METODYKA REKREACJI

FORMY I METODY W REKREACJI

Cele rekreacji:

• Wypoczynek

• Zdrowie

• Przyjemność

• Rozwój osobowości

I PODZIAŁ FORM REKREACJI

1. Różne rodzaje aktywności ruchowej (np. gimnastyka, żeglarstwo)

2. Jako formy organizacyjno-metod. rekreacji (np. zespoły ćwiczebne, wczasy)

3. Jako formy dydaktyczne (= metody pracy), (np. wychowawcze, nauczanie czynności ruchowych prowadzenia zajęć itd.)

II INNY PODZIAŁ FORM

• Ze względu na czas i miejsce

• Zaangażowanie uczestników

• Ich liczbę

• Treści zajęć

• Intensywność wysiłku

• Stopień trudności technicznej

• Wiek ćwiczących

I 1.

• Formy intensywne (truchty, biegi, pływanie, wiosłowanie, biegi narciarskie, skoki przez skakankę, jazda na rowerze);

• Formy łatwe technicznie (truchty, biegi, kometka, krokiet, pływanie kajakiem, tur. piesza);

• Formy towarzyskie (kręgle, mini golf, tur., siatkówka, gry terenowe, taniec);

• Formy plenerowe (biegi kondycyjne, narciarstwo, jazda konna, łyżwiarstwo, żeglarstwo, gry terenowe, jazda na rowerze)

PRZYKŁADY FORM REKREACJI:

Aerobik, ćwiczenia z obciążeniami, fitness, marsze na orientacje, biegi kondycyjne, sporty przygod., joga, sztuki walki, spacery, gry rekreacyjne.

3. a) metody wychowawcze

b) metody nauczania czynności ruchowych

c) metody kształtujące cechy motoryczne

d) metody i formy prowadzenia zajęć

a) - metody wpływu osobistego

- metody wpływu sytuacyjnego

- metody wpływu społecznego

- metody kierowania samowychowaniem

b) - Niespecyficzna - Specyficzna

• słowna • całościowa

• poglądowa • nauczania ćwiczeń częściami

• działania praktycznego • mieszana

c) - ciągła

- powtórzeniowa

- interwałowa

- zmienna

ZASADY

• zasady dydaktyczne:

• Świadomości

• Aktywności

• Poglądowości

• Systematyczności

• Przystępności

• Utrwalania

d) • ścisła

• zabawowa (właściwa, naśladowcza, opowieści ruchowej)

• improwizacji ruchowej

• zadaniowa

• współzawodnictwa

• obwodowo - stacyjna

• wielozadaniowa

3. Formy organizacyjne:

• Stały zespół ćwiczebny

• Wczasy

• Kursy

• Imprezy sportowo-rekreacyjne

• Udostępnianie obiektów

• Animacja i poradnictwo

• Przerwy podczas pracy

GIMNASTYKA

1. tradycyjna gimnastyka przy muzyce

2. gimnastyka korekcyjna

3. gimnastyka w wodzie (siatkówka, taniec, pływanie)

4. gimnastyka aerobowa

KONTROLA, SAMOKONTROLA W SPORCIE DLA WSZYSTKICH

HISTORIA OCENY SPRAWNOŚCI FIZ.

• Pierwsze pomiary i ocena sprawności fiz. w Polsce (okres międzywojenny) J. Mydlarski miernik sprawności fiz.

• Lata 60-te XX wieku - nowy miernik L. Denisicka.

Rozwój sportu jako czynnik wzmagający zainteresowania sposobami pomiaru sprawności fizycznej.

Diagnozowanie i kontrolowanie zmian rozwoju człowieka - brak diagnozy może powodować nieadekwatne do stanu organizmu stosowanie środków ruchowych.

TESTY

Testowanie ukazuje składowe spraw. fiz. oraz ich znaczenie w samoocenie i kreowaniu zdrowia.

* sprawnościowe

* wydolnościowe (laboratoryjne, terenowe)

* specjalistyczne

JA

wczoraj jutro

dziś

SAMOKONTROLA

• Pomiar obwodów

• Ciężar ciała

• Jakość snu

• Apetyt

• Kontakty interpersonalne

• Ocena postawy ciała w lustrze

METODYKA TESTÓW

• Prowadzący zapoznaje się z próbą - teoretycznie i praktycznie

• Badani poznają technikę i taktykę próby

• Miejsce - bezpieczne i higieniczne

• Motywowanie do testu - informacja np. 2 tyg. przed próbą

• Os. dorosłe - wcześniej badanie lekarskie

• Testy i retesty w tym samym dniu, godz. i w zbliżonych warunkach

• Po zakończeniu testu ćw. uspokajające, stretching

• Wyniki testu porównujemy z normami danego wieku i płci (unikamy porównań z innymi uczestnikami) lub z wynikami wcześniej realizowanego testu

* TESTY DLA DOROSŁYCH

• EUROFIT dla dorosłych

• Test ogólnej sprawności fiz. ........

• Sprawdź czy jesteś sprawny

• Międzynarodowy test spr. fiz. (MTSF)

* TESTY WYDOLNOŚCIOWE

• Próba ortostatyczna

• Próba Benkera-Rychtera

• Test Cramptona

• Test marszowy

• Test Coopera

* TESTY SPECJALISTYCZNE

(określenie poziomu sprawności specjalnej uwzględniając specyfikę danej dyscypliny) np.

• Kajakowe

• Rowerowe (5 km)

• Biegowe (2 km)

• Pływackie (300 m)

• Bieg na nartach (10 km)

* TEST DLA OSÓB STARSZYCH

• Test 3 S

MOTORYCZNOŚĆ DLA METODYKI REKREACJI

Methodos - droga, sposób, postępowanie

Metodyka - uświadomienie, kierowanie na cel, kolejność czynności działania, systematyczność, powtarzalność, sposób postępowania dla osiągnięcia wytyczonego celu.

