Młodość

Młodość - Okres w życiu ludzkim odznaczający się doskonałą formą fizy­czną i psychiczną. Kojarzony zwykle z emocjonalnym stosunkiem do rzeczy­wistości, brakiem doświadczenia, bez­troską i buntowniczym nastawieniem do świata.

Biblia (ST) -1) Absalom w młodzień­czej zapalczywości buntuje się przeciw­ko swojemu ojcu, Dawidowi. 2) Mło­dość i uroda Józefa budzą żądze w żonie Putyfara. Kobieta próbuje uwieść mło­dzieńca, a gdy jej się to nie udaje, oskarża go o próbę gwałtu.

Biblia (NT) - Już w młodości Jezus zadziwia mądrością. Gdy gubi się w świątyni, wdaje się w dysputę z uczo­nymi w piśmie.

Mitologia - Bogowie dzięki ambrozji i nektarowi są nie tylko nieśmiertelni, ale także wiecznie młodzi i piękni.

Sofokles „Antygona" - 1) W sporze z synem Kreon próbuje obalić jego argumenty, uciekając się do stwierdze­nia, że jest zbyt młody, by móc udzielać rad ojcu i władcy. 2) Antygona skarży się, że jest zbyt młoda, by umierać. Nie poznała jeszcze ani szczęścia miłości, ani obo­wiązków macierzyństwa.

Anonim zw. Gallem „Kronika pol­ska" - Mimo młodego wieku, książę Bolesław Krzywousty odznacza się za­letami i cnotami wielkiego władcy. Jest niezwykle odważny, a jednocześnie roz­tropny i mądry.

M. Rej „Żywot człowieka poczciwe­go" - Tak jak każda pora ludzkiego życia, także i młodość ma swoje obo­wiązki i przyjemności. Przede wszyst­kim jest to czas życiowej edukacji czło­wieka i podejmowania ważnych decyzji, jak chociażby wybór towarzyszki życia.

J. Kochanowski „Odprawa posłów greckich" - Ganiąc sytuację w Troi, Ulisses wygłasza też tyradę przeciw młodzi wszetecznej, która oddając się rozrywkom i żyjąc w luksusie, zniewieś­ciała i nie będzie w stanie bronić ojczyz­ny w potrzebie.

Literatura metafizyczna baroku - Młodość, jak wszystko na świecie, szybko przemija. Człowiek więc powi­nien kierować swoje myśli ku rzeczom wiecznym i nieprzemijającym.

I. Krasicki „Do króla" - Młodość jest jednym z zarzutów, jakie pod adresem Stanisława Augusta Poniatowskiego wysuwa szlachta. Młody wiek króla świadczy o braku mądrości, bo, jak wiadomo, stwierdza ironicznie Krasi­cki, mądrość bierze się z siwych wło­sów. Na szczęście, z tej wady król już się poprawia - przybywa mu lat, a wraz z nimi siwych włosów.

J.W. Goethe „Faust" - Rozczarowany do wiedzy rozumowej Faust postanawia magii się poświęcić. Przywołuje szata­na, który przywraca mu młodość, żąda­jąc w zamian duszy. Odmłodzony Faust zyskuje zdolność nieograniczonego po­ruszania się w czasie i przestrzeni, roz­kochuje w sobie Gretchen (Małgorzatę), by stać się w końcu przyczyną popeł­nionej przez nią zbrodni dzieciobójstwa. Chciał odzyskaną młodość wykorzystać do czynienia dobra - wbrew swoim intencjom staje się przyczyną wielu nieszczęść.

A. Mickiewicz „Oda do młodości" ­Młodość jest dynamiczna, pełna entuz­jazmu, zdolna zmienić oblicze świata. Świat młodych charakteryzuje dynamizm, entuzjazm, chęć wspólnego działania, by ziemski glob nowymi pchnąć tory. Starzy odchodzą już w przeszłość, przyszłość należy do mło­dych.

A. Mickiewicz „Dziady" cz. III - 1) Więźniowie z klasztoru bazylianów to ludzie bardzo młodzi, a przez to bez­kompromisowi. Nic nie jest w stanie złamać ich buntowniczej postawy. 2) W salonie warszawskim to młodzi właś­nie rozmawiają o wypadkach na Litwie i domagają się od literatury, by podej­mowała aktualne tematy. 3) Podczas balu u Senatora młodzi Rosjanie wypo­wiadają buntownicze zdania pod ad­resem gospodarza i cara. Reprezentują tę lepszą część narodu rosyjskiego, która nie poddała się carskiemu despotyzmo­wi.

