1. Dorysuj wykres indykatorowy (dół) silnika ZS doładowanego (zaznacz odpowiednim znakiem pętle):

2. Naturalny kąt rozwidlenia kadłuba:

V6: 120° ; V8: 90° ; V10: 72° ; V12: 60° ; V16: 45°

Niewyważone siły i momenty w:

R2 : ΣP_I = 2P_I ; ΣM_PI = 0 ; ΣP_II = 0 ; ΣM_PII =P_IIa

R3 : ΣP_I = 0 ; ΣM_PI =√3P₁a ; ΣP_II = 0 ; ΣM_PII =√3P_IIa

R4 : ΣP_I = 0 ; ΣM_PI =0 ; ΣP_II = 4P_II ; ΣM_PII = 0

R5 : wszędzie = 0

R6 : ΣP_I = 0 ; ΣM_PI = 0 ; ΣP_II = 0 ; ΣM_PII = 2P_IIb

3. Wymień wstawki zalewane i przykręcane w kadłubie:

- zalewane: kolektor oleju, płaszcz chłodzący, tuleje cylindrowe

- przykręcane: pompa olejowa , filtr oleju

4. Rodzaje rozwiązań turbodoładowania w silnikach ZS:

ze sprężarką wyporową lub dynamiczną

5. Zaznacz stosowane wstawki we współczesnych tłokach silników samochodowych:

- kompensacyjne rozszerzalności termicznej

- wstawki z nirezitu z rowkiem pod pierwszym pierścieniem

- nirezitowa wstawka w denku

- wstawki ograniczające rozszerzalność tłoka

- tuleja z brązu sworznia tłokowego

6. Naszkicuj w przekroju poprzecznym I pierścień tłoka:

7. Rodzaje układów wtryskowych silników ZS:

- układ z rozdzielaczową pompą wtryskową

- układ z rzędową pompą wtryskową

- układ z pompami wtryskowymi od obcego napędu (1- lub 2-sekcyjnymi)

- układ z pompowtryskiwaczami

8. Elementy i zespoły gaźnika elementarnego + ch-ka:

- komora pływakowa z zaworem iglicowym

- dysza paliwowa

- rozpylacz

- przepustnica

- gardziel

- rurka wzbogacacza

9. Rodzaje urządzeń pomiarowych przepływu powietrza w systemach zasilania silników ZI:

- przepływomierz z uchylna klapa

- przepływomierz uchylny z elektronicznym pomiarem otwarcia

- drut lub folia grzejna

- czujnik ciśnienia i prędkości obrotowej (przeliczeniowa metoda pomiaru natężenia przepływu powietrza)

10. Rodzaje termostatów w układach chłodzenia i olejenia oraz pomp olejowych:

- termostat mieszkowy

- termostat z wypełniaczem stałym

w układzie olejenia : cieczowe i powietrzne.

- pompa olejowa zębata o zazębieniu wewnętrznym

- pompa olejowa zębata o zazębieniu zewnętrznym

11. Dorysuj wykres indykatorowy (dół) silnika ZS z obiegiem Millera (zaznacz odpowiednim znakiem pętle):

12. Naturalny kąt rozwidlenia kadłuba i o ile należy przesunąć sąsiednie czopy korbowe wału aby był równomierny odstęp zapłonu w V8:

V6: 120°

V8: 90°

13. Wymień wstawki stosowane w głowicy silnika:

- wstępna lub wirowa komora spalania

- wprasowane osłony wtryskiwaczy

- kolektor

- termostat

- filtr paliwa

- filtr powietrza

- aparat zapłonowy

- zespołowy system zasilania

14. Rodzaje doładowania dynamicznego w silnikach ZI:

- zmienna długość przewodów dolotowych

- rezonansowe

15. Zaznacz lub wymień możliwe wybrania (komory, kanały, wgłębienia) we współczesnych tłokach:

16. Wymień metody podziału stopy korbowodu:

- prosty, prostopadły do osi korbowodu.

- skośny pod kątem 45° stosowany w dużych silnikach ZS długoskokowych.

