system rządów bezpartyjnych,
opartych na autorytecie charyzmatycznego przywódcy, a często także na armii.
powstawał najczęściej wskutek nieefektywnego funkcjonowania systemów demokratycznych,
nie opiera się na uniwersalnej ideologii, ani na masowym terrorze,
ogranicza się do represjonowania tych, którzy otwarcie go krytykują i dążą do jego obalenia,
często zachowuje pewne cechy i instytucje demokracji jak na przykład wybory, które jednak - podobnie jak w totalitaryzmie - nie mają większego znaczenia prawnego i politycznego.
Naród traktuje jako masy.
Władza jest tu skupiona w ręku jednego człowieka lub nielicznej grupy.
Jednostka ludzka musi się bezwzględnie podporządkować organom państwowym.
Dużą role w takim systemie odgrywa policja, posiadająca siec donosiciel i agentów , kontrolująca społeczeństwo.
nie występuje partia polityczna, może zastąpić ją ruch społeczny nie mający większego znaczenia politycznego.
W ustroju tym ważnymi elementami są cenzura oraz aparat represji.
Władza skupiona w ręku jednego człowieka lub nielicznej grupy, odrzuca równość między ludźmi, wolność oraz tolerancję.
rząd nie jest oparty na większości parlamentarnej i nie podlega kontroli społeczeństwa,
Autorytatywne rządy uzasadniają często swe powstanie „zgubnymi przerostami demokracji”, a w rzeczywistości świadczą o niedorozwoju demokracji w danym państwie.
rząd nie szuka poparcia w parlamencie (większość parlamentarna nie jest mu potrzebna jako oparcie). Tym samym rząd nie jest kontrolowany przez społeczeństwo.
Rządy autorytarne często pozostawiają pewne instytucje demokratyczne, takie jak samorządy oraz nie ingerują w sprawy dotyczące kultury, religii, w kwestie społeczne i ekonomiczne, pozostawiając w tych sferach swobodę poszczególnym jednostkom.
Wnoszę oskarżenie przeciwko marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu o współpracę oraz szpiegostwo na rzecz Niemiec, a także zaniedbywanie zachodnich ziem polskich i wprowadzenie od roku 1926 trwających dziewięć lat rządów autorytarnych, które nastąpiły po zorganizowanym przez niego przewrocie majowym w dniach 12-14 maja 1926 roku. Oskarżamy Józefa Piłsudskiego o, to że zamiast w sposób demokratyczny i zaplanowany chciał naprawiać sytuację w państwie rządami autorytarnymi. Stosując m.in. zachowanie pozorów demokracji, natomiast w rzeczywistości, podejmując wszystkie decyzje w państwie. Oprócz tego nie posiadał również sprecyzowanej ideologii, ani programu politycznego. Na domiar złego stosowano represje wobec sprzeciwiających się rządowi ludziom. Między innymi przez areszty.
ODPOWIEDŹ NA ZŁE WRUNKI W POLSCE
Od uznania granic II RP przez Konferencję Ambasadorów w 1923 roku, do zamachu majowego mineły zaledwie 3 lata. To były początki demokracji po 123 latach niewoli. To prawda, że rządy często się zmieniały, panował pewien chaos, słabość, ale to były dopiero początki.
IGNORANCJA WOBEC ZIEM ZACHODNICH
Nieudzielanie pomocy militarnej walczącym powstańcom wielkopolskim i śląskim. Nie interesował się kształtem polskich granic na zachodzie, skupiając się jedynie na odzyskaniu Wilna z którym był sentymentalnie związany.
"ignorujący sprawy ziem zachodnich" jakoś dogadał się z bolszewikami co do zawieszenia broni, oni przerzucili wojska przeciwko białym, Piłsudski mógł przerzucić na Śląsk... no oczywiście gdyby chciał zrobić cokolwiek przeciwko Niemcom.
Po pierwsze nie udzielenie pomocy powstaniu Wielkopolskiemu (niech nikt nie mówi, że nie miał kim wspomóc, bo jakoś Dowbór-Muśnicki potrafił zmobilizowac trzy nowe roczniki),
AGENT
W czasach, gdy Piłsudski walczył u boku państw centralnych przeciwko Rosji oraz gdy po powrocie z więzienia przejął władzę od Rady Regencyjnej, zachowały się pokwitowania odbioru pieniędzy, na których widnieją podpisy Piłsudskiego
KONCEPCJA FEDERACYJNA
Pomysl Piłsudskiego zakładał poszerzenie granic na wschodzie, oraz odgrodzenie się od rosji "buforem" z nowych państw narodowych powiązanych z Polska sojuszami. Zapowiada się nieźle... ale sa problemy:
1) Rosja, sojusznik aliantów zachodnich ( tych samych, którzy ustalaja nowy porzadek w Europie) nie chce tych państw.
