Prawne formy dzia艂ania璵inistracji publicznej tematyka opracowana na podstawie wyk艂ad贸w prof Matana


Formy dzia艂ania administracji publicznej.

O ile 藕r贸d艂a prawa daj膮 nam pewien obraz podstaw prawnych do dzia艂a艅 podejmowanych przez administracje publiczn膮, o tyle prawne formy dzia艂ania powinny nam da膰 pewien obraz instrument贸w, narz臋dzi stosowanych przez organy administracji publicznej.

Poj臋cie formy w prawie administracyjnym:

„okre艣lony przepisem prawa typ konkretnej czynno艣ci organu administracyjnego”

Sposoby dzia艂ania administracji publicznej om贸wi臋 g艂贸wnie w艂a艣nie na prawnych formach dzia艂ania administracji publicznej ,( tych okre艣lonych w przepisach) ,

bo poza prawnymi s膮 te偶 inne, faktycznie stosowane, nie uregulowane przepisami prawa.

Formy dzia艂ania administracji - wszystkie sposoby dzia艂ania administracji publicznej ,

Nale偶y odr贸偶ni膰 od form, metody dzia艂ania administracji - s膮 to g艂贸wnie sposoby osi膮gania cel贸w przez administracj臋 publiczn膮.

I. Klasyfikacja form dzia艂ania administracji (kryteria i kategorie form)

  1. Kryterium w艂adztwa

publicznoprawnych, np. akt administracyjny; Dziel膮 si臋 na:

o formu艂owanie obowi膮zk贸w (decyzja podatkowa) - przymus stosowany pod

okre艣lonymi warunkami;

o formy b臋d膮ce 藕r贸d艂em uprawnie艅 (koncesja) - przymus o charakterze potencjalnym, stosowany wyj膮tkowo;

  1. Kryterium skutku prawnego

Nale偶膮 do nich:

3. Kryterium stosunku do obowi膮zuj膮cego prawa

  1. Kryterium charakter dzia艂ania prawnego

5. Kryterium sfery skutku prawnego

6. Kryterium adresata skutku prawnego

7. Nowe formy dzia艂ania

przez r贸偶ne podmioty, co oddziela je od tradycyjnie przyj臋tej zasady

- jedna forma dzia艂ania - jedna kompetencja - jeden organ.

Podzia艂 w oparciu o kryterium w艂adczo艣ci:

    1. Formy w艂adcze:

    1. Formy niew艂adcze

Ad. 1) W艂adcze formy dzia艂ania administracji publicznej

Dalsza systematyka, w艂adztwo administracyjne mo偶e si臋 przejawia膰 w tych trzech obszarach:

Formy w艂adcze

Zewn臋trzne

Wewn臋trzne

Zak艂adowe

Kiedy okre艣lone dzia艂ania w艂adcze s膮 podejmowane wobec jednostki, czy ka偶dego podmiotu nie podporz膮dkowanego administracji publicznej (najistotniejsze); w ramach tych form s膮 nast臋puj膮ce formy skonkretyzowane:

Przejawia si臋 tylko w ramach wewn臋trznej struktury administracji publicznej:

Przejawia si臋 w obr臋bie zak艂ad贸w administracyjnych,

np. w艂adza dziekana, rektora

1. akt administracyjny

zewn臋trzny np: decyzja administracyjna

2. akt administracyjny

generalny np.: znak drogowy, zawiera nakaz lub zakaz, a adresatem jest pewna grupa podmiot贸w bli偶ej nie okre艣lona, adresatem tego rozstrzygni臋cia mo偶na powiedzie膰 jest ka偶dy u偶ytkownik drogi publicznej,

  1. akty powszechnie obowi膮zuj膮ce - poza tym,

偶e s膮 藕r贸d艂ami prawa,

to stanowi膮 pewn膮

szczeg贸ln膮 grup臋 form dzia艂ania administracji publicznej.

1. akt administracyjny wewn臋trzny

np.: polecenie s艂u偶bowe, kt贸re wydaje premier wojewodzie

2. akt administracyjny generalny wewn臋trzny,

3. akty prawa normatywne wewn臋trznego.

1. akt administracyjny zak艂adowy

np.: rozstrzygni臋cie dziekana w sprawie przyznania egzaminu komisyjnego

2. akt administracyjny generalny zak艂adowy

3. akty normatywne zak艂adowe

np.

    • statuty,

    • regulaminy,

    • zarz膮dzenia dziekana lub rektora.

Ad. 1)

a) Akt administracyjny - jest pewn膮 czynno艣ci膮 prawn膮 podejmowan膮 przez organ administruj膮cy na podstawie przepis贸w prawa, czynno艣ci膮 o charakterze jednostronnym i rozstrzygaj膮cym o konkretnej sytuacji prawnej konkretnego adresata.

Charakterystyczne, 偶e:

Prawo administracyjne przyjmuje tak膮 konstrukcj臋 „funkcji zleconych”. Te funkcje zlecone w艂a艣nie b臋d膮 polega艂y na tym, 偶e albo ustawodawca (w spos贸b bezpo艣redni) przekazuje pewne uprawnienia w艂adcze (do podejmowania akt贸w administracyjnych) podmiotom spoza organ贸w administracji publicznej albo te偶 ustawodawca kreuje podstawy prawne do tego aby organ administracji publicznej dokona艂 zlecenia takich funkcji. Oba te modele s艂u偶膮ce do zlecania funkcji publicznych s膮 w naszym systemie prawa stosowane i to coraz cz臋艣ciej.