17. Rodzaje układów wtryskowych silników ZI:

- SPI

- MPI :

- o wtrysku ciągłym

- o wtrysku przerywanym:

- SDI

- DMI

- DFI

18. Urządzenia dodatkowe w gaźnikach rzeczywistych (podstawowe) + charakterystyka:

19. Wymień elektryczne urządzenia w systemach zasilania silników ZS:

- czujnik poziomu natężenia przepływu, temperatury i ciśnienia

- blok sterujący + mikroprocesor

- zespoły wykonawcze (elektryczne lub hydrauliczne siłowniki)

20. Rodzaje filtrów oleju i ze względu na zastosowanie:

- wstępne (zwykłe rolkowe)

- zgrubne

- dokładnego oczyszczania

- oleju (wodne, powietrzne)

- cieczy chłodzącej

- powietrza

21. Podaj fazy rozrządu we współcze. silnikach ZS i ZI:

_w : 35-65;

_w : 0-17;

_ : 0-20;

_ : 40-70;

22. Naturalny kąt rozwidlenia kadłuba i o ile stopni należy przesunąć sąsiednie czopy korbowe wału dla każdego rozwidlenia:

V10: 72° ϕ ≈ 90°-72°=18°

V12: 60° ϕ ≈ 90°-60°=30°

23. Metody ustalenia pokrywy stopy korbowodu:

- pasowanie na średnicę wewnętrzną śrub łączących

- pasowanie na zębach przy połączeniach skośnych

- pasowanie na przełamaniu

24. Metody podnoszenia żywotności powierzchni współczesnych par krzywka-popychacz:

Poprzez powiększanie powierzchni roboczej popychaczy, powiększenie to uzyskuje się poprzez obrót powolny popychacza i jedno z trzech rozwiązań:

- mimośrodowość popychacza,

- współosiowość popychacza z możliwością pochylenia,

- stożkowatość krzywki.

25. Metody zwiększania żywotności współpracujących powierzchni par krzywka-popychacz:

- azotowanie

- warstwa twardego stopu

- hartowanie

26. Rodzaje chłodnic (jakie media) stosowane we współczesnych silnikach:

- bezpośrednie (powietrzem)

- pośrednie (cieczą chłodzącą)

27. Rodzaje chłodzenia:

- bezpośrednie ( powietrzem):

- klasyczne

- z dodatkowym chłodzeniem tulei olejem

- pośrednie( cieczą chłodzącą):

- półzamknięte

- zamknięte

28. Układy Olejenia:

klasyczne (wymuszony układ olejenia) z suchą misą olejowe (samochody wyścigowe, terenowe).

29. Rodzaje termostatów w układzie:

- chłodzenia (mieszkowy i ze stałym wypełnieniem)

- olejenia (cieczowe i powietrzne).

30. Sposób zwiększania sprawności turbosprężarki :

- zmiana geometrii turbiny

- sterowanie przekrojem kanałów

- sterowanie zasuwą

- zmiana kąta nachylenia łopatek

31. Parametry wpływające na wielkości dawki Q :

- prędkość obrotowa

- toksyczność spalin

- temperatura silnika

- obciążenie silnika

32. Sposób regulacji luzów zaworowych:

- popychacze hydrauliczne normalne lub szklankowe

- dźwigienki dwuramienne zakończone popychaczem hydraulicznym

- regulacja śrubowa lub poprzez podkładki

- hydrauliczny wspornik dźwigienek jednoramiennych

33. Sprawność n_i lub m_i e_m i jej wartości w ZI i ZS:

34. Kąty α_w i β_w i sposób zmian faz rozrządu zaworów dolotowych:

35. Budowa tłoka:

G- główka

k- korona ZI 3,5 mm , ZS 6-8 mm

W- powierzchnia wyciskająca

p- część prowadząca

p_i- piasta

R- rowek na pierścień Zegera

Ws- wstawki

ks- komora spalania

ko- kolektor chłodzący na olej

36. Czujnik ograniczający w spalinach CO i zasada działania czujnika detonacyjnego:

37. Współczynniki charakteryzujące silnik i wartości epsilon:

38. Suche tuleje cylindrowe:

- wtłaczane

- wciskane

- pasowane z luzem

39. Rodzaje zasilania silników ZS:

- układy podający paliwo

- układy wtryskowe:

