Wykład 24.02.11

Podręczniki

• Jana Waszczyński „ustrój organów ochrony prawnej” łódź 1971

• Stanisław Włodyga „ustrój organów ochrony prawnej” warszawa 1975

• „organy i korporacje ochrony prawa” Stanuisław Sagan, Ciechanowska, Warszawa 2010

• Beck- Serafin, Szmulig- Organy ochrony prawnej Warszawa 2010

• Piasecki Kraków 2005

Egzamin będzie miał formę pisemną, albo 4 pytania opisowe albo test

Pojęcie ochrony prawnej

Ochrona prawna jako pewna stała i zorganizowana działalność podejmowana dla ochrony porządku prawnego i ta działalność nazywana jest ochrona prawa w ujęciu przedmiotowym lub indywidualnych praw jednostek- w znaczeniu podmiotowym

Zasady które musiały być spełnione aby wykształciły się organy ochrony prawnej: (komplementarne zasady UOOP):

1. Zasada zakazu uciekania do samopomocy -samopomoc- przywraca się stan zgodny z prawem własnym działaniem. Są wyjątki (dla prawnika wyjątek ma znaczenie wyjątkowy, nie można traktować go rozszerzająco) Wyjątek np. Każdy może złapać przestępce na gorącym uczynku i oddać go w ręce policji, hotelarz ma prawo zatrzymania cudzych rzeczy gdy klient ni zapłaci itd...

2. Zasada obligatoryjnego udzielania ochrony prawnej - zasada która jest komplementarna, jest niezbędna aby była przeprowadzona zasada 1- organy mają obowiązek udzielenia ochrony prawnej

Cele ochrony prawnej (są dwojakie)

• cel represyjny- wyciągnięcie konsekwencji prawnych w celu naruszenia prawa

• cel prewencyjny- zapobieganie naruszeniom prawa - może być realizowane przez różne organy ochrony prawnej jako samodzielna działalność

Ochrona prawa jest udzielana w 2 sytuacjach:

• w sytuacji konfliktowa- następuje w momencie sporu pomiędzy rożnymi podmiotami stosującymi prawo- poprzez rozstrzyganie,
  orzekanie- rozstrzyganie konfliktu- podejmowanie wiążącej decyzji co do sposobu załatwienia sytuacji konfliktowej za pomocą środków określonych przez prawo,

Cechy charakterystyczne dla rozstrzygania:
* Moc wiążąca rozstrzygnięcia odnosi się nie tylko do stron konfliktu ale tez do wszystkich osób trzecich;

* organy rozstrzygające stosują środki określone przez prawo

• sytuacja niekonfliktowa- w której zwracamy się o ochronę prawna gdy okoliczności nie są jasne z punktu widzenia oceny ochrony prawnej, gdy są wątpliwości w związku zakresu naszych praw i obowiązków - np. udzielenie porady prawnej przez prawnika

Wykład 3.03.11

Proces orzekania / rozstrzygania

1. trzeba ustalić stan faktyczny- trzeba ustalić co gdzie kiedy uczynił, ustalenie ponad wszelką wątpliwość, to sąd należy przekonać a nie sąd przekonuje. Dążenie do prawdy materialnej. Nie może dochodzić do samosądu.

2. dokonanie subsumcji /oceny prawnej stanu faktycznego przez pryzmat przepisu, -podciągniecie pod odpowiedni przepis- opisanie stanu faktycznego słowami ustawy. Wymaga to starań interpretacyjnych. Odtworzenie normy jaka wynika z przepisu, np. art. 148 paragraf 1 KK.

3. ustalenie konsekwencji prawnych- wobec sprawcy- środki karne, kryminalne, odszkodowanie, restytucja, itp..Konsekwencje prawne nie są konkretne („widełki”) Względne określenie konsekwencji prawnych, ustalenie konsekwencji prawnych nie jest skonkretyzowane, np. od roku do 3 lat, a nie tylko 2 lata., ustalenie konsekwencji pranych wymaga uzasadnienia. Nakładanie okoliczności obciążających i łagodzących (branie pod uwagę przy wyroku) Gdy sąd nie weźmie pod uwagę okoliczności łagodzących przysługuje apelacja- odwołanie się. Wyrok będzie zakwestionowany. Dosyć żmudne ustalenie wyroku. Wyroki się kwestionuje, ta procedura odwoławcza musi być przestrzegana.