NOWORODEK, NIEMOWLE

• Zdolność chwytna - wyłącznie odruch zamykania dłoni, reakcje ruchowe obejmujące całe ciało na widok przedmiotu, ukierunkowanie bezpośrednio na cel kończyn górnych

• Ruchy manipulacyjne dziecka (daleko-blisko, zimno, grawitacje, kolory)

OKRES PO 1 ROKU, PRZEDSZKOLE

• 1 roczek - pokonywanie przestrzeni

• 2 roczek - ruchy swobodne

• 16-18 miesiąc - pokonywanie przeszkód

• początek 3 roku - początki skoków, rzutów, biegu i chwytów

• 2/3 rok początek ruchów celowych - PRAKSJE

OK. 5 ROKU ŻYCIA PIERWSZE APOGEUM MOTORYCZNOŚCI

• ruchy celowe, płynne, swobodne

• lateralizacja (prawo-lewo zręczność)

• pełna sprawność fizjologiczna

• u małych dzieci śledzimy: ruchy lokomocyjne, ruchy manualne

Pierwszy moment, w którym możemy promować sport dla wszystkich (dzieci + rodzice)

OKRES MŁODSZO-SZKOLNY

10-11 rok życia dziewczynki

12-13 rok życia chłopcy

* drugie apogeum motoryczności

POKWITANIE=DOJRZEWANIE=OKRES PUBERTALNY

• wpływ hormonów na wzrost siły

• wzrost mięśni wraz za wzrostem wysokości

• wytrzymałość = u dziewcząt ~ do 13 roku życia; u chłopców ~ do 20 roku życia

Dojrzewanie człowieka dzieli się na 2 fazy:

1. FAZA DESTRUKCJI - rozpadanie się symetrii, harmonii ruchowej, przez nierównomierny rozwój pojedynczych cech i elementów motorycznych.

2. FAZA STRUKTURALIZACJI

• Konstruowanie nowego modelu motorycznego - motoryki dojrzałej

• Rozwijanie motoryczności poprzez świadome ćwiczenia ruchowe i odpowiedni tryb życia wpływa na przebieg rozwoju somatycznego, psychicznego i społecznego.

Rozwój ruchowy

• Rozwój somatyczny (zmiany proporcji ciała, przyrost masy mięśniowej)

• Procesy kostnienia szkieletu

• Rozwój fizjologiczny (usprawnianie cech wewn.)

• Rozwój psychiczny (stany emocjonalne, motywy podejmowania czynu)

• Rozwój umysłowy (racjonalne postępowanie)

• Rozwój społeczny (normy, obyczaje)

Na jakość poziomu i charakter motoryki wpływają przede wszystkim: tryb życia aktywny lub bierny ruchowo, sposób odżywiania się i codzienna higiena, rodzaj pracy zawodowej, stan zdrowia.

Przygotowanie młodzieży do życia zawodowego i społecznego.

Aktywność fizyczna ma szereg właściwości nie tylko fizjologicznych ale i odpornościowych, adaptacyjnych, a także wpływa na prawidłowy przebieg procesów metabolicznych i hormonalnych ustroju.

Młodzież i aktywność fizyczna

• W sferze psychicznej i społecznej pomaga uzyskać szereg cech niezbędnych w życiu: równowagi emocjonalnej, hartu psychicznego, odporności na stresy, umiejętności psychicznej adaptacji.

• Kształtuje ponad to poczucie odpowiedzialności, zdyscyplinowanie, wytrwałość, sprzyja przyswajaniu norm społecznych.

ZADANIA AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ MŁODZIEŻY

• Forma rozrywki

• Wyżycie się ruchowe

• Potrzeba kontaktów towarzyskich

• Nauczenie się czegoś nowego

• Przeżycie przygody

• Miłe spędzenie czasu

• Poprawa kondycji fizycznej

METODYKA PROWADZENIA ZAJĘĆ Z KOBIETAMI

* znaczenie i motywy podejmowania rekreacji

• Modny i zdrowy styl życia

• Walka z nadwagą

• Odstresowanie i relaks

• Nowe znajomości

• Przeciwdziałanie starzeniu się

• Samodoskonalenie

• Poprawa zdrowia

• Poprawa samopoczucia

* prowadzący kobieta

• Czas trwania zajęć - max 60 min.

• Uwzględnienie potrzeb, możliwości i zainteresowań

• Muzyka

• Przybory

• Kameralne warunki

• Średnia intensywność

METODYKA PROWADZENIA ZAJĘĆ Z MĘŻCZYZNAMI

* intensywność

• Współzawodnictwo

• Ćwiczenia siłowe

• Ćwiczenia z obciążeniami

* doskonalenie wszystkich cech psychofizycznych

• Siły i szybkości

• Odwagi i chęci walki

• Kształtowanie sylwetki

Formy rekreacji preferowane przez mężczyzn: wschodnie sztuki walki, gry zespołowe, pływanie, gry terenowe, sporty ekstremalne, turystyka aktywna, taniec.

MOTORYKA OSÓB STARSZYCH

• tempo wykonywania ruchów i czynności

• płynność ruchów

• ograniczona ruchliwość w stawach kończyn (górnych i dolnych) i kręgosłupa

• ucieczka przed nauczeniem ruchu nowego (neofobia)

wzrasta ciśnienie krwi, osłabia się siła.

Zmiany starcze zachodzące w psychice

• obniżenie sprawności intelektualnej

• osłabienie pamięci, słuchu, wzroku

• utrata wiary we własne siły

• obniżenie statusu społecznego

• osamotnienie rodzinne

• wygasanie zainteresowań ruchowych

Wskazania ćw. fizycznych dla osób starszych

• ćwiczenia oddechowe

• długotrwałe ruchy cykliczne

• ćwiczenia gibkościowe

• 
  ćwiczenia na powietrzu

• ćwiczenia z łatwymi przyborami TAK

• relaksujące

• towarzyskie

• kameralne

• kontrola lekarska

Przeciwwskazania dla osób starszych

• skłony

• skoki i podskoki

• 
  ćwiczenia w bezdechu

• ćwiczenia szybkościowe NIE

• współzawodnictwo

• gwałtowne zmiany pozycji wyjściowej

ISTOTA, ROLA, ZNACZENIE I UWARUNKOWANIA REALIZACJI REKR

CHOROBY CYWILIZACYJNE A REKREACJA RUCHOWA

• otyłość

• nerwica

• krążenie

• wyrównanie braku ruchu - kompensacja

• neutralizacja stresów i przeciążeń psychicznych

• prewencja wieku chorób i przeciążeń

• regeneracja sił psychofizycznych (odnowa)

• rozwój somatyczny, psychiczny i społeczny

• rozwój zainteresowań, stymulacja autoportretu, modyfikacja hierarchii wartości

• zaspokajanie różnorakich potrzeb

FUNKCJE REKREACJI RUCHOWEJ

• AKTYWNOŚĆ: dostarcza radości, odprężenia, przyjemnych wrażeń, umożliwia relaks, obniża poziom kontroli emocjonalnej.

