WYKŁAD 1 09.10.2007r.

710F

Piątek 11³⁰-13⁰⁰

Egzamin - zadania (5-7) + test + pytania otwarte (2)

Literatura :

1. P. Roth „Rynki walutowe i pieniężne” - rynki pieniężne

2. B. Pietrzak, Z. Polański, B. Woźniak „System finansowy w Polsce”

1. Rozdz. 5 „Międzybankowy rynek pieniężny”

2. Rozdz. 6 „Pozostałe segment rynku pieniężnego

3. Mishkin „ Teoria bankowości, pieniądza i rynków finansowych”

1. Rodz. 3 „Teoria stóp procentowych”

4. S. Soroczyński, J. Witek „Instrumenty finansowe”

Transakcje fra - umowa o stopę %

Rynek pieniężny - rynek hurtowy, na którym suwerenne państwa, banki, największe korporacje pozyskują fundusze krótkoterminowe poprzez pewne typy pożyczek lub emisję papierów dłużnych.

Rynek pieniężny - rynek, na którym przedmiotem obrotu są instrumenty finansowe o okresie zapadalności do 1 rok. Z reguły instrumenty mają charakter wystandaryzowanych skryptów dłużnych.

Rynek pieniężny - zdecentralizowany, rozproszony, OTC (over the counter)

Nominały są nieduże - 10.000 zł. Wartość transakcji natomiast np. 5.000.000 zł

Występuje czysta konkrencja - teoria !

Podział rynku pieniężnego :

1. międzybankowy rynek depozytów i lokat

2. rynek zbywalnych papierów wartościowych

1. A

1. bony pieniężne - ryzyko = 0

2. bony skarbowy - ryzyko = 0

3. certyfikaty depozytowe

4. papiery komercyjne

2. B

1. Rynek pierwotny

2. Rynek wtórny

Transakcje międzybankowe :

1. Repo i Reverse Repo

2. Buy-Sellback, Sell-buyback

3. Outride

Pochodne :

1. FRA

2. Opcje

3. Futures

Główni uczestnicy rynku pieniężnego :

1. Skarb Państwa - emitent bonów skarbowych; finansuje z tego deficyt budżetu państwa lub przejściowe problemy z synchronizacją dochodów i wydatków budżetowych
   

2. NBP - emituje bony pieniężne; w celu utrzymania płynności rynku pieniężnego prowadzi operacje otwartego rynku, wpływa na poziom stóp procentowych na tym rynku.
   
   Dostęp do pierwotnego rynku bonów skarbowych i pieniężnych mają dealerzy rynku pieniężnego
   

3. Banki komercyjne, firmy ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne i emerytalne

1. Pozyskują środki poprzez :

1. Zaciąganie kredytów na rynku międzybankowym od innych banków

2. Emisję papierów wartościowych (np. CD)

2. Są inwestorami :

1. Udzielają kredytów innym bankom

2. Kupują papiery wartościowe

3. Wybrane z nich mają dostęp do rynku pierwotnego

3. Pełnią rolę agentów emisji dla przedsiębiorstw
   

4. Przedsiębiorstwa - pozyskują środki pieniężne poprzez emisję papierów komercyjnych, a także inwestują swoje środki pieniężne na rynku pieniężnym kupując np. papiery komercyjne innych firm.
   

5. Broker - pośrednik, który upłynnia rynek, umożliwia zawarcie transakcji przede wszystkim bankom na rynku międzybankowym. Są to papiery homogeniczne pod względem ryzyka. Np. bony skarbowe i pieniężne. Pobiera on prowizję, zależną od kwoty transakcji, czasu zapadalności tych instrumentów i od ustalonej stawki prowizji.

Międzybankowy rynek depozytów i lokat.

Depozyt - kwota środków pieniężnych przyjmowana przez bank z rynku (od innego banku) na określony czas i wg określonej stopy %.

Środki pien.

A B

Depozyt Lokata

Daty walut (dni robocze!) :

1. dziś - v. today

2. jutro - v tom.

3. Pojutrze - v. spot

4. Termin - v. forward

Terminy lokat na rynku międzybankowym są z reguły standardowe. :

1 -dniowy : O/N, T/N, S/N;

1W, 2W, 1M

Cechy :

1. nie ma zabezpieczenia

2. ryzyko kredytowe

3. ryzyko rozliczeniowe(rozliczenia ) - zwrot z opóźnieniem

Limity do transakcji ustalają sobie banki nawzajem. Np. 1-7dni - limit ... ; 1 - 14 dni - limit...

Nie powinny być one przekraczane przez dealerów.

Jeżeli transakcji pośredniczy broker to pojawia się problem, gdyż strony są ujawniane dopiero po dokonaniu transakcji. Jeśli limit jest już wyczerpany to szuka się 3 partnera (switch).

Switch 0 -punktowy :

C

4,60% 4,60%

lokata

A B

4,60%

Switch 1 - punktowy:

C

4,60% 4,61%

lokata

A B

4,60%

Stopy procentowe

BID(niższa) - OFFER(wyższa)

BID - OFFER = SPREAD

Im bardziej płynny rynek tym spread jest węższy

Im większy bank tym spread jest węższy

Im dłuższy termin tym spread jest węższy

Najbardziej płynny termin - 1-dniowy.

Stopy procentowe podawane są z dokładnością do 0,01%

Przy bardzo dużych transakcjach można poprosić od dokładniejsze kwotowanie.