Konsekwencje mogą mieć dwojaki charakter

= maja charakter środków przymusu państwowego/prawnego- typowa metoda rozwiązywania konfliktów prawnych. Jeżeli środek prawny został orzeczony musi zostać przymusowo wykonany

= charakter środków wychowawczych- środków oddziaływania społecznego - środki wychowawcze są opozycją środków przymusu państwowego. Są takimi środkami przewidzianymi przez prawo które nie są przymusowe, dobrowolne poddanie się temu środkowi.

Rozstrzyganie konfliktów prawnych ma z reguły kształt orzekania, wiąże się ono z decyzją rozsądzającą ten konflikt i zastosowaniem środków które są dla stron konfliktu i osób trzecich wiążące.

Ochrona prawna w wąskim rozumieniu (sensus stricte) polega na orzekaniu!!

Ochrona prawna w sensu largo (szerokim znaczeniu)- nie tylko orzekanie ale też i :

• działalność pojednawcza- możliwa jest jako etap poprzedzający orzekanie, albo może ona stanowić samodzielny sposób rozstrzygania konfliktu prawnego, albo traktowana jest odrębnie, działalność pojednawcza ma doprowadzać do ugody, pojednawstwo jest z reguły jedyną formą rozstrzygnięcia, w sytuacjach drobnych gdzie nie potrzeba rozprawy sadowej . Pojednawstwo jest to podejmowanie starań zmierzające do ugodowego rozwiązanie sprawy za pomocą:
  * mediacja (pośrednictwo)- chodzi o działanie trzeciego podmiotu, nie zaangażowana w spór podejmuje działania rozwiązujące spór, stwarza warunki do rozmów i stworzenia ugody, niekiedy ten podmiot pomaga by znaleźć form ugody. Ale nie narzuca się niczego stronom konfliktu;
  * koncyliacja, rozjemca - działalność przygotowanego do tego organu, podmiotu, działalność rozjemcza polega na: opracowaniu i przedstawieniu stronom sporu propozycji co do sposobu rozstrzygnięcia tego sporu, rozjemca buduje ugodę między stronami proponuje jakby formę orzeczenia, ale ona jest wiążąca jeśli strony ją przyjmą; jeśli nie ma takiej zgody to są 2 możliwości: jeśli jest rozjestwo które poprzedza orzekanie to dojdzie do orzekania a jeśli jest to rozjemstwo które nie poprzedza orzekania (np. spór pomiędzy pracodawcą a pracownikiem gdzie nie ma organu rozstrzygającego) to porostu nadal jest spór
  
  POLUBOWNE ROZSTRZYGNIĘCIE SPORU- przez sąd polubowny- kojarzy nam się z pojednawstwem ale nim nie jest!!!!!! - nie musimy iść z jakimś sporem do sądu, tylko sami sobie możemy wybrać sędziów, np. z kodeksie postępowania cywilnego: zapis na sąd polubowny - oznacza że jeżeli strony zawierając pomiędzy sobą umowę (np. o charakterze handlowym) mogą zastrzec ze wszystkie spory wynikające z tej umowy będą poddane rozstrzygęciu przez sąd polubowny - sad polubowny działa szybciej niż powszechny, te rozprawy też nie są publiczne jak powszechne, więc np. sprawy o charakterze handlowym chcąc zachować tajemnice handlowa rozstrzyga spory polubownie, zapis na sąd polubowny- rodzi takie konsekwencje że jeżeli wyniknie spór, musi być dokładnie całe zdarzenie spisane
  Sąd polubowny ma charakter wiążący - arbiter - JEST ORZEKANIEM, nie pojednawstwem!!!!!!!!
  Say polubowne mogą być tworzone o charakterze stałym!- np. kolegium arbitrów przy izbie wełny np.;p - stały sąd polubowny istniejący jako instytucja - różnią się tym od tych powoływanych do rozstrzygania danej sprawy at hock - że są to osoby przygotowane na stałe do danych spraw- fachowcy