Je艣li przyjrzymy si臋 tym kategori膮 podmiot贸w, za rzecz kt贸rych te funkcje s膮 zlecane, to mo偶na je podzieli膰 na kategorie:

Co do zasady skutki prawne aktu administracyjnego powinny pozostawa膰 w obszarze prawa publicznego, aczkolwiek zdarza si臋 tak, 偶e akt adm. t臋 granic臋 b臋dzie przekracza膰, mamy takie akty administracyjne, kt贸re skutkuj膮 w sferze prawa cywilnego, np. decyzja wyw艂aszczeniowa. Akt adm. mo偶e te偶 po艣rednio powodowa膰 skutki cywilnoprawne, np. kompetencje Prezesa Ochrony Konkurencji i Konsument贸w, mianowicie mo偶e on nakaza膰 podzia艂 firmy w pewnych przypadkach.

Czasami jest tak, 偶e aktowi administracyjnemu musi towarzyszy膰 umowa cywilnoprawna, jest to jaki艣 element formalnie niezb臋dny, np. mamy koncesj臋 na budow臋 i eksploatacj臋 autostrad, przepisy prawa administracyjnego przewiduj膮, 偶e wydanie tej koncesji musi by膰 powi膮zane z zawarciem tzw. umowy koncesyjnej mi臋dzy Skarbem Pa艅stwa a koncesjonariuszem, gdzie okre艣lone s膮 prawa i obowi膮zki podmiot贸w.

Podzia艂 akt贸w administracyjnych:

    1. Akty konstytutywne i deklaratoryjne:

Przyk艂ad:

  1. decyzje komunalizacyjne - problem powo艂ania samorz膮du terytorialnego w 1990 roku, samorz膮dowej gminy i kwestia wyposa偶enia tej gminy w maj膮tek; ustawodawca powiedzia艂 tak, w sytuacji kiedy gmina w okre艣lonej dacie dysponuje okre艣lonymi sk艂adnikami maj膮tkowymi nale偶膮cymi do Skarbu Pa艅stwa, to w tej danie te sk艂adniki staj膮 si臋 jej w艂asno艣ci膮 z mocy prawa, w tych sprawach w艂a艣ciwi wojewodowie b臋d膮 podejmowali decyzje (deklaratoryjne) administracyjne dotycz膮ce nabycia maj膮tku. To wszystko rozk艂ada si臋 w czasie, do tej pory jeszcze takie decyzje s膮 wydawane. Ta decyzja wojewody ma tylko potwierdzi膰, 偶e gmina tym w艂a艣cicielem jest.

  1. Przedsi臋biorstwa pa艅stwowe zosta艂y uw艂aszczone - nie mia艂y one tytu艂u w艂asno艣ci do maj膮tku, kt贸rym zarz膮dza艂y, nie by艂y w艂a艣cicielem tego maj膮tku. Ustawodawca musia艂 to uporz膮dkowa膰, w gospodarce wolnorynkowej przedsi臋biorstwo, kt贸re tylko zarz膮dza maj膮tkiem jest niczym; po drugie to problem prywatyzacji, tyko przedsi臋biorstwa z maj膮tkiem mog艂y by膰 sprywatyzowane. Regulacja prawna taka zosta艂a przyj臋ta, 偶e przedsi臋biorstwa pa艅stwowe, kt贸re do okre艣lonej daty zarz膮dzaj膮 okre艣lonymi sk艂adnikami mienia nale偶膮cymi do Skarbu Pa艅stwa staj膮 si臋 z mocy prawa u偶ytkownikami wieczystymi grunt贸w i staj膮 si臋 w艂a艣cicielami budynk贸w i budowli na tym gruncie postawionymi. Wojewodowie byli zobligowani do wydawania decyzji uw艂aszczeniowych w tej sprawie, 偶e przedsi臋biorstwo spe艂ni艂o wszystkie przes艂ani i sta艂o si臋 u偶ytkownikiem wieczystym i w艂a艣cicielem.

Decyzja deklaratoryjna zawiera w sobie pierwiastek konstytutywny. Rozstrzyga mianowicie o tym (element konstytutywny), 偶e z dniem jej wydania adresat b臋dzie si臋 m贸g艂 powo艂ywa膰 na skutki prawne, kt贸re pojawi艂y si臋 wcze艣niej w obrocie prawnym z mocy prawa, ale pozostawa艂y w taki zawieszeniu, u艣pieniu do czasu wydania takie decyzji. Dopiero maj膮c w r臋ku tak膮 decyzj臋 skutecznie mog臋 si臋 powo艂ywa膰 na skutki, kt贸re si臋 z mocy prawa pojawi艂y.

* Akt deklaratoryjny dzia艂a wstecz, pojawia si臋 jaki艣 moment p贸藕niej, po zaistnieniu okre艣lonych skutk贸w prawnych; skutki prawne, kt贸rych zaistnienie stwierdza akt deklaratoryjny b臋d膮 aktualne od momentu, kiedy te przes艂anki ustawowe zosta艂y spe艂nione.

    1. Akty zwi膮zane i uznaniowe

Np.: umorzenie zobowi膮za艅 podatkowych, ordynacja podatkowa tak膮 mo偶liwo艣膰 przewiduje; organ podatkowy o tym decyduje (odmowa, umorzenie np. procent贸w, jaki艣 cze艣膰 odsetek itp.). Kiedy mamy z nim do czynienia? Mo偶emy przyj膮膰, 偶e okre艣lone przepisy prawa administracyjnego tworz膮 kompetencj臋 do podj臋cia takiego aktu, np. „organ mo偶e...”, czasami jednak trzeba dokona膰 wyk艂adni celowej, systemowej by zinterpretowa膰 przepisy (sytuacja z艂o偶ona). Tam gdzie okre艣lenia s膮 stanowcze, to mamy do czynienia z aktem zwi膮zanym w innych przypadkach z uznaniowym. Czasami organ mo偶e wyda膰 akt, ale nie ma takiego obowi膮zku, to troch臋 inne uznanie, dotycz膮ce wydania albo nie wydania aktu administracyjnego. Np. op艂ata adiacencka.