2) Jak to sobie wyobrażacie? Walczymy z Ukraincami, zabijamy się nawzajem, bierzemy Lwów dla siebie ale zaraz sie zaprzyjaźnimy, a oni grzecznie zapomna o swoich roszczeniach terytorialnych i będa w sojuszu z Polską?
3) Zajmiemy Wilno, ale Litwini beda szczęśliwi z sojuszu z Polską?
Czy Polacy poszliby na podobny układ z Rosją lub Niemcami? Skad więc pomysł, ze np. Litwini i Ukraincy się zgodzą? Koncepcja była z gruntu absurdalna, nie udało się jej zrealizowac, bo to było niemozliwe. Co gorzej była niemozliwa do realizacji w przypadku zwycięstwa "Białej Rosji". Jesli Polska miala walczyć z Rosją o realiczacje tej koncepcji to tylko z "Rosją Czerwoną". Dlatego realizacja polityki wschodniej Piłsudskiego wymagała klęski Denikina, stad potajemne układy z bolszewikami. Zwycieztwo "Białych" gwarantowaloby istnienie państwa polskiego tylko na terenach odzyskanach po Austriakach i Niemcach, planowana granica z Rosją była własciwie nie do przyjecia ( co ciekawe Piłsudski potrafił latami współpracowac z Niemcami, którzy nie dawali złudzeń, ze ziemie zaboru niemieckiego i austriackiego wejda w skałd Polski, a nie potrafił współpracowac z Rosjanami, którzy nie chcieli dołaczyc do Polski ziem z zaboru Rosyjskiego). Jednak czy gdyby wojsko polskie doszło dalej i zajęło tereny, gdzie żyło wielu Polaków, a Rosjan raczej nie było (np. takie Wilno) to czy niebyłby to pretekst do renegocjacji granicy? Przecież tak czy owak Piłsudski probował realizowac "polityke faktów dokonanych".
Tymczasem zwycięstwo "czerwonych" nie dawało, żadnej gwarancji istnienia państwa polskiego, dawało za to gwarancję wojny, biorąc pod uwage głoszone przez komunistów idee ogolnoświatowej rewolucji itp.
PRZEWRÓT MAJOWY
Obalenie rządu 10-15 V 1926 (Chjeno-Piast) poprzez zamach wojskowy.
Który w dniach 12-14 maja 1926 roku przejął władzę w Polsce wraz ze swoimi zwolennikami. Nie tworzyli oni żadnej partii politycznej, ponieważ ich przywódca bardzo ostro krytykował system partyjny. 12 maja oddziały piłsudczyków (zrzeszające głównie legionistów, peowiaków i socjalistów) wkroczyły do Warszawy, po krwawych walkach (379 ofiar, strajk na kolei wywołany przez PPS) i nieudanej próbie zażegnania konfliktu przez Wojciechowskiego i Piłsudskiego na moście Poniatowskiego, prezydent i rząd ewakuowali się z Belwederu do Wilanowa, gdzie wkrótce podali się do dymisji. Pozostał parlament, dopasowując się do nowej sytuacji, wykorzystano marszałka Rataja do powołania rządu sanacyjnego z Kazimierzem Bartlem na czele, prezydentem został Ignacy Mościcki po oddaniu władzy przez Piłsudskiego. Przewrót majowy poparły PPS, Stronnictwo Chłopskie, PSL "Wyzwolenie", niektóre partie mniejszości nar., a także KPP. Przewrót majowy dokonał się w chwili powolnego odbijania się polskiej gospodarki od dna. Skutkiem jego nie było bynajmniej uzdrowienie naszego kraju, a tylko kolejne walki polityczne, ukryta dyktatura Piłsudskiego, powołanie GISZ-u, BBWR, powstanie Obozu Wielkiej Polski (po osłabieniu sanacji zacieśnienie stosunków z endecją - zjazd w Nieświeżu 1926 i Dzikowie 1927), spadek znaczenia sejmu, rządy "grupy pułkowników", nielegalne metody likwidacji opozycji (proces brzeski 1931-32), wojskowo-centralistyczny model rządzenia państwem. W 1935 r. uchwalono konstytucję kwietniową zgodną z ideologią sanacji (silna władza prezydenta przy ograniczeniu władzy parlamentu) i rozszerzającą dotychczasową nowelę sierpniową z 1926.