WYKŁAD 2 23.10.2007r.

Rynek depozytowo - kredytowy :

• krótkoterminowy ( do 1 mies.)

• długoterminowy (ponad 1 mies.)

BID - OFFER :

Kształtują się pod wpływem popytu i podaży na pieniądz oraz działań Banku Centralnego. Górną granicą wahań tych stóp jest stopa lombardowa. Minimalną jest oprocentowanie lokat w NBP. Mogą być sytuacje, że stopa procentowa na rynku depozytowo - kredytowym na rynku międzybankowym może być wyższa od lombardowej.

Stawki referencyjne (podstawowe, bazowe rynku, benchmark) :

1. WIBID (bid) - na wszystkie terminy

2. WIBOR (offer) - najważniejsza!, na wszystkie terminy

3. POLONIA - tylko na O/N
   

Liczone są w każdy dzień roboczy na podstawie panelu banków (pierwszorzędnych)

Stawki WIBID i WIBOR liczone są rano. Informacje dostarczone są przez banki do 10.45, o stopach BID i OFFER. O 11.00 następuje fixing. Stawki są ustalone. Potem przez 15 minut banki, biorące udział w fixingu muszą zawierać transakcje oparte o stawki BID i OFFER, które podały oraz terminy kwotowe.

Liczy się średnią arytmetyczną ze stóp jakie podały banki z wyłączeniem 2 najwyższych i 2 najniższych.

Stawka POLONIA (2005r.) liczona jest po południu. Wybrane banki do 16:45 dostarczają informacji o faktycznych dokonanych w ciągu dnia transakcjach - rzeczywiste stopy i kwoty transakcji (tylko transakcje z uczestnikami panelu - banki krajowe, oddziały banków zagranicznych). Musi być co najmniej 7 kwotowań. Liczy się średnią rzeczywistą.

Stawki referencyjne obowiązujące na świecie :

1. EURIBOR - liczona też przed 11:00 czasu środkowo - europejskiego (Bruksela)
   od 1W do 12M (średnia arytmetyczna - tak jak WIBOR). Panel banków jest o wiele większy niż w Polsce, np. 75 banków, które zawierają transakcje w strefie euro, 15% najwyższych i najniższych odrzuca się i liczy średnią. EONIA - średnia ważona O/N (analogicznie jak POLONIA)
   

2. Dla dolara najważniejsza jest stawka liczona w Londynie
   LIBOR dla 6 podstawowych walut :

1. Dolar

2. Jen

3. Frank szwajcarski

4. Dolar kanadyjski

5. Funt

6. Euro

Cel obliczania stawek referencyjnych :

1. Są bazą do ustalania oprocentowania kredytów dla podmiotów gospodarczych
   np. Kredyt o zmiennym oprocentowaniu , odsetki płatne co 3 miesiące. Oprocentowanie = WIBOR + marża /z reguły marża się nie zmienia
   

2. Służą do rozliczania transakcji pochodnych (derywatów) np. transakcja FRA rozliczana jest w oparciu o stawkę WIBOR.
   

3. Służą do budowy tzw. krzywej dochodowości : (struktury czasowej stóp proc.) - pokazuje zależność stopy procentowej od czasu.

Rynek zbywalnych papierów wartościowych.

1. Dyskonowe :

1. Bony skarbowe

2. Bony pieniężne

3. Papiery komercyjne certyfikaty depozytowe

2. Kuponowe:

1. Certyfikaty depozytowe

1. o stałej dochodowości

1. papiery dyskontowe

2. certyfikaty depozytowe o stałym oprocentowaniu

2. o zmiennej dochodowości

1. certyfikaty depozytowe o zmiennym oprocentowaniu

Cena papierów dyskontowych :

d = ( F - P ) / F x rok bazowy / t

r = ( F - P ) / P x rok bazowy / t
F - wartość przyszła

P - wartość teraźniejsza

d - stopa dyskontowa

r - stopa rentowności

Zad.

Dane : r

Obliczyć : d

d = r / (1 + r x t / 360) = r x 360 / 360 + r x t

Dane : d

Obliczyć : r

r = d / (1 - d x t / 360) = 360 x d / (360 - d x t)

r > d (w tym samym banku)

1. Licznie ceny papieru dyskontowego w zależności od d :
   
   C = N - D
   C - cena
   N - nominał
   D - dyskonto
   
   D = N x [(d x t)/360]
   C = N - N x [(d x t)/360] = N x [1 - (d x t)/360]
   

2. Liczenie ceny papieru dyskontowego w zależności od r
   
   C = N x [1 / (1 + (r x t)/360)] = N x 360 / (360 + r x t)
   

Zad. 1

Obliczyć cenę bonu skarbowego (wyemitowany na 26 tygodni) w zależności od d i r.

Dane :

t = 26 tygodni = 182 dni

r = 5%

N = 10.000 zł

Cbs = 10.000 x 360 / (360 + 0,05 x 182) = 9.753,45 zł

d = 0,05 x 360 / (360 + 182 x 0,05) = 4,87673 (4,88) %

Cbs = 10.000 x (1 - 0,0487673 x 182/360) = 9.753,45 zł

Zad. 2

Inwestor nabył bony skarbowe o wartości nominalnej 2.000.000 zł, 26-tygodniowe. Cena jednego bonu wynosi 9.780 zł. Obliczyć :

1. jaką kwotę zapłacił inwestor za bony

2. r

3. d

ad. A

(9.780 zł / 10.000) x 2.000.000 = 1.956.000 zł

ad. B

r = [(10.000 - 9780) / 9780 ] x 360/182 = 4,45 % p.a.

ad. C

d = [(10.000 - 9.780 ) / 10.000 ] x 360 / 182 = 4,35 % p.a.

