5,6,7


5. Teoria a praktyka

Teorii i praktyce przysługuje status odrębności. Oznacza to, że zarówno praktyka może istnieć bez teorii, jak i teoria bez praktyki. Jednak pedagogika jako nauka musi być teorią praktyki wychowania. Celem teorii nie jest jednak w pierwszym rzędzie podniesienie efektywności i usprawnienie praktyki wychowania, lecz jej uświadomienie

Związku pomiędzy teorią i praktyką nie można bowiem postrzegać w kategoriach bezpośredniego, automatycznego przełożenia wiedzy pedagogicznej na praktykę, celem jej sprawnego i efektywnego kształtowania (aspekt prakseologiczny), lecz jako relację zapośredniczoną poprzez uświadomienie. Teoria ma bowiem uświadomić wychowawcom różne aspekty praktyki, czynniki ją warunkujące oraz związane z nią sensy i wartości. Dzięki teorii wychowawcy mogą realizować praktykę w sposób bardziej świadomy. Pogłębiona świadomość może - ale nie musi - przekładać się na bardziej sprawne działanie. Efektywność nie stanowi jednak podstawowego kryterium teorii

Teoria jako uświadomienie praktyki wychowania polega na jej uzasadnieniu, opisaniu, zrozumieniu, wyjaśnieniu i interpretacji ideologiczno-krytycznej

6.Typologia (kierunków) pedagogiki ze względu na sposoby ujmowania przedmiotu badań. Wyróżnia się trzy typy uprawiania pedagogiki: pedagogikę teoretyczną, pedagogikę stosowaną i pedagogikę normatywną.

Pedagogika teoretyczna - wytwarza wiedzę o charakterze eksploracyjnym, ujmując przedmiot własnych badań w kategoriach faktu, który należy uzasadnić, opisać, zrozumieć, wyjaśnić i zinterpretować krytycznie (edukacja jako fakt).

Pedagogika stosowana / praktyczna - wytwarza wiedzę o charakterze prakseologicznym, ujmując przedmiot własnych badań w kategoriach zadania, które należy zrealizować (edukacja jako zadanie).

Pedagogika normatywna - wytwarza wiedzę o charakterze aksjologicznym, ujmując przedmiot własnych badań w kategoriach urzeczywistniania wartości (edukacja jako urzeczywistnianie wartości).

7.Typologia (kierunków) pedagogiki ze względu na przyjęte przesłanki metodologiczne i teoretyczne: paradygmaty teoretyczne w pedagogice. Paradygmat jest to postać teorii, która dostarcza modelowych rozwiązań określonej grupie ludzi uprawiających daną dyscyplinę naukową (Thomas Kuhn).

Nie istnieje jedna klasyfikacja kierunków pedagogicznych. Uwzględniając wielość koncepcji pedagogicznych, wyróżnia się niekiedy w zakresie pedagogiki teoretycznej trzy paradygmaty badań i myślenia o wychowaniu: paradygmat analityczno-empiryczny, paradygmat humanistyczny i filozoficzny, paradygmat krytyczny.

Paradygmat analityczno-empiryczny:

*twierdzenia pedagogiki powinny mieć charakter empiryczny, możliwie obiektywny, wyjaśniający rzeczywistość wychowawczą poprzez ujawnianie jednostkowych czynników ją warunkujących;

*czynniki muszą mieć charakter mierzalny, zwłaszcza kwantytatywny, i w tym sensie w ich badaniu preferuje się podejście empiryczne, głównie o charakterze ilościowym;

*w badaniach ogranicza się bądź wręcz nie uwzględnia tych czynników, które nie podlegają operacjonalizacji, a w konsekwencji kontroli i pomiarowi (co dotyczy zwłaszcza kulturowego, ideologicznego, psychoanalitycznego czy duchowego aspektu edukacji);

*w badaniach przyjmuje się prymat części nad całością;

*twierdzenia pedagogiki powinny mieć charakter nienormatywny;

*twierdzenia pedagogiki powinny mieć charakter prakseologiczny - identyfikacja zależności pomiędzy analizowanymi zmiennymi służy nie tylko wyjaśnieniu rzeczywistości wychowawczej (wiedza teoretyczna), lecz również jej projektowaniu, kontroli i ewaluacji (wiedza stosowana, prakseologiczna).



Wyszukiwarka