• DOBROWOLNOŚĆ: poczucie swobody wyboru i możliwości działania zgodnie z zainteresowaniami.

• ODMIENNOŚĆ: w stosunku do obowiązków i zasad dnia powszedniego, pełnionych ról społecznych, rodzinnych, zawodowych.

• BEZINTERESOWNOŚĆ: brak motywów ekonomicznych przy podejmowaniu działań rekreacyjnych.

• ZABAWA I ROZRYWKA: możliwość przeniesienia się w świat zabawy, podejmowanie działań dla przyjemności.

WARUNKI REKREACJI RUCHOWEJ

• dysponowanie czasem wolnym

• dostępność obiektów i urządzeń sportowo-rekreacyjnych (również turystycznych)

• posiadanie określonych predyspozycji (uzdolnień, umiejętności, sprawności, stanu zdrowia)

• możliwość wyboru odpowiedniej dla siebie formy rekreacji

• sytuacja finansowa umożliwiającą realizację preferowanej formy

• brak przeszkód natury prawnej, kulturowej, psychicznej.

DWOISTOŚĆ ISTOTY LUDZKIEJ - człowiek jest jednocześnie indywidualnym organizmem biologicznym i członkiem określonego społeczeństwa.

POTRZEBY STYMULUJĄCE AKTYWNOŚĆ RUCHOWĄ

• wypoczynek i relaks (oderwanie się od codziennych obowiązków)

• aktywności psychofizycznej (ruchu, wyładowania nadmiaru energii)

• zmiany trybu i środowiska życia (urozmaicenie życia)

• kontaktu z naturą ( z przyrodą)

• emocji i przyjemnych wrażeń

• obniżenia samokontroli (spontaniczności, swobody, beztroskiej zabawy)

• kontaktów (zwłaszcza nieformalnych z innymi ludźmi)

• osiągnięć (uznania, dowartościowania, dominacji, wyróżnienia się)

• współzawodnictwa (rywalizacji, walki, wyładowania agresji)

• nowych doświadczeń, wiedzy, umiejętności.

Grupy rekreacyjne - cechują się dużą atrakcyjnością wynikającą z nieformalnego charakteru stosunków społecznych łączących członków grup

- interakcje zachodzące pomiędzy poszczególnymi członkami grup mają charakter podmiotowy i bezpośredni - pozbawione są formalizmu i nie powodują negatywnych następstw.

Celem grup rekreacyjnych jest zaspokajanie potrzeb uczestników - zwłaszcza zdeprymowanych w codziennym życiu, odbywa się to w atmosferze zabawy, pozytywnego nastawienia do świata zewnętrznego.

Normy grupowe (tj. przestrzeganie przepisów i reguł) nie są narzucone z zewnątrz, a jedyną sankcją jest wykluczenie z uczestnictwa w grupie.

PRACA ANIMATORA (instruktora)

• programowanie i organizowanie

• prowadzenie zajęć

• upowszechnianie treści rekreacyjnych

• kształtowanie wartości i postaw prorekreacyjnych

Warunki skuteczności działań animatora

• wygląd zewnętrzny i sprawność fiz.

• wiedza i umiejętności wynikające z doświadczenia i kształcenia

• cechy osobowości: uprzejmość, życzliwość, kultura osobista, pogodne usposobienie.

Pewne prawidłowości i zasady postępowania

• nagrody (bez przesady), ale to działa skuteczniej i w sposób trwały mobilizuje do działania

• emocje szybciej wywołują pożądane zachowania, jednak należy uświadamiać cele i sposoby ich realizacji

• PRAWO YERKESA-DODSONA - optymalny poziom motywacji

• człowiek w perspektywie i retrospektywie

• lubimy tych, którzy nas lubią

• zasada maksymalizacji własnych interesów

• subiektywna wartość i dostępność rekreacji

ZASADY wg. M. Demela

• konkretność

• etapowość

• indywidualizacja

Uczenie się nauczanie czynności ruchowych

Trzy fazy nauczania - uczenia się czynności ruchowych

I • faza koordynacji ogólnej

II • faza koordynacji precyzyjnej

III • faza stabilizacji i adaptacji

Faza I Koordynacja ogólna

• pokaz

• objaśnienie

• decyzja o metodzie (analityczna, syntetyczna, mieszana)

• wykonywanie ruchu

Faza II Koordynacja precyzyjna

• powtarzanie

• doskonalenia

• indywidualizacja treści i metod

Faza III Stabilizacja i adaptacja

• tworzenie nawyku ruchowego (często poprzez utrudnianie wykonania, współzawodnictwo, zmienianie warunków)

5 stopniowa strategia działania (Robert Singer)

1. przygotowanie się

2. wyobrażenie sobie

3. koncentrowanie się

4. wykonywanie

5. ocena

↑

Skala poprawia efektywność sprawności zamkniętych powtarzających się w przewidywanych sytuacjach.

SKUTKI PSYCHOSPOŁECZNE REKREACJI

• łatwiejsza adaptacja

• integracja społeczna

• rozwijanie uzdolnień

• pielęgnacja zdrowia i urody

• stymulowanie rozwoju (szczególnie w zakresie rozwijania zainteresowań sportowych, turystycznych, kultur.)

PODSUMOWANIE

• wraz z wiekiem maleje uczestnictwo

• mężczyźni częściej niż kobiety uprawiają sport dla wszystkich

• mieszkańcy dużych miast intensywniej uczestniczą w rekreacji ruchowej

• istnieją duże rozbieżności między uznawanymi a realizowanymi wzorami spędzania czasu wolnego

• rekreacja ruchowa najczęściej uprawiana jest nieregularnie

• preferencje w zakresie rekreacji indywidualnej, prywatnej, rodzinnej

WYPOCZYNEK - wyrównywanie zaciągniętego długu tlenowego, likwidacja produktów przemiany materii.