Kwotowania na rynku wtórnym.

Cena podawana jest wg d lub r.

I bank (d) 4,15% - cena sprzedaży

II bank (r) 4,10% - cena sprzedaży

W którym banku inwestor powinien zakupić bony skarbowe ?

I bank (r) 4,19% - cena sprzedaży

II bank (d) 4,06% - cena sprzedaży

I bank, gdyż r jest tam większe

Im wyższa rentowność, tym niższa cena !!!

Zad.

I bank C.s. (r) 4,83

II bank C.s. (r) 4,85

1. utworzyć ceny kupna, gdy spread wynosi 10 pkt
   I bank C.k. 4,93
   II bank C.k. 4.95

2. który bank wybierze inwestor do sprzedaży bonów
   bank I

3. który bank wybierze inwestor do kupna bonów
   bank II

WYKŁAD 3 13.11.2007r.

Transakcje na bonach skarbowych c.d.

Liczenie ceny bonu w zależności od ceny zapłaty

Zad. Czwartek. Inwestor nabywa w banku bony skarbowe o terminie wykupu 182 dni licząc od daty spot. Wynegocjowana rentowność = 5,9% w stos. Rocznym. 1) Ile zapłaci inwestor za 1 bon, gdy rozliczenie trans. odbędzie się na datę waluty jutro?? 2) ile zapłaci za 1 bon inwestor, jeżeli rozliczenie trans. będzie miało miejsce na datę waluty spot??

Spot

r = 5,9% p.a.

t= 182 dni

Cenabs_spot = 10.000 zł x 360/(360+(0,059x182)) = 9710,36 zł

Jutro

R = 5,9%

t = 185

Cenabs_jutro = 10.000 zł x 360/(360+(0,059x185)) = 9.705,72 zł

Punkt opłacalności ( punkt przełamania, cena przełamania, break-even point, BEP) cena przy której dochodowość za czas posiadania(krótszy niż do wykupu) jest równa dochodowości do dnia wykupu.

BEP = P1 + P1 x ( r x t1 ) / 360

Przykład

Inwestor zakupił bon skarbowy po cenie 9760 zł

Ck = 9730 zł

t = 26 tygodni

r = 5,49%

Po 30 dniach sprzedaje bon.

Jeżeli za te 30 dni chce osiągnąć rentowność = 5,49% to po jakiej cenie musi go sprzedać ??

BEP = 9730 x (1 + 0,0549 * 30 / 360 ) = 9774,51 (9774,51475)

Rewaluacja (na przykładzie bonów)

Def. Prowadzona na bieżąco kalkulacja dochodowości instrumentu finansowego. Rewaluacja dokonywana jest w oparciu o aktualne ceny rynkowe jakiegoś instrumentu finansowego. Przy rewaluacji zakłada się, że otwarta pozycja będąca rezultatem kupna instrumentu finansowego zostaje zamknięta przy pomocy jego nierzeczywistej sprzedaży po aktualnej cenie rynkowej.

Metody rewaluacji :

1. Metoda kosztów alternatywnych

2. Metoda stałej dochodowości << tą będziemy stosować

Ad. 1 polega na porównaniu zysków z 1 instrumentu i zysków z innego zakładając, że taki sam kapitał został wyłożony na zakup obu instrumentów.

Wady : trudno porównywać ze sobą instrumenty emitowane przez różne podmioty..

Ad. 2 Zakłada się, że rentowność w okresie posiadania nie powinna być mniejsza od dochodowości osiągniętej do dnia wykupu osiągniętej w dniu zakupu [sprzedaż papierów przed terminem przynajmniej po BEP]

HPR -> stopa zwrotu w okresie posiadania

YTM -> stopa zwrotu do dnia wykupu

Delta(Y) = HPR - YTM >= 0

Delta(Y) = (Cs-Ck)/Ck x 360 / t1 x 100 - (N-Ck)/Ck x 360/t x 100

Przykład :

Inwestor na przetargu zakupił 26 tygodniowe bony skarbowe po cenie Ck = 9.730 zł. Po 30 dniach może je sprzedać po cenie 9.800 zł.

YTM = (10.000 - 9.730)/9.730 x 360/(182) x 100 = 5,49% (5,4888585)

HPR = (9.800 - 9.730)/9.730 x 360/30 x 100 = 8,63% (8,633093515)

Delta(Y) = 8,633093515 - 5,4888585 = 3,14% (3,14309)

Przyjmiemy, że kupił bony o wart. nom. 10 mln zł.

Zysk = 9.730.000 * 3,14309% * 30/360 =25.485,25 zł

Cena przełamania ( policzona w poprzednim zad.) : 9.774.514,75 zł

Może sprzedać po : 9.800.000 zł

Różnica >> 25.485,25zł (ten dodatkowy zysk)

Transakcje sell-buyback, buy-sellback ; repo, revrepo

1) repo / reverse repo zawierane są na rynku międzybankowym (pomiędzy BC, a dealerami rynku pieniężnego; pomiędzy bankami itd.)