- z rozdzielaczową pompą wtryskową

- z rzędową pompą wtryskową

- układ z pompami wtryskowymi od obcego napędu

- układ z pompowtryskiwaczami

- układy regulacyjne:

- mechaniczne

- pneumatyczne

- hydrauliczne

- elektroniczne

40. Rodzaje zasilania silników ZI:

- układy gaźnikowe

- układy wtryskowe

41. Rodzaje krzywek:

- o zarysie harmoniczne

- o zarysie syntetycznym - bezuderzeniowe

- o zarysie stycznym

42. Sposoby mocowania sworzni tłokowych:

- pływający

- zamocowany w piaście tłoka

- zamocowany w główce korbowodu

43. Metody przyspieszania nagrzewania silnika:

- urządzenie rozruchowe - ssanie

- podgrzewane kolektory dolotowe

- termostat

- podgrzewanie paliwa i oleju silnikowego

- zmiana objętości płaszcza chłodzącego silnik

44. Materiały na uszczelki podgłowiczne.

- uszczelki metalowe: aluminium, miedź, stal miękka, na metalowe wielowarstwowe: stopy różnych metali warstwowo - każda warstwa spełnia określoną rolę.

- uszczelki kombinowane: wypełniane (grafitowy lub włóknowy), blachy stalowe cienkie, ocynkowana blacha stalowa (od środka zawinięć), nierdzewne blachy ze stali stopowej (obrzeża otworów tulei), cynkowane lub cynowane folie z miękkiej stali (obramowanie otworów tulei).

45. Rodzaje czujników pomiarowych stosowanych w elektronicznym układzie regulacji ZS:

- częstotliwość obrotów

- położenie wału korbowego

- temperatura czynnika chłodzącego silnik

- ciśnienia atmosferycznego i doładowania

- natężenia przepływu spalin

- położenia elementów nastawnych (np: pedału przyspieszenia)

46. Rodzaje doładowania silników samochodowych.

We współczesnych silnikach samochodowych stosuje się następujące systemy doładowania:

- turbodoładowanie: ze sprężarką wyporową lub dynamiczną

- doładowanie mechaniczne - napęd sprężarki z wału silnika

- doładowanie typu Comprex - bezsprężarkowe

- doładowanie mieszane (turbo, mechaniczne razem)

- doładowanie wspomagające (turbokompaudowanie) - zamiana energii spalin na dodatkowej turbinie na energię mechaniczną odbieraną przez sprzęgło hydrokinetyczne

- doładowanie dynamiczne - zmiana geometrii układów dolotowych.

47. Wymagania stawiane uszczelkom pod głowicowym.

Do wymagań należą:

- zapobieganie przedmuchom spalin z tulei,

- zapobieganie wyciekom cieczy chłodzącej,

- kompensowanie niedokładności wykonania i deformacji termicznych powierzchni uszczelniających

- odporność na działanie: gorących spalin, paliwa, oleju, cieczy chłodzącej

- odpowiednia elastyczność

- tania technologia,

48. Zadanie układu olejenia silnika.

Zadaniem układu jest zapewnienie:

- min. tarcia płynnego pomiędzy współpracującymi pod obciążeniem powierzchniami roboczymi

- odprowadzenie ciepła zwłaszcza z elementów i zespołów najtrudniejszych do chłodzenia

- zwiększenie szczelności tłoka w cylindrze

- kasowanie luzu w układzie rozrządu i zasilaniu silników (np. naciągu łańcucha rozrządu).

49. Zasada działania turbodoładowarki:

W przypadku turboładowania silnik jest zasilany przez zespół doładowujący, składający się ze sprężarki i napędzającej ją turbiny gazowej. Turbina wykorzystująca energię gazów spalinowych opuszczających silnik. Turbosprężarka nie ma żadnych mechanicznych powiązań z silnikiem - co daje swobodę jej umiejscowienia w przedziale silnikowym lecz należy unikać stosowania zbyt długich przewodów wylotowych i napełniających. Prędkość obrotowa wirnika turbosprężarki zależy od natężenia wypływu spalin i od ich temperatury. Im większe obciążenie i prędkość obrotowa tym n zespołów wirników większe i wyższy stopień doładowania.