A. Mickiewicz „Pan Tadeusz" - Wi­dząc zamyślenie Tadeusza przy stole i to, że nie zajmuje się on Podkomorzan­kami, Sędzia wypowiada zgryźliwe uwagi na temat młodzieży. Sędzia wygłasza mowę na temat staropolskiej grzeczności. Chwali w niej czasy swojej młodości, kiedy to mło­dzieniec nabierał ogłady towarzyskiej i uczył się dobrych manier, przebywając na dworach. Współczesna młodzież, choć posyła się ją do szkół, nie hołduje już dawnym obyczajom i nie przestrze­ga zasad grzeczności. Cała mowa Sę­dziego skierowana jest przede wszyst­kim do Tadeusza i dałaby się sprowa­dzić do odwiecznego w konflikcie poko­leń hasła: „Ja w twoim wieku..:”.

J. Słowacki „Kordian" - W scenie w podziemiach katedry św. Jana, pod­czas dyskusji o zamachu na cara, ściera­ją się poglądy starych i młodych. Stary Prezes, wspierany przez swoich rówieś­ników, opowiada się przeciwko zabiciu cara, powołując się na fakt, że został on koronowany na króla Polski, a Polacy nigdy nie splamili się zbrodnią królobój­stwa. Odwołuje się też do racji rozumo­wych, każąc spiskowcom zastanowić się nad konsekwencjami śmierci cesarza. Młody Podchorąży - Kordian, pełen zapału, kierując się emocjami, nawołuje do dokonania zamachu - car musi za­płacić za swoje zbrodnie wobec Polski. Prezesowi zarzuca, że przed czynem powstrzymuje go jego wiek. Wszystkie argumenty, które przywołuje Prezes, są argumentami starca (Wiecznie śpiewasz to samo! hymn starości piejesz...). W końcu Kordian, nie mogąc przekonać zebranych, decyduje się sam dokonać zamachu. Młodość i starość nie zdołały się porozumieć.

A. Asnyk „Do młodych" - Poeta próbu­je w duchu ewolucjonizmu łagodzić konflikt „młodych" i „starych". Świat idzie do przodu, każda epoka ma swe własne cele. Ale nie należy deptać prze­szlości ołtarzy, bo ciągle jeszcze żyją ci, którzy je wznieśli. „Młodzi" winni im są szacunek, bo teraźniejszość bierze swój początek w przeszłości (teoria ewoluc­jonizmu). Muszą też pamiętać i o tym, że za czas jakiś staną się przeszłością i jacyś inni „młodzi" zbuntują się prze­ciwko nim (1 wasze gwiazdy, o zdobyw­cy młodzi, w ciemnościach pogasną znów!).

E.Orzeszkowa „Nad Niemnem" ­Młodzi są w stanie przezwyciężyć kon­flikt między Korczynem a Bohatyrowi­czami.

B. Prus „Lalka" - Młodość Rzeckiego jest całkowitym zaprzeczeniem jego wieku dojrzałego. Jako młodzieniec był człowiekiem bardzo aktywnym, walczył w powstaniu na Węgrzech, przewęd­rował całą niemal Europę.

W. Gombrowicz „Ferdydurke" -Mło­dość tylko pozornie jest okresem beztro­ski i szczęścia. W rzeczywistości to czas największej presji, jaką na człowieka wywiera otoczenie, próbując go upupić - zamknąć w sztywne schematy.

S. Mrożek „Tango" - 1) Pokolenie Eleonory i Stomila zbuntowało się prze­ciwko swoim rodzicom. Odrzuciło wszelkie formy i konwenanse, jedno­cześnie zmuszając starsze pokolenie do przyjęcia nowego stylu życia. 2) Artur jest już w wieku, w którym naturalną koleją rzeczy powinien zbuntować się przeciwko swoim rodzicom. Okazuje się to jednak bardzo trudne w świecie, w którym brak norm stał się normą.

* „Jakoby też rok bez wiosny mieć chcieli,

Którzy chcą, żeby młodzi nie szaleli". (J. Kochanowski)

* „Chcąc odzyskać młodość, trzeba tylko powtórzyć dawne szaleństwa".

(O. Wilde) '

* „Nie ma nic smutnego w jesieni, jeżeli nie zaniedbało się wiosny".

(Z. Nałkowska)

* „Nie idzie o to, żeby być młodym, idzie o to, żeby być żywym".

(M. Dąbrowska)

* „Jedna rzecz znakomicie zastępuje doświadczenie: młodość".

(M. Chevalier)

* „Lepiej zniszczyć własną młodość, niż nic z nią nie zrobić".

(G. Courteline)

* „Młodość jest sumieniem życia". (M. Gorki)

* „Bywają ludzie, którzy odnajdują młodość swoją dopiero u schyłku życia".

(J. Paul)

* „Młodość nie wierzy doświadczeniu starych".

(T. Dołęga-Mostowicz)

* „Pozostaje się młodym tylko wówczas, jeżeli się było młodym kiedykolwiek". (C. Pavese)

* „Młodość jest solą ziemi w oku". (J. Tuwim)

---