Bank A - Bank B

A zasila B w pieniądz (pożycza), a B przekazuje zabezpieczenie w postaci pap. wart.

Tego typu transakcje zawierane są na krótki okres (służą do kształtowania płynności) .

Zalety : ryzyko kredytowe wszystkich banków jest sprowadzone do 0.

Transakcje odbywają się w ramach 1 umowy.

W tej transakcji nie ma przeniesienia własności !

2) sell-buyback, buy-sellback - przeciwnie do repo/revrepo zmienia się właściciel papierów. Zawierane są 2 umowy ( kasowa i terminowa - dot. odkupu papierów)

Bank A - Przedsiębiorstwo B

A sprzedaje papiery, B płaci i de facto lokuje pieniądze. Od takiej transakcji Bank nie odprowadza rezerwy obowiązkowej :D. Może być oczywiście na odwrót i jest to wtedy tańsza od kredytu forma pożyczenia pieniędzy...

W tej metodzie w cenie odkupu są zawarte odsetki...

Przykład liczbowy

Przedsiębiorstwo chce pozyskać środki na okres 10 dni. Decyduje się na transakcję sell - buyback. Przedsiębiorstwo w swoim portfelu posiada 50 bonów o 8 tygodniowym terminie do wykupu. Przyjęta stopa dyskontowa d = 5,7%, koszt pozyskania pieniądza %SBB(stopa transakcji sell-buyback) = 7%.

Trzeba obliczyć wartość transakcyjną bonów.

Wtran = N x (1 - d x t /360)

Wtran = 50 x 10.000 x ( 1 - 0,057 x 56 / 360 ) = 495.566,67 zł

Policzyć wartść odkupu.

Wodkupu = Wtran x (1 + %SBB*t/365)

Wodkupu = 495.566,67 x (1 + 0,07 x 10/365) = 496.517,07 zł

Przykładowe zadanie z egzaminu.

Bank A posiadający 2000 bonów skarbowych o 120 dniach do wykupu zakupionych 30 dni wcześniej przeprowadza transakcję sell-buyback z przedsiębiorstwem X. Warunki transakcji : d = 4,5% ; %SBB = 4,65% ; okres trwania transakcji = 8 dni ; przy obliczaniu wart. odkupu przyjmij rok bazowy 365 dni. Proszę obliczyć :

1. cenę sprzedaży bonów skarbowych

2. cenę odkupu bonów skarbowych

3. ilość bonów skarbowych potrzebnych do uzyskania środków pieniężnych w wysokości 1 mln złotych.
   

Ad. A.

Wtran = N x (1 - d x t /360)

Wtran = 2000 x 10.000 x ( 1 - 0,045 x 120 / 360 ) = 19.700.000,00 zł

Przy liczeniu ceny bonu nie ważne jest kiedy zostały kupione, lecz ile dni zostało do ich umorzenia!!!

Ad. B.

Wodkupu = Wtran x (1 + %SBB*t/365)

Wodkupu = 19.700.000,00 x (1 + 0,0465 x 8/365) = 19.720.077,81 zł

Ad. C.

Wtran > 1.000.000 zł

1.000.000 / 9850 = 101,5225 ~102 bony

WYKŁAD 4 20.11.2007r.

Certyfikaty depozytowe. - papier wartościowy poświadczający złożenie depozytu w banku na ściśle określony czas wg ściśle określonej formuły oprocentowania

Rodzaje certyfikatów :

1. dyskontowe - sprzedawane po cenie niższej niż wartość nominalnej

2. kuponowe

1. oprocentowane wg stałej stawki (stały kupon)

2. zmiennej (zmienny kupon)

Powyżej 6 miesięcy raczej cert. Kuponowe o zmiennym kuponie.

Poniżej - dyskontowe lub o stałej stopie (w większości)

Przy zmiennym kuponie trzeba ustalić stawkę referencyjną. > w USA średnia oprocentowania certyfikatów publikowana przez FED.

Wtedy co 3 miesiące ustala się (lub co 6 miesięcy) ustala się nowy kupon poprzez dodanie do aktualnej stawki referencyjnej marży (średnio 20pkt, nie więcej niż 40 (na ogół))

Certyfikaty depozytowe po raz pierwszy wyemitowano w USA w 1961 roku (emitent - Citybank). Wprowadzona została w Stanach regulacja znosząca oprocentowanie depozytów bieżących, a jednocześnie ograniczająca oprocentowanie lokat. Doszło do tego, że oprocentowanie dłużnych pap. rządowych było wyższe niż oprocentowanie lokat. Bankom zaczęło brakować $. Postanowiono na rynku pieniężnym emitować istniejące już na rynku detalicznym certyfikaty depozytowe.

Certyfikaty kuponowe o stałym kuponie.

Jeżeli jakiś bank w Polsce wyemituje certyfikat, a kupi go inny bank to nie odprowadza od niego rezerwy obowiązkowej.

Wtedy koszt dla emitenta jest równy kuponowi.

C* = K(upon)

Jeżeli nabywa przedsiębiorstwo to emitent od tego depozytu odprowadza rezerwę obowiązkową.

C* = K/(1-r)

Przykład:

Kupon = 5,20%, rezerwa 3,5 ~ 3,25%

C* = 0,052/(1-0,0325) = 5,37%

Nominały certyfikatów od 100.000 do 1.000.000.

