1. Proszę podać definicję rynku w węższym i w szerszym sensie wraz z komentarzem.

Rynek nie jest miejscem dokonywania transakcji. Jest to proces pomagający kupującym i sprzedającym określić ceny i ilości dóbr, które mają być kupione i sprzedane.

Rynek jest syntetycznym pojęciem określającym proces, prowadzący do tego, że decyzje gospodarstw domowych dotyczące konsumpcji alternatywnych dóbr, decyzje przedsiębiorstw o tym, co i jak wytwarzać oraz decyzje pracowników dotyczące tego jak wiele i dla kogo pracować, zostają wzajemnie uzgodnione dzięki odpowiednim dostosowaniom.

2. Proszę omówić kryteria klasyfikacji rynków.

Podział rynku wg wybranych kryteriów:

1.Według kryterium rodzajowego - rynek dóbr i usług (np. rynek rolny, rynek samochodowy).

2. Według kryterium układu funkcjonalnego - rynek producentów, rynek konsumentów, rynek surowcowy, rynek dóbr inwestycyjnych.

3. Według kryterium sytuacji panującej na rynku - rynek konsumenta (gdy występuje nadwyżka podaży) lub rynek producenta (gdy występuje nadwyżka popytu).

4. Według kryterium ilości sprzedawanych dóbr - rynek hurtowy i detaliczny.

5. Według kryterium geograficznego - rynek lokalny, rynek regionalny, rynek krajowy, rynek międzynarodowy, rynek globalny.

6. Według kryterium dojrzałości rynku - rynek dojrzały, rynek wschodzący (emerging market).

3. Podstawowe podmioty rynku.

• Gospodarstwa domowe - dysponują dochodami z pracy i kapitału, oferują swoje usługi jako siłę roboczą,

• Przedsiębiorstwa nie finansowe - wszystkie przedsiębiorstwa, które działają, nastawione na zyski (sprzedają wszystko poza pieniędzmi).

• Instytucje finansowe - działają nastawione na zysk, usługi finansowe (banki, biura maklerskie, towarzystwa leasingowe)

• Sektor rządowy i samorządowy - ma możliwość ściągania podatków od reszty

• Firmy nie komercyjne: (on profit); fundacje, stowarzyszenia, kościoły.

• Reszta świata - zagranica

4. Proszę omówić stosunki wymiany i stosunki równoległe.

Stosunki wymiany - ujawnione przez sprzedawców zamiary sprzedaży oraz przez nabywców zamiary zakupów; wzajemna konfrontacja tych zamiarów; mechanizm przetargowy na tle ujawnionych zamiarów oraz konfrontowanie zamiarów sprzedaży i zakupu.

Stosunki równoległe - konfrontacja zamiarów między sprzedawcami lub między nabywcami.

5. Proszę podać cechy otwartej gospodarki rynkowej.

• Ceny ustala rynek - mechanizm rynkowy, mechanizm konkurencji.

• Dominująca własność prywatna.

• Mały udział państwa w gospodarce.

• Brak ochrony celnej (lub minimalna).

• Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej.

• Wolny rynek kapitałowy - swobodny przepływ kapitału.

• Słabe związki zawodowe.

6. Co to jest nisza rynkowa i co to jest segment rynku?

Nisza rynkowa jest to niezajęty przez konkurencję rynek lub jego fragment, który wykazuje znaczny ponad przeciętny wzrost popytu.

Nisze tworzą się w sposób spontaniczny lub z pojawiającą się podażą.

Niewielki rynek- miejsce dla 2-3 producentów.

Segment rynku - rynki dzielimy na segmenty o stosunkowo dużej niezależności

i niewielkich możliwościach wzajemnego przenikania się.

7. Co to jest koniunktura makroekonomiczna? Jakie są fazy cyklu koniunkturalnego?

Koniunktura makroekonomiczna - jest to opis makroekonomicznego stanu gospodarki.

Do tych opisów służą wskaźniki: poziomu PKB, inflacji, bezrobocia, inwestycji.

