tech art1


TECHNIKI MALARSKIE

Światłem potocznie nazywa się widzialną część promieniowania elektromagnetycznego, czyli promieniowanie widzialne odbierane przez siatkówkę oka ludzkiego np. światłocień.

W nauce pojęcie światła jest jednak szersze, gdyż w praktyce nie tylko fale widzialne, ale sąsiednie zakresy, czyli ultrafiolet i podczerwień

Nauka zajmująca się badaniem światła to optyka. Współczesna optyka, zgodnie z dualizmem korpuskularno-falowym, postrzega światło jednocześnie jako falę poprzeczną oraz jako strumień cząstek nazywanych fotonami.

KOLOR - pojęcie z zakresu optyki, właściwość materii, która odbija promieniowanie magnetyczne widzialne od nadfioletu do podczerwieni

Właściwość odbijania promieni świetlnych, fale świetne, które odbieramy

Teoria koloru - interdyscyplinarny dział wiedzy zajmujący się powstawaniem u człowieka wrażeń barwnych, oraz teoretycznymi i praktycznymi aspektami czynników zewnętrznych biorących udział w procesie powstawania tych wrażeń. Teorię koloru można również nazywać teorią barwy, jednak w praktyce zwykło używać się pierwszego terminu.

Zajmując się teorią koloru należy uwzględnić następujące rzeczy:

1. Terminy kolor i barwa są w języku polskim synonimami

Kolor pochodzi z łaciny - color, a barwa, jako przetworzenie słowa farba, występuje w podobnie brzmiących słowach w językach naszych sąsiadów. Aczkolwiek np. w poligrafii upowszechnia się rozróżnienie na barwę (to konkretne wrażenie wzrokowe) i kolor (np. farba o określonym kolorze, która po nałożeniu na różne podłoża może dać efekt widzenia różnej barwy). Także w malarstwie używa się rozróżnienia pojęciowego: kolor jest cechą "materii" farby, także wtedy, gdy jest ona już położona na obrazie, barwa zaś jest rozumiana jako zjawisko psychofizyczne związane ze zdolnością do widzenia.

2. Kolor (barwa) jako wrażenie psychiczne

Widzenie kolorów to wyłącznie subiektywne wrażenie psychiczne powstające w mózgu człowieka (a także części zwierząt). W fizyce mamy jedynie do czynienia z pewnym zakresem promieniowania elektromagnetycznego, które do odbiorcy dociera najczęściej w postaci mieszaniny fal o różnych częstotliwościach. W szczególności - ten sam kolor obserwator może odczuwać poprzez odbiór wielu różnych kombinacji ilościowych fal o różnych częstotliwościach, i odwrotnie: ta sama mieszanina fal może u obserwatora wywołać odmienne wrażenia kolorystyczne w zależności od wielu czynników dodatkowych, takich jak np.: rodzaj oświetlenia czy obecność innych kolorów w polu widzenia.

3. Barwa jako wielkość mierzalna

Konkretną barwę można zmierzyć w zastanych warunkach za pomocą odpowiednich urządzeń (np. spektrofotometrem) i przedstawić w postaci liczbowej umieszczając ją w określonej przestrzeni barw. Żaden pomiar nie jest jednak w stanie oddać subiektywnego odczucia barwy przez oko ludzkie.

Barwa - wrażenie psychiczne wywoływane w mózgu człowieka (i zwierząt), gdy oko odbiera promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu światła, a pisząc dokładniej, z widzialnej części fal świetlnych. Główny wpływ na to wrażenie ma skład widmowy promieniowania świetlnego, w drugiej kolejności ilość energii świetlnej, jednak niebagatelny udział w odbiorze danej barwy ma również obecność innych barw w polu widzenia obserwatora, oraz jego cechy osobnicze, jak zdrowie, samopoczucie, nastrój, a nawet doświadczenie i wiedza w posługiwaniu się zmysłem wzroku.

W szerszym znaczeniu barwa jest całościowym pojęciem dotyczącym odbioru opisywanych wrażeń, w węższym zaś jest jakościowym określeniem odbieranego światła zwanym walorem barwy (czyli porównaniem do najbliższej wrażeniowo barwy prostej), a wtórują temu pojęcia jasności barwy (czyli udziałowi ilości światła pochodzącego z danej barwy w stosunku do ogółu bieżących warunków oświetleniowych), oraz nasycenia barwy (czyli udziałowi achromatyczności w danej barwie).

Konkretne barwy określa się za pomocą przymiotników i rzeczowników biorących często źródło w słowie określającym popularny obiekt o danej barwie (zobacz: lista kolorów w języku polskim).

Barwy można podzielić na:

BARWNIKI - mogą rozpuszczać się w spoiwie, w odróżnieniu od pigmentów.

Barwnik - jest substancją przepuszczającą światło i zabarwiającą sobą ośrodek, w którym jest rozpuszczona lub stopiona. Może również reagować z tym ośrodkiem. W odróżnieniu od pigmentów, wśród barwników występuje również wiele substancji organicznych.

Substancje barwiące - substancje nadające barwę innej substancji pozbawionej barwy (przezroczystej, białej lub szarej), lub też zmieniające barwę substancji posiadającej już jakąś barwę. Można je podzielić na pigmenty, laki i barwniki. Pigmenty są nierozpuszczalnymi kryształami wymagającymi procesu dyspersji w celu ich użycia do barwienia substancji. Barwniki są substancjami rozpuszczalnymi. Barwniki są łatwe w użyciu niemniej jednak ich odporności są mniejsze od pigmentów. Barwniki są transparentne, pigmenty są różne - część jest kryjąca, część transparentna.

PIGMENTY - farby sproszkowane, nie rozpuszczają się w spoiwie, powstają z barwideł

NIEORGANICZNE

ORGANICZNE

METALICZNE

TECHNIKI MALARSKIE DZIELĄ SIĘ ZE WZGLĘDU NA:

SPOIWO - tworzą z barwnikami i pigmentami zawiesiny, dzięki właściwością łączącym pigmenty trzymają się podłoża

Spoiwo - to substancja składająca się z części stałej lub płynnej posiadającej zdolność tworzenia błony oraz rozpuszczalnika, w której jest ona rozpuszczona lub występuje w formie zawiesiny. Najstarszymi spoiwami malarskimi były naturalne emulsje roślinne - żółtko kurzego jaja, sok z młodych pędów figowych, roztwór kazeiny, roztwory klejów glutynowych. W technice enkaustycznej stosowano jako spoiwo zmydlony lub roztopiony wosk pszczeli. Od końca XV w. zyskuje popularność technika olejna stosująca jako spoiwo olej roślinny,głównie lniany, rzadziej orzechowy, makowy, konopny. Technika opiera się na zdolności niektórych olejów do sieciowania pod wpływem światła i powietrza.

Spoiwa obecnie najczęściej występujące w farbach, lakierach i innych wyrobach malarskich i pokrewnych to emulsje polimerów w wodzie lub rozpuszczalnikach organicznych. Substancja błonotwórcza po odparowaniu rozpuszczalników lub na skutek reakcji sieciowania żywic tworzy razem z pigmentami na powierzchni powłokę malarską. Spoiwo decyduje o wielu własnościach tej powłoki m.in. jej połyskowi, odporności na ścieranie, zmywalności odporności na czynniki atmosferyczne.

Klej to materiał, dzięki któremu można bez obróbki mechanicznej trwale połączyć ze sobą różne powierzchnie. Kleje są zaliczane do materiałów czynnych powierzchniowo (podobnie jak farby, lakiery i detergenty), których cechą charakterystyczną jest zwiększanie adhezji.

Żywica - substancja zwarta w niektórych roślinach, najczęściej w drzewach, szczególnie iglastych. Służy do zabezpieczania miejsc będących ranami drzewa. Żywica ma analogiczne znaczenie, co płytki krwi w ciele kręgowców. Barwa żywicy zależna jest od gatunku drzewa, z którego została pozyskana (od białej, przezroczystej do szarej).

