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,
2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.2. Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także, gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne. Tryb stwierdzenia nieważności decyzji. Podanie o stwierdzenie nieważności decyzji należy wnieść w ciągu miesiąca od organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu, który wydała decyzję .Postępowanie może być wszczęte na żądanie strony albo z urzędu .Po przeprowadzeniu postępowania organ:
1. stwierdza nieważność decyzji w drodze decyzji, która podlega zaskarżeniu,2. nie stwierdza się nieważności decyzji, gdy od momentu jej wydania bądź ogłoszenie upłynęło 10 lat bądź wywołała ona nie odwracalne skutki prawne (wtedy organ ogranicza się do stwierdzenia wydania decyzji z naruszeniem prawa.
Nieważność decyzji stwierdza organ wyższego stopnia lub właściwy w sprawie minister. Jeżeli stwierdzono nieważność decyzji, to taka decyzja przestaje obowiązywać z mocą wsteczną, ? od kiedy zaczęła wywoływać skutki prawne.
Art. 157.1. Właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji w przypadkach wymienionych w art. 156 jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze - ten organ.2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.3. Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji następuje w drodze decyzji.
19. Postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji dotkniętych wadami niekwalifikowanymi bądź decyzji prawidłowych

Stwierdzenie nieważności decyzji (art. 156 - 160 KPA)

Stwierdzenie nieważności decyzji może nastąpić co do decyzji obarczonej wadami wymienionymi enumeratywnie w KPA:

-została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości (U);

-została wydana bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa;

-dotyczy sprawy rozstrzygniętej wcześniej decyzją ostateczną (U);

-została skierowana do osoby, która nie jest stroną w sprawie (U);

-jest trwale niewykonalna i taka już była w chwili jej wydania;

-wykonanie decyzji wywołałoby czyn zagrożony karą;

-zawiera wadę, z którą przepis prawa powoduje jej nieważność de iure (U);

Nie można stwierdzić nieważności decyzji oznaczonych U jeżeli od jej doręczenia minęło 10 lat (przedawnienie stwierdzenia nieważności) lub decyzja wywołała już nieodwracalne skutki.

Właściwym do stwierdzenia nieważności decyzji jest co do zasady organ wyższego stopnia, co do tego organu, który wydał decyzję, a w odniesieniu do decyzji ministra i SKO - organ, który decyzję wydał.

Organ odmawia wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, jeżeli osoba wnioskująca o to nie ma do tego legitymacji, nie ma zdolności do czynności prawnych i nie działa przez przedstawiciela lub powołuje się na okoliczność inną niż wyżej wymienione wady.

Wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji nie powoduje automatycznego wstrzymania jej wykonania, lecz organ właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji może wstrzymać jej wykonanie (z urzędu lub na wniosek), jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że decyzja dotknięta jest wadą. Wstrzymanie wykonania następuje w drodze decyzji na którą służy zażalenie.

Rozstrzygnięcie w kwestii stwierdzenia nieważności decyzji następuje w drodze decyzji, podobnie w drodze decyzji następuje odmowa wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.

Skutki prawne stwierdzenia nieważności decyzji:

- decyzja przestaje obowiązywać ex tunc;

- należy odwrócić skutki wywołane wydaniem decyzji (restytucja);

-jeżeli strona poniosła szkodę na skutek wydania właściwej decyzji lub stwierdzenia jej nieważności, służy jej roszczenie odszkodowawcze, którego może dochodzić przed sądem na zasadach określonych w KC;

Dopiero stwierdzenie nieważności decyzji obala służące jej domniemanie prawidłowości.

Wznowienie postępowania (art. 145 - 153 KPA)Wznowienie postępowania to ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją ostateczną, gdy zachodzi obawa, że poprzednie postępowanie dotknięte było wadą i że wada ta istotnie wpłynęła na treść decyzji. Wznowienie postępowania nie przesądza o tym, że decyzja zostanie uchylona - dopiero w trakcie postępowania wyjaśniającego organ zbada czy wskazane okoliczności miały istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:

-dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

-decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,

-decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej,
który podlega wyłączeniu,

-strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

-wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję,

-decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,

-zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji,

-decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

Postępowanie może być wznowione również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego.

Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy TK orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą,
na podstawie którego została wydana decyzja - skargę o wznowienie wnosi się w terminie 1 miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia TK.

Jeżeli dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe lub decyzja wydana została w wyniku przestępstwa uchylenie decyzji nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat. W pozostałych przypadkach - jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat. Nie uchyla się decyzji także w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej. Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania. Termin do złożenia podania o wznowienie postępowania związanego z wyrokiem TK biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji TK.

Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia. Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji. Organem administracji publicznej właściwym w sprawie wznowienia postępowania jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność tego organu, to o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia, który równocześnie wyznacza organ właściwy w sprawie prowadzenia wznowionego postępowania. (wyjątek - SKO i minister).

Organ administracji publicznej po przeprowadzeniu postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy wydaje decyzję, w której:

-odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia

-uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia
i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.

-w przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji na skutek okoliczności, o których mowa wyżej, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji.

Organ administracji publicznej właściwy w sprawie wznowienia postępowania wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania. Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji służy stronie zażalenie, chyba że postanowienie wydał minister lub samorządowe kolegium odwoławcze.

Skutki prawne uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania:

-decyzja pierwotna przestaje obowiązywać ex nunc;

- skutki wywołane wydaniem decyzji nie są kwestionowane (nie ma restytucji);

- jeżeli strona poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem prawa lub

na skutek uchylenia takiej decyzji, służy jej roszczenie odszkodowawcze

21. Zakres kognicji sądu administracyjnego.1. Granice właściwości sądów administracyjnych zostały określone wprost w Konstytucji. Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, która obejmuje także orzekanie o legalności uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej. Oznacza to, że sprawy w których sprawowanie wymiaru sprawiedliwości ma polegać na kontroli działalności administracji publicznej, są zastrzeżone do właściwości sądów administracyjnych. Nie jest to równoznaczne z tym, że sprawy wynikające z działalności administracji publicznej nie mogą być obejmowane właściwością sądów powszechnych. Rzecz jednak w tym, że przekazanie takiej sprawy sądowi powszechnemu polega na przekazaniu sprawy jako takiej do końcowego jej załatwienia, a nie powierzeniu sprawowania kontroli działalności organu administracji publicznej. O tym, czy w sprawach wynikających z działalności administracji publicznej właściwy jest sąd administracyjny, czy sąd powszechny decydować ma to, czy postępowanie sądowe ma polegać na kontroli działalności administracji, czy na rozpoznaniu sprawy przekazanej sądowi do końcowego
załatwienia. Przykładowo, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wydawane są przez organy rentowe decyzje administracyjne, jednakże na etapie postępowania sądowego nie chodzi tylko o kontrolę działalności tych organów (ocenę legalności decyzji), ale o rozpoznanie przez sąd sprawy jako takiej (sprawa "przechodzi" do właściwości sądu), a więc z tego względu w tych sprawach właściwy jest sąd powszechny a nie sąd administracyjny. Można powiedzieć, że wyodrębnienie w Konstytucji sądów administracyjnych z NSA na czele jako odrębnego pionu sądownictwa, obok sądów powszechnych z Sądem Najwyższym na czele, ma swoje uzasadnienie właśnie w tym, że uwzględniona jest specyfika sądownictwa administracyjnego, która polega na tym, że sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej.
2. Różnica między sprawowaniem kontroli działalności administracji publicznej przez sąd administracyjny a załatwianiem sprawy wynikającej z działalności administracji publicznej przez sąd powszechny jest bardzo wyraźna. W przypadku kontroli działalności administracji przez sąd istotne jest to, że sprawa, której przedmiot związany jest z działalnością określonego organu administracji publicznej, nie przestaje być sprawą, której załatwienie należy do tego organu. Zadanie sądu administracyjnego polega zaś na dokonaniu oceny (kontroli) tej działalności. Oznacza to, że sąd administracyjny na skutek zaskarżenia działania (zaniechania) organu nie przejmuje sprawy administracyjnej jako takiej do końcowego jej załatwienia, lecz ma jedynie skontrolować (ocenić) działanie tego organu. Z tego względu sąd administracyjny, co do zasady, nie może zastępować organu administracji i wydawać końcowego rozstrzygnięcia w sprawie. Z natury rzeczy więc orzeczenia sądu administracyjnego, w razie uwzględnienia skargi, rozstrzygają o uchyleniu lub stwierdzeniu nieważności zaskarżonego aktu oraz zobowiązują organ administracji do określonego zachowania się w toku dalszego załatwiania sprawy przez organ administracji.
3. Wyjątki od tego rodzaju rozstrzygnięć winny być nader ograniczone i muszą mieścić się w ogólnej formule sprawowania kontroli. Przejęcie przez sąd administracyjny kompetencji organu administracji do końcowego załatwienia sprawy stanowiłoby wykroczenie poza konstytucyjnie określone granice kontroli działalności administracji publicznej. Poddanie działalności administracji publicznej kontroli sądu administracyjnego oznacza, że w sprawach objętych tą kontrolą mamy nadal do czynienia ze sprawami administracyjnymi, a organ administracji jako podmiot administrujący nie przestaje być odpowiedzialnym za administrowanie.
4. Kierując się tymi przesłankami, sformułowano art. l ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych, który określa podstawowy zakres działania sądów administracyjnych, przyjmując, że sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności organów administracji publicznej, która jest równoznaczna z kontrolą wykonywania administracji publicznej. Kontrola ta, tak jak dotychczas, ma być sprawowana pod względem zgodności z prawem. Nie przewiduje się tu istotnych zmian w stosunku do obowiązującego dotychczas stanu prawnego. Zakresem orzekania sądów administracyjnych są zatem objęte:
a. rozstrzygnięcia administracyjne w sprawach indywidualnych,
b. uchwały organów samorządu terytorialnego i akty normatywne terenowych organów administracji rządowej, c. akty nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego,
d. rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między organami samorządu terytorialnego i administracji rządowej
e. oraz inne sprawy wynikające z działalności administracji publicznej poddane właściwości sądów administracyjnych.
5. Przede wszystkim stwierdzić należy, iż NSA i sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości. Zatem są w istocie swej, powołane są do rozstrzygania konfliktów o prawo wynikających z działania administracji. Chodzić tu powinno przy "domniemaniu właściwości sądowej na rzecz sądów powszechnych"' o sprawy z zakresu administracji publicznej. Chodzi tu także o rozstrzyganie tych konfliktów przez badanie działania administracji publicznej co do jego zgodności z prawem. Tak należy bowiem rozumieć konstytucyjne sformułowanie, że NSA i inne sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej. 21. Zasady postępowania sądowo administracyjnego sądowo administracyjne - postępowanie sądowe toczące się przed sądami administracyjnymi w sprawach z zakresu kontroli administracji publicznej. Zgodnie z art.3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi kontrola ta obejmuje orzekanie w sprawach skarg na: 1,postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;2,postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie, na podstawie wyraźnego przepisu prawa;3,inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;4,pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;5,bezczynność organów w powyższych pięciu przypadkach;6,akty prawa miejscowego organów samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;1,inne akty jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, podejmowane w sprawach administracji publicznej;