50. Wspólne cechy układu olejenia i chłodzenia silnika:

- pomocnicza rola w pracy silnika

- praca w całej przestrzeni silnika

- praca na wymuszonym obiegu czynnika roboczego

- chłodzenie przez nie silnika

- redukcja hałasu.

51. Typy sprężarek doładowujących:

- Sprężarki napędzane mechanicznie - sprzęgnięte są z wałem silnika i pobierają od niego napęd.

- Turbosprężarki - silnik zasilany jest przez zespół doładowujący (sprężarka i napędzająca ją turbina gazowa).

52. Rodzaje procesów spalania:

W silnikach ZI:

- powstanie płomienia

- rozprzestrzenienie się płomienia

- dopalanie

W silnikach ZS:

- okres opóźnienia zapłonu

- okres gwałtownego wzrostu ciśnienia

- okres spadku szybkości spalania

- okres dopalania

53. Regulacja ilościowa i jakościowa silników:

- Regulacja ilościowa - w zależności od obciążenia silnika zmienia się ilość doprowadzonej do niego przez system zasilania mieszanki o w miarę stałym składzie - silnik ZI - przygotowanie objętościowe mieszanki.

- Regulacja jakościowa - w zależności od obciążenia silnika zmienia się skład mieszanki palnej (współczynnik lambda) - silnik ZS - regulacja jakościowa możliwa jedynie przy uwarstwieniu ładunku.

54. Rodzaje urządzeń rozruchowych gaźników klasycznych:

- ZE1 — z urządzeniem rozruchowym sterowanym ręcznie

- ZE2 — z urządzeniem rozruchowym sterowanym automatycznie

- ZE3 — z urządzeniem rozruchowym sterowanym za pomocą sprężyny bimetalowej

55. Rodzaje tulei mokrych:

- tuleje z kołnierzem w górnej części

- tuleje z kołnierzem w środkowej lub dolnej części

56. Rodzaje napędów wałków rozrządu:

- paskiem zębatym (do małych i średnich silników)

- łańcuchem (l lub 2 rzędy) silniki średniej wielkości

- kołami zębatymi - samochody ciężarowe

57. Rodzaje modyfikacji urządzenia biegu jałowego dających ograniczenie emisji CO.

Do modyfikacji urządzenia biegu jałowego ograniczających emisję CO zaliczamy:

- układy odcinające dopływ paliwa b.j. po wyłączeniu zapłonu (układ amerykański) - automatyczne zamknięcie przepustnicy, (układ europejski) - zamknięcie zaworu elektromagnetycznego)

- dodatkowa śruba regulacyjna ograniczająca maksymalny przepływ przez kanał mieszanki b.j.

- część cylindryczna za częścią środkową śruby regulacyjnej b.j. - utrzymywanie stałego przekroju wylotowego

- śruba regulacyjna układu przejścia

- układ b.j. o stałym składzie mieszanki (optymalnym ze względu na emisję CO)

- podwójny z doprowadzeniem dodatkowego powietrza

- podwójny z recyrkulacją spalin

- trój drożny

72. Metody zwiększania sztywności skrzyni korbowej kadłuba:

- wydłużenie ścianek skrzyni korbowej poniżej osi wału korbowego

- wykonanie kołnierza skrzyni korbowej mocującego miskę olejową w postaci szerokiego i grubego żebra

- zwiększenie sztywności miski olejowej odlewane

- ożebrowanie ścianek

- 4-śrubowe mocowania pokryw łożysk głównych

73. Metody zwiększania sztywności kadłubów:

- wykonanie podpór wału w kadłubie co każde wykorbienie lub co każdy cylinder

- ożebrowanie ścianek zewnętrznych i wewnętrznych (poprzecznych) kadłuba

- wykonanie ścianek międzyżebrowych w formie wypukłej

- wydłużenie ścianek skrzyni korbowej mocującego miskę olejową w postaci szerokiego i grubego żebra

