WYZNACZANIE STRON ŚWIATA ZA POMOCĄ PRZEDMIOTÓW TERENOWYCH

W terenie jest wiele przedmiotów, które dzięki oddziaływaniu słońca zmieniają swój wygląd - zwykle od strony południowej, czyli tam, gdzie słońce mocniej operuje. Sposoby orientowania się, w terenie wykorzystujące takie obserwacje mogą, być jednak bardzo zawodne i należy podchodzić do nich z dużą rezerwą.
Nalezy również pamiętać o tym aby przy wyznaczaniu danego kierunku ( zazwyczaj północy) nie kierować się tylko jednym sposobem, a w miarę możliwości wypróbować jak najwięcej. Oto one:

- Z pewną dozą prawdopodobieństwa można przyjąć, ze gałęzie samotnych drzew bardziej rozwijają się w kierunku słońca - więc na południe. Trzeba jednak pamiętać, ze na rozwój drzewa wpływ mają również inne czynniki atmosferyczne, np. silne wiatry wiejące zwykle z tego samego kierunku.

- Ścięte pnie samotnie rosnących drzew mają słoje roczne szersze od strony południa.

- Mrowiska znajdują się zwykle z południowej (a więc bardziej słonecznej) strony drzew.

- Północna strona mrowiska jest zwykle bardziej spadzista niż południowa.

- Mchy i porosty częściej porastają zacienione miejsca. Duże kamienie i skały są porośnięte mchem od strony północnej.

- W zimie najniższe sople zwisają z południowej strony budynków, a śnieg utrzymuje się najdłużej na północnych stokach gór i północnych spadach dachów domów.

Określanie stron świata

 

Mrowisko

Mrowisko jest bardziej spadziste do północy

 

Pień ściętego drzewa

Pień ściętego drzewa (słoje roczne zaciskają się ku północy)

 

Mech


Mech porasta północną stronę kamieni i drzew. Kora pni a niekiedy i konarów jest od strony północy pokryta porostami i mchem. Północne zbocza pagórków i wydm w lesie są zwykle obficiej porośnięte mchem, niż zbocza południowe.

 

Samotne drzewo


Drzewo rosnące samotnie ma silniej rozwinęte gałęzie od strony południowej. Kierunek północny można określić ogólnie według wyglądu drzew. Korona drzewa jest od strony południowej lepiej rozwinięta i bogatsza.

 

Gwiazdy

W noc pogodną określamy kierunek północy według Gwiazdy Polarnej. Gwiazdę tę, a za razem kierunek bieguna północnego, łatwo jest odszukać za pomocą gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy (Dużego Wozu). W tym celu przedłużamy prostą, przechodzącą przez dwie ostatnie gwiazdy czworoboku Dużego Wozu w stronę drogi mlecznej. W tym kierunku w odległości pięć razy większej, niż odległość między wymienionymi gwiazdami Dużego Wozu znajduje się Gwiazda Polarna.

 

Słońce i cień

Cień kija wbitego pionowo w ziemię wskazuje:

- o godz. 6:00 - zachód
- o godz. 9:00 - północny-zachód
- o godz. 12:00- północ
- o godz. 15:00- północny-wschód
- o godz. 18:00 - wschód

Zamiast kija możemy użyć własnego ciała, tak jak na rysunku obok. Ale sytuacja przedstawiona na rysunku będzie poprawna tylko o godz. 12:00.

N - północ, S - południe
E - wschód, W - zachód

 

Słońce i zegarek


Zegarek ustawić małą wskazówką ku słońcu. Linia dzieląca kąt pomiędzy małą wskazówką, a cyfrą 12 na połowę wskazuje północ.

Posługując się zegarkiem przy określaniu kierunków świata należy:
- od wschodu słońca do południa dzielić kąt w lewo od liczby 12 do wskazówki zegarka
- od południa do zachodu słońca dzielić kąt w prawo od liczby 12

Kierunek północno- południowy możemy określić dokładnie tylko wtedy, gdy zegarek idzie według czasu miejscowego.

 

Materiał edukacyjny rozdawany bezpłatnie w ramach szkolenia.

---