OD CZEGO ZALEŻY SIŁA KRYCIA PIGMENTU:

Pigmenty ciężkie (o dużym ciężarze właściwym) nadają duża siłę krycia)

Pigmenty źle utarte lub zanieczyszczone - mała siłę krycia

STRUKTURA pigmentu zależy od wielkości cząstek

Drobne - mniejszy współczynniki załamania światła

Gruboziarniste(duże-cząstki) duży współczynnik załamania

AKWARELE - miałki pigment, warstwa barwna, cienka, przeźroczysta

LAWOWANIE - farba rozcieńczona woda (przeźroczysta warstwa)

WASERUNEK - przejrzysta warstwa farby

Lawowanie w akwareli

TEPMERA I TECHNIKA OLEJNA - pigment musi być bardziej grubo-ziarnisty

OLEJNA - średnio-ziarnisty

FRESK - grubo-ziarnisty

IL PASTE - PASTOZA - grube pociągnięcia pędzla

TEKSTURA - twardość cząstek bez względu na wielkość

Zasadnicze znaczenie w technice pasteli

PIGMENTY: B I E L

Barwa - najjaśniejsza z barw. Jest to zrównoważona mieszanina barw prostych, która jest odbierana przez człowieka jako najjaśniejsza w otoczeniu odmiana szarości.

Tlenek cynku, otrzymywana przez żarzenie cynku, wprowadzeni powietrza

1776-wynaleziona przez Courtois

1854 - wprowadzona przez firmę Winstor&Newton

Właściwości:

schnie powoli, kryje miernie, drobno-ziarnistą strukturę, średnio-twarda tekstura, może być używana do wszystkich technik, oprócz akwareli, bo staje się ziarnista i twardnieje

Nakładana prosto z pędzla Z kredą i klejem daje dobre grunty chude i chłonne

tlenek tytanu(IV), TiO2, otrzymywana z minerałów; występujące w przyrodzie - tetragonalny rutyl i anataz, powstaje z minerałów (ilmenit, anataz, rutyl)

Odkryta XIX/XXw., wprowadzona na pocz. XXw.

Właściwości zależą od minerału

Anataz - 1 poł. XX w. niska siła krycia, nietrwała

Rutyl - drobno-ziarnista o średniej (dobrej) sile krycia

Jako barwnik nie występuje bez wypełniacza ma szare zabarwienie, jako biel występuje z domieszką cynowej

Bardzo trudno rozpuszczalna w wodzie i odporna na odczynniki chemiczne.

Stosowana jako najcenniejsza biała farba (zwykle zmieszana z bielą barową lub siarczanem wapnia). Używana przy produkcji emalii, ceramiki, kosmetyce, do matowienia sztucznego jedwabiu, wyrobu białej gumy.

Biel barowa, biel barytowa - techniczna nazwa rozdrobnionego siarczanu baru, BaSO4.Stosowana jako odporna na odczynniki chemiczne farba wodna lub olejna.

Dwutlenkiem węgla na ołów

Znana od Starożytności, do XIXw. jedyna o takiej sile krycia

W postaci proszku - trująca

W ciemności żółknie, w światłe - bieleje Siarkowodór - czernieje Fresk - brunatnieje

Nie można jej mieszać z farbami zawierającymi siarkę, olejnej woskowej żywicznej

Pławiona (mieszanie w wodzie) - zanieczyszczenia opadają

Rozpuszcza się w kwasach

miękka tekstura, nieodpowiednia do spoiw olejnych

w wodnych - dobrze kryje

służy do sporządzania zapraw malarskich z klejem, z amoniakiem do czyszczenia metalu, z olejem kit szklarski

Ż Ó Ł Ć

CdS - siarczek kadmu, w zależności od ilości składników - różne odcienie(żółta, ceglastoczerwona, pomarańczowy, brunatno-czerwony, czerwonawy)

1817 - odkryta

Właściwości:

siła krycia jasnych odcieni, mniejsza od ciemnych

może być używana we wszystkich technikach organicznych, najlepiej sprawdza się w technikach freskowej, kazeinowej

Ugier - pigment mineralny, należący do ochr. Barwa zróżnicowana od żółtej do złocisto-brunatnej, ugier stosowany jest głównie do wyrobu farb olejnych i wodnych klejowych. Słowo zapożyczone z języka niemieckiego (niem. Ocker - ochra).

Minerał otrzymywany przez mielenie/trawienie, znany od czasów prehistorycznych

Używana we wszystkich technikach,

- naturalny, nieorganiczny pigment o barwie od żółtej do brązowej. Powstaje przez zmieszanie glinokrzemianów i substancji barwnych, głównie tlenków żelaza. Ilość i rozdrobnienie tlenków wpływa na uzyskaną barwę

- Ochry powstają w strefie wietrzenia swych "macierzystych" minerałów. Stąd, można wyróżnić: ochrę żelazistą, żółtą ochrę antymonową, kremowo-żółtą ochrę bizmutową, czarną ochrę molibdenową, cytrynowo-żółtą ochrę uranową. Obok metali, które mogą występować w postaci różnych związków chemicznych

- Kolor i odcień ochr może być z powodzeniem modyfikowany przez obróbkę termiczną. W wyniku podgrzewania żółtej ochry do 200 stopni Celsjusza następuje zmiana jej koloru w kierunku pomarańczowo-czerwonym. Stosowanie wyższych temperatur pozwala uzyskać ciemniejsze odcienie, aż do ciemnowiśniowego i ciemnobrunatnego.

Im więcej kwasu krzemowego - bardziej przeźroczysta

A im większa zawartość tlenku żelazowego - mniejsza przeźroczystość

Więcej glinki9tłuste) kryjące lepiej

Chude(więcej węglanu wapnia)-gorzej kryje do techniki klejowej lub wapiennej

Najlepsze ugry - Fr.

Zastępuje się je dziś tlenkami żelaza

połączenie tlenków ołowiu i antymonu

Różne odcienie od jasnego do ciemnych żółci

Babilonia - 3.000pne - Barwnik podszkliwny

XIIw Persja, XV - Italia (za Cheniniego)

Silnie trująca(lepsze do spoiwa olejnego niż do akwareli, tempery) drobno z arnisty, duża siła krycia, ciemnieje pod wpływem siarkowodoru (nie można mieszać z pigmentami zawierającymi związki siarki)

Żółty minerał, trójsiarczek arsenu - trujący, występuje w naturze

Syntetycznie - wyprażanie siarki z arszenikiem

Znany od Starożytności

Z olejem szarzeje, na tynku czernieje

Stosowany jako środek przeciwgnilny, do spoiw białkowych

W XIXw. Wyparty przez związki chromowe

REALGAR (SANDARAK) - ARYSTOTELES

ARSENIKA - TEOFRAS IIIW.

Pomarańczowo-czerwony minerał, dwusiarczek arsenu, występuje w naturze

Trujący, słabo kryje, jaśnieje na świetle

Znany od Starożytności, w średniowieczu do spoiw, w XIXw. wycofany

ŻÓŁCIEŃ OŁOWIOWA

Stopienie ołowiu na powietrzu w temp. 8000C]

Szybkie studzenie - GLEJTA SREBRNA

Barwa żółta powolne - złota (odcień złotawy czerwono-żółty)

Znany od Starożytności, w średniowieczu - freski

znaczna siła krycia, miękka tekstura, odporna na światło, wrażliwa na kwasy

Emulsja rozpuszczająca się w alkoholu, trująca, płowieje na świetle, w akwareli, w spoiwach olejnych i olej - trwała

XVI/XVIIw. Przez malarzy Flamandzkich

Po laserunku w po-złotnictwie imitowała złota folie

Naturalny żółto-czerwony z szafranu

Znanu w Xv. Bizancjum do Europy sprowadzony przez Arabów

Rozpuszcza się w tłuszczach, olejach, żywicach, wrażliwy na światło, w malarstwie książkowym do złotych laserunków

ZIELEŃ

Od XIX w., znaczna siła krycia, nieodporny na światło, ciemnieje, często w olejnej akwarelowej, klejowej

Ograniczona zdolność mieszania z innymi pigmentami

Tlenek chromu

Od kon. XIX w. najbardziej wartościowa może być używana we wszystkich technikach i ceramice, miękka tekstura, odporna na światło i czynniki zewnętrzne, średnia siła krycia

arseno octan miedziowy

duża siła krycia, miękka tekstura, odporna na światło, wrażliwa na siarkę, z wodorem trująca

teraz zastępuje się ja związkami kwaśnymi

1850 Penetier, od poł. XIXw. Używana we wszystkich technikach i ceramice, odporna na światło i czynniki zewnętrzne(atmosferyczne)

wartościowa

Zmielenie malachitu Najstarszy zielony pigment, trująca odporna na światło i zasady, wrażliwa na kwasy, twarda tekstura, średnia siła krycia, do tempery i gwaszu, najlepsza w średniowieczu do fresku al. secco

Odcienie ziemia Veronejska - najpiękniejszy odcień od czasów staro-egipskich

Trwała we wszystkich technikach, twarda tekstura, mała siła krycia, w spoiwie olejnym, odporna na światło, słabe kwasy i zasady

Po wyprawieniu brązowieje

Używana jako zaprawa

Szarłaru - lub po strąceniu ałunem,

w średniowieczu - malarstwo książkowe

XVIIw. Flamandzkie, holenderskie - laserunek

nieodporna na światło

Zasadowy octan miedziowy w kolorze błękitno-zielonym

Związki kwaśne działające na miedzi

Trująca i nietrwała (cienie pod wpływem siarkowodoru

w średniowieczu - iluminacje, malarstwo tablicowe

do sztucznej patyny i zielonych laserunków

NIEBIESKIE

Peligota-cyniak

1805 - odkryta

1860 - Romay&co.