To, 偶e w normach prawa administracyjnego pojawiaj膮 si臋 poj臋cia niedookre艣lone powoduje, 偶e organ administracyjny ma prawo do podj臋cia aktu uznaniowego. Np. ustawa o KRRiT jest klauzula „moralno艣ci publicznej”, podstawa do cofni臋cia koncesji, albo takie jak „interes publiczny”, „wzgl臋dy bezpiecze艅stwa narodowego”.

Podkre艣la si臋, 偶e to „uznanie administracyjne” straci艂o na znaczeniu, organy nie maj膮 ju偶 takiej swobody. W pa艅stwie prawa jest niedopuszczalne, by to pole uznania administracyjnego by艂o zbyt szerokie.

    1. Akty jednostronne i dwustronne -

(akty zale偶ne i niezale偶ne od woli adresata)

(*Akty jednostronne - wydawane s膮 niezale偶nie od woli adresata aktu. Akty dwustronne - wydawane za zgod膮 adresata. Nie s膮 aktami dwustronnymi w pe艂nym znaczeniu tego s艂owa (poniewa偶 przy nich tre艣膰 aktu zale偶y od woli obu stron), bo przy nich (aktach administracyjnych) chodzi raczej o wyra偶enie zgody przez adresata aktu na jednostronne rozstrzygni臋cie sprawy w drodze wydania aktu administracyjnego.)

    1. Akty osobowe, „rzeczowe” i osobowo-rzeczowe

(*Przy czym akt administracyjny ma zawsze charakter osobowy, zawsze jest skierowany do osoby, czy to np. prawnej, czy fizycznej.)

Problem prawid艂owo艣ci aktu administracyjnego

,aby akt by艂 prawid艂owy musi by膰:

  1. zgodny z prawem materialny - zw艂aszcza chodzi o zgodno艣膰 z norm膮 kompetencyjn膮 (warunki);

  2. zgodny z prawem procesowym - warunkiem prawid艂owo艣ci jest nie tylko kompetencja, ale u偶ycie tej kompetencji zgodnie z regu艂ami procesowymi np. w KPA;

  3. zgodny z prawem ustrojowym - w szczeg贸lno艣ci podj臋cie aktu przez w艂a艣ciwy organ.

Je艣li akt administracyjny spe艂nia te wymagania jest prawid艂owy, ale je艣li z kt贸rymkolwiek nie jest zgodny, to jest aktem wadliwym. Problemem wadliwo艣ci jest skomplikowany. Czym innym jest sytuacja, gdy akt administracyjny jest podj臋ty zupe艂nie bez podstawy prawnej. A z drugiej strony mamy do czynienia z aktem administracyjny, kt贸ry nie spe艂nia pewnych wymaga艅 z art. 107 KPA. Dlatego w doktrynie prawa administracyjnego kataloguje si臋 r贸偶ne wady aktu wedle ich ci臋偶aru gatunkowego. Ta systematyka s艂u偶y do dokonania pewnego zr贸偶nicowania, ale tak偶e aby okre艣li膰 skutki wyst臋powania okre艣lonych wad, oraz by okre艣li膰 sposoby eliminowania tych skutk贸w.

Mamy takie wady:

  1. wady istotne kwalifikowane - najci臋偶sze gatunkowo, takie kt贸re maj膮 charakter materialnoprawny, kt贸re z ca艂膮 pewno艣ci膮 wi膮偶膮 si臋 z nieprawid艂owym ukszta艂towanie tre艣ci aktu administracyjnego. Np. podj臋cia aktu bez podstawy prawnej, akt administracyjny jest wydany z ra偶膮cym naruszeniem przepis贸w ustawy (gdzie granica?; generalnie wtedy kiedy jest kontratypem co do aktu, kt贸ry zosta艂by podj臋ty). Konsekwencj膮 jest niewa偶no艣膰 aktu administracyjnego, oznacza to, 偶e tego aktu nie ma. Taki akt nie powinien wywo艂ywa膰 偶adnych skutk贸w prawnych czy faktycznych. Pytanie: czy ta niewa偶no艣膰 jest niewa偶no艣ci膮 bezwzgl臋dn膮, czy wzgl臋dn膮? Je艣li przyjmujemy niewa偶no艣膰 bezwzgl臋dn膮 to taki akt w obrocie prawnym nie wywo艂uje 偶adnych skutk贸w, ka偶dy na t膮 niewa偶no艣膰 mo偶e si臋 powo艂a膰. Jednak偶e prawo administracyjne wymaga by taki akt uniewa偶niono, taki kt贸ry stwierdza jego niewa偶no艣膰. Nasz ustawodawca przyjmuje konstrukcje niewa偶no艣膰 wzgl臋dnej. Adresat wadliwego aktu musi zainicjowa膰 post臋powanie by akt uniewa偶ni膰. Przy tej okazji pojawia si臋 problem domniemania wa偶no艣ci aktu administracyjnego, za艂o偶enie 偶e akt administracyjny jest aktem prawid艂owym do momentu do kt贸rego nie zostanie w spos贸b formalny uniewa偶niony. To domniemanie przys艂uguje wy艂膮cznie aktom administracyjnym, nie rozci膮ga si臋 na inne czynno艣ci podobne. (*Akty administracyjne nieistniej膮ce - nie zosta艂y dor臋czone, nie wesz艂y do obrotu prawnego). I trzeba doda膰, 偶e akt stwierdzaj膮cy niewa偶no艣膰 dzia艂a wstecz (ex tunc). Czasami jest tak, 偶e skutk贸w nie da si臋 odwr贸ci膰, skutki s膮 nieodwracalne, wtedy ustawodawca przewiduje mo偶liwo艣膰 uzdrowienia takiego aktu, pozostaje on w obrocie prawnym. Drugi przypadek wi膮偶e si臋 te偶 z terminem przedawnienia (10 lat, nie obejmuje jednak wad tych tam wy偶ej).

