Ochrona nóg Obuwie ochronne jest przeznaczone do ochrony nóg przed. czynnikami mechanicznymi - uderzeniem lub przygnieceniem palców stopy, przekłuciem, obtarciem, poślizgiem; czynnikami gorącymi - gorącym podłożem, rozpryskami gorących cieczy, iskrami; czynnikami zimnymi - zimnym podłożem, obniżoną temperaturą powietrza; ciekłymi czynnikami chemicznymi - wodą, roztworami kwasów i zasad, olejami, smarami, tłuszczami; prądem elektrycznym (obuwie elektroizolacyjne); gromadzeniem się ładunków elektryczności statycznej (antyelektrostatyczne). Ze względu na różnorodność zagrożeń, przed którymi mają ochronić, poszczególne typy obuwia różnią się konstrukcją, techniką wykonania oraz materiałami, z których są wykonane. Rysunek 1. Podział ochron ze względu na konstrukcję Rys 2. Podział obuwia ze względu na właściwości ochronne I. OBUWIE CHRONIĄCE PRZED CZYNNIKAMI MECHANICZNYMI Do najczęstszych urazów stopy należy przekłucie podeszwy (np. poprzez nadepnięcie na gwóźdź) obuwia. Ponadto nogi pracowników narażone są na otarcia, przecięcia, urazy mechaniczne (upadek ciężkiego materiału, poślizgnięcie itd.). Przed przekłuciem najskuteczniejszą ochroną jest odporna na korozję stalowa lub kompozytowa wkładka wytrzymująca przekłucie o sile 1100 N. Do ochrony palców stóp przed urazami mechanicznymi (spadające przedmioty lub narzędzia) stosowane są stalowe lub kompozytowe podnoski o odporności na uderzenie 200 lub 100 J oraz zgniecenie o wartości do 15 lub 10 kN. Podnoski izolowane są od wierzchu obuwia przez piankę poliuretanową oraz podszewkę. Przed przecięciem chroni obuwie o podwyższonej cholewie posiadające wkładki przeciwprzebiciowe, podnoski oraz odpowiednio wykonane wierzchy. Przed urazami kostki chronią trzewiki o wysokiej cholewce zawierające często amortyzującą poduszkę. Skutki potknięć i upadków są niwelowane dzięki absorbcji energii w części piętowej obuwia. Efekt amortyzacji uzyskuje się dzięki zastosowaniu we wnętrzu obcasa kulki sprężonego powietrza oraz super lekkiego tworzywa zapewniającego poczucie komfortu przy chodzeniu i mniejsze zmęczenie. W BHP zastosowanie tej technologii nie miało dotąd miejsca. Lekkość i elastyczność podczas pracy zapewnia zastosowanie najnowocześniejszego rozwiązania technologicznego poliuretanu termoplastycznego w obuwiu produkowanym m.in. przez PPO Strzelce Opolskie. Łączy ono w sobie właściwości poliuretanu i gumy sprawiając, że obuwie nie rysuje powierzchni, ma doskonałe właściwości przeciwpoślizgowe, jest odporne na ścieranie i przecinanie zachowując jednocześnie lekkość i elastyczność. Przed poślizgiem chroni obuwie o bardzo dobrej przyczepności do podłoża, zarówno suchego, jak i zwilżonego wodą, smarami i olejami. Spody obuwia powinny mieć protektorowanie przeciwpoślizgowe. W przypadku obuwia olejoodpornego stosuje się tzw. protektor otwarty co umożliwia wyciskanie oleju spod obuwia na zewnątrz. Jako ochronę przed czynnikami mechanicznymi stosuje się ponadto nakolanniki, nagolenniki, nastopniki wykonane ze skóry, gumy bądź tworzyw sztucznych. Rysunek 3. Podział obuwia chroniącego przed czynnikami mechanicznymi ze względu na zastosowane materiały II. OBUWIE CHRONIĄCE PRZED CZYNNIKAMI GORĄCYMI Buty dla spawaczy posiadają zabezpieczenia przed wpadaniem do wnętrza obuwia iskier i gorących odprysków - tzw. język miechowy. Zamiast sznurowania zastosowano tzw. bezpieczne sprzączki otwierające się przy pociągnięciu za pasek zapinający. Obuwie takie może być łatwo zrzucone, jeśli gorący odprysk dostanie się do wnętrza przez otwór cholewki. Obuwie dla hutników chronią przed gorącym podłożem, iskrami oraz odpryskami metali. Posiadają właściwości trudnopalne i żaroodporne. Produkowane jest ze skóry garbowanej solami chromu, podeszwy wykonane są z kauczuku neoprenowego, który nie jest odporny na oleje i smary. Buty dla straży pożarnej to półbuty, półsaperki, saperki wykonane ze skór licowych, wulkanizowanej gumy lub tworzyw sztucznych. Charakteryzują się wodo- i żaroodpornością, posiadają podnoski i wkładki przeciwprzebiciowe, podeszwy są antyelektrostatyczne odporne na kontakt z podłożem o temperaturze do 250 st.C III. OBUWIE CHRONIĄCE PRZED ZIMNEM Obuwie to poza funkcją termoizolacyjną chroni również przed urazami mechanicznymi. Stosowane jest przez pracowników pracujących na otwartej przestrzeni oraz w chłodniach. Wykonane jest ze skóry wyściełanej wewnątrz materiałem ocieplającym (np.: sztuczne futro) lub z gumy i filcu (gumofilce). V. OBUWIE CHRONIĄCE PRZED CZYNNIKAMI CHEMICZNYMI i WODĄ Nogi pracownika narażone są na kontakt z niebezpiecznymi substancjami w przemyśle