Domieszki gipsu i kwasu

Trwała, kryjąca we wszystkich technikach, może być łączony ze wszystkimi pigmentami

Miękka tekstura

1704 - odkryta, Berlin

we wszystkich technikach o spoiwach organicznych, odporne na działanie światła, rozkładają się pod wpływem zasad, nie mogą być używane do fresków, kazeinowej,

Miękka tekstura, duża siła krycia, drobno-ziarnisty

Najlepsze - akwarela, tempera gwasz

Glino krzemian-sodowy, lapis lazuli - rozdrabnianie

Znana w Egipcie

odporna na działanie światła, do tempery i gwaszu (mniej do olejnych) mniejszy współczynnik załamywania światła

1820-wyprodukowano

odporna na działanie światła, kwasy, wilgoć, może być stosowana we wszystkich technikach

(czerwona, fioletowa, zielona - sztuczna)

Znana w Egipcie,

Od 1848 - sztuczna INDYGOTYNA

Słabo kryje, jaśnieje na świetle, odpowiedni do spoiw wodnych, emulsyjnych, w olejnych średnio-trwały

miękka tekstura, mała siła krycia, duża trwałość na świetle, odporny na kwasy, może być stosowany we wszystkich technikach, olej, akwarela

Przez sparzenie 1. z najtrwalszych sztucznie sporządzanych pigmentów

Krystaliczna struktura, twarda tekstura, średnia siła krycia, odporna na światło i kwasy, zasady, nieodporna na spoiwa temperowe, gwaszowe

Lepszy do fresku niż oleju

Nie wytwarzany obecnie

Naturalnie z rud miedzi

Od Vw.pne, od średniowiecza - syntetyczny - działanie octem na miedź w obecności dwutlenku węgla i tlenu

Syntetyczny - mniej trwały (zieleniał)

Najczęsciej stosowany- błękit Od XV do XVIIw. Wszechstronnie XVI - SMALTA, XVIII - BŁĘKIT PRUSKI

drobno-ziarnista struktura, twarda tekstura, mierna siła krycia, odporna na kwasy i zasady, do spoiwa temperowych

W Europie w malarstwie od XVw.

Słabo kryje, szarzeje pod wpływem wilgoci

CZERWIEŃ

Barwa czerwona jest addytywną barwą podstawową. "kolor kolorów",

Czerwień, najgorętsza ze wszystkich barw, od najdawniejszych czasów była kolorem życia i skrajnych uczuć.

1972 - odkryta

wiele odcieni (pomarańcz-czerwień) proporcje składników

stosowany we wszystkich technikach, czynniki zewnętrzne - blednieje, z farbami miedziowymi - ciemnieje

dobrze kryje, miękka tekstura

1924 - odkryty

w technikach o spoiwach organicznych (od czerwonego do purpury)

FIOLET

1859

arsenian drogi trujący

fosforan

trwały we wszystkich technikach, odporne na działanie światła, nadaje się do użycia jako farba laserunkowa z klejem lub werniksem, gumy

Starożytna Asyria, Egipt

W odcieniach od jasno... do ciemno-czerwonych

Znaczna siła barwienia i krycia, trwały pod bezpośrednim działaniem światła słonecznego

Nie można go łączyć z pigmentami zawierają związki miedzi i ołowiu

Raczej w spoiwach wodnych i emulsyjnych

Wypierany przez róż kadmowy(nieczuły na światło)

tlenek żelaza

znana od dawna

otrzymywana z HEMATYTU (rudy żelaza)

dziś sztucznie(prażenie soli żelazowych)

NATURALNE - (zawartości żelaza)

SYNTETYCZNE

Najtrwalsze farby w odcieniach czerwonych, odporne na światło i czynniki zewnętrzne (atmosferyczne), dobrze kryją miałka struktura, średnia tekstura, we wszystkich technikach, barwienie tynków i cementów

Krzemo glinian, zawiera różne procenty tlenków żelazowych, manganowych i in.

Różne barwy (białe, żółte, brunatne) do złocenia - podkład (szlifowanie) kity malarskie

Jeden z najstarszych sztucznie sporządzanych, starożytność(ogrzewanie glejtu do 4200C)

Silnie trująca w postaci pyłu, jasnoczerwony, żywy kolor, duża siła krycia, miękka, nietrwała nieodporna na światło, siarkowodór - ciemnieje

Wymaga izolacji, werniksu lub laserunku

Nadaje się do malarstwa ściennego, zastosowanie-olejne i akwarelowe

Średniowiecze - malowanie w księgach (inicjałów, bordiów, tytułów)

Znakomity izolator żelaza przed korozją

Wysuszone gotowało się barwnik wytrącało za pomocą ałunu - kwas karminowy

Znany w XVIw. nieodporny na światło, używany do akwareli i laserunków w technice olejnej

Obecnie zastępowany

Starożytny Egipt, najważniejszy i najcenniejszy barwnik antyczny

W Bizancjum - atramenty, malarstwo książkowe

Trwała, odporna na kwasy, zasady, nierozpuszczalny w większości rozpuszczalników organicznych

Droga, wyparta w średniowieczu

Obecnie uzyskiwana syntetycznie

trująca, wrażliwa na działanie światła, w handlu występuje w postaci rozpuszczalnych kulek (alkohol, rozpuszczalnikach organicznych) i balsamicznych

Po laserunku, do rozcierania instrumentów drewnianych - werniks skrzypcowy

Starożytny Egipt

Purpuryna nieodporna na światło (nie nadaje się do wapiennej, kolein i krzemu) Farba laserunkowa: olej

C E R Ń

Drobno-ziarnisty, bezpostaciowy węgiel pozbawiony zanieczyszczeń - czysta postać, mineralnych, znaczna siła krycia i barwienia do wszystkich technik.

tusz z tej sadzy używany w Egipcie do pisania na papirusach ze spoiwem organicznym

Chińczycy ze spoiwem pochodzenia zwierzęcego - tusz chiński

Zwęglenie bez dostępu powietrza różnych odpadków roślin

[XVIw. - Hiszpania, z odpadków korka]

Miękka tekstura, dobra siła barwienia, średnia siła krycia

do wszystkich technik(najlepsza do wodnych)

spowalnia proces schnięcia oleju

służy też do sporządzania tuszów

B R Ą Z

barwa tworzona przez zmieszanie mało intensywnych barwników: czerwonego z zielonym, pomarańczowego z niebieskim lub żółtego z fioletem. Kiedy brakuje kontrastu z innymi barwami, może być postrzegany jako pomarańczowy lub czerwony.

Zmielenie na mokro sadzy z silnie żywicznego drewna (BUKOWEGO)

Znany od XVw. Barwą i składem zbliżony do asfaltu (od brązu do czerni) Używany głównie w rysunku i akwareli

Z wydzieliny mątwy żyjącej w M.Śródziemnym

Zawiera sól magnezowo-wapniowa

Starożytny Egipt od IV dyn.

odporna na światło i czynniki zewnętrzne(atmosferyczne), używana do techniki akwareli wyrobu tuszów

laserunki ze spoiwami organicznymi

barwniki zastępcze pochodzenia smołowcowego (dziś)

krzemionka, tleni żelaza i manganu

skład nadaje zabarwienie -> odcienie brązu, żółtawy, czerwonawy, zielonkawy, po wypaleniu ciemnieje

najlepsze z Cypru i Sycylii

znana od starożytności

Właściwości:

niejednorodna struktura, twarda tekstura, średnia siła krycia, trwała, może być łączona ze wszystkimi pigmentami i używana we wszystkich technikach

Znany w średniowieczu

Małe za stosowanie (zawiera asfalt, źle wpływa na trwałość0, nieodporny na światło, gównie używany do laserunków olejnych)

PALONA (Ciemniejsza) - trwalsza, znana od starożytności, do wszystkich technik, pigment pół-przeźroczysty (laserunki) tony jasne i ciemne (najtrwalsze)

Techniki rysunkowe

P a p i r u s - Materiał piśmienniczy, był przez ponad 3 000 lat panującym materiałem piśmiennym (Egipt)

Roślina - cibora papirusowa, delta Nilu

Trójkątna łodyga trzciny papirusowej,

wyrastającej do 4,5 m wys. (w dolnej części grubość męskiego ramienia)

Włóknisty rdzeń tej cz. rozdzielano igłą na jak najszersze i najcieńsze paski. Układano je wzdłuż długości, jeden obok drugiego, na desce, następnie przykrywano warstwą poprzecznie ułożonych krótszych pasków...