- zwiększenie sztywności elementów łączonych z kadłubem (miska olejowa, obudowa sprzęgła, obudowa skrzyni biegów)

74. Wymagania stawiane kadłubom silników:

- wysoka wytrzymałość mechaniczna (rozciąganie, zginanie, skręcanie) i termiczna przy zwartej i lekkiej konstrukcji

- duża sztywność i konstrukcja ograniczająca do minimum deformacje kształtu pod wpływem obciążeń cieplnych i mechanicznych przy najmniejszej możliwej masie kadłuba

- ograniczenie hałasu emitowanego przez zespół pracującego silnika

- tanie technologie wykonania w produkcji wieloseryjnej

- unifikacja części (głównie kadłub i głowica)

- możliwość stosowania recyclingu (jak największa)

75. Na czym polega sekwencyjny wtrysk benzyny i selektywna regulacja kąta wyprzedzenia zapłonu:

Selektywny wtrysk benzyny do kanałów dolotowych silnika polega na odejściu od wtrysku równoległego na korzyść wtrysku o optymalnym czasie, podyktowanym optymalnym przebiegiem przygotowania mieszanki do spalania. Obserwuje się powszechne odchodzenie od wtrysku równoległego na korzyść wtrysku jedno- lub dwusekcyjnego. Wielkość dawki jest regulowana w sprzężeniu zwrotnym z sygnałem z sondy lambda. Selektywna regulacja kąta wyprzedzenia zapłonu (KWZ) - na podstawie sygnału z czujnika spalania detonacyjnego blok sterujący samoczynnie przestawia kąt zapłonu na wartość optymalną dla liczby oktanowej paliwa, niezależnie od regulacji KWZ w funkcji prędkości obrotowej i obciążenia.

58. Zalety wielozaworowych układów rozrządu:

- poprawa stopnia napełniania cylindrów

- zwiększenie żywotności układu

- możliwość zwiększenia prędkości obrotowej silnika

- poprawa dynamiki układu

- zmniejszenie emisji hałasu

- znaczne złagodzenie obciążenia cieplnego głowicy

- zmniejszenie siły działania krzywki wałka rozrządu na popychacz

Do najczęściej stosowanych układów wielozaworowych należą:

- 4 zaworowy (najczęściej stosowany) 2 ssące i 2 wydechowe

- 3 zawory (2 mniejsze dolotowe i l większy wydechowy

- 5 i 6 zaworowe - silniki sportowe i wyczynowe

59. Anomalie spalania w silniku ZI

Do anomalii spalania w silnikach ZI można zaliczyć:

- spalanie stukowe, wydłużenie okresu dopalania (przegrzewanie denka tłoka, zaworu wydechowego i elektrod świecy) kończące się w kolektorze a nawet przewodach wydechowych, wydłużenie okresu powstawania płomienia (niejednorodność mieszanki) „wypadanie" obiegów na wolnych obrotach (zwłaszcza dwusuwy), samo zapłon.

60. Wymagania stawiane optymalnemu płaszczowi chłodzącemu kadłub:

- dobre (równomierne) chłodzenie silnika a szczególnie jego części najbardziej obciążonej cieplnie

- skrócenie czasu rozgrzewania silnika (czyli mała objętość płaszcza)

- łatwa technologia wykonania

- poprawa sztywności kadłuba

- jak najmniejsza pojemność i gabaryty

- możliwość całkowitego spuszczenia cieczy chłodzącej z płaszcza

61. Zadanie i budowa zaworowego układu rozrządu:

- zaworów

- sprężyn zaworowych

- popychaczy

- dźwigienek zaworowych

- wałków rozrządu

Do zadań należy sterowanie dolotem świeżej mieszanki lub powietrza do cylindra i wylotem spalin.

62. Rodzaje gaźnikowych układów zasilania:

- otwartego: klasyczne, CD, mieszane

- zamkniętego: elektroniczne

63. Skład zespołu paliwowego systemu wtryskowego silników ZI:

- blok sterujący

- zespoły związane z zasilaniem silnika paliwem (zbiornik, pompa paliwowa, regulator ciśnienia, wtryskiwacze)

- urządzenia do pomiaru ilości dostarczanego do cylindrów powietrza

- urządzenia regulacji silnika na biegu jałowym (zawory)

- czujniki pomiarowe (temp. prędkość obrotowa wału, sonda lambda itp.)