Efekty wypoczynku:

• zwiększenie wydajności pracy

• zmniejszenie liczby braków w pracy

• zmniejszenie liczby wypadków

Efekty zdrowotno-higieniczne wypoczynku:

• usunięcie stanów zmęczenia i znużenia

• wzmocnienie odporności

• przeciwdziałanie deformacjom zawodowym

• kształtowanie sprawności fizycznej

Efekty psychiczne wypoczynku

• poprawa samopoczucia

• poprawa czynności funkcji poznawczych

• poprawa funkcji działania

RODZAJE PRAC: 1. lekka, 2. średnia, 3. umysłowa, 4. ciężka.

1. praca lekka - monotonna, mało ruchliwa. Wymuszona pozycja ciała, ograniczony ruch rąk. Napięcie uwagi i wzroku ćwiczenia dynamiczne, korekcyjne, rozluźniające, angażujące emocjonalnie.

2. praca średnia - ruchliwość i różnorodność czynności, statyczne napięcie mięśni intensywność mniejsza niż przy pracy lekkiej, ćwiczenia rozluźniające, poprawiające krążenie nóg, korektywne stóp.

3. praca umysłowa - nieznaczny wysiłek fizyczny, duże zaangażowanie procesów myślenia zaangażowanie dużych grup mięśniowych, dynamiczne angażujące emocjonal.

4. praca ciężka - duży wysiłek fizyczny, napięcie mięśni, duże straty energii ćwiczenia rozluźniające z koordynacją oddechu, mało intensywne, formy relaksacyjne.

Determinanty zajęć ruchowych:

• wiek ćwiczących

• płeć

• stan zdrowia

• warunki terenowe, lokalne

• stopień sprawności fizycznej

• charakter ćwiczeń

TOKI ĆWICZEŃ

praca

lekka, średnia, umysłowa

praca ciężka

Sześciotok ćwiczeń gimnastycznych

1. ćwiczenia ramion, nóg, małe natężenie

2. ćwiczenia tułowia - płaszczyzna strzałtowa, czołowa, poprzeczna

3. ćwiczenia ramion, nóg, duże natężenie

4. marsze, biegi, koordynacja oddechu

5. ćwiczenia tułowia, płaszczyzna uzupełniająca

6. ćwiczenia koordynacyjne, uspokajające, rozluźniające

Ćwiczenia specjalistyczne

• praca lekka - ręce

• praca średnia - dynamiczne NN (nogi), rozluźniające

• praca umysłowa - równomierne wykorzystanie sił, duża amplituda ruchu

Praca lżejsza i umysłowa wymaga:

• ćwiczeń rozluźniających mięśnie nóg i rąk

• poprawiających krążenie krwi

• uaktywniających duże grupy mięśniowe

• oddechowych

Praca ciężka stwarza zapotrzebowanie na ćwiczenia:

• oddechowe

• rozluźniające

• zabiegi higieniczne

• leżenie

• spanie

• zajęcia rekreacyjne przyśpieszające procesy regeneracyjne

Elementy bilansu energetycznego:

PPM - podstawowa przemiana energii

Ew - energia wzrostu

Ep - energia pracy

SDDP - swoiste dynamiczne działanie pokarmu

Z - zapasy tkanki tłuszczowej

Spożycie = PPM + Ew + Ep + SDDP + Z

Prawidłowy stan organizmu człowieka wymaga utrzymania bilansu energetycznego w równowadze.

Ilość dostarczanych z pożywieniem kalorii powinna pokrywać wydatki kaloryczne ustroju.

• ujemny bilans energetyczny (dostarczamy małą ilość kalorii, organizm czerpie zapasy z tkanki tłuszczowej)

• dodatni bilans energetyczny (spożycie przewyższa zapotrzebowanie).

Długotrwały dodatni bilans energetyczny jest powodem powstania OTYŁOŚCI.

1 kg tkanki tłuszczowej powstaje z nadmiaru ok. 8 000 kcal - aby stracić 1 kg tkanki tłuszczowej trzeba doprowadzić do ujemnego bilansu energetycznego w wysokości 8 000 kcal.

Otyłość - nadmiar masy ciała spowodowany zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej w tkance podskórnej oraz w narządach wew. org.

Otyłość rozpoznaje się poprzez porównanie masy ciała i wysokość danego człowieka oraz na podstawie pomiarów obwodów i zawartości tk. tłuszczowej w org.

Osoba otyła - to taka, której nadmiar masy ciała przekracza 20% masy należnej (takiej, którą dana osoba powinna mieć przy swojej wysokości)

*Mężczyzna otyły - masa tk. tłuszczowej wynosi 21%

*Kobieta otyła - masa tk. tłuszczowej 30% masy ciała

Masa ciała tak jak i masa tłuszczu zależą od: stosunku podaży energii (kalorii) i tempa jej zużycia.

Czynniki wew. otyłości: Czynniki zewn. otyłości:

• czynnik genetyczny • odżywianie

• konstytucja tk. tłuszczowej • stresy

• hormony • ruch, praca fiz.

• układ nerwowy • warunki życia

• płeć • zwyczaje kulturowe

• wiek

• stany patologiczne

Skutki otyłości wynikać mogą z: nadmiaru masy ciała, nadmiernego otłuszczenia, zaburzeń metabolicznych, zaburzeń psychiki.

Okresy zwiększonego ryzyka występowania otyłości:

• od narodzin do 3 lat

• od 7 lat do rozpoczęcia dojrzewania

• okres stabilizacji płciowej (małżeństwo, emeryt)

• ciąża i laktacja

• poprawa sytuacji materialnej

• okres rekonwalescencji

Kuracja odchudzająca wymaga: odpowiedniej, stale pobudzanej motywacji; cierpliwości i silnej woli; systematyczności.

Aktywny ruch jest dla osób odchudzających się najzdrowszym, najtańszym i niezbędnym lekarstwem.

Podstawą odchudzania jest: zmniejszenie spożycia; wzrost wydatków energii - głównie przez wzmożoną aktywność fizyczną

Problem - osoby odchudzające się mają duże problemy z zaakceptowaniem zmniejszonych porcji pożywienia - może to prowadzić do sytuacji stresowych i spowodować rezygnację z odchudzania.

Pomoc: preparaty zmniejszające apetyt; leki przyspieszające przemianę materii; środki pęczniejące imitujące pożywienie.

Wspomaganie procesu odchudzania: masaż; sauna; bicze wodne; kąpiele solankowe. Zabiegi te to uzupełnienie odchudzania, korzystnie wpływają na psychikę i samopoczucie.