• działalność opiniodawcza i pomocnictwo prawne- wydawanie opinii prawnych, a więc ocenianie jakiejś sprawy jest forma ochrony prawnej. Udzielanie opinii może mieć char jednorazowy (to nie jest ochrona prawna), ale może to być działalność wielorazowa (podmiot udziela wielokrotnie pomocy prawnej nazywana Obsługa prawna, np. radcy prawni), Obsługa prawna może mieć charakter nie tylko polegający na stwierdzeniu co prawo na dany temat mówi , ale tez może być obsługa legislacyjna- udziela się rady organowi który tworzy prawo, np. ministrowi- obsługa leg ma za zadanie przygotowywać projektowane akty prawne aby nie kolidowały z innymi aktami prawnymi, by były jasne i zrozumiale, powinien być należycie skonstruowana,

• działalność zapobiegawcza (prewencja)- polega na tym ze organy ochrony prawnej prowadza działalność prewencyjna- rozciąga się ona na 2 sfery :
  * prewencja generalna- zabezpieczenia przestrzegania prawa przez wszystkie podmioty- czy wszyscy poruszają się zgodnie z aktami prawnymi
  * prewencja indywidualna- do podmiotu które już prawo naruszyły, by już tego nie popełniły, zapobieganie naruszenia prawa

• kontrole przestrzegania prawa- kontrola ta może mieć trojaką postać:

• w wąskim znaczeniu- sensu stricto- polegają na tym że organ uprawniony do kontroli bada działalność pod względem prawnym organu kontrolowanego, bada się co czyni organ kontrolowany czy nie narusza przepisów prawa, organ niepatrolujący musi mieć odpowiednie środki prawne, te środki nazywają się środkami ujawniania (np. organ ma prawo do uczestniczenia w rozprawie nawet jak sprawa jest wyłączona z jawności)

• w szerokim znaczeniu sensu largo- wymaga żeby organ uprawniony do kontroli ze miał oprócz środków ujawniania , środki reagowania- pozwalają zareagować na ujawnione nieprawidłowości które powstają w postępowaniu organu kontrolowanego

• nadzór- organ uprawniony do nadzoru ma prawo do wydawania wiążących decyzji organowi kontrolowanemu co do sposobu załatwienia sprawy

Wykład 10.03.11

Wymiar sprawiedliwości- stanowi szczególny rodzaj ochrony prawnej, kwalifikowany (lepszy) rozdział ochrony prawnej

Węższe pojęcie ochrony prawnej- wymiar sprawiedliwości

Co jest elementem który zawęża pojęcie wymiaru sprawiedliwości

3 rodzaje definicji wymiaru sprawiedliwości:

1. definicje podmiotowe- zakładają kryterium organu orzekającego-ma decydować czy mamy do czynienia z ochroną prawną w rozumieniu szerokim. popularna we współczesnym piśmiennictwie, zakłada że wszystko zależy od tego kto sprawuje wymiar sprawiedliwości i jeżeli mówi się ze wymiar sprawiedliwości to rozstrzyganie sporów przez sady to ta definicja ma urok niezwyklej prostoty, w dużej mierze odpowiada naszym intuicjom
   - Artykuł poświęcony wymiarowi sprawiedliwości w PRLu- art 56 konstytucja PRL 1952 r, nowa konstytucja III RP z 1997 r- art 175, można powołać jednak inne organy które nie są wymienione w konstytucji ale sprawują wymiar sprawiedliwości np. Trybunał Stanu

2. definicje przedmiotowe- mają pierwszeństwo historyczne, zbudowane są na kryterium rodzaju rozstrzyganych spraw- zakłada że wymiar sprawiedliwości to rozstrzyganie spraw z zakresu prawa sądowego, podstawowym felerem jej jest to że ona zmusza nas do wyrównania po pierwsze sądowego i poza sądowego wymiaru sprawiedliwości. Niekiedy jest tak że sądy orzekają w kwestiach które nie dot prawa sądowego, np. sądy pracy i ubezpieczeń społecznych