  1. wady istotne niekwalifikowane - nieco mniejszego gatunku. To s膮 zazwyczaj wady, kt贸re wi膮偶膮 si臋 z post臋powaniem zmierzaj膮cym do wydania aktu, organ prowadz膮cy dopu艣ci艂 si臋 uchybie艅, kt贸re mog膮 wp艂yn膮膰 na tre艣膰 aktu, np. podj臋cie aktu pod wp艂ywem przest臋pstwa, akt wydany w oparciu o fa艂szywe dowody, podj臋cie aktu bez udzia艂u adresata, kt贸ry nie zosta艂 dopuszczony do post臋powania. Je艣li tego typu wady si臋 pojawiaj膮, to ustawodawca zak艂ada, 偶e tre艣膰 tego typu aktu jest ukszta艂towana nieprawid艂owo. Tego typu wady s膮 eliminowane poprzez wznowienie post臋powania i uchylenie aktu administracyjnego, akt trzeba z obrotu prawnego usun膮膰. Z momentem tego uchylenie akt przestaje egzystowa膰, dzia艂anie na przysz艂o艣膰 (ex nunc). Ustawodawca dopuszcza jednak mo偶liwo艣膰 pozostawienie tego typu aktu w obrocie prawnym, kiedy:

Kwestia trwa艂o艣ci aktu administracyjnego (prawomocno艣ci aktu - ona jest pewnym wyrazem trwa艂o艣ci aktu administracyjnego) - problem ten nie zamyka si臋 tylko w konstrukcji prawomocno艣ci. Trwa艂o艣膰 aktu administracyjnego z up艂ywem czasu ulega pewnemu wzmocnieniu.

    1. Momentem pocz膮tkowym jest moment jego dor臋czenia (nast臋puje zwi膮zanie organu - organ tej decyzji nie mo偶e zmieni膰; wi膮偶e organ a nie adresata, kt贸ry mo偶e z艂o偶y膰 odwo艂anie).

    2. Drugi etap, to moment w kt贸rym akt administracyjny uzyskuje cech臋 trwa艂o艣ci; w tym momencie wchodzi do obrotu prawnego ostatecznie (quasi-powszechnie obowi膮zuj膮cym). Prawomocno艣膰 formalna - niezaskar偶alno艣膰 aktu administracyjnego polegaj膮ca na tym, 偶e strona nie mo偶e spowodowa膰 uchylania lub zmiany aktu przez wniesienie zwyczajnego 艣rodka prawnego. Akt prawomocny formalnie nie mo偶e by膰 zmieniony ani zniesiony na skutek wniosku strony (jest dla niej wi膮偶膮cy i tworzy dla niej prawo) - akt administracyjny nie jest formalnie prawomocny dop贸ty, dop贸ki stronie przys艂uguje prawo wniesienia zwyczajnego 艣rodka prawnego.

    3. Potem etap trzeci - prawomocno艣膰 materialna. Prawomocno艣膰 materialna - polega na tym, 偶e akt administracyjny nie mo偶e by膰 zmieniony ani zniesiony, zar贸wno na wniosek stron ani te偶 przez organ z urz臋du, aktem r贸wnorz臋dnym. Akt prawomocny materialnie jest wi膮偶膮cy zar贸wno dla stron, jak i dla organu. Prawomocno艣膰 materialna oznacza wi臋c niewzruszalno艣膰 aktu. Ka偶dy akt prawomocny materialnie jest jednocze艣nie prawomocny formalnie.

    4. Etap czwarty - up艂yw okresu przedawnienia. Wzmacnia trwa艂o艣膰 tego aktu.

* Nie ma takie momentu, w kt贸rym akt administracyjny sta艂by si臋 aktem niewzruszalnym bezwzgl臋dnie, bo np. jak jest wydany bez podstawy prawnej to mo偶na go uchyli膰 nawet po 100 latach.

* Prawomocno艣膰 nie obejmuje akt贸w wewn臋trznych ani te偶 po艣wiadcze艅, ale wy艂膮cznie prawotw贸rcze akty zewn臋trzne, kszta艂tuj膮ce konkretn膮 sytuacj臋 prawn膮 adresat贸w. Prawomocno艣膰 oznacza niemo偶no艣膰 uchylenia lub zmiany aktu przez akty r贸wnorz臋dne, ale nie oznacza odporno艣ci na akty prawne wy偶szej rangi. Doda膰 te偶 nale偶y, 偶e prawomocno艣膰 aktu administracyjnego nie chroni przed wyw艂aszczeniem prawa, np. art. 161 KPA.

Problem utraty mocy obowi膮zuj膮cej aktu administracyjnego:

          1. Przepisy procedury administracyjnej przewiduj膮 mo偶liwo艣膰 uchylenia, albo zmiany aktu administracyjnego ostatecznego, kt贸rego wykonywanie powoduje zagro偶enie dla 偶ycia czy zdrowia ludzi (nadzwyczajny stan w prawie administracyjnym) - ten stan uzasadnia jego uchylenie w ka偶dym czasie art. 161 KPA.