  1. pionowo

  2. poziomo

dalej polewano wodą (z Nilu) i ubijano płaskim kamieniem. Lepki sok wyciskany w ten sposób z trzciny sklejał obie warstwy w jedną "kartę", która po wysuszeniu na słońcu wymagała tylko wygładzenia - kością słoniową i była gotowa do zapisywania.

arkusze sklejano, by nie rozwarstwiał się, klej(mąka, woda, ocet)

potem to wygładzano muszlą lub kością słoniową,

fragm. sklejano w zwoje, potem cięty na arkusze (1. zwój ->ok. 20.arkusze)

pisano po 1. str.-> poziomej, lepiej nakładano text.

Zwykle 20 takich "kart" 12-37 cm szer. sklejonych ze sobą i zwiniętych tworzyło zwój. Zapisywano go z reguły tylko po wewnętrznej stronie, w której włókna biegły równolegle do długości zwoju. .-> poziomej

Text - kolumny, każdy oddzielnie

od IVw. pne - dokumenty w kancelariach € , do poł XIw. kancelaria pap.

P e r g a m i n

Pergamon - Azja Mniejsza, tam ulepszono produkcje

Tj. ze skór zwierzęcych - lepsza jakość

- jest to materiał pisarski, wyrabiany ze skóry zwierzęcej, a jego historia przypomina trochę bajkę o Kopciuszku:
...przez wiele setek lat przed naszą erą, kiedy uznanym panującym materiałem piśmiennym był drogi papirus, pisano także na znacznie tańszej skórze, oczyszczonej z sierści, zmiękczonej w wapiennej wodzie i wysuszonej na drewnianych ramach. Starożytni Grecy uważali pisanie na skórze za dowód zacofania i barbarzyństwa. Jednak na przełomie III i II w. p. n. e. udoskonalono wyprawianie skóry do pisania: w czasie, kiedy schła, rozpięta na ramach, skrobano ją ciężkim nożem, gładzono kamieniem tak długo, aż stawała się cienka i gładka, a na koniec bielono ją kredą. W rezultacie zdejmowano z ram arkusz miękki, elastyczny, biały i cienki jak bibułka (jeśli takie było zamówienie), a przy tym bardzo trwały i nadający się do obustronnego zapisania. Legenda wiąże powstanie takiego właśnie materiału pisarskiego z miastem Pergamon w Azji Mniejszej, od którego nie wątpliwie wziął nazwę - nie od razy zresztą, bo aż do początków IV w. n. ery nazywano go nadal "skórą".
Pergamin zaczął konkurować skutecznie z papirusem w II w. n. e. i zwyciężył go ostatecznie, kiedy to postać książki przybrała nową formę - czyli zwój został zastąpiony kodeksem.

II/IIIw. - rozpowszechniony

ok. V w. ne. - propagowany

śladowo - Mezopotamia z III/IIw.pne, potem popularny na Bliskim Wschodzie

XIVw. wyparty przez papier

XIVw. w Polsce wyrób pergaminu

Używano do tego skóry owiec, baranów, kozy, cieląt - hodowlane

A też psy, wilki, osły

Różne klimaty - nie sprowadzana, bo hodowlane zwierzęta, więcej surowca

S k ó r a - usuwano z niej sierść (zeskrobywano) i in. zanieczyszczeń

Maczana w roztworze wody wapiennej, preparowana

Wysuszana i naprężana na desce

Wygładzana

Od poł. XIIw. Gatunki

Oszczędność materiału: używane powtórnie po zeskrobaniu

WELIN - b. cienki miękki, wielostronne księgi (do Modlitewników, Biblii)

ze skór płodów jagnięcych lub świeżo ur. cieląt

pod-obrazie - pergamin, musiał być wyszlifowany,

odtłuszczony,

wygładzony,

polerowano i przed malowaniem rozciągano.

pow. pokrywano klejem - na to

tj. gumy roślinne, kleje

gotową kompozycję wycinano z marginesów.

Pergamin bardzo wrażliwy na wilgoć

Papier

Arkusz osadów powstałych w wyniku oddzielenia się warstwy rozdrobnionych włókien z zawiesiny wodnej na płaskim szablonie

Wynaleziony w Chinach ok. 1005r. ne.

Znany wcześniej, ale to metoda masowa

pocz-> tylko łyko rośliny miejscowe (Chiny) potem-> domieszka rozdrobnionych szat

751 - Arab przejęli metodę produkcji - wydobyli ją od jeńców, potem to się niesie po €

XIIw. - Hiszp.1.€ papiernie, potem Włochy i Francja

1150r. - Toledo (bo to od Arab)

XIIIw. Papier ryzunkowy, potem ulepszono produkcje (dzięki maszynom holendrom) - uprzemysłowienie i wzrost produkcji

Najlepsze lniane szaty! Gorsze - z konopi

Nowy zawód - zbieracz szat do produkcji papieru i usuwał zanieczyszczenia

Wzmocnienie papieru - roztwory kleju (o mniejszej lub większej gęstości)

Papier czerpany - rozdrobnione w roztworze wodnym, na czerpaku odsączony,

Czerpak - gęste sito, druciane, okute drewnianą ramą

Broda - brzeg papieru, z czerpaka nierówny - cieńszy od reszty arkusza

Faktura - odbicie sita - którym się czerpie

Filigram - znak wodny papieru, wplecienie dodatkowego drutu, tj. od XIVw.- do datacji

Odsączano od wody zdejmowano z

Przekładano filcem i przepuszczano przez prasę i zanurzano w roztworze kleju (lepiej lub słabiej przyklejano)

Ścier drzewny (celulozowy) - ok.1850 wchodzi w użycie

gorszej jakości, klasy, mniejsza trwałość

Format arkusza

A - liczba

A0 - pocz. kolejna cyfra oznacza ile razy złożone

Standardowe rozmiar/ wymiary, pocz. Niem. (1922) - Dieen)

Fr.XVIII/XIXw. normowały się poza Anglią

Gramatura papieru - masa 1.m2 A wyrażony w g 100g-> 0,1 mm (20% dokładności)

Kruchość papieru )różne)

Przy grafice - od 300g/ m2

BISZERY (BISZORY)

Np. długie gęsie pióro, miękkie pędzle 9z włosia wiewiórki) grzyb (huba), żarwia

XVIII - skóra, zamsz, flanela, papier (zwijany na mokro, wycięty i naostrzony)

1.poł XIXw. - gąbczasty, bzu czarnego, łodygi słonecznika

gałki ulepione z chleba

1965 - z gumy polichlorku winylu (PCV)

F i k s a t y w a

ficsum (łac.)- umocnić, przytwierdzić, służy do utrwalania rysunku, pasteli...

To do większych formatów

Ubite białko jaja (rozcieńczone woda)

Mleko też utwardza

Roztwór szelaku, paniaforium

Rozpylacz ręczny - ok.0,5m od rysunku

Aż do momentu, gdy nie będzie brudzić

Węgiel drzewny - długie pałki

Od starożytności, najprostszy łatwy do nabycia - sucha destylacja bez powietrza (ok. 4000C)

Tani i łatwy

Ze wszystkich gatunków drzew (np. lipa, leszczyna, wierzba, brzoza, śliwa, bukszpan)

Drewno - głęboko-ciemna barwa, łatwo usuwany

śr. 3-4 mm, z cienkich gałązek W starożyt. gałązkę oblepiano gliną i wrzucano do ognia

śr. 3-6mm

pow. nieco szorstka, aby

do rys. i szkiców, do podmalowywania obrazów

rys. pokrywano pędzlem atramentu - resztki usuwano

XVw. Chiny - rysunek przed wprowadzeniem kartonów

dawniej na drewnie zaprawach wapiennych

stosowany do rys. na drewnie, papierze

i wzmacniane ołówkiem srebrnym, atramentem lub farbą przed fiksatywami

koń. XVw. - fiksatywy

2.połXVw. - oddzielnie jako rysunek

XVIw. Artyści szkoły Weneckiej - np. A.Dürer (bo podróżował do Włoch)

2.połXVIw - dodawano sangwiny i kredy, stosowano kolorowy papier lub na kolorowej zaprawie (czerwona, żółta, niebieska)

od XVI - XVIIw. - Niderlandy, łączone z kreda i piórkiem(atrament/tusz)

XVI - rysunki studyjne do końca XVIIw.