chemicznym, metalurgicznym, włókienniczym, samochodowym, spożywczym itd. Obuwie skórzane wykonane jest najczęściej z naturalnych skór o właściwościach wodo - olejo - kwasoodpornych. Podeszwy natomiast z poliuretanu, neoprenu lub gumy. Obuwie typowo gumowe lub z PCV, neoprenu, polichlorku winylu zaleca się stosować przy długotrwałym narażeniu na działanie chemikaliów. Charakteryzują się szczelnością, elastycznością i odpornością na wodę i różne związki chemiczne. Przed stężonymi kwasami chroni obuwie z PCV natomiast do ochrony przed rozcieńczonymi kwasami i zasadami wystarcza zastosowanie obuwia ze skór kwasoodpornie impregnowanych. Przed rozpryskami olejów i wody chroni kończyny dolne obuwie ze skór impregnowanych olejoodpornie, gumy lub PCV. Obuwie z gumy lub PCV są wysokie, sięgające kolan z antypoślizgową podeszwą i bawełnianą wyściółką. Buty rybackie mają większą długość, czasem są łączone ze spodniami. Patrz - Rysunek 4 VI. OBUWIE CHRONIĄCE PRZED CZYNNIKAMI BIOLOGICZNYMI Buty chroniące przed mikroorganizmami stosuje się w przemyśle spożywczym oraz służbie zdrowia. Wykonane są z białej gumy lub PCV. W tych przemysłach stosuje się również obuwie białe z lub bez podnosków z podeszwami odpornymi na oleje i wodę. Musi ono spełniać wymogi higieniczne tj. nadawać się do codziennego mycia i dezynfekcji. VII. OBUWIE CHRONIĄCE PRZED PRĄDEM ELEKTRYCZNYM Obuwie elektroizolacyjne przeznaczone jest do prac przy urządzeniach elektrycznych o napięciu pow. 250 V. Najczęściej wykonane jest z kauczuku naturalnego lub specjalnych tworzyw sztucznych. Występuje w formie kaloszy lub półbutów. Musi być poddawane okresowym badaniom odporności elektrycznej. Nie powinno się ich stosować przy kontakcie z kwasami, olejami, benzyną. Rys. 4 Podział obuwia chroniącego przed czynnikami chemicznymi ze względu na zastosowane materiały VIII. OBUWIE PRZEZNACZONE DO PRAC W ŚRODOWISKACH ZAGROŻONYCH WYBUCHEM (chroniące przed elektrycznością statyczną) Podczas prac, gdzie istnieje ryzyko wybuchu (przemysł petrochemiczny i gazowniczy, chemiczny, lakierniczy, fabryki materiałów wybuchowych itp.) należy używać obuwia szybko odprowadzającego ładunki elektryczne do podłoża oraz z podeszwami o właściwościach antyelektrostatycznych. Obuwie antyelektrostatyczne stosuje się do prac w kontakcie z rozpuszczlnikami organicznymi, pyłami i gazami łatwopalnymi aby uniknąć zapalenia w/w substancji. Obuwie to nadaje się do prac przy urządzeniach elektrycznych pod napięciem do 220 V. Buty prądoprzewodzące wykonane są ze skóry a podeszwa posiada przewód z gumy prądoprzewodzącej wchodzący do wnętrza obuwia gdzie styka się z piętą użytkownika co umożliwia odpływ ładunków elektryczności statycznej z człowieka do podłoża. Należy pamiętać, aby podłoże to było wykonane z materiału przewodzącego oraz, aby buło uziemnione. Na szczególną uwagę zasługują podnoski kompozytowe o 50% lżejsze od stalowych. Znajdują się one w obuwiu ochronnym produkowanym przez koncern Bacou Dalloz oraz u jedynego krajowego producenta P.W. Demar Częstochowa. Krajowi producenci obuwia po wieloletnich sygnałach klientów oraz dystrybutorów od niedawna produkują obuwie coraz lżejsze z otworami wentylującymi pocącą się stopę, półbuty oraz sandały ze specjalnymi otworami wentylującymi. Na uwagą zasługują Ci producenci, którzy poszerzyli swoją ofertę o obuwie damskie, które dotychczas było prawie nieosiągalne na rynku krajowym. Nadal trwają poszukiwania jak najbardziej skutecznych metod pochłaniania potu stóp i nóg przez specjalnie skonstruowane wkładki przeciwpotne lub pochłaniające pot. Stosunkowo niewiele firm produkuje specjalne urządzenia do prania i suszenia obuwia. Urządzenia takie produkują min.: Zakłady DUDA z Sosnowca. Urządzenia te można spotkać na naszym rynku pochodzące od producentów z krajów zachodnich. DOBÓR OBUWIA Doboru obuwia dokonuje się uwzględniając zagrożenia występujące podczas pracy, warunki pracy oraz rodzaj podłoża. Na przykład w halach ogrzewanych należy stosować półbuty ochronne, w trudnych warunkach terenowych - półsaperki. Przy zakupie obuwia zimowego należy wziąć pod uwagę, że pracownicy zakładać będą grube skarpety. Wtedy obuwie powinno być zamówione o numer większy. Należy wziąć też pod uwagę warunki w jakich praca jest wykonywana, gdyż wpływa to min.: na potliwość stóp. Firma nasza służy specjalistycznym doradztwem w tym i innych zakresach. Obuwie z tzw. najwyższej półki posiadają specjalne wkładki pochłaniające i odprowadzające pot. Szczegółowy podział ze względu na ich konstrukcję, zastosowane materiały i właściwości ochronne przedstawiono na rysunkach 1-4. Obuwie dla dorosłych cofnij

---