DIALEKTYKA POKOJU I WOJNY wg Raymonda ARONA - część II referatu

I) Realia zimnej wojny - pokój wojowniczy, oparty na strachu

Cechami specyficznymi pokoju opartego na strachu występującego we współczesnym Aronowi układzie zimnowojennym to: odstraszanie, perswazja i dywersja

1. ODSTRASZANIE

• Jest pierwszym etapem do osiągnięcia pokoju opartego na strachu pewność wzajemnego zniszczenia

• Czy równowaga strachu jest stabilna? W jakim stopniu równowaga strachu stanowi stabilną bądź niestabilną równowagę sił?

• Jeśli równowaga strachu byłaby równowagą doskonałą, to byłaby stabilna

• Jednak dopóki wyścig innowacyjności będzie trwał, państwa będą w stanie ciągłego niepokoju, a równowaga strachu będzie nietrwała, niestabilna

• Pytania: czy zwiększać liczbę członków klubu atomowego? Czy państwa nieposiadające broni jądrowej zawsze będą chronione przez sojusznika? A jeśli Chiny bądź Egipt znajdą się w posiadaniu? Czy odstraszanie zapobiegnie wojnie? W całej historii przygotowania do wojny nigdy jej nie zapobiegały…

2. PERSWAZJA

• Charakterystyczna dla niejednorodnych systemów jest rywalizacja ideologiczna - a celem zarówno USA jak i ZSRR poza bezpieczeństwem i potęgą jest rozszerzanie wpływu swej idei

• Wojna propagandowa i organizowanie defetyzmu po stronie nieprzyjaciela jako metody walki

• Skutki nie są oszałamiające (sama obca propaganda nie zatrzęsie państwem)

3. DYWERSJA

• Techniki wywrotowe używane przez partię narodową lub rewolucyjną, by obalić władzę dysponującą aparatem administracyjnym i wojskowym

• Działania wywrotowe maja na celu wyrwanie ludności spod administracyjnego i moralnego przywództwa istniejącej władzy i wprowadzenie jej w inne struktury polityczne i wojskowe - niejednokrotnie w czasie toczącej się wojny i przy jej pomocy

II) Dialektyka antagonizmu R. Arona

Dialektyka - teoria bytu ukazująca rzeczywistość jako proces, którego istotę stanowi ścieranie się i jednoczenie przeciwieństw

Aronowska dialektyka antagonizmu dotyczy odstraszania, perswazji i dywersji. Analizy tych trzech sposobów działania (…) są niepełne, dopóki nie odnoszą się one do dialektycznej istoty polityki, do prawa sprzeczności. Każdy z tych sposobów działania musi być używany przynajmniej przez dwóch aktorów: to dialog między aktorami ustala kierunek działania.

1. ODSTRASZANIE: wzajemność

• Wzajemność odstraszania zmniejsza częstotliwość posługiwania się groźbą użycia broni jądrowej i zmniejsza prawdopodobieństwo rzeczywistego jej wykonania

• Wzajemność osłabia strategię odstraszania (odstraszanie, by być w pełni przekonujące, powinno być jednostronne)

• 3 teoretyczne możliwości, jakie niesie ze sobą zdolność wzajemnego odstraszania

• Pokój

• Wojna konwencjonalna bez udziału członków klubu atomowego

• Wojna konwencjonalna z udziałem członków klubu atomowego (do tej pory nie miała miejsca, państwa boją się, by konflikt nie przerodził się w wojnę jądrową)

2. PERSWAZJA: asymetria/wzajemność

• Przyczyna asymetrii: różnica między ścierającymi się ze sobą systemami politycznymi

• Demokracje nie zabraniają wypowiadać się i organizować ludziom związanym z ideologią innego państwa (komunistom)

• Państwa komunistyczne nie dopuszczają do głosu zwolenników innego ustroju

• Mimo to pewna wzajemność oddziaływań, ponieważ;

• Obecność w eterze, mimo „zagłuszania” radiowego

• Propagandyści ZSRR czytają zachodnich autorów i prowadzą z nimi dialog, aby „dogonić i prześcignąć” USA

• Nadmierna propaganda może prowadzić do skutków odmiennych od zamierzonego, społeczeństwo może mieć przesadzone poglądy na temat poziomu życia na Zachodzie

3. DYWERSJA: wzajemność

• Odpowiedzią na dywersję prowadzoną przez konkretne ośrodki są represje i terror względem tych ośrodków; działania wywrotowe wywołują działania odwetowe

• Terror = akt przemocy, którego efekty psychologiczne są nieproporcjonalnie większe od efektów fizycznych

• Gdy represje są zbyt ostre, przestają być narzędziem skutecznym. Od pewnego pułapu dywersja i represje są bliskie zamknięcia się w błędnym kole terroru.

4. REEDUKACJA = połączenie strategii perswazji i dywersji

• Techniki (zwane też praniem mózgów) mające na celu rozerwanie istniejącej wspólnoty i włączenie wyrwanych z niej ludzi do innej wspólnoty. Techniki te odbywają się jawnie, w obozach pojmanych żołnierzy

• Technika o małej skuteczności, uwolnieni żołnierze powracają zazwyczaj do swojej ojczyzny i ideologii

III) Podsumowanie

1. Zimna wojna znajduje się na styku dwóch historycznych tendencji:

• Nieustanne doskonalenie broni i środków jej przenoszenia; zbrojenia

• Psychologiczny element konfliktu

2. Spotkanie dwóch powyższych trendów - im doskonalsze narzędzia prowadzenia wojny, tym mniejsze prawdopodobieństwo jej wybuchu

3. Obecna sytuacja

• Z jednej strony brak wojny oparty na strachu

• Z drugiej strony mnogość wojen wywrotowych

---