XVIIw. - zanika do poł. XIXw., moda na szybkie rysunki, szerokie cieniowanie

XIXw - powrót

Technika rysowania węglem - malowane z rozmachem

Końcem sztyftu lub całą powierzchnią

różne efekty walorowe (od nacisku, biszerami), łatwo usunąć partie zamalowane węglem, ale to nietrwały rysunek, węgiel łamliwy, sypki, fiksatywą trzeba utrwalić

węgiel drzewny - natłuszczony, węgiel namoczony w oleju (na 2-4 h), potem szybko znużony i owinięty w folie ogrzaną, (bez dostępu powietrza) by nie utlenił się - wtedy nie nadaje się do rysunku, z duża ilością oleju potem traci odporność na ścieranie-plami papier, a nasączony olejem - bliższy pasteli tłustej - twardszy, po zaschnięciu nie rozciera się

długo przechowywany - tracił odporność na ścieranie

poł. XVIw. Włochy - Jacopo Tintoretto - właściwie Jacopo Robusti 1518-1594, malarz włoski, manierysta.

Jeden z głównych przedstawicieli szkoły weneckiej XVI w.

Bassano, właściwie da Ponte, wenecka rodzina malarzy z XVI i XVII w

Stosowany do rysunku - aktów, draperii

XVIIw. Rubens

Włochy i Niderlandy - apogeum popularności

XIX - zanika,

Podobrazie - miękki chłonny

Chciano zwiększyć trwałość zwykłego węgla

Kreska - o większym nasyceniu walorem

Wcześniej podstawowy, mniej znany grafit

Bardziej - złoto, srebro, miedź, ołów, żelazo, brąz (miedź z in. oprócz cynku), mosiądz, i in. stopy(np. ołów i cynk). Miękkie kreski - szaro-czarna barwa

Z czasem zmienia kolor - bo metal utlenia się

Dawni artyści wiedzieli o tym - stosowali najczęściej; srebrny i ołowiowy

Podstawa to odpowiednio przygotowany rysik:

Tj - nie mógł być zbyt ostry, by nie uszkodzić papieru

Znany i ceniony w Rzymie - tj starożytność

Średniowiecze - gł. Pergamin - zawerniksowany, do srebrnych - jasna zaprawa

Słabo przyklejony papier + zaprawa mączna

Koń. XIIw. - słabo przyklejony papier + na sucho mokrą kostna lub zaprawą

XIV/XV Włochy - do konturów, a cienie lamowali pędzlem

Niderlandy - 2.poł XVw.

XV i XVIw. - popularne w €

XVI/XVII - spada popular (choć jeszcze miniaturzyści), bo bardzo chętnie stosowali węgiel - silnie kontrastował, mocne kontury

XVIII - wraca moda (w rysunku)

XIX - prerafaelici - odwoływali się do renesansu

Podobrazie - kość słoniowa

Ołów - bezpośrednio na papier, wymaga zapraw

Papier lub pergamin - wygładzano pumeksem + potem szerokim pędzlem rozprowadzano

Tj. rzadkie ciasto klejowe/gumowe + spoiwo i wypełniacz (mąka kostna, biel ołowiowa)

XIV/XVw.- kilka warstw zaprawy XVI - bardzo cienka zaprawa od papieru

XV - podbarwiane (pigmentem) XVI - Florencja (zielone, potem in.)

Pigmenty: zielone ziemie, płn. żółte i białe - jaśniejsze

ugry, cynober, indygo

jakość w zależności od jakości składników / radzono przemyć letnią wodą - nadmiar spoiwa

Technika: wyrazista kreska, bardzo ostra kreska, cienka

mała rozpiętość skali barwnej

głębsze tony - przez nałożenie gęściej kresek

rysunek nie ściera się, trwały, dobrze się trzyma podłoża

a poprawki - przez wydrapanie papieru - to wymagało precyzji, dokładności, tj. do prac precyzyjnych - mały format

- pochodzi o ołowianego rysika, bo pocz. metalowe

z czasem z grafitu

poł XVIw. - małe kawałki w naturze, przycinano, wkładano w oprawki metalowe

1. poł XVII - mało znane

dopiero w 1664r. - kopalnie grafitu w Anglii (tam pierwsze odkryto)

Ang-> Fr. W 1668r., 4. rodz. Ołówków

Naturalny ołówek: miękki, kruchy, ścieralny

XVIIIw. - odpowiednio preparowano grafit

mielono + spoiwo (kalafornia, wosk)

i wykładano w oprawki

Ok. 1780r. - o rożnej twardości - to te bliższe nam

Potem zmieniają miękkość

XIXw. - w Polsce wytwórnia ołówków - Warszawa, Wilno

grafitowy rysik + oprawka z drewna

miękki i niełupliwy olcha, lipa, klon

Rożna twardość ołówków:

B - miękkie B0-B8

F i HB - średnie

H - twarde H0-H10

Podłoże - papier, różne rodzaje, b. ziarnisty - ciemniejsza kreska

Odpowiednio preparowano papier

Technika rysunkiem:

Kompozycje: - od ogółu - do szczegółu

Stosuje się gumkę

XIXw. szkic / ścierano

Poprawiano po śladach na kartce

sproszkowany grafit lub pędzel nadaje efektów światłocieniowych

stosuje się też fiksatywę

od brunatno ->po ciemno-szary, lepiej rozcierany niż węgiel

pocz.->sama

potem łączono z sangwiną

XVII-poł XIXw - od sztucznej czarnej kredy do b. naturalnej

Rodzaje pasteli+

Spoiwo(np. sadza)

Sztyfty:

Sztuczna od XVIw.

Z sadzy lampowej - głębsza barwa (b. ciemna)

Obecnie - 3 stopnie twardości

ciemno-brunatna-fiolet

stopień twardości - od zawartosci glinku

regulacja wg. dodania glinku

biała - warz z czarną i sangwiną

do zaznaczania białych elementów, rys. światło

kreda bolońska - gips

biała glinka - karolin, steatydu

znane od paleolitu (jako minerały)

Starożytny Egipt i Rzym

Na szeroką skalę - od 1480r. - wtedy wynaleziono fiksatywę!

Wcześniej jej nie znano, więc nie utrwalano

Włochy i Niemcy - szczególnie

Powszechnie w okresie renesansu

Potem XVIIIw.

Np

Rysunek Leonarda da Vinci

Studium twarzy Michał Anioł

Od XVI - barwione papiery, dzięki temu mogli nakładać biel

XVIw. - Borocci

Hubert Roger - sangwina, szkic węglem

Popularnie stosowane: łączenie w 1. rysunku kredy białej i czarnej i pasteli

Manière à trois uzagons

W XVIIIw. - ciemniejsze sangwiny

Fr. - w postaci proszku nanoszonego pędzlem

Potem popularność spadła

Np. - Aleksander Orłowski

Zaprawą: pumeks (mielony) łączone skrobią

Technika - jak węgiel - lepsze walory malarskie główne płaszczyzny, można uzyskać większe efekty

wygląd: kolorowe pałeczki - na sucho (bez tworzyw malarskich), spoiwo - w niewielkich ilościach

nie ma pocieni - nie będzie pękała warstwa

ale ytrata barwy - (mało spoiwa) jeśli nie będzie fiksatywą utrwalane

etymologia: pastele (Wł)

pasta - ciasto, z którego się je wyrabia

pastello - kolorowy ołówek - gotowa

  1. sztuczne z XVw.

Giovani Paulo Lomaci, Leonardo da Vinci, szkic Ostatniej Wieczerzy

Płn. Apeniny - XVIw. Niderlandy

Prace o niewielkiej skali barw, czarny kontur

Czerwienie z sangwiną, z cynobru, z ugrów

Podobrazia - czarne, szare, białe lub olorowy papier, rzadziej pergamin

1620 - szkoła rysowania pastali, Daniel i Peter, Niccola la Nioge

Rubens - z użyciem gipsu (wypełniacz), a wypełniacz - glinka; kaolin

Niderlandy i Fr.