PKB można liczyć na 3 sposoby:

- Suma wartości dodanej (nowo wytworzonej), ceł, podatków pośrednich = w_d + c + pp

- Suma konsumpcji, inwestycji, i eksportu netto = C + I
E_n

- Suma dochodów z pracy, z kapitałów i podatków = P + K+ P

Cykl koniunkturalny - są to nieregularne, krótkookresowe wahania produkcji. Długość cyklu koniunkturalnego i jego faz jest wielkością nieokreśloną.

Fazy cyklu koniunkturalnego:

• Recesja (kryzys, depresja)

• Ożywienie (poprawa)

• Rozkwit (ekspansja)

• Koniec rozkwitu (osłabienie wzrostu).

8. Proszę wymienić metody badania koniunktury makroekonomicznej i krótko je omówić.

- Test koniunkturalny (metoda jakościowa)

Badania ankietowe przedsiębiorstwa. Pytania jakościowe z pytaniami pozytywnymi, neutralnymi bądź negatywnymi. W końcowych miesiącach kwartałów ankiety rozszerza się o dodatkowe pytania, z otwartymi włącznie np. o działalność inwestycyjną, bariery przedsiębiorczości.

Lustro koniunktury - badania określające tendencje wzrostu w danych miesiącach.

Badania mogą dotyczyć oczekiwań przedsiębiorców na przyszłość.

Metoda daje szybkie rezultaty, łatwa do przeprowadzenia, wyniki są prawdziwe.

Wskaźniki pokazują bardziej tendencje niż głębokość zmian.

Metoda stosowana powszechnie.

- Barometr koniunktury

Metoda wskaźnikowa stosowana w ustabilizowanych i wysoko rozwiniętych gospodarkach rynkowych. Metoda ta dostarcza tzw. wskaźniki wyprzedzające, które z wyprzedzeniem sygnalizują zmiany i zwroty w koniunkturze makroekonomicznej.

- Metoda ekonometryczna

Modele ekonometryczne są systemem równań, które oparte na historycznych tendencjach i zależnościach, służą do prognozowania krótko, średnio

i długookresowego. Do modelowania ekonometrycznego używany jest skomplikowany aparat matematyczny. Model ten wykorzystuje to, co było

w przeszłości; sam model jest uproszczonym przedstawieniem rzeczywistości.

- Metoda rachunkowości narodowej

Metoda oparta o układ rachunków i tzw. kont z zakresu obliczeń dochodu narodowego w rozbiciu na kwartały. Prognozy opracowywane są przy zastosowaniu technik ekonometrycznych. Metoda ta daje prognozy ze zbilansowanym układem podstawowych wielkości makroekonomicznych.

- Metoda ekspertów

Metoda ekspertów - polega na przeniesieniu ocen grup ekspertów do sformalizowanego aparatu obliczeniowego pozwalającego na kwantyfikowane (wyrażone przy pomocy wskaźników) oceny wzrostu gospodarczego.

9. Proszę omówić zjawisko szarej strefy gospodarczej.

Zjawisko szarej strefy gospodarczej - jest to ukrywanie działalności gospodarczej przed władzami. Powodem tego jest „przeregulowanie” gospodarki. Działalność legalna szarej strefy jest ujmowana w PKB, część ukrywana - nie (firmy zaniżają obroty). Szara strefa zakłóca działania rynku.

10. W jaki sposób wykorzystuje się teorię trzech sektorów do badania rynku?

Sektor 1 (pierwotny) - polega na tym, że pozyskujemy coś z przyrody: przemysł wydobywczy, rolnictwo.

Sektor 2 (przetwórczy) - zajmuje się przetwarzaniem tego, co zostało wyprodukowane w sektorze 1.

Sektor 3 (usługi) - rosnące znaczenie usług.

Teorię trzech sektorów wykorzystuje się do badania rynku - w oparciu o nią tworzy się klasyfikacje gospodarcze (EKD, PKD).

11. Co to jest konkurencja?

Konkurencja - jest to proces przy pomocy, którego uczestnicy rynku dążą do realizacji swoich interesów, próbując przedstawić korzystniejsze oferty od innych dotyczące ceny, lub innych wartości, wpływające na decyzję zawarcia transakcji.

