Las szumi jesiennie, już robi się sennie
Mgliste poranki
Zapis w dzienniku:
I. „Wróbelki” - zabawa ruchowa z elementami ortofonicznymi. „Mieszkańcy lasów” - oglądanie albumów przyrodniczych z fotografiami przyrody: roślin, ptaków i innych zwierząt; rozmowa na temat zaobserwowanych zjawisk: mglistych poranków, szarówki, chłodu itp.; nazywanie zwierząt i ptaków z najbliższego otoczenia i znanych dzieciom.
II. „Jesień” - wysłuchanie wiersza B. Formy, omówienie jego treści i nastroju.
III. „Wróbelki i kot” - zabawa ruchowa. „Drzewa” - ćwiczenia grafomotoryczne: kreślenie krótkich linii pionowych (pni) z góry na dół (począwszy od lewej strony) na paskach papieru, po uprzednim wykonaniu tego ruchu w powietrzu, po czym ukośnych w obie strony odchodzących od pionowych (gałęzie). „Las” - stworzenie wspólnej kompozycji plastycznej.
Przewidywane osiągnięcia - co poznaję, co umiem, co czuję:
odpowiednio reaguję na sygnał muzyczny,
powtarzam krótki rytm,
nazywam zwierzęta przedstawione na fotografiach,
określam nastrój utworu,
rozpoznaję ptaki odlatujące na zimę z Polski i zimujące w naszym kraju,
ćwiczę sprawność dłoni,
wspólnie z innymi dziećmi tworzę pracę plastyczną.
Przebieg dnia:
I. Zajęcia poranne
„Wróbelki” - zabawa ruchowa z elementami ortofonicznymi. Dzieci-wróbelki biegają po sali przy dźwiękach tamburynu, rączkami naśladując machanie skrzydełkami. Podczas biegania wołają ćwir, ćwir. Kiedy usłyszą trójkąt - wróbelki szukają pokarmu - kucają i wystukują zgiętym paluszkiem o podłogę podany przez nauczyciela rytm. Na dźwięk tamburynu ponownie biegają po sali.
lub:
Podczas zabawy nauczyciel akompaniuje na trójkącie. Gdy gra „tremolo”, dzieci naśladują ruchem fruwanie wróbelków i biegają drobnymi kroczkami po sali. Gdy nauczyciel zagra krótki, wyraźny sygnał i powtarzający się schemat rytmiczny dzieci zatrzymują się, kucają i wystukują rytm o podłogę palcem wskazującym. Naśladują jednocześnie głosem ćwierkanie ptaszków: ćwir, ćwir, ćwir…
tamburyn, trójkąt |
„Mieszkańcy lasów” - oglądanie albumów przyrodniczych z fotografiami roślin, ptaków i innych zwierząt; rozmowa na temat zaobserwowanych zjawisk: mglistych poranków, szarówki, chłodu itp.; nazywanie zwierząt z najbliższego otoczenia i znanych dzieciom. Nauczyciel prezentuje dzieciom zdjęcia i albumy przedstawiające lasy, łąki, parki oraz żyjące tam zwierzęta w porze jesiennej, np. lis, sarna, wilk, dzik, wiewiórka, kret, dzięcioł, sikorka, gołąb, wróbel, sroka, gawron itp. Dzieci nazywają zwierzęta i miejsca ich występowania. Nauczyciel zwraca uwagę na pogodę na ilustracjach i za oknem. Używa określeń mgła, szaruga, chłód, słota itp.
albumy i zdjęcia przyrodnicze przedstawiające faunę i florę jesienną |
II. Zajęcia główne
„Jesień” - wysłuchanie wiersza B. Formy, omówienie jego treści i nastroju; wskazanie ptaków, które odleciały na zimę na południe oraz tych zimujących w naszym kraju. Nauczyciel czyta wiersz.
Jesień
Szaruga na dworze −
jesień przybyła.
Przymrozki przywiozła,
mgłą pola okryła.
Chmury na niebie
wiatrem przygnała,
a wczesne ranki
chytrze zabrała.
Umilkły ptaki,
wszędzie ponuro,
liście spadają,
słońce za chmurą.
Przyjemnie usiąść
w przytulnej sali,
przywołać lato
w myślach z oddali.
Bożena Forma
Po przeczytaniu nauczyciel rozwija w rozmowie z dziećmi kwestie poruszane w utworze.
- Jak wygląda jesień?
- Jaka jest jesienna pogoda?