Psychoterapia: unikanie stresów; dobry kontakt z otoczeniem (np. terapia grupowa lub modyfikacja zachowań)

Współpraca ze środowiskiem - uświadamianie zasad, trudności i najczęściej niepowodzeń.

Samokontrola - prowadzenie własnej dokumentacji odchudzania.

Bariery uczestnictwa w aktywności ruchowej osób otyłych:

• nieśmiałość i wstyd

• brak silnej woli i samodyscypliny

• nieumiejętność zorganizowania zwiększonej ilości form ruchu

• brak gotowych wzorców

Wskaźnik masy ciała Skala:

BMI = ciężar ciała (kg) / wysokość (m²) Poniżej 18,5 - niedowaga

18,5 - 25 - prawidłowo

25 -30 - prawdop. nadwaga

30 ↑ - prawdop. otyłość

Budowanie zespołu - nowoczesna forma aktywnych szkoleń integracyjnych i wypoczynku.

Realizacja:

• uczestnicy podzieleni są na zespoły

• zadaniem jest przebycie trasy pełnej różnorodnych zadań

• na wykonanie zadania przeznaczony jest określony czas

• zadania są punktowane

• nad całością czuwają sędziowie

Cele szkoleń:

• szkolenia motywacyjne

• pobudzanie pracowników do pozytywnego myślenia

• rozwijanie wiary w siebie

• dobre samopoczucie

• wysoka efektywność pracy

• związanie z firmą

Oczekiwane efekty:

• wzmocnienie więzów koleżeńskich

• rozwój przyjaźni i solidarności

• powstanie nieformalnych grup

• ukształtowanie postaw autonomii

• budowanie przez pracowników swojego statusu, poczucia komfortu i bezpieczeństwa

Błędy:

• źle ułożony bądź przeładowany program

• kulturowa niespójność składników programu

• atmosfera nadmiernej rywalizacji

• brak elementów lekkich, zabawowych, radosnych

• zbyt duże oczekiwania (koszty są wysokie)

Pragmatykę wyjazdu określa etap rozwoju firmy. Zróżnicowanie występuje gdy:

• firma jest w fazie wstępnej rozwoju

• firma działa w stabilnym składzie jakiś czas

• firma ma stosunkowo stały skład od kilku lat

HASŁO Jeśli wysilisz swą kreatywność, znajdziesz nowy sposób, wykażesz inicjatywę, to zrobisz więcej niż początkowo sądziłeś.

Cykle życia zespołów:

1. forming

2. stroming

3. norming

4. performing

5. transforming

1. FORMING

• członkowie różnie postrzegają cel

• niski poziom zaufania

• ludzie uważają na to co mówią, raczej zamknięci

• ich cele indywidualne nie są tożsame z celami zespołu

2. STROMING (okres burzy)

• konflikty co do celu, przywództwa, zasad działania

• nieporozumienia i różnice poglądów

• weryfikacja celu i planu działania

• bardzo wysoko zacieśniają się kontakty i działania

• zniechęcenie powodujące utratę wiary w sukces

3. NORMING (docieranie)

• kreowanie wspólnych zasad działania i wartości zespołu

• jasna i wspólna wizja końca

• praca zgodnie z wypracowanymi zasadami

4. PERFORMING (efektywna współpraca)

• cel jasny dla wszystkich

• wysoki poziom zaufania, otwarta komunikacja

• max. efektywność i satysfakcja

5. TRANSFORMING

• zdefiniowanie celu

• wyraźne, zauważalne przez zespół zmiany integracji

Skład zespołu:

• koordynujący lider

• ambitny komendant

• kreatywny pomysłodawca

• wszędobylski łącznik

• racjonalny analityk

• dusza zespołu

• finiszujący perfekcjonista

• praktyczny realizator

PODSTAWOWE ZASADY

• projektowanie różnego typu działań

• nie narzucamy ról

• uwaga na stereotypy

• uświadamianie, że role się zmieniają

• uwaga na pochopne wnioski z jednego tylko zadania czy testu

Rodzaje szkoleń team building

1. pleasure - ćw. lekkie, bez ryzyka, zespołowe na poziomie niskim (do 2m)

2. adventure - nieco adrenaliny (łatwa wspinaczka, zjazd na linach) minimalnie obciążające fiz., wspomaganie zespołowe

3. extreeme - duża dawka adrenaliny i wzrastają wymagania co do sprawności fiz. (zapewnienie bezpieczeństwa należy do prowadzących)

TRENER

• pamięta o wzrokowcach i słuchowcach

• stosuje ćw. ice-breakers (pobudzają myślenie integrują)

• potrafi zadawać pytania

• potrafi przekładać przedyskutowane ćw. na konkretne problemy firmy

SCHEMAT ZAJĘĆ

• wyjaśnienie celów gry, stymulacji czy ćwiczenia

• przeprowadzenie gry

• zadanie pytań podsumowujących

• dyskusje na temat problemu, którego dotyczyło dane ćw.

BARIERY UCZESTNICTWA W REKREACJI

Czas wolny

• człowiek - organizacja czasu wolnego

• rodzina - organizacja czasu, pomoc, partnerstwo

• społeczność lokalna - dostępność do obiektów i programów

• organizacje - programy, instruowanie

• instytucje rządowe - wychowanie do czasu wolnego, prawa człowieka

Bariera psychologiczna

• człowiek - budzenie zainteresowań, otwartość wobec kultury fizycznej, przełamywanie lęku i wstydu, skrępowania

• rodzina - zachęcanie, wychowywanie, wzory, potrzeby, rozmiłowanie

• społeczność lokalna - zjednywanie

• organizacje - kształtowanie potrzeb, zainteresowań, motywowanie

• instytucje rządowe - polityka prorekreacyjna, zachęcania

Bariera kulturowa

• człowiek - aspiracje, uczestnictwo

• rodzina - inicjacja do kult. fiz., kultura czasu wolnego

• społeczność lokalna - propagowanie rekr. fiz., wzorce

• organizacje - krzewienie kultury fizycznej

• instytucje rządowe - polit. krzewienia kult. fiz.