Ang - biała glinka, kaolin

od XVIIIw. W powszechnym użyciu, samodzielna technika, ponadto kolory pastelowe,

potem to stosowali impresjoniści, bogata literatura

XIXw. upada (de Gare), głw. portrety, np Madam Pompadur - Aleksander Orłowski

Obecnie - też portrety

Wytwarzanie: farby - połączenie barwników i wypełniacza (kaolin, gips, tlenek glinku)

Do tego: te same barwniki, temperowe,

wypełniacz - od spoiwa i utrwalaczy

gips - mała siła krycia, i glinku - po utrwaleniu (żywica) - szarzeje

utrwalanie szkłem wodnym - tlenek cynku - wypełniacz

wyrobienie ciasta (ze wszystkich składników) - miękka glina garncarska, pałeczkowe sztyfty

ilość białego wypełniacza - za dużo spoiwa - utwardzi pałeczki

podobrazie - każde szorstkie podłoże, pergamin, kartony, tektura, płótna

papier - mniej trwały, bo to gorsze materiały, słabiej przyklejone

najlepszy papier - czerpany ze szmat, lnianych tkanin, o gramaturze 50g/m2

lepiej przetrzeć papierem ściernym dla zwiększenia szorstkości, a biały się barwi

tektura - bezpośrednio nanosić, tu są lepsze pastele trwalsze

do tego stosować zaprawy, bo umożliwiają utrzymanie na podłożu pigmentów

werniks olejny - spoiwo i wypełniacz

barwnik - zaprawa zabarwiona

narzędzia - biszery(do usuwania nadmiaru), skórka, pędzle szczecinowe, gumowa gruszka

metoda - wcieranie barw w zaprawę

technika:

  1. rysunkowa = Strichtechnik kreskowa - XIXw. Degan

  2. malarska = Wischtechnik plamą - kreska nie jest widoczna

czarna kreska, sangwina, a nie ołówek grafitowy

od jasnych do ciemnych tonów

nakładanie obok siebie pigmentów

zbyt wiele farb - bo papier tego nie przyjmie, i może się brudzić

błędy usuwa się np. przez gruszkę

praca - szybko wykonana, swobodna, ale też mało odporna na wilgoć, uszkodzenia mechaniczne, na światło, pleśń (potem plamy)

stosuje się pomalunek, szkic, portret

a in, niedobre o małych i szczegółowych

szkic - potem farbami, dobrze łączyć z akwarelami, można też łączyć z gwaszem

XVIIIw. - drobne elementy (koronki) - wykonywane są pastelą

Rysunek piórkiem i pastelą - dają ciekawe efekty

Trudności - daje utrwalenie na podobraziu

Najlepsze te - bez wodne, terpentyna w alkoholu

A wodne - nibhy lepsze, bo nie zmieniają koloru, ale faluje poobrazie

Są i przeciwnicy obu

Oprawianie w paspartu i pozostawianie (uwaga na szybę) - tj ochrona przed kurzem, i w pewnej odległości

Litografia barwna

1904/09 - Wilhelm Ostwald - wynalazł to, pracując nad metodą utrwalania pasteli

podobrazie - murowane ściany, płótno lub drewno - zaprawa

zaprawy - wapienno-piaskowa, obie musza mieć drobno-ziarnisty wypełniacz, aby lepiej wypełnić zapełniasz

Farby - jak suche pastele, a wypełniacz - kreda

Podobna jak przy zwykłym pastelu

Utrwalenie - zmiana tonów ciemnych, wzrośnie intensywność

Fiksatywa - bezwodne lub wodne

Kazeina i woda i alkohol - wg. Wilhelma Ostwald'a

Przecierając parafiną

Pastele woskowe - Rafaell, Jean Francois

1902/03 - portret

zwrócił uwagę na wosk(jako spoiwo)

kilka sposobów wykonania - najlepiej na gorąco wosk łączy się z pigmentem

Podobrazia - papier, tektura, szkło

Różne techniki - w postaci kresek

Przez pocieranie palcem - rozciera się

Jak przy malarstwie olejnym farby olejne - można też

Można łączyć z olejnymi

Kredki - lub zeskrobać na paletę - przy pomocy lejku terpentynowego

Najlepsze do szkiców w plenerze - bo nie odporne na deszcz

znany od 3.000 l.pne - Egipt, Chiny

czerpany z delikatnej sadzy utartej z gumą

Rzym - 3cz. sadzy świerkowej 1cz guma

Atrament - z sepi (mało znany)

Od IIw.ne - żelazowo- siarczan żelazowy i garbinki

Wygotowywano korę np. tarnina (dzika śliwka), głóg, śliwka

Różne odcienie/ żółtawe - ciemne, brunatne

Płyn ekstrakcyjny - gotuje się w wodzie

Od XIw. - żelazowy Atrament, ponadto kwas gwarusowy, galasy (narośl na liściach, nowotwory roślin)

XIV - popularny b. bogate barwniki (60%-80%barwnika)

Na drzewach iglastych (b.szyszki)

Kolorowe

Egipt - lubili czerwone

Bizancjum - purpurowe

Średniowiecze - do inicjałów mindie (rambru) Rubica/Rodica

XVI i XVII - sporządzane z indyga, z cynobru i in. organicznych

Bistet - XVI Fr

Bistr - XVIII stosowany,

Obecnie imitowany umbry palone

- Pliniusz - z sepri

Do lamowania rysunków (koń. XVIII)

Obecnie - rysunki Dawnych Mistrzów - to nie speria, bo przed - bez tego, traktaty nic przed 1780

Drezno prof. 1778 - w Rzymie ulepszył metodę, odtąd popularny

podbarwiano krapem, karminem, barwniki smołowe, umbr

obecnie - b. drogo

jakość i właściwości - pochodzenie

- użycie sadzy

- spoiwo

dobry tusz - kreska w pada w brąz

a gorszy - niebieska lub szara

znany wcześniej Chińczykom 3.000 pne

wykonywany z minerałów - dokument nie zachował się

od III w. - stosowano sadze

wiele przepisów

Np. - urobienie sadzy ze spoiwem (guma arabska)

Mydło żywiczne, szelany, sok figowy

Wyrobione ciasto - suszone w formach i dlatego laseczki tuszu a przed użyciem rozpuszcza się w wodzie

W Europ - gorsza jakość, mniej trwały, nieodporny na wodę

Iny - więcej spoiwa - im dłużej leżakuje - lepsze

T E C H N I K A P Ę D Z L E M - T U S Z (malarstwo lub rysunek)

Przykłady trudne do zidentyfikowania (szkic czy miniatura, rysunek)

Iluminatorstwo + ścienne, sztalugowe - artyści łączyli swoje techniki, odchodzą od konturów - ku płaszczyźnie (malowanie plamą barwną), tusz bardzo rzadko do studiów i szkiców (bo tam b. długo schnie)

Niem. XV i XVI - tusza popularny, Rozkwit w baroku (mocne kontrasty światłocieniowe)

Np. Rembrant, Flabournar

XIXw. - wyparła ją akwarela, tusz do lamowania rzadziej

XXw. - Mathis, Picasso

Podobrazia - papier,

pozwala uzyskać żywe efekty malarskie lub rysunkowe, tu decydują plamy, lamowania

Można malować po namoczeniu - kreska z plamą się miesza, lub na sucho - to b. rysunek

Sepia, bistr, atrament - też popularny

różne rysunki - w zależności od jakości tuszu i samo podejście artysty

Wsch(Chiny) - kaligrafia - spora precyzja rysunku pędzelkiem, wprowadzano ćw.

Utrwalanie:

  1. rozdrobnienie tuszu, dwuchromian potasu 2-3%, a bezwodny, roztwór

  2. rozpylanie formaliny na gotowy rysunek

T E C H N I K A P Ę D Z L E M - P I Ó R K I E M (malarstwo lub rysunek)

wczesne średniowiecze - mało rozpowszechniona, dlatego b. cenne są znaleziska z tego okresu

33 kart w notatniku Villarda de Honnecourt (1230-1235 - szkicownik)

XVw - rysunek zwiększa popularność, ołówek - rysik ołowiany, piórko

W rysunku piórkiem, w malarstwie i miniaturze

1400 - przejście do stylu miękkiego,

XV_ - coraz bardziej eleganckie rysunki

XVII - mieszanie piórka z sangwiną i kredą

Ok. 1800 - wraca piórko

XVII i XVIII Płn - tu głównie piórko

Płd - węgiel, sangwina, b. malarstwo

Lepszy papier niewsiąkliwy, obok pergamin i in.