          2. 艢mier膰 adresata aktu, bo prawa czy obowi膮zki publiczne zazwyczaj maj膮 charakter 艣ci艣le osobisty.

          3. Termin - up艂yw terminu, mamy akty administracyjne wydane na okre艣lony czas. O terminie zazwyczaj decyduje ustawodawca, cho膰 pozostawia te偶 swobod臋 organowi. Czasami termin jest z warunkiem, np. pozwolenie budowlane, gdzie pierwsze czynno艣ci trzeba podj膮膰 w ci膮gu dw贸ch lat, bo jak nie, to pozwolenie traci moc prawn膮.

          4. Istnieje mo偶liwo艣膰 zrzeczenia si臋 uprawnie艅, co powinno powodowa膰 utrat臋 jego mocy obowi膮zuj膮cej. Ustawodawca nie dopuszcza w ka偶dym wypadku mo偶liwo艣ci zrzeczenia si臋 uprawnie艅, np. zezwolenie przedsi臋biorcy na odbi贸r i sk艂adowanie odpad贸w, mo偶e on by膰 przymuszony do prowadzenia tej dzia艂alno艣ci jeszcze jaki艣 czas.

          5. Uchylenie przez ustawodawc臋 pewnej grupy akt贸w administracyjnych, np. problem zmiany akt贸w/uprawnie艅 rentowych czy emerytalnych by艂ych funkcjonariuszy SB.

          6. Stwierdzenie niewa偶no艣ci akt贸w administracyjnych.

          7. Przepisy KPA przewiduj膮 zmian臋 lub uchylenie aktu administracyjnego w ka偶dym czasie za zgod膮 adresata.

* Tych przypadk贸w jest sporo. Przepisy szczeg贸lne wobec KPA to okre艣laj膮.

Ad. b) Akt administracyjny generalny - (zarz膮dzenia og贸lne, porz膮dkowe) np. znak drogowy - on nie jest aktem administracyjnym generalnym, ale niesie pewn膮 informacj臋, 偶e zosta艂 on podj臋ty i o jego tre艣ci; jest to legalna forma zakomunikowania u偶ytkownikom ruchu drogowego o tre艣ci aktu administracyjnego generalnego. Mamy znak: nakaz skr臋tu, zatrzymania si臋 itp. Konstrukcja aktu administracyjnego generalnego:

Problem kontroli s膮dowej akt贸w administracyjnych generalnych. Wydaje si臋 logicznym, 偶e powinny, np. przedsi臋biorca z pozwoleniem budowlanym, kt贸rego ci臋偶ar贸wki nie mog膮 wjecha膰 na teren budowy, bo znaki drogowe tego zakazuj膮. Je艣li spojrzymy do ustawy o post臋powaniu przed s膮dami administracyjnymi, to trudno znale藕膰 taki przepis, kt贸ry uprawnia艂by do zaskar偶enia akt贸w adm. gen. bo w prawie administracyjnym pozostaj膮 one gdzie艣 tam na obrze偶ach, m贸wi si臋 o nich rzadko. Pogl膮d prof. Zimmermanna jest w tej kwestii taki, 偶e te akty powinni by膰 zaskar偶ane do s膮du administracyjnego (znalezienie drogi) i mo偶na wykorzysta膰 tak膮 klauzul臋 akt贸w i czynno艣ci z zakresu administracji publicznej art. 3 ust. 2 ustawy o post臋powaniu przed s膮dami administracyjnymi. Wi臋kszo艣膰 autor贸w uwa偶a, 偶e chodzi o akty indywidualne, podw贸jnie konkretne, ale takie drogi badania tych akt贸w trzeba poszukiwa膰, bo jest to problem.

Ad. c) Akty normatywne powszechnie obowi膮zuj膮ce - interesuje nas ona, jako pewien instrument, za pomoc膮 kt贸rego administracja publiczna b臋dzie realizowa膰 swoje zadania. Najistotniejsze cechy:

Problem kontroli s膮dowej. Wiemy jak to kontrola wygl膮da, 偶e jest kreowana albo przez TK (rozporz膮dzenia), albo sady administracyjne.

Ad. 2)

W艂adcze formy dzia艂ania wewn臋trzne.

Wymienione i tyle. Raczej nie stwarzaj膮 偶adnych problem贸w. Problem to zagadnienie sadowej kontroli akt贸w prawa wewn臋trznego.

Ad. 3)

Ad. a) Akt administracyjny zak艂adowy - odpowiednik aktu adm. zewn臋trznego podw贸jnie konkretnego, charakterystyczne:

Pytanie o prawid艂owo艣膰, wadliwo艣膰 i trwa艂o艣膰. Zasada legalno艣ci wymaga za艂o偶enia, 偶e akt adm. zak艂adowy powinien spe艂nia膰 te trzy podstawowe wymogi prawid艂owo艣ci. Co si臋 dzieje kiedy akt ten jest wadliwy? W toku post臋powania rektor mo偶e decyzj臋 np. podj臋t膮 przez dziekana zmieni膰. Czy jest trwa艂ym? Problem nie jest rozwi膮zany. Mo偶na powiedzie膰, 偶e akt podj臋ty przez w艂a艣ciwy organ powinien by膰 takim aktem, kt贸ry nie mo偶e by膰 w spos贸b dowolny zmieniany, czy uchylany, to jest zasada kt贸ra nie jest sformalizowana. Nie ma te偶 przepis贸w co do komunikacji tych akt贸w.