Bariera edukacyjna

• człowiek - świadomość, umiejętność, auto-edukacja

• rodzina - wychowanie fiz. i rekreacyjne w rodzinie

• społeczność lokalna - programy, imprezy, szkoła środowiskowa

• organizacje - programy wychowania do rekr. i kursy, wydawnictwa, odczyty

• instytucje rządowe - odpowiednie programy w-f w szkołach, narodowy program wychowania do rekreacji

Bariera ekonomiczna

• człowiek - środki we własnym budżecie

• rodzina - kult. fiz. w budżecie rodzinnym

• społeczność lokalna - kult. fiz. w programach socjalnych, kultura, oświata, polityka podatkowa

• organizacje - ekonomicznie zróżnicowany program

• instytucje rządowe - dotacje, prawo, przepisy, obniżki, polityka cen

Bariera zdrowotna

• człowiek - akceptacje, otwarta postawa, zdrowie jako wartość

• rodzina - wartość, pomoc, zachęta, kooperacja, opieka

• społeczność lokalna - specjalne programy i zespoły dla osób niepełnosprawnych wspólnie ze służbą zdrowia

• organizacje - specjalne zespoły dla osób niepełnos., zawody, obozy, poradnictwo

• instytucje rządowe - narodowe programy, kształcenie specjalistów.

Bariera ekologiczna

• człowiek - aktywna postawa wobec środowiska

• rodzina - aktywna dbałość o środ. i wychowanie w rodzinie w tym duchu

• społeczność lokalna - odnowa środ., planowanie terenów zieleni i rekreacyjnych

• organizacje - społeczne ruchy na rzecz odnowy środ., Strażnicy Przyrody, LOP

• instytucje rządowe - prawa, przepisy, parki narodowe, służba ochrony przyrody

Bariera klimatyczna

• rodzina - hartowanie, przyzwyczajanie do pleneru niezależnie od pogody

• społeczność lokalna - budowa obiektów krytych, programy, imprezy w plenerze

• organizacje - oświata sanitarna, programy aktywności w plenerze

• instytucje rządowe - wychowanie zdrowotne, budowanie obiektów krytych

STRATEGIA ROZWOJU SPORTU W POLSCE OD ROKU 2012

Przesłanki do konstrukcji strategii:

1. niedostatek aktywności ruchowej

2. zaniedbania szkolnego w-f

3. wysoki wskaźnik bezrobocia - obok skutków ekonomicznych ryzyko zachorowalności

Kluby sportowe

*4339 klubów; *ok. 8 000 UKS-ów; *8089 sekcji; *385 tys zawodników

Strategia - zasadnicze, najważniejsze cele społeczne, zależne od środków i ograniczeń

Cel osiągniecie stanu optymalnego dla rozwoju zdrowotnego społeczeństwa doceniającego rolę AF i mającego warunki dostępu do atrakcyjnych form.

Dwie składowe strategii:

1. program (misja, zadania)

2. zasoby (kadra, baza, finanse)

Strategiczna wizja musi uwzględniać:

• ekonomię

• demografię

• świadomość (społeczna)

• nowe technologie

• założenia i przepisy VE

• politykę społeczną

• samorządy

• organizacje pozarządowe

Cel i wizja sportu

1. wzrastająca pozycja sportu w systemie wartości

2. zachowanie zdrowia

3. zagospodarowanie czasu wolnego (atrakcyjne, racjonalne)

Cele podstawowe

• sport wyczynowy

• w-f i sport szkolny

• sdw

• kształtowanie specjalistów

• infrastruktura

• nauka

• finansowanie

Cel strategiczny nr 1

Wychowanie fizyczne i sport szkolny.

2004/2005 - opracowanie nowych atrakcyjnych programów edukacyjnych PRZEZ

SPORT I DLA SPORTU

2003/2004 - opracowanie projektu kryteriów oceny nauczyciela w-f z uwzględnieniem

efektów rozwoju i sprawności osobistej ucznia

2003 - opracowanie przepisów wykonawczych dla wprowadzenia 4 h w-f do

szkół

2007 - opracowanie przepisów wykonawczych dla wprowadzenia 5 h w-f do

szkół

prace ciągłe - doskonalenie systemu współzawodnictwa sportowego dla

poszczególnych poziomów nauczania.

Cel strategiczny nr 2

Sport dla wszystkich - rozwój powszechności i dostępności sportu w społeczeństwie.

• Opracowanie programu promocji aktywności sportowej - 2003

• Opracowanie nowych form uczestnictwa młodzieży akademickiej w zajęciach sportowych - 2003/2004

• Opracowanie nowych form i .............. programu sportu wszystkich dzieci - 2003/04

• Opracowanie sdw dla różnych grup społecznych i zawodowych - 2003/04

• Zwiększenie dostępu do sportu osobom niepełnosprawnym - 2004/06

• Program wydawnictw popularyzacyjnych AF - praca ciągła

Cel strategiczny nr 3

Sport wyczynowy

• Sport młodzieżowy

• Sport kwalifikowany

• Sport olimpijski

• Sport zawodowy

Cel strategiczny nr 4

Kształcenie i doskonalenie kadr

• Dostosowanie do standardów edukacyjnych UE

• Kształcenie dwuzawodowe

• Kierunki kształcenia - sport, zawód trenera

• Dodatkowe uprawnienia (menadżer, instruktor)

• Studia podyplomowe

• Kształtowanie nawyku ustawicznego kształcenia

Cel strategiczny nr 5

Infrastruktura sportu

• Opracowanie modelowych rozwiązań techn. miejskich, gminnych i osiedlowych ośrodków sportu dla aglomeracji 10, 30, 60 tys. mieszkańców oraz zasad ich utrzymania i prowadzenia 2003/04

• Opracowanie rozwoju infrastruktury sportowej strategicznej 2002

• Opracowanie programu rozwoju infrastruktury sportowej w poszczególnych województwach 2003/05

• Opracowanie programu „sala gimnastyczna w każdej szkole” 2003/04

Zmiana aktów prawnych programowania strategia, wprowadzona reforma edukacji, potrzeba dostosowań prawnych do wymogów UE, wymagają zmian większości aktów prawnych - zmiany więc ustawy o kulturze fizycznej

Aplikacje praktyczne - II Ogólnopolska Kampania Prozdrowotna miesiąc dla zdrowia 1-31 maj 2003

Czas wolny - czas dla sportu

Strategia: identyfikacji, skojarzenia, partnerstwa, włączenia, edukacji, międzypokoleniowego kształcenia ról, sponsoringu, lokalnej ekspresji.