Dzieci po uważnym wysłuchaniu próbują określić nastrój panujący w wierszu, opowiedzieć własnymi słowami, o czym jest mowa w utworze. Nauczyciel prezentuje dzieciom sylwetki ptaków odlatujących i zimujących. Dzieci podają nazwy ptaków i dzielą je na dwie grupy, uwzględniając miejsce spędzania przez nie zimy.
B. Forma, „Jesień” [w:] D. Krysakowska, „Maluję, rysuję, wycinam. Propozycje zajęć plastyczno-konstrukcyjnych”, Wydawnictwo i Poligrafia „Iwanowski”, Płock 2000, s. 21; sylwetki ptaków odlatujących na zimę z Polski i zimujących |
III. Zajęcia popołudniowe
„Wróbelki i kot” - zabawa ruchowa. Nauczyciel rozkłada w sali szarfy, które imitują gniazda. Kiedy gra trójkąt - wróbelki fruwają - dzieci biegają na paluszkach po sali. Gdy usłyszą talerze - nadchodzi kot - wskakują jak najszybciej do najbliższego gniazda, aby schronić się przed kotem.
lub:
Każde dziecko otrzymuje szarfę i rozkłada ją w kształcie koła w wybranym miejscu na podłodze (gniazdko). Nauczyciel wybiera jedno dziecko do roli kota i wręcza mu talerze.
Dzieci-wróbelki wchodzą do środka swojej szarfy i czekają na sygnał muzyczny. Gdy nauczyciel akompaniuje na trójkącie, dzieci biegają lekko na palcach pomiędzy szarfami. Na wyraźny znak nauczyciela dziecko-kot gra na talerzach. Wówczas dzieci-wróbelki muszą szybko odnaleźć swoje gniazdko i stanąć w nim.
szarfy, trójkąt, talerze |
„Drzewa” - ćwiczenie grafomotoryczne. Nauczyciel rozdaje dzieciom paski kolorowego papieru, na których będą kreślić rytmicznie linie pionowe. Najpierw pokazuje w powietrzu, a dzieci naśladują sposób kreślenia linii - pionowe z góry na dół. Następnie dzieci pastelami w różnych kolorach kreślą szeregi krótkich linii (pnie) - z góry na dół, począwszy od lewej strony. Kiedy wszystkie paski papieru są już pokryte pionowymi kreskami, dzieci kreślą linie ukośnie odchodzące od pni - gałęzie (do dołu - choinki, do góry - liściaste).
Na zakończenie nauczyciel zbiera wszystkie pasy i wspólnie z dziećmi układa kompozycję pasową „las”.
kolorowe kartony pocięte w podłużne pasy, kredki - pastele |
„Las” - stworzenie wspólnej kompozycji plastycznej.
Na tablicy dzieci umieszczają swoje elementy kompozycji wzbogacone o dodatkowe jesienne akcenty - kolorowe liście, grzyby, sylwety leśnych zwierząt. Przez las może przebiegać ścieżka, strumyk itp. Nauczyciel zachęca dzieci, aby próbowały wspólnie ustalać, co znajdzie się w jesiennym lesie.
rysunki dzieci, kredki, duży karton, klej |
Tajemnice wrzosowiska
Zapis w dzienniku:
I. „Małe jeże” - zabawa ruchowa. „Wrzos” - prezentacja gałązek wrzosu, omówienie ich wyglądu: budowy, zapachu; porównywanie z innymi kwiatami. „Czas do lasu iść” - wysłuchanie wiersza L. Krzemienieckiej, rozmowa kierowana, dająca odpowiedź na pytanie: „Dlaczego warto pójść jesienią do lasu?”.
II. „Wycieczka do lasu” - zestaw ćwiczeń gimnastycznych; opowieść ruchowa z woreczkami gimnastycznymi. „Jesienna kołysanka” - nauka piosenki. „Kolory lasu” - wycieczka do lasu (w miarę możliwości), zwrócenie uwagi na koloryt lasu późną jesienią, obserwacje zwierząt, właściwe zachowanie się w lesie (cisza, niezaśmiecanie itp.); zbieranie różnorodnego materiału przyrodniczego - liści, gałązek, szyszek, kawałków kory, kępek mchu itp.
III. „Leśne skarby” - porządkowanie skarbów przyniesionych z lasu. „Las” - komponowanie prostej makiety lasu. „Leśne zwierzęta” - zabawa muzyczno-ruchowa.