Problem kontroli s膮dowej. Akty administracyjne zak艂adowe kontroli s膮dowej nie podlegaj膮, poza pewn膮 grup膮 akt贸w, kt贸rych dzia艂anie, skutki prawne wychodz膮 poza zakres zak艂adu. Np. skre艣lenie z listy student贸w, odmowy przyj臋cia na studia - traktowane jak akty administracyjne zewn臋trzne. Z orzecznictwa wynika np. 偶e decyzje stypendialne te偶 podlegaj膮 zaskar偶eniu do s膮du.

*Akt贸w zak艂adowych nie mo偶na zamyka膰 tylko w ramach zak艂adu. Coraz szersza kategoria akt贸w zak艂adowych jest traktowana, jak zewn臋trzne, tak sytuacj臋 kreuje orzecznictwo.

Ad. b) Akt administracyjny zak艂adowy generalny - np. decyzja dziekana, na podstawie kt贸rej studenci s膮 zwolnienie z zaj臋膰. Konkretne upowa偶nienie, obowi膮zek, a adresaci s膮 okre艣leni w spos贸b generalny. Zasady podejmowania tych akt贸w regulowane przepisami prawa powszechnie obowi膮zuj膮cego albo przepisami zawartymi w aktach normatywnych zak艂adowych.

Ad. c) Akty normatywne zak艂adowe - odpowiednik akt贸w powszechnie obowi膮zuj膮cych, ale reguluj膮cych funkcjonowanie zak艂adu administracyjnego. Do podj臋cia tych akt贸w musi by膰 upowa偶nienie ustawowe. Obowi膮zywanie tych akt贸w zamyka si臋 w granicach zak艂adu administracyjnego. Tryb podejmowania tych akt贸w jest niesprecyzowany. Problem publikowania tych akt贸w jest r贸wnie偶 nieokre艣lony, np. tablica og艂osze艅, w Internecie. Kwestia kontroli sadowej jest tak偶e w膮tpliwa, nie ma odp. na pytanie czy te akty podlegaj膮 kontroli s膮du, w zasadzie odpowied藕 jest negatywna.

Nie w艂adcze formy dzia艂ania administracji publicznej

    1. Umowa cywilnoprawna

-> Jest r贸wnie cz臋sto stosowana, jak akt administracyjny. Umowa cywilnoprawna przeniesiona na grunt dzia艂a艅 administracji publicznej, ta umowa w otoczeniu prawa administracyjnego zmienia ona sw贸j charakter. Charakterystyczne dla um贸w cywilnoprawnych jest autonomia stron, swoboda o艣wiadcze艅 woli, swoboda kszta艂towania stosunk贸w prawnych, mo偶na robi膰 wszystko to, co nie jest wyra藕nie zakazane. Do umowy mo偶na wpisa膰 r贸偶ne rzeczy, np. 偶e przedmiot sprzeda偶y kosztuje 1 z艂, pe艂na swoboda. Troch臋 inaczej jest, jak ta umowa staje si臋 form膮 dzia艂ania administracji publicznej.

S膮 pewne obszary na kt贸rych administracji publiczna jest zmuszona stosowa膰 umow臋 cywilnoprawn膮:

Cechy charakterystyczne dla umowy cywilnoprawnej, jako formy dzia艂ania organ贸w administracji publicznej:

*Wp艂yw prawa administracyjnego na poszczeg贸lne elementy umowy powoduje, 偶e w膮tek cywilnoprawny jest znacznie ograniczony. W og贸le powstaje pytanie czy to jeszcze jest umowa cywilnoprawna?

    1. Umowa publicznoprawna (cz臋sto uto偶samiane z „porozumieniem”)

-> Wymaga o艣wiadczenia woli przez dwa podmioty r贸wnorz臋dne. Typowe umowy publicznoprawne:

Cechy charakterystyczne dla um贸w publicznoprawnych:

    1. Czynno艣ci materialno-techniczne

-> S膮 to czynno艣ci ze sfery dzia艂a艅 czynno艣ci faktycznych, nie s膮 nakierowane na wywo艂anie skutk贸w prawnych, natomiast maj膮 szczeg贸lne znamiona:

W ramach czynno艣ci materilano-technicznych mieszcz膮 si臋 r贸偶ne czynno艣ci podejmowane przed administracj臋 publiczn膮, pewna typologia:

        1. Czynno艣ci informacyjne - udzielanie przez organy administracji publicznej informacji o sprawach publicznych, czasami o sprawach indywidualnych. O kilku lat funkcjonuje ustawa o dost臋pie do informacji publicznych, kt贸ra daje prawo podmiotowe udost臋pnienia informacji, art. 61 Konstytucji to gwarantuje. Nie s艂u偶y ta czynno艣膰 do wywo艂ania skutk贸w prawnych, ale do udzielania informacji. Brak informacji, nie udzielenie informacji przybiera posta膰 aktu administracyjnego, pow贸d: informacja publiczna ma pewn膮 warto艣膰, do udzielenia tej informacji jest zobligowany organ, jak roszczenie nie zostaje zaspokojone, to wtedy ustawodawca musi stworzy膰 pewn膮 艣cie偶k臋 ochrany, mo偶liwo艣膰 korzystania ze 艣rodk贸w prawnych, dlatego poddaje procesu o odmowie kodeksowi post臋powania administracyjnego (prawo odwo艂ania, z艂o偶enia skargi o sadu administracyjnego).

        2. Czynno艣ci polegaj膮ce na ewidencjonowaniu, rejestrowaniu - administracja publiczna jest zobligowania do prowadzenia r贸偶nych ewidencji (np. ewidencja dzia艂alno艣ci gospodarczej) i rejestr贸w (np. rejestry prowadzone przez gminy dot. warunk贸w zabudowy), to si臋 wi膮偶e z gromadzeniem informacji, s膮 one czynno艣ciami materialno-technicznymi, w wi臋kszo艣ci przypadk贸w regulowane przez ustawodawc臋. Czynno艣ci negatywne mog膮 przybra膰 posta膰 akt贸w administracyjnych (np. odmowa wpisu do ewidencji).

