AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ

WYDZIAŁ WOJSK LĄDOWYCH INSTYTUT ZARZĄDZANIA I DOWODZENIA

PODRĘCZNIK

DOWÓDCY BATALIONU

WARSZAWA 2006

RECENZENCI:

Prof. dr hab. Michał HUZARSKI Płkdrhab. WitołdLIDWA Płk dr hab. Józef JAŃCZAK

REDAKCJA NAUKOWA:

Płk dr hab. inz. Janusz KRĘCIKIJ Płkdrhab. inż. Jarosław WOŁEJSZO

AUTORZY:

Ppłk dr Krzysztof KONIECZNY Ppłk dr Wiesław KRZESZOWSKI Ppłk dr Arkadiusz JUNCEWICZ Ppłk dr Jacek TREMBECKI Ppłk dr Przemysław PAŹDZIOREK Mjr dr Jerzy SŁOWIK Mjr dr Norbert PR USIŃSKI Mjr dr Andrzej WISZ Mjr dypl Dariusz KRYSZK Mjr mgr Krzysztof KRAKOWSKI

REDAKCJA:

Mjr mgr Krzysztof KRAKOWSKI

Redakcja- Instytut Zarządzania i Dowodzenia

Skład, druk i oprawa- Akademia Obrony Narodowej- Wydział Wydawniczy, zam. nr... /2006, nakład.