Konkurencja pozytywnie oddziaływuje na:

• Poprawę jakości wyrobów i usług

• Rozwój technologii poprzez kierowanie środków na badania i rozwój

• Stałą tendencję do obniżania cen

• Poprawę efektywności i eliminowanie nieefektywnych konkurentów

• Jest czynnikiem napędzającym rozwój i wzrost gospodarczy.

12. Co to jest konkurencja doskonała?

Konkurencja doskonała - jest to rynek składający się z licznych sprzedawców i nabywców kupujących identyczny produkt, taki, że żaden pojedynczy sprzedawca i nabywca nie jest w stanie wpłynąć na cenę rynkową przez zmianę wielkości produkcji lub zakupów (np. rynek ziemniaków lub rynek papierów wartościowych).

Wejście lub opuszczenie doskonale konkurencyjnego rynku nie jest niczym ograniczone.

13. Co to jest elastyczność cenowa popytu?

Cenowa elastyczność popytu stanowi intensywność reakcji konsumenta na zmianę ceny przejawiającą się skalą zmiany wielkości zakupów.

14. Proszę podać definicję i interpretację współczynnika elastyczności cenowej popytu.

Współczynnik elastyczności cenowej popytu (E_pd) - jest stosunkiem procentowej zmiany wielkości popytu do procentowej zmiany ceny.

Współczynnik elastyczności cenowej popytu (E_pd) - jest stosunkiem względnej (%) zmiany ceny tego dobra.

Popyt elastyczny:
>

Popyt neutralny:

Popyt nieelastyczny:
<

14. Proszę podać definicję współczynnika elastyczności cenowej popytu.

Formuła łukowej elastyczności popytu.

Podsumowanie: Cenowa elastyczność popytu

Absolutna wartość współczynnika elastyczności cenowej popytu	Określenie popytu	Opis	Wpływ na globalny dochód (wydatek) jeżeli cena:
						wzrośnie	spadnie
Ed > 1	Elastyczny lub względnie elastyczny	Procentowa zmiana popytu większa niż procentowa zmiana ceny	Globalny dochód maleje	Globalny dochód wzrasta
Ed = 1	Neutralny lub jednostkowy	Procentowa zmiana popytu jest taka sama jak procentowa zmiana ceny	Globalny dochód niezmienny	Globalny dochód niezmienny
Ed < 1	Nieelastyczny lub względnie nieelastyczny	Procentowa zmiana popytu jest mniejsza niż procentowa zmiana ceny	Globalny dochód wzrasta	Globalny dochód maleje

Popyt elastyczny	Popyt nieelastyczny
- Wzrost ceny powoduje ograniczenie sprzedaży	- Wzrost ceny nie powoduje ograniczenia sprzedaży
- Przychody ze sprzedaży maleją	- Przychody ze sprzedaży rosną
- Opłaca się obniżać cenę	- Opłaca się podnosić cenę
- Dobra mające substytuty	Dobra nie mające substytutów (np.: benzyna)
- Dobra luksusowe	Dobra pierwszej potrzeby (np.: żywność)

16. Definicja sektora.

Sektor - jest to grupa firm produkująca wyroby będące substytutami.

W sektorze ma miejsce konkurencja, która prowadzi do obniżania stopy zysku aż do dolnej granicy tej stopy, czyli stopy zysku uzyskiwanej w sektorze doskonale konkurencyjnym.

W praktyce tę stopę określa zysk z długoterminowych obligacji państwowych skorygowanych o ryzyko utraty kapitału.

17. Efekty konkurencji w sektorze.

W sektorze ma miejsce konkurencja, która prowadzi do obniżania stopy zysku aż do dolnej granicy tej stopy, czyli stopy zysku uzyskiwanej w sektorze doskonale konkurencyjnym.

W praktyce tę stopę określa zysk z długoterminowych obligacji państwowych skorygowanych o ryzyko utraty kapitału.

18. Proszę podać definicję wielkości rynku.

Wielkość rynku: Produkcja krajowa- Eksport + Import ± Zmiana stanu zapasów

19. Proszę omówić elementy wzorcowej analizy rynku.

• Wprowadzenie - temat analizy.

• Tło makroekonomiczne - badanie nastrojów konsumenckich.

• Prognoza makroekonomiczna na lata (2003-2005) - analiza jednej gałęzi przemysłu na tle innych gałęzi, czy jest to przemysł wzrostowy.