At par - wg nomianłu.

Dla N=1.000.000

Zad. Liczenie ceny certyfikatu na rynku wtórnym.

Bank nabywa od banku certyfikat depozytowy wg wartości nominalnej. Jeżeli trzyma ten certyfikat do wykupu to otrzyma nominał + narosłe odsetki (wg wynegocjowanego w dniu wykupu kuponu).

1. Inwestor pierwotny FV = N (1+ K * t / 360(365))

2. Inwestor chce sprzedać certyfikat na rynku wtórnym. Za ile?
   
   FV = C (1+ r*t2 / 360(365))
   r - wynegocjowana z inwestorem pierw. dochodowość.
   t1 - cały okres
   t2 - okres jaki pozostał do dnia wykupu (od dnia odkupienia certyfikatów od nabywcy pierwotnego)
   
   Zatem : C = N * (350(365) + k * t1) / (360(365) +r*t2)

Przykład :

Inwestor (bank) nabywa na rynku pierwotnym nabywa 10 certyfikatów depozytowych o wartości nominalnej 1.000.000 zł. Są to certyfikaty 6-miesięczne (182 dni). Wynegocjowany kupon 5,2%(w stosunku rocznym) po 4 miesiącach (121 dni) sprzedaje certyfikaty na rynku wtórnym wg dochodowości 4,9%. Jaką kwotę rozliczeniową (wartość) otrzyma sprzedawca certyfikatów depozytowych ?

C = N * (350(365) + k * t1) / (360(365) +r*t2)

C = 10.000.000 * (365 + 0,052*182)/(365+0,049*61) =10.175.956,35 zł - cena brudna

Cena czysta = cena brudna - O(narosłe odsetki(wg kuponu))

Cena czysta = 10.175.956,35 - 10.000.000(1+0,052*121/365) =10.175.956,35 - 10.172.383,56 = 10.003.572,79 zł

BEY - dochodowość przełamania - dochodowość jaką pierwotny nabywca da wtórnemu nabywcy, żeby osiągnąć dochodowość równą dochodowości do dnia wykupu.

t3 = t1-t2

BEY = [[ (1+ K * t1/360(365)) / (1 + K*t3/360(365))] - 1] * 360(365)/ t2

Podstawiamy do naszego przykładu

BEY = [[(1 + 0,052*182/365) / (1+0,052 * 121/365)]-1] * 365/61 = 0,511

Zastosujemy metodę stałej dochodowości do certyfikatów.

YTM = 5,2% = K

HPR = ?

HPR = (10.175.956,35 - 10.000.000) / 10.000.000 * 365/121 = 5,31(5,3077741p.a.)

Delta(Y) = 5,3077741(HPR) - 5,2 = 0,1077741 p.a.

Z = 10.000.000(wyłożony kapitał) * 0,001077741 * 121/365 = 3.572,79 zł <- zysk ponad nominał+odsetki

Przykład 2 :

Zakup certyfikatu na rynku wtórnym i sprzedaż również na wtórnym.

Inwestor zakupił 6-miesięczny certyfikat depozytowy na rynku wtórnym w przypadku którego pozostał 125 dni do wykupu. W momencie zakupu na rynku wtórnym rentowność wynosiła 5,5% p.a. Po 75 dniach sprzedał certyfikat depozytowy. Stopa rentowności w momencie sprzedaży wynosiła 5%. Oblicz rentowność w okresie posiadania.

Cena kupna - 5,5%

tk - okres do wykupu - 125

Cena sprzedaży 5%

ts - 50

r = [ (1+rk*tk/360(365)) / (1+rs*ts/360(365)) - 1] * 365/(tk-ts)

r = [ (1+0,055*125/365) / (1+0,05*50/365) - 1] * 365/75 = 0,0579

Przykładowe zadanie z egzaminu

Bank X zakupił na rynku wtórnym 5 certyfikatów depozytowych o kuponie 4%, wartość nominalna 1 certyfikatu depozytowego 100.000 zł. Certyfikaty zostały zakupione 10 dni po emisji wg ceny 4,2. trzymiesięczne(91 dni).

1. Za zakupione certyfikaty bank X zapłacił kwotę rozliczeniową w wysokości ...

2. Cena czysta 1 certyfikatu depozytowego wynosi ...
   

Ad 1

C = N * (350(365) + k * t1) / (360(365) +r*t2)

C = 5 * 100000 * (365+0,04*91) / (365+0,042*81) = 500.323,02 zł

Ad 2

Cena czysta = cena brudna - O(narosłe odsetki(wg kuponu))

O = 109,59

Cena czysta = 500.323,02/5 - 109,59 = 99.955,01 ZŁ

WYKŁAD 5 20.11.2007r.

Transakcje FRA (pochodna) - forward umowa o przyszłą stawkę procentową

Definicja:

1. (wg F. Taylor) FRA jest to prawnie wiążąca umowa między dwoma partnerami w której zostaje ustalona stała stopa procentowa od określonej nominalnej wartości kapitału (kredytu, depozytu) obowiązująca w uzgodnionym czasie w przyszłości
   

2. (wg R. Steiner'a) Jest to umowa na mocy której inwestor zobowiązuje się dokonać lub otrzymać płatności (w ustalonym terminie w przyszłości) wynikające z różnicy pomiędzy ustaloną w umowie stopą procentową, a rynkową stopą. Płatności te obliczane są na podstawie umownej kwoty kapitału. Kontrakt ten rozliczany jest na początku okresu.
   