3. definicje mieszane- albo składające się z kryteriów podmiotowych i przedmiotowych razem
   Przykład definicji mieszanek: definicja modalna w mieszanej definicji- Dębski jest zwolennikiem tej definicji; definicja modalna- nie kto to czyni, ale przyjmuje się jako kryterium sposób rozstrzygania spraw (moduł spraw), który powoduje ze ta ochrona prawna jest wyżej kwalifikowana, Wymiar sprawiedliwości według tej definicji jest to ochrona prawna która jest sprawowana w specjalnych warunkach gwarantujących bezstronność i wysoką jakoś rozstrzygania; te specjalne warunki gwarantujące bezstronność i wysoka jakość orzekania to są takie 2 warunki: (zbiór elementów)
   * organ sprawujący wymiar sprawiedliwości musi być wyposażony w niezawisłość w orzekaniu- składa się na nią cały zespól elementów zabezpieczających taką niezawisłość, jest ona więc ona stopniowalna, może być bardziej niezawisły, mniej niezawisły
   * orzekanie musi się odbywać w specjalnej procedurze dającej stronom wzmożone gwarancje ochrony ich praw- jest to procedura bezpieczniejsza
   

Definicja podmiotowa jest zamknięta, definicja modalna otwarta

Organ o charakterze państwowym- ustawowo zorganizowane grupy ludzi mająca za zadanie urzeczywistniająca podstawowych funkcji państwa/ zadania państwa w zakresie ochrony prawnej.

Te organy ochrony prawnej rządzą się 2 zasadami

1. te organy mają z zasady mają organizacyjną odrębność- organy ochrony prawnej w zasadzie nie stanowią części innych organów państwowych, są organizacyjnie wyodrębnione

1949- sądowy arbitraż gospodarczy

2. zasada odrębności funkcjonalnej- od organu ochrony prawnej nie powinno być odwołania do organu należącego do innych działów władzy państwowej. Nie można od organu ochroy prawnej odwołać się np. do prezydenta czy Sejmu itd..

Zasada specjalizacji wymiaru sprawiedliwości- tworzono albo sądy szczególne, ale były organami orzekającymi pozasądowymi, sąd staje się słabszy, w Polsce na przełomie lat 70 i 80 zaczęto integrować sądownictwo, zaczęły zanikać specjalizacje

Podziały organów ochrony prawnej jest wiele (w książkach)

1. podział według kryteriów podziałów obywateli w ochronie prawnej

* o charakterze czysto państwowym (urzędnicze)- organy w których obywatele nie biorą udziału
* o charakterze społecznym- np. sądy społeczne-> komisje dyscyplinarne, nie ma elementu urzędniczego,
*organy o charakterze mieszanym - urzędniczo- społeczne, składają się z funkcjonariuszy państwowych i elementu obywatelskiego(obywatele), np., sądy gdzie są ławnicy- orzekają i funkcjonariusze państwowi i obywatele- Izba morska np. (Sędziowie wybrani przez jednego ministra i ławnicy wybrani przez drugiego ministra)

2. podział według kryteriów podejmowania decyzji
   * orzekające- rozstrzygają konflikty prawne/ dla nas najważniejsze, można je podzielić na 2 grupy
   - organy sądowe - sądy, grupa najważniejsza, charakteryzują się tym ze maja niezawisłość w orzekaniu
   - organy pozasądowe - organy te maja tez ustalony ustrój we ale nie korzystają z gwarancji niezawisłości jak sady , nie maja pełnej niezawisłości w orzekaniu.
   *nieorzekające- współdziałają przy wydawaniu decyzji, np. prokuratura, radcy prawni, adwokaci, lub organy które maja samodzielne uprawnienia zakresie innego rodzaju działalności ze sfery ochrony prawnej, np. organy pojednawcze, organy kontroli legalności, organy pomocy prawnej.(ta grupa jest bardzo niejednorodna)

sądy rozstrzygają w imieniu państwa

Sądy

1. w znaczeniu materialnym- organ który powołany jest do sprawowania wymiaru sprawiedliwości, orzekający w imieniu państwa, wyposażony w specjalne gwarancje ustrojowe i procesowe prawidłowego rozstrzygania

2. w znaczeniu formalnym- każdy organ, który ustawa nazywa sądem, np. sąd koleżeński :D, sąd studencki;p