„Przewrót majowy nie przyniósł zapowiedzianej przez niego sanacji stosunków wewnętrznych, natomiast zahamował proces demokratyzacji kraju. Sejm, który do tej pory spełniał istotną rolę w kierowaniu państwem, został zepchnięty na dalszy plan. Główna rolę zaczął odgrywać rząd pod kierunkiem prof. Kazimierza Bartla, wyrażający w rzeczywistości wolę Piłsudskiego, który piastował tylko stanowisko Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych i ministra spraw wojskowych, a faktycznie rządził krajem”
SAM ZDECYDOWAŁ SIĘ NA ZAMACH MAJOWY
Piłsudski spotkanie 29.05.1926- spotkanie z przedstawicielami klubów poselskich, Piłsudski postanowił tłumaczyć się z przewrotu majowego mówiąc, że „zdecydował się sam i w zgodzie z naturą”
WYSUNIĘCIE WŁASNEGO KANDYDATA NA STANOWISKO PREZYDENTA
Po wyborze Piłsudskiego, który odmówił przyjęcia urzędu, Zgromadzenie Narodowe wybrało wskazanego przez Piłsudskiego Ignacego Mościckiego. Posunięcia te służyły legalizacji (legitymizacji) skutków zamachu. W sierpniu 1926 roku znowelizowano konstytucję, zwiększając uprawnienia władzy wykonawczej. Polska stała się faktycznie autorytarną dyktaturą, choć fasada demokracji parlamentarnej została zachowana.
29.05.1926- Piłsudski rezygnuje z prezydentury, wysuwając na to stanowisko Mościckiego miał na czele państwa swojego człowieka, zachowując pozory demokracji miał w swoich rękach niepodzielne i niekontrolowane rządy
BRAK WIĘKSZOŚCI W SEJMIE
W latach 1926-1930, ekipa rządząca nie posiadała przewagi w Sejmie. Starała się więc współpracować z różnymi grupami politycznymi i zachowywać pozory legalizmu i liberalizmu. Równocześnie prowadziła wytrwałą walkę o stopniowe ograniczenie roli ciała przedstawicielskiego. Od 1929 roku nastąpił okres jawnych rządów autorytarnych - „rządy pułkowników”. Znacznie ograniczono rolę opozycji, obniżona została ranga Sejmu.
BRAK PROGRAMU POLITYCZNEGO
Piłsudski nie miał jasnego programu politycznego. To , co mówił, pisał, zalecał współpracownikom, był to zbiór myśli niespójnych, często sprzecznych ze sobą, nawet anachronicznych. „Moim programem jest zmniejszenie łajdactw i utorowanie drogi uczciwości”.
Piłsudski nie miał doktryny rządzenia, mówiono o „ideologii marszałka Piłsudskiego”, ale nikt nie wiedział co to znaczy
BRAK SZACUNKU DO POLAKÓW
W rozmowie z Wincentym Baranowskim w sierpniu 1926 roku Piłsudski wyłożył metodę którą będzie się posługiwała nowa, majowa władza: Niech Polacy, którzy tak łatwo i pokornie dawali się prać po twarzy każdemu stupajce rosyjskiemu i byli szczęśliwi, gdy mogli mu się przypodobać, przekonają się, że w razie czego może prać po twarzy i polska władza. I będzie tak, i gorzej, jeżeli do tej zasady nie przyzwyczaję Polaków.
NOWELA SIERPNIOWA do konstytucji z 1921 r.
2 sierpnia 1926 roku została uchwalona tzw. „nowela sierpniowa”. Uprawniała ona Prezydenta do rozwiązywania Sejmu i Senatu na wniosek rządu. Prezydent otrzymał także nowe prawo wydawania niektórych rozporządzeń z mocą ustawy, w okresie gdy Sejm był rozwiązany ( między kadencjami) lub w okresie kadencji, na podstawie ustawowego pełnomocnictwa. Ustawa ta wzmacniała znacznie rolę rządu i prezydenta. Dawała Piłsudskiemu ogromną władzę, tym bardziej że Prezydent Mościcki był powolnym narzędziem w jego ręku. Szybko zresztą wprowadzono zwyczaj, że gabinety powoływano, nie bacząc na układ sił politycznych w Sejmie, a nawet bez konsultacji z nim.