Spodziewa się wzrostu >> kupuje FRA

Spadku >> sprzedaje

1V4 << 1 miesiąc wstępny, 3 miesiące zabezpieczane

Zawieranie transakcji : na ogół wpłata depozytu zabezpieczającego.

Kwota rozliczenia : liczona tak jak odsetki od kapitału...

Kapitał - N

N x ((%FRA - %ref ) x t / 360)/1+(%ref/360)

Gdy klient przewiduje wzrost stóp to kupuje FRA.

Przykład

Klient zaciągnął w banku roczny kredyt 10 mln złotych oprocentowanych wg zmiennej stopy procentowej 6M WIBOR +2%. Po upływie 3 miesięcy klient zaniepokojony wzrostem stóp w polsce postanawia zabezpieczyć się poprzez zawarcie transakcji FRA. W umowie zawartej z bankiem klient kupuje kontrakt o kapitale 10 mln złotych (zabezpiecza całą kwotę, wskaźnik zabezpieczenia = 1 lub 100%).

Okres zabezpieczany 6 miesięcy (182 dni).

Uzgodniona FRA =6,10%

Rozliczeniowa stopa - WIBOR 6M

W dniu zawarcia FRA WIBOR wynosi 5,7%

Wariant 1 - w dniu rozliczenia WIBOR6m > 6,8%

Wariant 2 - w dniu rozliczenia WIBOR 6m = 5,7%

Kwota rozliczenia

Wariant 1

Kr = 10 mln x (0,068-0,061)x182 / (365+0,068x182) ~ 33.750 zł płaci bank

Klient ulokuje swój hajs wg 6,8

Wariant 2

19.393,99 płaci klient

pożyczy wg 5,7%

Obliczamy ile zapłaci klient odsetek w 1 przypadku.

Wariant 1

10.000.000 ( 1 + 0,088x182/360) = 10.438.794,52 zł

minus (KR + Odsetki KR) - 34.894,35 zł

= 10.403.900,17 zł

Wariant 2

10.383.955,01 zł

plus KR + odestki 19.945,2 zł

10.403.900,17

EFEKTYWNA STOPA >> STOPA FRA+ MARŻA (u nas 0,081%)

Zadanie

Bank kwotuje Fra 1V4 6.90-7.20

Firma zabezpiecza zwrot z inwestycji którą jest lokata 50.000.000 zł Składana na okres 3 miesiące. WIBID(1-0,035) W dniu składania lokaty stawka referencyjna na 3 miesiące WIBID wynosi 6,30%, a stawka WIBOR 6,5%. Obliczyć kwotę rozliczenia i stawkę efektywną.

Przedsiębiorstwo sprzedaje FRA. Zabezpiecza się przed spadkiem stóp. Stawka 6,90%

Kwota rozliczenia

50.000.000 x ((0,069fra - 0,065wibor ) x 91 / 360)/(1+(0,065*91/360) = 49.067,85 zł

%dep = 6,3 x (1-0,035) ~ 6,08%

Różnica między wiborem, a %dep = 0,4301%

Oprocentowanie po FRA > %FRA(0,069) - 0,4301% = 0,0648

WYKŁAD 6 08.01.2008r.

Transakcje FRA - ciąg dalszy

Przykład 1 - zabezpieczenie przed zmianą

Przedsiębiorstwo X zaciągnęło kredyt w banku w wysokości 10 mln euro. Kredyt oprocentowany jest na bazie 6M Euriboru + marża 0,5%. Przedsiębiorstwo zabezpiecza się przed wzrostem/spadkiem stóp procentowych poprzez zawartą z bankiem Y transakcję FRA 2V?1 Po stawce ?2. Oblicz wysokość kwoty rozliczeniowej jeżeli stawka referencyjna wynosiła 3,25%. Kwotę rozliczenia w wysokości ?3 płaci ?4. Kwotowanie FRA wynosi 3%-3,125%. Stała stawka (efektywna) po zawarciu FRA Wynosi ?5. Wz(wskaźnik zabezpieczenia = 1(100)

Zabezpiecza się przed wzrostem stóp !

Ad 1.

Okres wstępny wynosi 2 miesiące, a okres zabezpieczany wynosi 6 miesięczny (bo 6M euribor)

Zatem : 2+6 = 8 miesięcy

Ad2.

Przedsiębiorca kupuje FRA bo uważa że stopa jest niska i boi się, że wzrośnie.

Kupuje FRA po 3,125%

Ad3.

N x ((%FRA - %ref ) x t / 360)/1+(%ref x t/360)

10 mln euro x (0,03125 - 0,0325)x182/360 / ( 1 + 0,0325 * 60/360) = -6.217,29

Ad4. Płaci bank

Ad5.

Stała stawka :

FRA + Marża = 3,625%

Zadanie 2 - Klient zabezpiecza depozyt

Klient posiada półroczne należności (depozyt) w banku w wysokości 5 mln złotych oprocentowane wg 3M WIBID x (1-r) r wynosi 3,5%. Po 2 miesiącach klient zabezpiecza się przed wzrostem/spadkiem stóp procentowych zawierając transakcję FRA. Wz = 1(100). Kwotowanie banku FRA ?1V?2 4,33%-4,5%. W dniu rozliczenia FRA stawka WIBID wynosiła 4,08%, a stawka referencyjna(WIBOR) 4,2%. Kwotę rozliczenia w wysokości ?3 płaci ?4. Stała stawka oprocentowania należności po zawiązaniu FRA wynosi ?5.