3. sąd w znaczeniu materialnym i formalnym - sądy powszechne np. - orzekają w sprawach cywilnych karnych i innych, orzekają w sposób niezawisłym i ustawa je nazywa sądami; sądy szczególne też, są w Polsce 2 rodzaje sądów szczególnych, 1 z tych rodzajów dokładnie odpowiada definicja sądów szczególnych drugi nie.
   Sad powszechny- na powszechnie przyznaną kompetencje. Jak mamy wątpliwość gdzie się zwrócić w danej sprawie to przy tak powszechnie określonej kompetencji sądów powszechnych od razu wiadomo gdzie się zwrócić
   Sądy szczególne- maja szczególne kompetencje, pewne sprawy ściśle określone przekazano tym sadom szczególnym - Sady wojskowy, szczególne sady karne to są- mają szczególnie zakreśloną kompetencje
   drugim sadem szczególnym - sady administracyjne, ale nie maja szczególnie zakreślonej kompetencji, gdyby je nagle zniesiono, nie można by ich było przenieść do sądów powszechnych

Sąd najwyższy- ani sad powszechny ani sad szczególny- najwyższy magisterium sadowy, nad sadami szczególnymi (tylko wojskowe, bo administracyjne maja swoja strukturę) i powszechnymi

Wykład 17.03.11

Sad Najwyższy jest sadem formalnym i materialnym

Są sady które są formalne a nie materialne

są sady materialne które nie są formalnymi np. trybunał stanu

Pozasądowe organy orzekające quasi sądowe

Mają pewne cechy zbliżające je do sądów, mają też odmienne cechy od sądów

Podobieństwa:

1. są powołane do rozstrzygania konfliktów- jak sądy

2. mają ukształtowaną w tym celu strukturę organizacyjna

3. organy te mają w tym celu zakreślone kompetencje, ustawa przewiduje w jakim zakresie mogą rozstrzygać dane sprawy

Różnice od sądów:

1. nie korzystają z niezawisłości jak sądy, nie ma pełnych gwarancji niezawisłości

2. nie orzekają w imieniu państwa, bo im ustawa takich uprawnień nie nadaje. Są to organy o bardzo zróżnicowanym charakterze.

Są organy która są podobne do sądu, orzekają w podobnej procedurze, np. Izby morskie, ale sądami nie są. Działają przy sądach powszechnych,(okręgowych w Szczecinie czy w Gdańsku). Mają one postępowanie rozpoznawcze przed Trybunałem sprawiedliwości, Izby morskie nie rozstrzygają co do konsekwencji, tylko co do faktów, ustalają co się stało, ustalają stan faktyczny.Są w nich oddelegowani sędziowie, orzekają razem z ławnikami, orzekają w nich sędziowie którzy powoływani są do tej izby na wniosek krajowej rady sadownictwa, orzeczenia podobne do orzeczeń sądowych i zapadają w posobnej procedurze.

Inne organy pozasądowe są coraz bardziej od sądu odsuwane np Sąd polubowny

sądy społeczne- posiedzenie wszystkich, którzy przyszli na takie posiedzenie, wszyscy mogli zabierać głos. Nie bierze udziału w rozstrzyganiu konfliktu prawnego żaden funkcjonariusz publiczny, żaden urzędnik państwowy

samorządowe kolegium odwoławcze np.

organy społeczne- brak w nich czynnika urzędniczego

Niektóre podręczniki poza organami sadowymi i pozasądowym dużą role odgrywają organy o charakterze niesadowych- zajmują się na co dzień administrowaniem - zajmują się zarządem, mieniem , administrowaniem , na marginesie swoich uprawnień mogą rozstrzygać w zakresie swojej działalności- Dębski nie uważa ich za organy ochrony prawnej :D

przykłady

• urzędy do spraw jakości miar- nakładają kary pieniężne

• inspektorzy pracy

• administracja leśna

Właściwości organów ochrony prawnej i spory kompetencyjne

Każdy organ ochrony prawnej ma określone kompetencje, te kompetencje które wynikają z przepisów prawa wytycza się w 3 płaszczyznach:

• właściwość rzeczowa (przedmiotowa)- pytanie: jaka kategoria spraw należy do danego organu.

• właściwość miejscowa (terytorialna) pytanie: na jakie terytorium rozciąga się kompetencja danego organu?