AKTY PRZEMOCY
W noc z 30 września na 1 października 1926 roku grupa oficerów wdarła do mieszkania posła Zdziechowskiego i dotkliwie go pobiła, tylko dlatego, że ośmielił się proponować w Sejmie obcięcie budżetu wojskowego.
DEKRET PRASOWY-CENZURA
Szczególnym instrumentem tłumienia krytyki skierowanej pod adresem rządu stał się „dekret prasowy”, który pozwalał na kary pieniężne, bądź areszt do 3 miesięcy, redaktorów pism „szerzących plotki”.
ARESZTOWANIE PRZYWÓDCÓW OPOZYCJI
W tej atmosferze coraz ostrzejszych starć słownych, prezydent Ignacy Mościcki 29 sierpnia 1930 roku rozwiązał Sejm i Senat. Wybory przedterminowe wyznaczono na listopad tego roku. Na kilka dni przed wyborami, w nocy z 9 na 10 listopada 1930 roku cześć przywódców opozycji została aresztowana pod zarzutem wywoływania zamieszek i przygotowywania przejęcia władzy siłą. Wśród aresztowanych znaleźli się między innymi: Wincentego Witosa, Karola Popiela, Adama Ciołkosza, Stanisława Duboisa, Józefa Putka, Wojciecha Korfantego. Zatrzymanych przewieziono do twierdzy w Brześciu nad Bugiem.
Aresztowanie przez policję posłów wyrażających swój sprzeciw wobec Piłsudskiego na otwarciu sejmu w 1928
BEREZA KARTUSKA
Nasiliły się drastycznie akty terroru i dywersji zarówno komunistycznej jak i nacjonalistycznej. W 1934 roku nacjonaliści ukraińscy pod wodzą Stefana Bandery i Romana Szuchewycza zamordowali w Warszawie ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego. W odpowiedzi na ten akt, władze utworzyły w Berezie Kartuskiej na Polesiu obóz odosobnienia. Do obozu tego kierowano osoby związane z organizacjami ekstremistycznymi: komunistów, terrorystów ukraińskich i działaczy Obozu Narodowo-Radykalnego. Osadzenie w obozie odbywało się na zasadzie postanowienia sędziego śledczego, a nie wyroku sadowego. Był to kolejny przejaw ograniczania swobód obywatelskich w Polsce. W marcu 1939 roku został osadzony w Berezie Stanisław Cat-Mackiewicz (publicysta) za krytyczne wypowiedzi na temat polityki zagranicznej ówczesnego rządu.
NIE ROZWIĄZANO SEJMU
PPS dwukrotnie domagała się od Sejmu powzięcia uchwały o rozwiązaniu, ale wnioski zostały odrzucone. Nie zdecydowano się tez na masowe złożenie mandatów. Piłsudski pozostawiał istniejący Sejm, mimo, że nie był on do niczego zdolny i poniżony w opinii, nie chciał nowego Sejmu, przez co pozbawiał i tak już słabe państwo jednego z czynników stałości
KONSTYTUCJA KWIETNIOWA
Ukoronowaniem autorytaryzmu była napisana pod dyktando Piłsudskiego konstytucja kwietniowa (1935), najważniejsze było państwo.
Nowa konstytucja zakończyła proces przebudowy ustroju państwa z demokratycznego na autorytarny. Rządy autorytarne to system rządzenia polegający na znacznej przewadze władzy wykonawczej (egzekutywy) nad władzą ustawodawczą (legislatywą). Zmiana władzy nie następuje w drodze powszechnych wyborów, lecz na drodze zamachu stanu. Władzę przejmuje osoba ciesząca się szczególnym uznaniem wśród wpływowych grup ludzi a także wśród znacznej części społeczeństwa.
BBWR
Aby umocnić swoją pozycję przed wyborami 1928, sanacja w 1927 powołała BBWR (Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem). W wyborach 1928 BBWR zdobył 27,6 % głosów, co jednak nie pozwalało na samodzielne rządzenie. Gdy opozycja, w celu zahamowania poczynań rządu, skonsolidowała się w tzw. Centrolew (6 największych stronnictw centrum i lewicy), Piłsudski objął urząd premiera, prezydent rozwiązał parlament, co umożliwiło osadzenie 19 głównych przywódców opozycji (pozbawionych immunitetu poselskiego) w twierdzy brzeskiej. Kolejne wybory (tzw. brzeskie - 1930) odbyły się w atmosferze terroru, co uniemożliwiło normalne głosowanie. Również uchwalenie (26 I 1935) konstytucji kwietniowej (podpisana 23 IV 1935) odbyło się z naruszeniem regulaminu sejmowego.