Zabezpiecza się przed spadkiem stóp.

Ad1,2

1V4

Ad3

Sprzedaje FRA

5 mln zł x (0,0433 - 0,042)x91/365 / ( 1 + 0,042 * 91/360) = 1603,75

Płaci bank

Ad 4

3 kroki :

1. Licze oproc. Jakie klient może dostac w banku : 3,9372% = WIBID[4,08%](1-r)[1-3,5%]

2. Stawka referencyjna (4,2%) - oprocentowanie jakie uzyskał w banku (3,9372%) = 0,2628

3. Stawka FRA (4,33) - 0,2628 = 4,0672 ~4,07%

FRA służy zarówno do hedgeingu (zabezpieczania się) jak i spekulacji.

Ryzyka związane z transakcjami FRA :

1. Ryzyko kredytowe - polega ono na możliwości niewypełnienia warunków transakcji przez drugą stronę. Podmioty, które zawierają te transakcje będą się zabezpieczać. Jeżeli transakcja jest zawierana na rynku międzybankowym to wyznacza się do transakcji limity (zaangażowania), lub banki między sobą podpisują umowy o wzajemnym saldowaniu zobowiązań. Jeżeli zawierane są one z innymi podmiotami (przedsiębiorstwa, bogate osoby fizyczne) to żąda się depozytu zabezpieczającego. Im dłuższa transakcja to na ogół większy depozyt. Tym depozytem może być lokata złożona w tym banku, papiery wartościowe itp.
   

2. Ryzyko płynności - na ogół dzieli się je na 2

1. ryzyko finansowania się

2. ryzyko płynności rynku - polega na tym, że jeżeli na przykład transakcje robione są na terminy niestandardowe to bank może mieć problemy z zamknięciem pozycji Na terminy okrągłe zawiera się bardzo dużo pozycji. Na nietypowe daty bywają problemy z płynnością. W przypadku bardzo dużych kwot też mogą być problemy z płynnością. Dotyczy także transakcji o okresach wstępnych powyżej 1 roku
   

3. Ryzyko rynkowe - ryzyko poniesienia strat na skutek zmian cen instrumentów , czyli de facto zmian stóp procentowych Czasem wyróżnia się tu ryzyko utraty potencjalnego zysku oraz ryzyko bazowe(niedopasowania) - występuje gdy rentowność instrumentu bazowego nie jest ściśle związane ze stawką referencyjną (WIBOR)
   

4. Ryzyko prawne -obejmuje następstwa zmian w przepisach prawa, także ryzyko wynikające z nieprzestrzegania obowiązujących przepisów prawa, regulacji ostrożnościowych, obowiązujących na rynku praktyk, standardów.
   

5. Ryzyko operacyjne - jest to ryzyko wystąpienia straty na skutek zawodności ludzi, systemów, braku odpowiednich mechanizmów kontrolnych.

Geneza transakcji FRA.
1983 - pojawienie się transakcji FRA po raz pierwszy w USA. Pierwotnie były to instrumenty giełdowe. Na giełdach pojawiały się Futures i Opcje na początku lat 70 i rynek ten rozwijał się bardzo dynamicznie aż do początku lat 80. Gdy banki wprowadziły FRA rynek OTC bardzo się rozwinął i szybko zrównał się pod względem obrotów z rynkiem giełdowym.

WYKŁAD 7 22.01.2008r.

Egzamin :

1. www.nbp.pl - raport z 2006 roku dot. rynku finansowego w Polsce (rozdział dot. r. pieniężnego)

2. system finansowy w Polsce - 2 rozdziały (V - międzybankowy rynek pieniężny i VI - papiery komercyjne).

T : Papiery komercyjne

Papier komercyjny - zbywalny, krótkoterminowy papier wartościowy (skrypt dłużny) reprezentujący dług emitenta, emitowany ze ściśle określoną FcV zwykle z terminem zapadalności od kilku dni do 1 roku. Z reguły na okaziciela, ale mogą być również emitowane imienne (obecnie ich udział w rynku papierów komercyjnych jest niewielki).

Papiery komercyjne emitowane są przede wszystkim przez duże podmioty. Mogą być nimi zarówno przedsiębiorstwa jak i instytucje finansowe (w tym banki i inne).

Duże potrzeby finansowe, dobry standing/kondycja finansowa - cechy emitentów.

Czasem przy emisjach stosowane są różnego rodzaju zabezpieczenia. Np. w USA jest wymóg posiadania przez emitenta otwartej linii kredytowej. Inne rodzaje zabezpieczenia : akredytywa, gwarancje bankowe, poręczenie firmy matki dla firmy córki. W niektórych krajach (USA) emisje wymagają oceny firmy ratingowej (wymagana na ogół 1 ocena, emitenci często posiadają 2) - w Polsce nie ma takiego wymogu. Ocena ta ułatwia ocenę ryzyka związanego z emisją.