- zespoły wykonawcze (zawory sterujące)

- pozostałe urządzenia

64. Zasada czujników Indukcyjnych I Halla:

Czujniki indukcyjne i czujnik Halla mają za zadanie pomiar prędkości obrotowej silnika i przełożeń charakterystycznych wału. Układy składają się ze znaczników na układzie na obwodzie koła podziałowego na wale korbowym lub na wieńcu koła zamachowego i zamocowanego na stałe czujnika. Czujnik składa się z magnesu trwałego i rdzenia ferromagnetycznego z nawiniętą cewką napięciową w której przy każdej zmianie strumienia magnetycznego powstaje napięcie.

65. Wymagania stawiane współczesnym komorom spalania silników ZI:

Komora spalania silnika ZI powinna umożliwić prawidłowe spalanie paliwa przy jak najwyższym stopniu sprężania. Ostateczny kształt komory spalania jest dobierany doświadczalnie i jest wynikiem kompromisu pod wzgl. następujących wymagań:

- zapewnienie prawidłowego przebiegu spalania

- umożliwienie spalania jak najuboższej mieszanki

- zwartość komory w celu zmniejszenia strat chłodzenia

- umożliwienie uzyskania dużej wartości współczynnika napełniania cylindra

- zachowanie wysokiej sprawności procesu spalania

- prostota konstrukcji

66. Budowa i działanie sondy lambda:

Sonda lambda służy do określania składu mieszanki paliwowo-powietrznej na podstawie zawartego w

spalinach tlenu.

Sonda lambda składa się z:

67. Rodzaje czujników ciśnienia i temperatury:

a). Czujniki temperatury:

- czujnik temperatury powietrza

- czujnik temperatury cieczy chłodzącej

- czujnik temperatury paliwa

b). Czujniki ciśnienia:

- czujnik podciśnienia w kolektorze ssącym

- czujnik ciśnienia atmosferycznego

- piezokwarcowe czujniki elektryczne do pomiaru ciśnienia spalania. Podział wg typu elementu sprężystego oraz jego zabudowy:

- manometry sprężynowe

- manometry membranowe

- manometry mieszkowe

68. Rodzaje zaworów stosowanych we wtryskowych systemach zasilania silników ZI:

- zawór magnetyczny wentylacji zbiornika paliwa

- zawór mechaniczny lub podciśnieniowy recyrkulacji spalin

- zawór PCV - wentylacji skrzyni korbowej

- zawór Thermac - powietrza dolotowego w zależności od temperatury powietrza i ciśnienia otoczenia

- zawory magnetyczne układu rezonansowego dolotu

- zawór powietrza dopalającego do kolektora dolotowego

69. Cel stosowania zaworu w zbiorniku z C aktywnym i EGR.

Zawór EGR stosowany jest przy niskich obciążeniach silnika w celu obniżenia zawartości w spalinach N0x.

Zawór magnetyczny wentylacji zbiornika z C aktywnym stosowany jest w celu zapobieżenia wydzielania się par paliwa ze zbiornika paliwa po zatrzymaniu silnika. W tym okresie pary paliwa wychwytuje filtr z węglem aktywnym. Po uruchomieniu silnika i jego rozgrzaniu się pary z filtra są wypuszczane przez zawór do kolektora dolotu.

70. Rodzaje układów dolotowych zwiększających stopień napełniania cylindrów.

- zawory rezonansowe kolektora dolotowego

- zawory sterowane, które przy pewnych prędkościach obrotowych silnika ZI i ZS zmieniają długość i objętość kanałów dolotowych tak, aby przy niskich obrotach uzyskać max moment silnika a przy wysokich obrotach max moc

- sprężarka napędzana mechanicznie

- turbosprężarka

- doładowanie mieszane

71. Rodzaje katalitycznych dopalaczy spalin:

- jednotorowy utleniający

---