        3. Za艣wiadczenia, po艣wiadczenia - s膮 to takie akty, kt贸re s膮 podejmowane przez organy administracji publiczne i one po艣wiadczaj膮, 偶e okre艣lony stan faktyczny czy prawny istnieje, o czym ma informacje organ wydaj膮cy za艣wiadczenie. Pe艂ni膮 istotn膮 role np. z punktu widzenia obywatela (ubieganie si臋 o stypendium - za艣wiadczenie o dochodach).

Te czynno艣ci tworz膮 takie pozory niewinno艣ci, nie powoduj膮cych konsekwencji dla adresata, ale praktyka jest taka, 偶e mog膮 one by膰 uci膮偶liwe dla adresata. Organ udziela jakiej艣 informacji, a ona jest niekorzystna dla adresata. Powstaje problem ochrony przed takim pismem, jak otworzy膰 drog臋 do s膮du administracyjnego? W ustawie o post臋powaniu przed s膮dami administracyjnym, w art. 3 jest przepisy kt贸ry powiada, 偶e do s膮du administracyjnego mo偶na skar偶y膰: akty, czynno艣ci z zakresu administracji publicznej, kt贸re maj膮 charakter indywidualne, kt贸re nie s膮 decyzjami czy postanowieniami. Gro czynno艣ci materialno-technicznych nadaje si臋 do zaskar偶enia o oparciu o ten przepis (wg prof. Matana).

    1. Przyrzeczenie administracyjne

-> To nie jest przyrzeczenie publiczne w rozumieniu prawa cywilnego. Takie to przyrzeczenie, kt贸re jest:

Przyrzeczenie administracyjne - o艣wiadczenie woli organu administracji publicznej, kt贸ry zobowi膮zuje si臋 do podj臋cia w przysz艂o艣ci okre艣lonych czynno艣ci albo te偶 czynno艣ci okre艣lone tre艣ci, esencj膮 tego przyrzecznie jest samo zobowi膮zanie si臋 organu do podj臋cia w przysz艂o艣ci okre艣lonych dzia艂a艅, albo czynno艣ci okre艣lonej tre艣ci.

W rozwi膮zaniach prawa administracyjnego zazwyczaj jest to przyrzecznie skierowane na podj臋cie w przysz艂o艣ci aktu o okre艣lonej tre艣ci, np.:

  1. promesa koncesji - przyrzeczenie udzielenia koncesji (w ustawie o dzia艂alno艣ci gospodarczej); aby u艂atwi膰 organizacj臋 firmy, zanim przedsi臋biorca dostanie koncesj臋; promesa ma gwarantowa膰, 偶e w przysz艂o艣ci decyzja w sprawie koncesji b臋dzie pozytywna; koncesj臋 wydaje minister i to, 偶e zmieni si臋 minister nie ma znaczenia, promesa go obowi膮zuje, ale r贸偶nie to w 偶yciu bywa, a taka sytuacja dla przedsi臋biorcy nie jest zabawna, bo nawet wyrok s膮du administracyjnego mo偶e nie pom贸c tego przedsi臋biorcy, a on sam mo偶e co najwy偶ej domaga膰 si臋 odszkodowania;

  2. przyrzecznie zezwolenia na prowadzenie dzia艂alno艣ci gospodarczej - w ustawach szczeg贸艂owych s膮 przepisy tego dotycz膮ce; relatywnie rzadko taka konstrukcj臋 spotykamy, ale ustawodawca coraz cz臋艣ciej j膮 ustanawia.

*Ograniczamy poj臋cie przyrzeczenia administracyjnego tylko do tych sytuacji kiedy przepisy prawa administracyjnego wyra藕nie takie przyrzeczenie reguluj膮. Natomiast nie jest te偶 diametralnie innym przyrzeczenie np. ustne nie regulowane przepisami prawa, pa艅stwo powinno by膰 tak偶e powa偶ne i takich przyrzecze艅 dotrzymywa膰 (Kowalski, po rozmowie z urz臋dnikiem w sprawie zaleg艂ych podatk贸w).

    1. Opinia

-> Powszechnie stosowana, zazwyczaj konstrukcja ustawowa jest taka, 偶e „organ x podejmuje rozstrzygni臋cie po zasi臋gni臋ciu opinii (wyra偶eniu stanowiska) organu y”. Tak jest np. w wypadku planu zagospodarowania przestrzennego, ten plan podlega taki uzgodnieniom, po zaopiniowaniu r贸偶nych organ贸w. Mamy organ decyzyjny i organ, kt贸ry w ramach tego procesu decyzyjnego mo偶e podj膮膰 okre艣lon膮 opinie. Opinia ma charakter niewi膮偶膮cy, jest pewn膮 sugesti膮. Procesowe zasady wydawania opinii , form臋 prawn膮 okre艣la art. 106 KPA. Opinia ma form臋 postanowienia (na kt贸re s艂u偶y za偶alenie i skarga do s膮du administracyjnego - dlatego, 偶e opinii mo偶e wa偶y膰 na rozstrzygni臋ciu). Opinia nie mo偶e by膰 wydawana na plecami adresata rozstrzygni臋cia.