Piłsudski wyznaczał kandydatów na prezesów Rady Ministrów i poszczególnych ministrów a także często przekazywał wytyczne ministrom do ich pracy.
Formalnie sanacja chciała zachować pozory rządów demokratyczno-parlamentarnych. Dlatego nowe wybory do Sejmu i Senatu zostały wyznaczone po upływie pięcioletniej kadencji, czyli na marzec 1928 roku.
Józef Piłsudski był zmuszony powołać organizację spełniającą rolę partii politycznej. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem. Działacze, z różnych nurtów politycznych, od lewicy do konserwatystów. Na czele tej organizacji stanął Walery Sławek - bliski współpracownik Marszałka. Cel: zdobycie jak najwięcej mandatów w zbliżających się wyborach, aby w ten sposób sanacja mogła dokonać zmiany konstytucji. 4 marca 1928 roku wybory sejmowe, nie zakończyły się zwycięstwem sanacji. Sejm miał wyraźny antypiłsudczykowski charakter, gdyż na jego czele stanął działacz PPS Ignacy Daszyński. Od razu było pewne, że stosunki między Józefem Piłsudskimu a władzą ustawodawczą nie będą się kształtować poprawnie. I tak tez się stało, albowiem już w lutym 1929 roku posłowie uchwalili wniosek o postawienie przed Trybunałem Stanu sanacyjnego ministra skarbu Gabriela Czechowicza za przekroczenia budżetowe, gdyż kampania wyborcza BBWR w roku 1929 finansowana była między innymi z pieniędzy publicznych. W obronie ministra stanął sam Józef Piłsudski, bardzo mocno atakując parlament. Wyrazem coraz intensywniejszej walki politycznej było tez powołanie 14 kwietnia 1929 roku nowego rządu, na czele którego stanął Kazimierz Świtalski. Rząd ten przeszedł do historii jako pierwszy rząd pułkowników. W odpowiedzi na ten krok sanacji, opozycja 14 września 1929 roku doprowadziła do powstania bloku antypiłsudczykowskich partii centrowych i lewicowych - Centrolewu. PPS, Stronnictwo Chłopskie, PSL "Wyzwolenie", NPR, chadecja, PSL "Piast". Na wniosek Centrolewu, w grudniu 1929 roku Sejm odwołał "rząd pułkowników". Domagano się poszanowania prawa i Konstytucji, położenia samowoli organów administracji państwowej oraz autonomii Śląska.
Wybory brzeskie W wyborach do Sejmu BBWR zdobył 55,6 % głosów (249 posłów) (77 senatorów), SCh, PSL "Wyzwolenie" i PPS 13% (79 posłów) (13 senatorów), PSL "Piast", NPR i CHD 9% (14 posłów) (2 senatorów), Mniejszości 7% (33 posłów) (7 senatorów) komuniści 1% (5 posłów) (5 senatorów). Frekwencja w wyborach wynosiła 75% do Sejmu i 63,4% do Senatu.
„Józef Piłsudski w opiniach polityków i wojskowych”
„W celu rozbicia istniejących partii i stronnictw oraz stworzenia bazy dla swoich rządów J. Piłsudski zainicjował w 1928r. utworzenie Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR). Umożliwiło to jego obozowi wygranie w 1928 wyborów do sejmu. Jednak z tych wyborów wyszły wzmocnione także ugrupowania lewicowe, które podjęły walkę w obronie parlamentaryzmu, przeciw autorytarnym rządom i dyktaturze. W odpowiedzi na to J. Piłsudski, który w 1930 r. stanął na czele rządu, polecił rozwiązanie dopiero co wybranego Sejmu i aresztowanie oraz osadzenie w twierdzy brzeskiej posłów partii i stronnictw centrum u lewicy sejmowej (Centrolew), którzy następnie zostali skazani w tzw. procesie brzeskim na kary więzienia”
Część posłów zmiana ustawy konstytucyjnej; rząd zmiana w punktach mówiących o zwoływaniu, odraczaniu zamykaniu, rozwiązywaniu Sejmu i tworzeniu rządu- przeniesienie części uprawnień Sejmu na prezydenta
Piłsudski w każdym rządzie decydował o składzie
Piłsudski dążył do obsadzania stanowisk przez ludzi bez charakteru lub nie chcących narażać się jego woli było nimi łatwo sterować
uniemożliwić wszelkie poważne prace Sejmowi i Senatowi, aż do wygaśnięcia ich kadencji systematyczne odraczanie zwołanych sesji obu izb przez prezydenta
6