2,akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego .Sąd administracyjny nie kontroluje więc bezczynności administracji publicznej w zakresie wydawania innych aktów (nieindywidualnych), ani bezczynności nadzoru nad samorządem terytorialnym. Zainteresowany sprawą obywatel nie może też zaskarżyć do sądu administracyjnego rozstrzygnięcia nadzorczego, ani jego braku. Regułą jest też, że sąd nie może uwzględnić skargi na bezczynność organu administracyjnego polegającą na nie wydawaniu aktu prawa miejscowego. Wprawdzie przepisy (art.101a ustawy o samorządzie gminnym, art.88 ust.3 ustawy o samorządzie powiatowym, art.91 ust.1 ustawy o samorządzie województwa, art.45 ust.1 ustawy o administracji rządowej w województwie) pozwalają kierować do sądu administracyjnego skargę, gdy organ nie wykonuje czynności nakazanych prawem, ale bardzo rzadko jest wyznaczony termin wydania przepisu miejscowego i organ łatwo może usprawiedliwić nie wydanie aktu prawa miejscowego twierdząc, że w jego ocenie jeszcze nie nadszedł czas na wydanie takiego przepisu, jakiego oczekuje skarżący. W ten sposób w praktyce organy zwlekające z wydaniem aktu prawa miejscowego są poza zasięgiem skutecznej kontroli sądowej .Nie można też zaskarżyć do sądu administracyjnego nieprawidłowości czy bezczynności w załatwianiu skarg i wniosków (uregulowanych w dziale VIII Kodeksu postępowania administracyjnego).Stosownie do ogólnych zasad ustroju sądownictwa w Polsce, sądy administracyjne nie są właściwe w sprawach tych sporów, które objęte są kognicją (właściwością) sądów powszechnych (cywilnych, pracy, ubezpieczeń społecznych, gospodarczych) i karnych.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
SCIAGA KPA EGZAMIN
sciaga KPA
kpa ściąga lex, wyroki i orzeczenia postep adm
KPA ściąga
ściągawka, Studia administracja, KPA
1 sciaga ppt
metro sciaga id 296943 Nieznany
ŚCIĄGA HYDROLOGIA
AM2(sciaga) kolos1 id 58845 Nieznany
Narodziny nowożytnego świata ściąga
finanse sciaga
Jak ściągać na maturze
Ściaga Jackowski
Aparatura sciaga mini

więcej podobnych podstron