Rozwi膮zanie procesowe KPA w tej sprawie (opiniowania) s膮 sprowadzone do zakre艣lenia pewnych obowi膮zk贸w czysto formalnych, natomiast te przepisy nic nie m贸wi膮 na temat merytorycznego zwi膮zku tre艣ci opinii i rozstrzygni臋cia. Organ podejmuj膮cy rozstrzygni臋cie w zasadzie powinien mie膰 t膮 opinie tylko w aktach sprawy (w sumie, to nie ma nawet obowi膮zku jej przeczytania), bo samo posiadanie opinii czyni zado艣膰 wymog膮 prawa. Organy mog膮 popada膰 w kra艅cowo艣ci, albo mie膰 gdzie艣 opini臋, albo kierowa膰 si臋 tylko opini膮.

    1. Ugoda administracyjna

-> Ugoda w tych sytuacjach, gdy przewiduj膮 to przepisy prawa administracyjnego mo偶e by膰 zawierana (forma dwustronna, podobna do umowy - szczeg贸lna forma umowy). Polega ona na tym, 偶e w trakcie post臋powania administracyjnego dwie strony o sprzecznych interesach dogaduj膮 si臋, zawieraj膮 ze sob膮 umow臋 administracyjn膮 i ta umowa w istocie rozstrzyga o tym, co powinno by膰 przedmiotem aktu administracyjnego. Poniewa偶 dwie strony si臋 dogada艂y, to ustawodawca rezygnuje z wydania decyzji i powiada tak: dobrze, 偶e dogadali艣cie si臋 i je艣li organ administracji publicznej to zaakceptuje, to ugoda zamyka spraw臋 i ona ma takie skutki prawne jak decyzja administracyjna. Forma ta w praktyce bardzo rzadko jest stosowana, bo rzadko spotyka si臋 przypadki, w kt贸rych mog艂aby by膰 zastosowana. Przeszkod膮 w zastosowaniu s膮 zasady kodeksowe post臋powania administracyjnego, bo to musi by膰 sprawa, w kt贸re wyst臋puj膮 strony o sprzecznych interesach, nie organ ze stron膮 post臋powania, tylko strony o sprzecznych interesach a bardzo rzadko jest wi臋cej ni偶 jedna, a jeszcze rzadziej, 偶eby one mia艂y sprzeczne interesy. Mo偶liwo艣膰 zastosowania ugody jest bardzo ograniczona.

    1. Czynno艣ci spo艂eczno-organizatorskie (*w膮tpliwo艣ci, czy to jest prawna forma dzia艂ania administracji publicznej)

-> Pojawiaj膮 si臋 kiedy ustawodawca okre艣la pewne zadnia administracji publicznej, natomiast nie wyposa偶a administracji w odpowiednie narz臋dzia prawne, aby zadanie zrealizowa膰. Np. zadanie ci膮偶膮ce na gminie - lokalne drogi, gmina nie ma pieni臋dzy na budow臋 i wtedy gmina mo偶e podejmowa膰 pewne czynno艣ci, kt贸re doprowadz膮 do tego, 偶e droga zostanie wybudowana przy udziale obywateli, np. apele, 偶e gmina pokryje cz臋艣膰 koszt贸w, a reszt臋 mieszka艅cy.

Mo偶na mie膰 w膮tpliwo艣ci czy to prawna forma dzia艂ania bo samo apelowanie, nak艂anianie nie jest regulowane w 偶aden spos贸b przez prawo.

Dzia艂ania te maj膮 charakter nie w艂adczy, musz膮 mie膰, bo np. w贸jt nie mo偶e zobowi膮za膰 ludzi do tego typu „czynu spo艂ecznego”.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zagadnienia z prawa karnego opracowane na podstawie wyklad贸w dr. 艢wiat艂owskiego., B.W, prawo karne
Wsp贸艂czesne kierunki pedagogiczne materia艂y do egzaminu na podstawie wyk艂adu prof B 艢liwerskiego na
PRAWNE FORMY DZIALANIA ADMINSTRACJI, Politologia UMCS 2011-2014 Samorzad i polityka lokalna, Adminis
Prawne formy dzia艂ania administracji publicznej, Prawo administracyjne(41)
Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 o finansach publicznych, Opracowano na podstawie: Dz
PRAWNE FORMY DZIA艁ANIA ADMIISTRACJI PUBLICZNEJ
prawne formy dzia艂ania?ministracji (2)
Prawne formy dzia艂ania administracji, Prawo i administracja, prawo administracyjne, Semestr II, inne
Mikrobiologia opracowanie na podstawie cz臋艣ci II Skryptu WAM wersja ostateczna wreszcie kurna!!! , Z
opr uam 030919, Prawo karne - opracowanie na podstawie :
opr uam 030919, Prawo karne - opracowanie na podstawie :
Zagadnienia do opracowania na podstawie ankiety
1-18-23Materia艂 opracowany na podstawie dost臋pnej literatury i odbytych wyk艂ad贸w, PRAWO KARNE
08 Formy pomocy psych-ped w szkozle na podstawie zarzadzenia, Oligofrenopedagogika, NIEPE艁NOSPRAWNO艢
PRAWNE FORMY DZIA艁ANIA ADMINISTRACJI KOLOSSS, I rok Administracja UKSW, Prawo administracyjne
opracowania pyta艅 na andrago na podstawie wyk艂ad贸w(1), Pedagogika, Andragogika
numerologia opracowano+na+podstawie+ksi%b9%bfki+gladys+lobos+magia+numerologii N3HKSAWPSFQAOILDDTYUZ
PRAWNE FORMY DZIA艁ANIA ADMINISTRACJI, PRAWO OG脫LNE
Prawne formy dzia艂ania?ministracji TVEJLZWDRWAXDEUMS2KLJ6JOOGEPJ4NRFOJF47Y

wi臋cej podobnych podstron