• właściwość funkcjonalna (czynnościowa) - pewne organy ochrony prawnej dokonują w zakresie pewnych spraw określonych czynności . Oznaczenie rodzaju czynności jakie może dany organ dokonać w danej sprawie

Każda sprawa musi przejść przez co najmniej 2 instancje

Każdy organ musi przestrzegać swoje właściwości

Jeśli organ stwierdza swoja niewłaściwość w sprawie ma 2 możliwości:

• działanie która wiąże się z zasadą normatywną- organ który stwierdzi swoją niewłaściwość zwraca sprawę z pouczeniem do kogo się skierować do osoby która ją zleciła tej osobie

• organ do którego się zwrócono i stwierdził swoja niekompetencje to przekazuje sprawę z urzędu organowi właściwemu

Niekiedy jest tak że jest wątpliwość co do właściwości organów. Jest to bardzo niekorzystne. To przedłuża sprawę → stosuje si tu niekiedy taką metodę- spory o właściwość nie powinny się zawiązać spor lub powinien być od razu rozstrzygnięty np. art 39 kpk

Wątpliwość właściwości zawsze rozstrzyga się na korzyść sądów powszechnych. Jeżeli jest wątpliwość do kogo sprawa należy to należy do sądu powszechnego

Ale nie zawsze da się tak to rozwiązać- mogą powstać spory kompetencyjne. Mogą mieć one dwojaki charakter:

1. spory negatywne- spory w których 2 organy ochrony prawnej uznają po kolei swoja niewłaściwość w sporze, jest dosyć częstym przypadkiem- psychotechnika - jest taka tendencja by zmniejszyć swoje obciążenie

2. spory pozytywne- rzadziej występują- polegają na tym że po kolei organy ochrony rpawnej uznają wyłączną swoją właściwość w danej sprawie

Rozwiązanie sporów

• wskazanie w przepisie podmiotu właściwego do rozstrzygania w danej sprawie, art 38 kpk- rzadkość

• gdy są pomiędzy organami sądowymi- łatwo to rozwiązać, istnieją przepisy proceduralne które rozstrzygają te spory kompetencyjne; między pozasądowymi organami- bardziej skomplikowane rozstrzygniecie sporu, bo są to rożnego rodzaju organy, poszczególne przepisy przewidują rożnego rodzaju organy rozstrzygające spory kompetencyjne ale nie można z nich utworzyć żadnej reguły (np. organy administracyjne zajmują się rzeczami które nalezą do kompetencji samorządu terytorialnego)Naczelne sądy administracyjne rozstrzygają takie sprawy między terenowymi organami adm rządowej a samorządem terytorialnym od 1990; pomiędzy organami sadowym a organem poza sadowym- w okresie międzywojennym był powołany organ trybunał kompetencyjny, istniał przy sadzie najwyższym , rozstrzygał spory między organami sadowymi a organami zwłaszcza administracji sadowej , niesadowymi, po wojnie już nie było takiego trybunału, przez kilkanaście lat funkcjonowało kolegium kompetencyjne, już nie istnieje, nie był to organ o charakterze stałym, było powoływana at hock do rozstrzygania konkretnej sprawy, Prezes sądy najwyższego je zwoływał

• sprawa wiązania prejudykatów- prejudykat- rozstrzygniecie które rzutuje na rozstrzygniecie następnego organu

Czy orzeczenie 1 sądu jest wiążące dla drugiego sądu?? TAK, ale zasada niezawisłości sądu więc ocb?

Wyrok karny uprzedza wyrok cywilny

Wykład 24.03.11

cd

powaga rzeczy osądzonych

zasada niezawisłości sądów

Potrzebny jest kompromis w takim razie

W sądach cywilnych- sąd karny w zasadzie rozstrzyga samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne

Sad karny musi być związany z orzeczeniami sadów cywilnych art 8 kpk

orzeczenie sadów cywilnego które tworzą nowy stosunek są dla sadu karnego wiążące

orzeczenia sadu cywilnego (o charakterze konstytutywnym- które stwarzają nowy stosunek prawny między stronami [np. z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego]) są wiążące dla karnego

orzeczenia konstytutywne wiążą sądy karne!

Orzeczenia deklaratywne nie wiążą sądu karnego!

dla sadu cywilnego wiążący jest wyrok skazujący za przestępstwo

wyrok uniewinniający nie ma znaczenia dla sadu cywilnego

wyrok sadu karnego w innych kwestiach niż popełnienie przestępstwa- tez nie jest wiążący dla cywilnego, np. odszkodowanie

Czy dla organu administracji decyzja sądu jest wiążąca?- TAK- decyzja administracyjna musi liczyć się z wyrokiem sądowym

Czy decyzja administracyjna jest wiążąca dla sądów?