Cel emisji :

1. bieżące finansowanie działalności firmy (w różnych krajach różne wymogi)

2. finansowanie pomostowe inwestycji

Ogólna charakterystyka papierów (komercyjnych) :

1. terminy zapadalności

1. na ogół krótkie 2M, 3M

2. ale np. w USA max 270 dni [powyżej tego terminu papiery podlegają rejestracji w komisji papierów wartościowych - dodatkowe koszty]

2. nominały - bardzo różne

1. w Polsce np. 10.000 zł, ale i 1.000.000 zł

2. w USA min 100.000 $

3. bardzo niskie nominały były kiedyś w Hiszpani (np. ~2.200 $)

3. większość papierów dyskontowych, zdarzają się także papiery odsetkowe (np. na Eurorynku)

4. Baza odsetkowa : 360

Rynek pierwotny papierów komercyjnych.

Na ogół emitent zwraca się do agenta emisji (najczęściej bank), żeby zorganizował emisję papierów. Przygotowany jest program emisji (może to potrwać kilka tygodni). Później rozsyła się do wybranej grupy inwestorów memorandum emisyjne. Program z reguły podpisywany jest na kilka (np. 3) lat. Ustalana jest maksymalna kwota na jaką mogą być wyemitowane przez danego emitenta papiery. Zdarzają się programy o wartościach : w USA - 100 mld $ , w Polsce - 900mln zł. W ramach tego programu w zależności od potrzeb dokonuje się emisji papierów. Czasem dokonuje się rolowanie emisji ( emitent wyemitował papiery o okresie zapadalności 1 M, a po upływie terminu środki na wykup pozyskuje z następnej emisji). Jest to sposób finansowania przez dłuższy czas inwestycji. Najczęściej agent emisji jest także dealerem emisji (ma sprzedać papiery oraz tworzyć rynek wtórny). Jest to plasowanie pośrednie papierów (poprzez agenta).

Na niektórych rynkach (zwłaszcza w USA) odbywa się plasowanie w sposób bezpośredni. Koszty takiej emisji są dużo niższe niż w przypadku plasowania pośredniego. Takiego plasowania dokonują przede wszystkim instytucje finansowe, które odczuwają stały brak środków pieniężnych (np. firmy leasingowe). Z danych wynika , że aby emisja była opłacalna to w obrocie muszą znajdować się stale papiery o wartości 100-200 mln $.

Koszty związane z emisją papierów komercyjnych :

1. Dyskonto - o jego wysokości decyduje: aktualne stopy procentowe na rynku itp.

2. Koszty przygotowawcze. (największy koszt - opłaty za ocenę ratingową[np. w USA 50% kosztu emisji]; drugim opłaty dla agenta emisji)

3. Koszty obsługi emisji (w USA wspomniana wcześniej otwarta linia kredytowa, prowizja dla dealera)

W USA 95% firm emitujących papiery komercyjne posiada oceny ratingowe, w Europie 40%.

W Europie w latach 90 inwestorzy nie wykupili 0,004% wartości emisji, w USA 0,024 %

Mimo wszystko tańsze jest pozyskiwanie środków w drodze emisji papierów komercyjnych w stosunku do kredytów.

Rynek wtórny

Rynek słabo rozwinięty. Na ogół tworzony przez wybraną grupę dealerów. Jeżeli jest to duży program to wybiera się kilku dealerów, dla małych emisji może wystarczyć 1. Stosunkowo dobrze rozwinięty w Japonii (tam papiery komercyjne służą do wykonywania transakcji warunkowych). W USA pomimo rozmiaru rynku jest on słabo rozwinięty, ponieważ emisje odbywają się na bardzo krótkie terminy.

Przyczyny słabego rozwoju rynku wtórnego papierów komercyjnych :

1. krótkie terminy zapadalności papierów komercyjnych

2. duża różnorodność papierów komercyjnych pod względem terminów zapadalności, rentowności

3. inwestorzy na rynku papierów komercyjnych stosują strategię buy & hold (przetrzymywanie papierów do terminu zapadalności)

4. pasywna postawa wobec rynku wtórnego wielu emitentów

Plusy i minusy papierów komercyjnych :

1. + z pkt. widzenia emitenta

1. obniżenie kosztu pozyskiwania środków krótkoterminowego finansowania

2. Elastyczność finansowania - emisje dokładnie dopasowane do bieżących potrzeb emitenta (wielkość, termin zapadalności, czas trwania programu)

3. Małe ograniczenia co do sposobu wykorzystania środków pozyskanych z emisji

4. Uproszczone procedury emisyjne

5. Dostęp do wybranej/szerokiej grupy inwestorów

6. Wzrost prestiżu emitenta

2. - z pkt. widzenia emitenta

1. brak elastyczności co do terminów spłat

2. w przypadku przedsiębiorstw nie notowanych na giełdzie może wystąpić konieczność ujawnienia danych finansowych szerszemu gronu inwestorów.

3. Rynek papierów komercyjnych jest rynkiem hurtowym, więc dostępnym jedynie dla dużych przedsiębiorstw.

3. + z pkt. widzenia inwestora

1. dywersyfikacja portfela inwestycyjnego

2. elastyczność - bardzo dużo rodzajów papierów

3. atrakcyjna rentowność - bo wyższe ryzyko niż np. bonów skarbowych

4. płynność instrumentów - istnieje rynek wtórny

5. względne bezpieczeństwo inwestycji

6. brak nacisku na odnowę inwestycji (jak np. w przypadku banków)

4. - z pkt. widzenia inwestora

1. ryzyko nie wykupienia papierów

Bony skarbowe

Rynek pierwotny

---