Przewidywane osiągnięcia - co poznaję, co umiem, co czuję:
chętnie uczestniczę w zabawie i sprawnie wykonuję ćwiczenia ruchowe,
opisuję, jak wygląda wrzos,
dostrzegam podobieństwa i różnice w wyglądzie wrzosów i innych kwiatów,
słucham z uwagą wiersza,
ćwiczę sprawność ruchową,
poznaję słowa i melodię piosenki,
obserwuję koloryt lasu jesienią,
właściwie zachowuję się w lesie, szukam ciekawych okazów przyrodniczych,
porządkuję skarby zebrane w lesie,
tworzę makietę lasu,
reaguję na zmiany dynamiki,
rytmicznie mówię krótki tekst.
Przebieg dnia:
I. Zajęcia poranne
„Małe jeże” - zabawa ruchowa. Dzieci na hasło: Jeże na spacer! spacerują na czworakach po lesie. Na hasło: Jeże śpią! - zwijają się w kłębuszki (podkulone nogi, schowana głowa) i odpoczywają.
„Wrzos” - prezentacja gałązek wrzosu, omówienie wyglądu: budowy, zapachu, porównywanie z innymi kwiatami. Nauczyciel pokazuje gałązki wrzosu, zachęca dzieci do dokładnego obejrzenia, powąchania. Dzieci opisują wygląd rośliny, kolor, kształt kwiatów i ich zapach. Porównują wygląd wrzosów z innymi kwiatami na ilustracjach oraz naturalnymi okazami przyniesionymi do sali (np. róże, bratki, astry, chryzantemy).
gałązka wrzosu, róże, bratki itp. |
„Czas do lasu iść” - wysłuchanie wiersza L. Krzemienieckiej, rozmowa kierowana, dająca odpowiedź na pytanie: „Dlaczego warto pójść jesienią do lasu?”. Nauczyciel czyta wiersz, a następnie prowadzi z dziećmi rozmowę.
Czas do lasu iść
Czas do lasu iść,
wziąć paprotki liść,
liście buka, listki brzozy -
wzorek z tego się ułoży.
Będzie cieszył nas
w chłodnej zimy czas.
Czas żołędzie wziąć,
zgrabnie skrajać, ściąć,
kiedy się przemienią w duszki,
dać im z kory kapeluszki
i postawić w kąt
leśnych duszków rząd.
Oto warsztat nasz,
darował go las:
dużo listków ciemnych, jasnych,
ułożymy z nich obrazki.
Przypomną nam las
w chłodnej zimy czas.
Lucyna Krzemieniecka
Nauczyciel zadaje dzieciom pytania dotyczące wiersza, np.:
- Co możemy zbierać jesienią w lesie?
- Co można zrobić z uzbieranych żołędzi?
- Po co nam jesienne obrazki?
- Czy wy zbieracie w lesie skarby? Jakie?
Nauczyciel daje dzieciom możliwość podzielenia się własnymi doświadczeniami.
L. Krzemieniecka, „Czas do lasu iść” [w:] „Kto wymyślił choinki? Antologia wierszy dla dzieci”, KAW, Warszawa 1988, s. 96 |
II. Zajęcia główne
„Wycieczka do lasu” - zestaw ćwiczeń gimnastycznych; opowieść ruchowa z woreczkami gimnastycznymi.
1. Przygotowanie: Woreczki gimnastyczne rozłożone po całej sali (tyle, ile dzieci). Woreczki rozkładają dyżurni. Na polecenie nauczyciela każde dziecko staje przy woreczku. Nauczyciel mówi:
- Wybierzemy się na wycieczkę do lasu. Może spotkamy w nim jakieś zwierzęta… Ale najpierw pobawimy się kolorowymi liśćmi. Możecie je podrzucać i łapać na mój sygnał.
2. Zabawa orientacyjno-porządkowa: „Kto umie słuchać?”. Dzieci chodzą po sali, rzucają woreczkami w górę i łapią. Na sygnał zatrzymują się i stają bez ruchu. Woreczki mogą spaść na podłogę, a dzieci czekają, aż drugi sygnał pozwoli im na ruch.
- W lesie zwierzątka szykują się do zimy. Zbierają liście, aby wyłożyć nimi swoje norki. Pomagają sobie w pracy.
3. Ćwiczenia tułowia: skłony w przód. Ustawienie parami w rozsypce. Dzieci stoją w rozkroku, tyłem do siebie, w odległości jednego kroku. Skłon w przód i kilkakrotne przesuwanie woreczka po podłodze w bramce utworzonej w rozkroku (jedno dziecko przesuwa woreczek drugiemu), następnie wyprost i krótki odpoczynek.