Strategia identyfikacji

• Rodzina jako pole działań rekreacyjno-ruchowych

• Docenianie wartości sportu i wychowania fizycznego dzieci

• Udostępnienie form rekreacji przez rodzinę

• Wspólna działalność rekreacyjno-ruchowa

Strategia skojarzeniowa

• Budowanie infrastruktury społecznej - więzi społecznej

• Organizacja imprez sportowych i rekreacyjnych

• Tworzenie grup społecznych i stowarzyszeń ludzi o podobnych zainteresowaniach

• Promocja 30 min...............

Strategia partnerstwa

• Strategiczne sojusze, przedsięwzięcia join venture i spółki

• Promocja dyscyplin typowo polskich

• Partnerzy w działaniu, rady miejskie, samorządy, organizacje handlowe

• Masowe uczestnictwo np. w imprezach komercyjnych

Strategia włączenia

• Powrót do sportu poprzez wsparcie dla sdw np. danych zawodniczek sportu wyczynowego, byłych sportowców

• Udział w organizacji form sdw byłych organizatorów

• Włączanie takich grup celowych jak: bezrobotni, imigranci, niepełnosprawni

Strategia edukacji

• Do podstawowej listy umiejętności (czytanie pisanie) dodajemy rekreację

• Edukacja ustawiczna również w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego

Strategia międzypokoleniowego kształtowania ról

• Wzorcotwórcza rola sportu wyczynowego

• Przeniesienie na funkcje wzorcotwórcze w rodzinie (współzawodnicy to rodzeństwo)

Strategia sponsoringu

• Sponsorzy stają się coraz bardziej wyrafinowani w szukaniu ekonomicznej wartości w zamian za udostępniany budżet

Strategia globalnego zrozumienia i lokalnej ekspresji

• Krajowe i międzynarodowe stowarzyszenia sportowe

• Grupy kulturowe

• Globalny sponsoring sportowy

Przebieg kampanii - hasło „Maj miesiącem zdrowia”

Poniedziałek - „Droga do zdrowia - zacznij od poniedziałku”; dyżury specjalistów w siłowniach, klubach, na boiskach; spotkania amatorów biegania.

Wtorek - „Regionalne żywienie”; porady zdrowej żywności, zdrowe jedzenie w fitness.

Środa - „Cholesterol - otyłość, nadwaga”

Czwartek - „Serce sportowe - dzień bez papierosa”

Piątek - „Stres - nie martw się”

Sobota - „Minuty między życiem a śmiercią”

Niedziela - „Zdrowie i sprawność dla każdego”

MIĘDZYNARODOWE PROJEKTY BADAWCZE

1. COMPAS - skoordynowany monitoring nadzoru nad uczestnictwem w sporcie.

2. CINDI - modelowy program profilaktyki chorób przewlekłych i promocji zdrowia.

3. BRIDGING - próba oceny aktywności fizycznej mieszkańców 6 krajów europejskich w tym Polski.

COMPAS

Koordynatorzy: UK Sports Council; English Sports Council; Italian Olimpic Comitted

Historia: 1977 - Rodgers - promowanie poziomu uczestnictwa w sporcie w 7 krajach europejskich: flamandzkiej Belgii, Zach. Niemczech, Zjednoczonym Królestwie, Holandii, Francji, Norwegii, Hiszpanii.

Badania Rodgers'a 1967-1975 - WNIOSKI

• Istotne podobieństwa w modelu uczestnictwa

• Jego spadek wraz z wiekiem

• Mężczyźni częściej niż kobiety uczestniczą w akt. fiz.

• Spadek po 30-stce wyraźniejszy u kobiet

* Kamphorst i Roberts 1989

15 krajów m.in. Kanada, Indie, Japonia, Nowa Zelandia, Nigeria, USA i 8 europejskich.

* Cushman, Vel, Zuzanek 1996

12 krajów w tym 5 europejskich (wszelkie formy aktywności)

COMPAS to nie tylko badania porównawcze, ale również próba połączenia projektu z pracą Leaderskip Group - LEG

LEG - to partnerstwo: Eurostatu Komisji Europejskich Stanów Członkowskich dla rozwoju statystycznego w danej dziedzinie, jest to tzw. Grupa Wiodąca.

Etapy Projektu

1. Badania kwestionariuszowe GENERAL AUDIO

2. Badania poznawcze: Finlandia, Irlandia, Włochy, Holandia, Szwecja, Hiszpania, WB.

3. Dyrektywy , instrukcje, wskazówki, harmonizacja i unifikacja statystyk.

KORZYŚCI

• Poprawa jakości statystyk dotyczących uczestnictwa w sdw umożliwi krajom rozwój ich własnych systemów sportowych oraz ocenę i oszacowanie ich stanu, etapu rozwoju usportowienia na poziomie porównywalnym do innych krajów.

• Ministerstwa i narodowe organizacje sportowe będą w stanie określić realne cele narodowe w zakresie sportu, czerpiąc z trendów zademonstrowanych w innych krajach oraz mierząc stopień, do którego te cele zostały osiągnięte.

• Agencje narodowe, począwszy od szczebla narodowego do regionalnego będą mogły planować i projektować bardziej efektywnie swoje działania i projekty, rozwijając je na podstawie doświadczeń innych krajów, w oparciu o uzgodnione międzynarodowe standardy pomiarów i wskaźników funkcjonowania.

• Niezależne organizacje sportowe, a także federacje będą miały dostęp do statystyk, umożliwiający im lepszą ocenę i oszacowanie priorytetów w rozwoju ich działalności sportowej.

• Międzynarodowo porównywalne statystyki umożliwiają krajom porównania relatywnych poziomów uczestnictwa pomiędzy różnymi sekcjami danej populacji, takimi jak: ludzie młodzi, kobiety, mniejszości etniczne.

• Trendy w relacji sportu dla wszystkich, identyfikacja nieprawidłowości oraz „odpadanie” z uczestnictwa wśród pewnych grup wiekowych lub kluczowo zmiennych cyklach życia, mogą zostać dokładnie zmierzone i porównane pomiędzy krajami.

• Przejrzysty, zgodny, konsekwentnie prowadzony, międzynarodowy i wewnątrz-krajowy schemat pomiaru uczestnictwa w sporcie wspomoże rządy szczebla lokalnego w lepszym rozumieniu stosowności i znaczenia lokalnych pomiarów w dziedzinie sportu i powstałych dzięki temu statystyk.