• Charakterystyka branży na podstawie PKD - określenie numeru PKD.

• Analiza poziomu konkurencji na podstawie REGON - na podstawie tego numeru uzyskujemy listę konkurencji i informacje o ich wielkości produkcji.

• Podstawowe wskaźniki: dane F-01- przychody, wynik finansowy, zapasy, inwestycje.

• Wielkość rynku - różne informacje z Urzędu Statystycznego (zmiana cen, analiza cen producentów).

• Analiza SWOT i ocena ryzyka inwestycyjnego - analiza zebranych informacji.

• Prognoza na lata (2003-2005) - przychody ze sprzedaży, zysk finansowy.

• Podsumowanie - esencja całego raportu.

21. Źródła statystyczne używane do wzorcowej analizy rynku.

• Dane makroekonomiczne

• PKD

• REGON

• 
  Statystyka finansowa F-01

• Statystyka handlu zagranicznego GUS

• Statystyka cen

• Statystyka budżetów gospodarstw domowych

22. Groźba nowych wejść jako czynnik konkurencji.

Groźba nowych wejść - wchodzenie nowych firm do sektora, które wnoszą nowe zasoby, zdolności produkcyjne oraz dążą do zdobycia udziału w rynku. Aby uzyskać prawo wejścia na rynek nowe firmy konkurują niższymi cenami lub atrakcyjniejszą ofertą produktową. Pojawienie się tych firm w sektorze powoduje niższą dochodowość sektora. Wejście na rynek może być ograniczone istnieniem barier: korzyści skali, lojalność klientów w stosunku do marki, koszty związane z wejściem na rynek, dostęp do kanałów dystrybucji.

23. Groźba substytucji jako czynnik konkurencji.

Produkty substytucyjne stanowią alternatywny sposób zaspokajania potrzeb klientów. Skutkiem istnienia produktów substytucyjnych jest tworzenie górnych pułapów cenowych, gdyż podwyżka cen może spowodować odejście klienta do innego producenta.

24. Siła przetargowa dostawców jako czynnik konkurencji.

Silna pozycja przetargowa dostawców - to zdolność dostawców do zwiększania ceny bez jednoczesnego spadku obrotów. Taka pozycja może wynikać z tego, że:

• Zakup jest istotny dla nabywcy,

• U nabywców występują wysokie koszty zmiany dostawcy,

• Istnieje niewielka liczby alternatywnych źródeł zaopatrzenia,

• Żaden z nabywców nie jest ważnym klientem dla dostawcy.

25. Siła przetargowa nabywców jako czynnik konkurencji.

Siła przetargowa nabywców istnieje tam, gdzie nabywcy mają wiele możliwości alternatywnych wyborów, gdzie koszty zmiany dostawcy są niskie lub żadne. Pozycja ta jest silniejsza, im większa jest koncentracja kupujących. Dowodem takiej siły nabywczej jest możliwość negocjacji cen. Przykładem takich nabywców są sieci domów towarowych lub hipermarkety.

26. Rywalizacja pomiędzy firmami jako czynnik konkurencji.

Rywalizacja pomiędzy firmami pojawia się wtedy, gdy jeden lub więcej konkurentów widzi okazję do poprawy własnej sytuacji. Do środków rywalizacji należą: ceny, redukcja kosztów stałych, walka reklamowa, wprowadzenie nowych wyrobów, poprawa obsługi klienta.

27. Definicja konkurencyjności.

Konkurencyjność - jest to zdolność do uzyskiwania zysku co najmniej średniego w danej działalności.

28. Rynek potencjalny.

Jest określany przez wartość sprzedaży, którą można osiągnąć w nieokreślonej przyszłości, gdyby każdy z potencjalnych klientów stał się rzeczywistym klientem.

29. Odbiorcy analiz rynku.

Odbiorcami analiz są:

• Producenci (wytwórcy, inwestorzy, handel, reklama)

• Finansujący (banki, leasingodawcy)

• Decydenci (rząd, samorząd).

30. Zastosowanie analiz rynku.

Analizy rynku prowadzi się w celu ograniczenia ryzyka podejmowanych decyzji strategicznych.