Tam zaprawy do gładzenia

Do papieru kleje (żelatyna) glutynowe, gumy roślinne,

Wypełniacz - do koloru

Po 1500 - kreda, biel ołowiowa

Do pergaminu - podobne jak do papieru + miód - pomagał pociągnąć kreskę

Na płótno - sama farba olejna

Narzędzie - piórko

  1. Roślinne - trzcina

  2. Zwierzęce - pióro ptasie

  3. Metalowe

Ad:

1. Roślinne - trzcina - łac. canna

Najstarsze, używane z atramentem

Eg - cienka trzcina: ścinano lub przygryzano

VII - wchodzi pióro ptasie

XVII - Rembrant wrócił do trzciny, obce

1.poł. XVIII - do bistrenu, tuszu - pejzaże

rurka - mocne krawędzie z zew., w środku miąższ, który pozwala zassać tusz

2.Zwierzęce - pióro ptasie - łac. penna - calamus

z piór: gęsi, indyka, kruka, łabędzia, pawia, wrony...

od VI - dokumentowano że używano ich

od XII - powszechne w użyciu

odgrywały dominująca rolę w średniowieczu do precyzyjnych linii piór: głuszca lub kruka

wykonanie wymagało więcej precyzji, przygotowanie - b. skomplikowane

linijka - rysik metalowy

  1. Metalowe - stalówka

znane Rzymowi - z brązu, srebra, złota, bez większych rezultatów, bo metal twardszy

potem mosiądz, metal, stal

od XIX - duża skala i wypierają in.

'30-te XIX - produkacja mechaniczna, ambicja producentów: ostrość i elastyczność - in. te tradycyjne

nożyk do skrobania - scalptrum, służył do usuwania błędów i nanoszenia poprawek

do tego też używano pumeksu, szkieletu mątwy (ossa sepiae),

od koń. XVIII - gumy, rzadziej tusz, b. bistra, sepia - tworzywo malarskie

w zależności od grubości i od nacisku - różne efekty

szybkie szkice + lawowanie pędzla - malowanie rozwodnionym tuszem

1515/19 Holbeich, Barocci

lawowanie - stwarza efekty malarskie, przy rysunku ołówkiem, sangwinie

1.opis w traktacie Galileo Celini

XV - wiele, od XVI-XVIII system 2-naczyń

Ciemniejszy tusz - mocniejszy

Jaśniejszy tusz - rozcieńczony

Podobrazia - pergamin, płótno, (+zaprawy), papier

+ bister, sepia, akwarela

Niemi Antwerpia przełom XVI - farby niebieskie i brązowe

Lamownie - najczęściej: brąz, czerwony

Lamowanie - podkolorowywanie rysunku

Do cieniowania plamy - b. niż cieniowanie

Od XVI/XVII

Woda rozpuszcza spoiwo, wodne efekty malarskie, b. laserunek, mało kryjąca,

b. kryjąca bliższa

podobrazie - białe (bo nie ma białej farby)

spoiwo - kleje glutynowe, gumy roślinne

środek - uelastyczniony - zmniejsza spoiwo

zwiększa trwałość i przyleganie - miód lub cukier, gliceryna, wosk, żółć wołowa

by zwiększyć przyleganie farb.

Do niedawna nie rozróżniano farb technik

Biel + kryjąca = gwasz

Najstarsza technika malarska 9bo początki nie dzielono), 2.000 Egipt, papirus + dekoracja ścian, farby wodna + spoiwo, do kolorowania rysunku, kolor dodany, by urozmaicać rysunek,

Miniatury - gwaszem

Rys. ryty - wgłębienia - żyłą szkic

Akwarela - do podkolorowania rysunków drzeworytów

Pocz. - renesans Dürer - dominuje piórko, potem usamodzielnia się, kolor przejmuje kontrolę

XVII - rozwój tech.

A. Weidanker - Niderlandy, tech, odrywa się od podłoża

XVIII - samodzielna - w Ang., moda na akwarele, pocz. monochromatyczne światłocienie, a potem kolorowano

  1. szkic konturowy

  2. utrwalano

  3. farby lokalne - kolory

koń. XVIII - nowa tech. - Whiliam Turner, Thomas Ginter

zmienili tec. - na odwrót: od jasnych partii - potem cienie, dlatego jasność świetlistość prac

kon. XVIII - odchodzenie od lamowania na rzecz al. la prima (mokro w mokrym)

XIX - popularna moda u dam (obok umiejętności grania na fortepianie), obok w Ang. Kluby dla akwarelistów!

Odróżniano akwarele od gwaszu

Pigmenty - drobnoziarniste, trwałe, odporne na działanie światła

Np.: wystawa b. krótka, przyciemniano sale

Farby akwarelowe -wymagają niewiele spoiwa - tj. b. do wiązania barwnika, bo musi być rozpuszczalna w wodzie!

Zabarwiają papier - wnikają w głąb (jak woda wsiąka), in. farby - pokrywają powierzchnię

Samodzielne - trudne, trzeba dobrze utrzeć, różne pigmenty wymagają różnego spoiwa

Fabryka - forma guzików w stanie suchym, łatwiej się rozprowadza

Stan wilgotny lub pół wilgotny maja mniej gliceryny

+miód - pośrednie: gwasz a akwarela

Poobrazie - karton, pergamin, kość słoniowa, jedwab, częściej papier, te właściwości mają wpływ na efekt końcowy, wybór papieru - cechy - ziarnistość, biel, grubość, przyklejenie, bo celuloza powoduje zmianę koloru papieru, bo jak po czasie biel żżółknie - in. efekt

Papier - przyklejony spoiwem gluteinowym w całej masie a nie powierzchniowo

Sprawdzanie w całej masie - próba: znużyć w wodzie, jak równo schnie, a nie po fragm.

Odporny na światło

Prace małe - lepsze fakturowo, pejzaże

Przed malowanie - najlepiej przemyć papier żółcią wolową to pomagało, cały lub fragm. pokryć żółcią - to zwiększało rozprowadzenie farby na podłożu, by papier nie odkształcał się - można rozciągnąć obecnie brzegi są spięte (papier napięty)

Malarstwo laserunkowe - płynne, lekkie ruchy, białe podobtrazie, od tonów jasnych do ciemnych, unikać mocnych walorów,

zaprawy (?) - nie, lepiej suchy lub z żółcią wołową

sposoby malowania:

  1. suchy - na suchym podobraziu, to są plamy w mocnym konturze

  2. mokro w mokrym - malowane na mokrym - to daje rozlanie farb

  3. mieszany - łączy się oba w/w

lepiej pocz. na mokrym a potem suchy, to wygodniej, efekt uboczny: zjawisko mokrych plam

pędzle - miękkie (z tchórza), po odsączeniu włosie łączy się w szpic

gąbką lub bibułą do wywabiania

pędzle szczecinowe - rozjaśniają

paleta - w kolorze podłoża, porcelanowa, metalowa

potem jaśnieją kolory, po wyschnięciu, małe formaty, mniej do portretów i rodzajowych

jakość - odnośnie wniknięcia w podłoże, wróg: wilgoć i słońce!

Jeśli blaknie - werniksuje się

Np. biały szelg, rozp w alkoholu i olejek lawendowy, żółć wołowa, werniks,

Najlepiej nie ingerować!

Pocz. XVI

Farba akwarelowa - kryjąca, do pigmentów dodawano biel, spoiwo roślinne lub glutynowe, farba plakatowa - spoiwo: kazeina

Tech.: Eg. - ścienne malowidła

Iluminatorstwo (średniowiecze), XVIw. - guazzo - farby o spoiwie roślinnym

Po wyschnięciu - b. jaśnieją (bo 1. biała)

Gwasz - służy do wykańczania, dekorowania,... - drobne prace

XVII i XVIII - największy rozkwit, zbliża się do akwareli, stosunkowo częściej spoiwa roślinne

XVIII - podmalunek olejny, do wykańczania

XIX - samodzielna tech., Ang - akwarela, Fr - gwasz

np. Al. Orłowski, autoportret, gwasz na papierze

spoiwa: gumy arab., tekstylia, +miód i cukier, wosk lub balsam kolaina, prazeina

biel ołowiowa (trująca) - zmiennie, + z in. barwnikiem

nie musza być drobne pigmenty, farby nie muszą zawierać miodu, gliceryny, odporność barwników na światło wieksze niż przy akwareli, nanosi się pędzlem, zamknięte - porcelanowe lub szklane naczynia.