Sędzia podlega wyłącznie ustawie, nie podlega zarządzeniom ,rozporządzeniom, aktom niższym niż ustawa, nie podlega poleceniom zwierzchników, sugestii co do rozstrzygnięcia sprawy być w ogóle nie powinno

Czy sąd ma prawo kontrolować rozstrzygnięcia administracji w swoim postępowaniu??

Przyjmuje się z zasady niezawisłości, że ma! Ale trzeba odróżnić 2 rodzaje kontroli:

• kontrola samoistna (bezpośrednia)- taka która zmierza do uchylenia przez sąd rozstrzygnięcia administracyjna, zaskarża się decyzje adm do sadu aby sad skontrolował czy ta decyzja jest zgodna z prawem czy nie. Sad może uznać wynik swojego postępowania , może uznać ze te decyzje utrzymuje w mocy, może uchylić te decyzje i przekazać ja do ponownego rozpoznania albo może ja po prostu uchylić. Ta kontrola wytworzyła się w Europie w 2 postaciach:

*system angielski - z każda skarga na dec administracyjna można zgłosić się do sądu powszechnego

*system francuski (powstał w Austrii;p)- zakłada że możliwa jest kontrola bezpośrednia kontroli administracyjnej przez sady ale są to wyłącznie sady szczególne, On tylko uchyla, nie ustala nowych zasad

Inne podziały kontroli samoistnej

*pełna- decyzja adm kontroluje się we wszystkich możliwych kierunkach - czy organ adm działał w oparciu konkretna podstawę prawną, czy organ nie naruszył swoich kompetencji, czy decyzja treściowo nie narusza prawa obowiązującego.

*Niepełna- Jeśli nie są to wszystkie kryteria spełnione to jest to kontrola ograniczona

• kontrola okazjonalna (pośrednia)- oznacza możliwość skontrolowania decyzji administracyjnej przy okazji rozpatrywania jakiejś sprawy cywilnej czy karnej. Sąd ma prawo ma prawo do takiej kontroli. Sąd nie orzeka o legalności decyzji administracyjnej, czy jest wiążąca czy nie, może jedynie odmówić zastosowania tej decyzji administracyjnej jako podstawy swojego orzeczenia, jeśli sad odmówi to decyzja administracyjna jest w mocy ale nie jest wykorzystywana. Kontrola okazjonalna jest uprawniona bo wynika z niezawisłości sądów.

W PRLu- zasada jednolitości władzy państwowej

1980 - wprowadzono sądownictwo administracyjne

1.09.1980- wprowadzono sąd administracyjny - na podstawie ustawy z 31.01.1980

wojewódzkie sądy administracyjne, najwyższy sąd administracyjny

Powołano naczelny sąd administracyjny- sprawuje wymiar sprawiedliwości przez sadowa kontrole wykonywania administracji publicznej

Żadne sady nie przejęły funkcji administrowania państwa- to co innego. Sądy tylko badają czy dana kwestia adm jest zgodna z prawem

ustawa z 25.07.2002- ustawa- prawa o ustroju sadów administracyjnych- wprowadziła oprócz naczelnego sadu administracyjnego, wojewódzkie sądy administracyjne- niezależne od sadów powszechnych

ZAKRES KOMPETENCJI SĄDÓW ADM

• kontrolowanie adm publicznej- rozstrzygnięcia adm z sprawach indywidulno- konkretnych, można zgłosić skargę na decyzję administracyjną

można się skarżyć na postanowienia w post adm takie na który służy zażalenie

postanowienia wydawane w post egzekucyjnym i zabezpieczającym

• akty o charakterze generalnym- uchwały organów gminy czy innych jednostek samorządu terytorialnego stanowiących przepisy prawa miejscowego
  uchwały organów sam ter podejmowane w sprawach administracji publicznych ale nie stanowiących takich przepisów
  akty nadzoru nad działalnością organów samorządu terytorialnego

Zakres kontroli jest teraz bardzo szeroki. Sady udzielają odpowiedzi prawnych na pytania samorządowego kolegium odwoławcze

SKO- samorządowe kolegium odwoławcze

---