Rynek należy obserwować, badać i dostosowywać swoją działalność do zmian na rynku.

31. Grupy strategiczne.

Grupa strategiczna jest to taka grupa firm w sektorze, które stosują tę samą lub podobną strategię. W skład sektora może wchodzić jedna lub kilka grup. Grupy strategiczne często (ale nie zawsze) różnią się pod względem podejścia do wyrobu i marketingu. Jest narzędziem analitycznym zaprojektowanym w celu ułatwienia przeprowadzenia analizy strukturalnej.

32. Bariery mobilności.

Bariery mobilności są to czynniki przeszkadzające w przechodzeniu firm z jednej pozycji strategicznej do innej. Są przyczyną tego, że niektóre firmy w sektorze mają wyższą rentowność niż inne. Bariery te powodują to, że firmy stosują odmienne strategie konkurencji. Istnienie tych barier powoduje, że niektóre firmy mogą mieć stałą przewagę nad innymi. Istnienie tych barier oznacza, że w niektórych grupach strategicznych udziały w rynku mogą być bardzo stabilne, a w innych wejścia i wyjścia mogą następować gwałtownie.

33. Wymień i omów wymiary strategii konkurencji (jest ich 9).

• Specjalizacja - wysiłek koncentruje się na określonych grupach asortymentu.

• Wyrobienie marki - markę można wyrobić za pomocą reklamy, działalności sprzedawców. Towary markowe sprzedaje się za wyższą cenę. Wyrobienie marki można wykorzystywać do rozszerzenia działalności (np. Adidas - wyroby sportowe i kosmetyki).

• Wybór kanałów dystrybucji - kanały mogą być własne i cudze. Jeżeli firma decyduje się na tworzenie własnych kanałów dystrybucji, to pochłania to duże zasoby finansowe, ale ma zapewniony zbyt. Ważnym kanałem dystrybucji jest sprzedaż bezpośrednia, dająca lepsze wyniki niż tradycyjna. Nowym kanałem dystrybucji jest internet.

• „Tłoczenie” lub „ssanie” wyrobów - „Tłoczenie” - coś się „tłoczy” przez kanały dystrybucji. „Ssanie” - dotarcie bezpośrednio do konkretnego klienta, czyli sprzedaż bezpośrednia.

• Jakość wyrobów - utrzymanie jakości wyrobu pod względem specyfikacji i stosowanych wyrobów.

• Przywództwo techniczne - stosowanie szerokich badań dla rozwoju. Nakłady na badania są bardzo opłacalnymi inwestycjami, dążenie do pozycji lidera pod względem nowoczesności.

• Integracja pionowa - tworzenie własnych pionowych szczebli od produkcji poprzez dystrybucję i sprzedaż w celu uniezależnienia się od innych.

• Pozycja kosztowa - firma kładzie nacisk na obniżanie kosztów w celu obniżenia ceny lub zwiększenia zysków poprzez inwestowanie w środki trwałe minimalizujące koszty.

• Usługi - firma zapewnia dodatkowe usługi przy wyrobach (można traktować jako część integracji pionowej).

• Polityka cenowa - wojny cenowe prowadzące do eliminowania konkurencji - wymaga dużego zabezpieczenia kapitałowego.

34. Omów strategie analizy sektora.

Przy opracowywaniu analizy sektora występują dwa istotne zagadnienia:

• Określenie czynników stanowiących cel analizy sektora (asortyment wyrobów, nabywcy i ich zachowania, wyroby uzupełniające, wyroby zastępcze, tempo rozwoju, technologia produkcji i dystrybucji, marketing i sprzedaż, dostawcy, kanały dystrybucji, innowacje, konkurenci, otoczenie makroekonomiczne).

• Sposób opracowania danych - najbardziej korzystne jest uzyskanie ogólnego poglądu na sektor, a potem analiza szczegółów. Ważna jest analiza sprawozdań rocznych, które dają nam odpowiedź na to z jakimi problemami borykają się firmy. Następne charakterystyki uzyskujemy z analizy dodatkowych źródeł (źródła statystyczne, wydawnictwa branżowe, wywiady, opracowania ekonomistów, opracowania biur maklerskich i firm doradczych).

---