Tempery szklane - gwasz

Podobrazia: tekstura, tektura, karton, płótno, kość słoniowa,

Kolor podłoża: też ważny! Większe formaty - niż akwarelą!

Spoiwo glutynowe + barwnik, formalina

Wymaga częstego namaczania z obu str., mokra plama, farby wodne

I farby jaśnieją, wyschnięte źle noszą przemalowania

Czysta technika lub mieszane (z akwarelą lub olejną)

Prace gwaszem - wrażliwe na pleśń, przy tej tech. Formalina/

minuo - zmniejszać

Miniare / minium - czerwony barwnik i stąd nazwa!

Komozycje malarskie i il. - średniowiecze

Malowidło małego formatu

Iluminacja - iluminare (pozdrawiać), sztuka do kodex.

Kodex auratus - zdobiony złotem

argenteus - srebrzone

purpureus - purpurą

3-rodzaje zdobień:

Froatury - motywy roślinne

Potem miniatury - mały format, m.in. portretowe, tablicowe, na zegarkach, koliach,

Szynkryt - rodzaj podobrazia z masy perłowej muszli żółwia morskiego

Pergamin - często złoto, kość słoniowa - rzadziej

Iluminatorstwo - b. stare (Eg 2.000), potem ważniejsza z technik

Pliniusz - zaleca gumę roślinną + mieszankę żółtka z mlekiem - dobre spoiwo!

Od IVw - rozwój tech., bardziej kodex. I ewangeliarze

Ścisły związek obraz + text

Pisarz lub kopista: scriptor - pisarze

Rysownik: pictor

Potem te zajęcia rozdzielono

Rubrucator - rubrum (czerwony - rubinowy inkaust)

Os.il. - iluminator, miniator

Rysunek piórkiem ze spoiwem białka z jajka kurzego (spoiwo clarea)

Ruchoma czcionka (1450) - papier wyparł pergamin, drzeworytnictwo się rozwija i wyparło iluminacje

Drzeworyt - niby lepsza tech., przedstawiania portretowe

Najczęściej akwarela na pergaminie

XVII i XVIII Ang i Fr - małe przedstawienia (np. na pierścionku), gwasz na kości słoniowej

+ li o il.

amatorzy wykonywali il. - dlatego kiepskiej jakości, a także dzielili się praca, np. twarz lub tło ktoś in.

1poł. XIX fotografia portretowa (rewolucja)

Podobrazia - każde białe tło, pergamin, kość zwierzęca

Pergamin - szlifowano, odtłuszczano, znowu wygładzano, Chłonność - można było powlec żółcią wołowa

KOŚĆ SŁONIOWA - przycięte wypolerowane, bielone, górne siekacze słoni

Na krawędziach przejrzysta w przekroju słoje, włóknista, Zabarwienie (zależy od wieku, gatunku, młode - b. zielone),

Wady: nieduży format (2,5-25 cm), tendencja do żółknięcia (wpływ tłuszczu) - nawet od ręki ludz., skłonność do pękania (higroskopia - od wody i temp.)' Pod miniaturę b. biała i cienka, pozbawiona zabarwień, gładka

Bielenie za pomocą roztworu (50% nadtlenku wodoru H2 O 2)

Szlifowanie: drobnoziarnisty pumeks, mąka

Można ją odtłuszczać benzyną lub amoniakiem

Jako tworzywo - b. dawno zastosowane (Paleolit)

XVII - miniatury powszechne, XVIII - b. cienkie podklejono złotymi płytkami, b. świetliste barwy.

1800-1860 - próbowano zastąpić tańszymi: kość morsa, mamuta, hipopotama, narwala lub in. - imitująca: sztucznie wykonana

sztuczny papier kościany - kilka warstw pokrywane gipsem + roztwór oleju i wygładzone

papier kościany ('30-te lata XIX)

to wymagało zaprawy pod złoto

kreda, balus, klej pergaminowy + klej lub lakier, zamaczano to kilka razy, to miało ułatwić wygładzenie potem płatki złota

białko żółte, kamfora lub olejek goździkowy, ale na rzecz gumy arab. rezygnowano,

etapy średniowiecznego rysunku:

wyrównanie tonów - laserunek, na końcu cienki, czarny kontur, z wolnej ręki,

miniatury na pergaminie na mokro (do pocz. + bez bieli na sucho (pateny)

miniatury na kości - uzależniona od barwy

pocz. - rysunek obecny

nie wykonywany na podobraziu, ale za pomocą kalki przegruchy (przez dziurki w kartce), lub od spodu (jeśli jest cienka)

kontur utrwalony i wzmocniony, całą powierzchnię pokrywano guma arab. Lub ołowiu + gliceryna (aby była lepsza przyczepność)

narzędzia: półsuchy pędzelek, tony jasne i kryjące

farby - drobne pkt.

na koniec - kryjąca biel

i żmudne tworzenie łagodnych przejść tonów

obie miniatry - włosowe pędzle, układane w szpic, biała paleta - z kości słoniowej lub porcelany

Zygmunt Sowo-Sowiński - miniaturzysta, stosował do spoiwa jodu, pędzelki z piórka słomki (rzadkiego ptaka)

Szkło powiększające, igła lub nożyk do skrobania poprawek

z łac. temperare (mieszać płyny)

tempus - czas, szybkie schniecie farb temperowych

to są farby szybko schnące, mieszaniny pigmentu ze spoiwem

0d 1550 - farba, gdzie spoiwo jest żółtko jajka

emulsja - zawiesina ciał nie rozpuszczalnych w wodzie, dla łączące, np. tłuszcz + woda - mleko

Ta technika - pośrednia: olejna a tempera

Tempera bliższa, wiele odmian tej techniki, np. woskowa, jajowa, kazeinowa

Laserunkowa lub kryjąca, ale nie można impastować, grubo pokrywa, bo farba może się złuszczyć i odpaść

Najlepsze efekty: farba laserunkowa

Bez olejowej - naskalne malowidła

Eg. - spoiwo temperowe, z dodatkiem jaj, In. soki roślinne - odporniejsze na wodę,

Kamień, drewno, płótno, in. zaprawy

Eg - t.jajowa i woskowa, obok enkaustyka

Od antyku - po średniowiecze (dekoracje ścian), wiele spoiw i sposobów malowania

Tempera jajowa - XV

Żółtko, sok pigwowy i olej

1410 - nowa odmiana tempery, nowy sposób, laserunkiem kilka warstw

tempera - żywiczno-olejna, wykonanie temperowej podmalunku

chude tempery - silnie jaśnieją po wyschnięciu, bliższe farby olejnych, nie zmieniają tonacji,

b. o/w - mniej łatwiej się maluje, ważna jest kolejność łączenia - sposób mieszania, wstrząsanie lub mieszanie

tempery chude na podgrzanie, tłuste - na zimno

ocet - też ma środkow., jajowe, jajowo-olejne

po odparowaniu wody - nie rozpuszczalne, szybko schnie, i jaśnieją (te b. chude)

podobrazia: papier, tektura, drewno, farby temperowe na tynku, metalu, szkle

drewno - najstarsze, użyte drewno - pochodzenie malowidła 9pozwala zlokalizować pochodzenie)

np. topola, lipa, wierzba,..// miękkie: lipa, brzoza, topola// twarde: dąb



Deski na podobraziu wygląd

Liczba desek - szpony poprzednie, to zabezpiecza ruchy po 30 cm - od tyłu wzmacniane, rola pomocnicza,

kowczyk - rama i pokryte.

22


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
wyklad3 tech bad
wyklad 29 i 30 tech bad
info tech geodeta (1)(1)
Dawning Star Terraformer 12 Invisibility Tech
18 ROZ warunki tech teleko Nieznany (2)
5 ROZ w sprawie warunkow tech Nieznany (2)
Projekt dom opis tech 01, UCZELNIA ARCHIWUM, UCZELNIA ARCHIWUM WIMiIP, Budownictwo, stare
metody Klejeni i lutowania( Tech wyt z mat), technik bhp, rózne materiły z bhp
4 podstawowe tech słuchania , Pedagogika, praca socjalna, resocjalizacja
tabliczka, Gospodarka Przestrzenna, GP semestr II, Rysunek tech. i planistyczny
Maszyny Tech.2, silniki spalinowe
opis tech.ogólne, BUDOWNICTWO, różne
~$TECH
Tech wod i ścieków W1
8 Otoczenie?mograficzne i tech
opis tech uwagi(1)
podnośnik rys tech

więcej podobnych podstron