• Lepsza jakość statystyk uczestnictwa w sporcie przyczynia się do poprawy jakości innych związanych z tym tematem studiów, badań takich jak: sport i zdrowie, sportowe struktury i organizacje, sektor ochotniczy - wolontariusze i sport, pedagogika sportu, sport i etyka.

Wnioski szczegółowe.

Finlandia i Szwecja okazują się mieć wyższe poziomy i udziały uczestnictwa w wysokiej częstotliwości, intensywności i grupowości.

Włochy i Hiszpania posiadają najniższe notowania poziomów uczestnictwa.

CINDI 1991-95

Countrywide

Integrated

Noncomumunicable

Disease

Intervention

Programme

Cele działania: wielosettorowość, interdyscyplinarność, lokalność.

1. edukacja zdrowotna

2. prewencja chorób

3. monitoring czynników ryzyka i zachowań zdrowotnych

4. ocena wyników

Promocja zdrowia, prewencja chorób

• edukacja

• upowszechnianie

• aktywność fizyczna

• nałogi

wdrożenie przykład: Łódź - Górna

2001

częstość występowania NSD

80 tys. osób

Łódź - Śródmieście, Toruń, Chorzów

Kampanie:

Antytytoniowa Quit Win

Promocja AF Postaw serce na Nogi.

BRIDGING EAST WEST HEALTH GAP

CELE: oceana stanu zdrowia; postawy i zachowania zdrowotne; analiza porównawcza

Dużą aktywność fizyczna AF = 4 i więcej x w tyg.

WNIOSKI

1. Duże zróżnicowanie AF między krajami Europy Zach. a krajami Europy Środkowo-Wschodniej.

2. komunikacyjna AF nie jest istotna

3. brak oceny zawodowej AF / wykształcenie, zamieszkanie, bezrobotni, emeryci, renciści.

Wyjaśnienie pojęć

Dużą AF = ćwiczenia fiz. min. 30 minut do 4 do 7 x w tygodniu lub komunikacyjna AF więcej niż 60 minut dziennie przez większą część dni tygodnia

AF rekreacyjna = ćw. fiz. min. 30 minut 4 i więcej x w tygodniu.

REKREACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Rekreacja służy rehabilitacji, przywraca możliwie maksymalną sprawność fizyczną, psychiczną i aktywność społeczną.

Warunki realizacji rekreacji osób niepełnosprawnych

• przekonanie do tego typu działalności

• instruktor specjalista

• odpowiedni sprzęt

• infrastruktura - „bez barier”

Formy rekreacji: lekka atletyka, pływanie, szermierka, łucznictwo, tenis stołowy, narciarstwo, jazda konna, żeglarstwo, gry zespołowe, gimnastyka, kręgle, kajakarstwo, strzelectwo.

LA jedna z najbardziej popularnych form. Mogą ją uprawiać inwalidzi wszystkich grup schorzeniowych. Niewidomi korzystają z przewodnika. Amputowani dobierają konkurencje zależnie od możliwości.

Pływanie jedna z najlepszych form. Następuje poprawa koordynacji nerwowo-ruchowej związanej z rozluźnieniem mięśni w wyniku działania czynnika obciążającego.

Łucznictwo popularne wśród osób z porażeniem kończyn dolnych, po uszkodzeniu rdzenia jak też amputowanych i przy innych schorzeniach aparatu ruchu.

Tenis ziemny zasadnicza forma plenerowa, niosąca wszystkie wartości użytkowe. Realizują je głównie niepełnosprawni w zakresie aparatu ruchu, głuchoniemi.

Żeglarstwo pomimo znanych ograniczeń możliwe do realizacji przez większość grup niepełnosprawności. Dostosowanie lokomocyjne oraz przewodnicy u niewidomych umożliwiają realizację tych zainteresowań.

Szermierka jedna z bardziej widowiskowych i trudnych form. Pomimo znanego ograniczenia ruchowości tułowia, cechują ją szybkość, bogactwo i pomysłowość przeprowadzonych akcji. Walka szermiercza odbywa się w pozycji siedzącej na wózku dla osób z amputacjami kończyn dolnych jak i paraplegią

Tenis stołowy ten rodzaj sportu mogą uprawiać nawet najciężej poszkodowani inwalidzi np. z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym, który ze względu na niewielkie możliwości ruchowe i małą siłę mięśni kończyn górnych, czasami mogą utrzymać jedynie ciężar rakietki.

Podnoszenie ciężarów do realizacji jedynie w wyciskaniu w pozycji leżącej. prowadzi do hiperkompensacyjnego rozwoju siły mięśni kończyn górnych, mięśni brzucha i grzbietu.

Zespołowe gry sportowe gry dla inwalidów z uszkodzeniem wzroku: goal ball; piłka bramkowa; piłka tonowa. Rozwijają sprawność fizyczną, kształtują podstawowe umiejętności ruchowe, wyrabiają orientację kierunkową, pamięć ruchową, szybkość reakcji, rozwijają wrażliwość na doznania akustyczne i dotykowe.

* Koszykówka - duże walory psychoterapeutyczne i usprawniające, ćwiczy umiejętności posługiwania się wózkiem co daje możliwość skompensowania utraconych zdolności lokomocyjnych.

*Siatkówka - zbiorowa odpowiedzialność i konieczność współpracy wyrabia poczucie solidarności, koleżeństwa, doskonali cechy motoryczne oraz koordynację nerwowo-ruchową a także procesy psychiczne sprzyjające resocjalizacji.

Sporty zimowe - narciarstwo zjazdowe; narciarstwo klasyczne; hokej; łyżwiarstwo.

Bariery ograniczające uczestnictwo w rekreacji:

• architektoniczne

• komunikacyjne

• społeczna

• brak dostosowanego sprzętu

• wysokie koszty

• niedostateczna informacja

Organizatorzy aktywnego wypoczynku niepełnosprawnych.

• Towarzystwo Walki z Kalectwem

• Polski Związek Niewidomych

• Polski Związek Głuchych

• Polski Związek Emerytów, Rencistów, Inwalidów

• PTTK

• TKKF

• PZMot

• Polska Federacja Campingu i Karawaningu

• Polski Związek Wędkarski

35

---