egz

2

SPIS TREŚCI

WSTĘP 7

1. Podstawy teoretyczne (Wiesław KRZESZOWSKI, Jarosław WOŁEJSZO) 9

1. Dowodzenie 9

2. System dowodzenia 13

3. Zasady dowodzenia 15

4. Wymagania dowodzenia 17

5. Relacje dowodzenia 20

6. Możliwości bojowe 22

2. Organizacja dowodzenia (Norbert PRUSIŃSKI, PrzemysławPAŹDZIOREK) 32

1. Ogólne zasady działania batalionu w działaniach taktycznych 32

2. Batalion w działaniach taktycznych 33

1. Natarcie batalionu 33

2. Miejsce, rola i zadania batalionu w natarciu 39

3. Obrona batalionu 40

4. Miejsce, rola i zadania batalionu w obronie 45

2.3. Struktura organizacyjna batalionu 50

4. Podział i struktura funkcj onalna dowództwa batalionu 55

5. Więzi informacyjne batalionu 64

1. Więzi wewnętrzne 65

2. Więzi zewnętrzne 69

2.6 Uprawnienia dowództwa batalionu 72

3. Proces dowodzenia (Janusz KRĘCIKIJ) 80

1. Ustalenie położenia 81

2. Planowanie 83

3.2.1. Ocena sytuacji 83

1. Analiza zadania 86

2. Ocena czynników wpływających na wykonanie zadania i określenie
   wariantów działania wojsk własnych 90

3. Rozważenie wariantów działania 96

4. Porównanie wariantów działania 97

5. Ocena wariantów działania w warunkach ograniczeń czasowych 101

2. Decyzja i zamiar dowódcy 103

3. Opracowanie planu działania 104

4. Opracowanie rozkazu bojowego 107

3. Stawianie zadań 109

4. Kontrola 111

5. Rekonesans w procesie dowodzenia 113

4. Dokumenty dowodzenia szczebla batalionu (Jerzy SŁOWIK) 116

1. Klasyfikacja dokumentów dowodzenia 116

2. Zasady opracowania dokumentów dowodzenia

3. Dokumenty rozkazodawcze

1. Rozkaz bojowy 132

2. Rozkaz bojowy do przemieszczenia 140

3. Rozkaz bojowy na oleacie 143

4. Zarządzenie przygotowawcze 144

5. Zarządzenie bojowe 147

4.4. Dokumenty planistyczne 151

1. Plan pracy dowództwa

2. Wariant działania 152

3. Zestawienia sił 154

4. Tabela planu synchronizacji 156

5. Tabele do porównania wariantów działania 157

4.5. Dokumenty sprawozdawczo - informacyjne 158

1. Meldunek o sytuacji 158

2. Mapa sytuacyjna 161

3. Dziennik działań bojowych 165

4.6. Podstawowe znaki taktyczne 166

5. Operacje pokojowe w doktrynie NATO (Jacek TREMBECKI,

Dariusz KRYSZK) 174

5.1. Rodzaje operacji wsparcia pokoju 176

1. Zapobieganie konfliktom 177

2. Tworzenie pokoju 178

3. Utrzymanie pokoju 180

4. Wymuszanie pokoju 182

5. Budowanie pokoju 185

6. Operacje humanitarne 186

2. Zasady prowadzenia operacji wsparcia pokoju 189

3. Zadania komponentu wojskowego w operacjach wsparcia pokoju 195

4. Ogólne zasady planowania wyjazdów jednostek SZ RP (kontyngentów) poza
   granice kraju 201

5. Informowanie publiczne. Zasady ogólne 225

6. Środki dowodzenia (Andrzej WISZ) 233

1. Charakterystyka środków dowodzenia 233

2. Środki łączności 234

1. Środki transmisyjne 235

2. Środki komutacyjne 238

3. Środki przetwórcze (abonenckie) 238

4. Sieci łączności 240

3. Środki informatyczne 243

4. Środki biurowe 244

7. Szkolenie dowództwa i wojsk batalionu (Arkadiusz JUNCEWICZ) 245

1. Ogólne dyrektywy organizacji szkolenia 245

2. Rola dowódcy batalionu w procesie szkolenia 249

3. Układ i struktura szkolenia 252

4. Cele, zadania i treści szkolenia 262

5. Formy i metody szkolenia 265

6. Planowanie szkolenia 280

7. Dokumentacja planistyczna w batalionie 292

8. Działalność metodyczno-szkoleniowa w batalionie

(Krzysztof KONIECZNY) 299

8.1. Zasadnicze formy działalności metodycznej w batalionie 303

1. Instruowanie 303

2. Instruktaże do zajęć (ćwiczeń) 304

3. Metodyczne zajęcia (ćwiczenia) grupowe 308

4. Zajęcia i kursy instruktorsko-metodyczne 309

5. Zajęcia (ćwiczenia) instruktażowo-metodyczne 312

6. Metodyczne zajęcia (ćwiczenia) pokazowe 314

7. Opracowanie materiałów i pomocy szkoleniowo-metodycznych oraz
   samokształcenie metodyczne 315

2. Organizacja Dnia Technicznego w batalionie 316

3. Kompetencyjny zakres odpowiedzialności szkoleniowej 319

9. Działalność kontrolno - rozliczeniowa w batalionie

(KrzysztofKRAKOWSKI) 324

1. Obszary kontroli batalionu 325

2. Działalność kontrolna dowódcy batalionu 332

3. Działalność rozliczeniowa 339

10. Przygotowanie i prowadzenie ćwiczeń wojskowych w batalionie
zmechanizowanym /czołgów (Jarosław WOŁEJSZO) 344

1. Programowanie ćwiczeń 345

2. Planowanie ćwiczeń 349

1. Czynności kierownika ćwiczenia 352

2. Czynności zespołu autorskiego 353

10.3. Prowadzenie ćwiczeń 373

1. Trening sztabowy 376

2. Ćwiczenia przygotowawcze 379

LITERATURA 384

WYKAZ RYSUNKÓW 386

ZAŁĄCZNIKI 389

WSTĘP

Nie ma takiej drugiej nauki, której tezy

sprawdzane są rozlewem krwi, a za błędy

płaci się klęską i niewolą

Bernard B. Brodie

P

rzemiany doktrynalne i strukturalne w Siłach Zbrojnych RP implikują ko­nieczność ciągłego doskonalenia i samoedukacji kadr dowódczych i do­wództw wojsk lądowych wszystkich szczebli dowodzenia, stanowiąc jedno­cześnie wyzwanie dla teoretyków i praktyków wojskowych. Generują one bowiem nowe, często złożone problemy mieszczące się w obszarze zarówno zainteresowań nauk woj­skowych, jak też działania praktycznego. Stopień wyszkolenia dowódców stanowi zasad­niczy determinant skutecznego działania w walce, a sprawnie funkcjonujący system szko­lenia wojsk ma tę skuteczność zapewnić. Dlatego w systemie szkolenia SZ RP ważną rolę odgrywają kursy specjalistyczne oficerów różnych szczebli dowodzenia a zwłaszcza po­dyplomowe studia operacyjno - taktyczne i kurs dowódców batalionów/dywizjonów, re­alizowane w AON. Wychodząc naprzeciw potrzebom dydaktycznym kształcenia ofice­rów kandydatów na dowódców batalionów/dywizjonów, opracowany został podręcznik obejmujący zbiór niezbędnych informacji, jakich przyswojenie pozwoli na sprawne funk­cjonowanie dowódcy batalionu w czasie działań militarnych i niemilitarnych.

Dowódcy osobiście odpowiadają za wszechstronnie przygotowanie kadr własnego szczebla dowodzenia do sprawnego działania w okresie pokoju, kryzysu i wojny. To wszechstronne przygotowanie osiągnąć można jedynie poprzez właściwie zorganizo­wany i skutecznie realizowany proces szkolenia.

Mając na względzie z jednej strony potrzebę doskonalenia dowódcy batalionu wojsk lądowych SZ RP, a z drugiej strony możliwości, jakie w tym zakresie stwarza kurs spe-

cjalistyczny, w pracy podjęto próbę syntetycznego przedstawienia teorii i praktyki dowo­dzenia, taktyki i szkolenia dowództw oraz wojsk.

Praca niniejsza ma charakter interdyscyplinarny, operuje bowiem na granicy teore­tycznej kilku nauk m.in. pedagogiki, a ściślej szczegółowej dydaktyki wojskowej w zakresie szkolenia dowództw, a także prakseologii i innych mając przy tym charakter praktycznego poradnika, umożliwiającego w razie potrzeby szybkie przyswojenie zasad­niczych treści, z jakimi w swojej działalności może zetknąć się dowódca batalionu.

---