- Jeże wykładają liśćmi swoje legowiska. Robią to bardzo dokładnie i starannie. Muszą się jednak bardzo spieszyć, aby zdążyć przed mrozami.
4. Bieg: Kto szybciej. Dzieci ustawione w dwóch szeregach, tyłem do siebie, na środku sali. Przed ich stopami nauczyciel rysuje równoległe linie. Podobne linie są wyznaczone w odległości 3-4 kroków od szeregów. Na sygnał dzieci biegną w kierunku swojej linii (tej, do której stoją twarzą), kładą na niej woreczki i szybko wracają na swoje miejsce. Nauczyciel ocenia dokładność ułożenia woreczków i szybkość wykonania zadania.
- Wiewiórki też szykują się do zimy. Zbierają orzechy i nasionka i wrzucają je do swoich dziupli.
5. Rzuty: dzieci tworzą koło, nauczyciel kładzie obręcz w środku. Na sygnał dzieci rzucają woreczki do obręczy. Po woreczki idą dzieci kolejno według wywoływanych kolorów - czerwone, zielone itd. Rzuty należy powtórzyć kilka razy; celować lewą i prawą ręką.
- W tym czasie zajączki biegają po lesie. Przeskakują kamyki i uważnie rozglądają się dokoła.
6. Podskoki: utworzenie dwóch kół według kolorów woreczków. Woreczki leżą w odstępie jednego kroku. Dzieci przeskakują obunóż przez kolejne woreczki. Po obejściu w ten sposób koła siadają (siad skulny) za woreczkiem, twarzą do środka.
- Niedźwiedzie układają w norze liście. Muszą dobrze wyścielić legowisko, aby nie zmarznąć podczas zimowego snu.
7. Ćwiczenie mięśni grzbietu: siad skrzyżny, ręce na kolanach, woreczek włożony pod brodę i mocno trzymany. Skłon tułowia w przód (plecy proste jak deseczka), puszczenie woreczka na podłogę i wyprost tułowia. Głowa ustawiona prosto. Podniesienie woreczka prawą (lewą) ręką i włożenie pod brodę. Ćwiczenie należy powtórzyć kilka razy. Następnie położyć woreczek na głowie, wstać, pochodzić i złożyć woreczek w wyznaczonym miejscu.
K. Wlaźnik, „Wychowanie fizyczne w przedszkolu. Przewodnik metodyczny dla nauczyciela”, WSiP, Warszawa 1980, s. 199; woreczki gimnastyczne, obręcze |
„Jesienna kołysanka” - nauka piosenki. Omówienie treści i nastroju piosenki.
- O czym opowiada piosenka?
- Czy piosenka jest żywa i skoczna, czy spokojna?
- Co to jest kołysanka?
CD Piosenki i zabawy cz. 1 - „Jesienna kołysanka” (nr 14) |
„Kolory lasu” - Nauczyciel organizuje wycieczkę do lasu; warto nawiązać współpracę z leśnikiem, który oprowadzi dzieci i opowie o roślinach i zwierzętach. Przed wejściem do lasu należy przedstawić dzieciom zasady zachowania się w lesie, m.in.:
- Nie śmiecimy.
- Zachowujemy się cicho.
- Zwierzęta obserwujemy z daleka i w ciszy.
- Materiał przyrodniczy zbieramy tylko z ziemi.
Nauczyciel zachęca dzieci do podziwiania jesiennych kolorów, wsłuchiwania się w odgłosy przyrody (szum drzew) i zwierząt (śpiew ptaków).
III. Zajęcia popołudniowe
„Leśne skarby” - porządkowanie skarbów przyniesionych z lasu. Dzieci wspólnie z nauczycielem przeglądają materiał przyrodniczy. Segregują okazy, decydują, które z nich znajdą się w kąciku przyrody, a które zostaną wykorzystane w pracach plastycznych. Nazywają znaleziska, określają ich pochodzenie, np. z jakiego drzewa spadła dana gałązka.
materiał przyrodniczy przyniesiony z lasu |
„Las” - komponowanie prostej makiety lasu. Na dużym kartonie w kolorze zielonym dzieci tworzą las. Podłoże stanowić będzie mech i liście przyniesione z lasu oraz dodatkowo zgnieciona krepina. Dzieci tworzą drzewa z plasteliny (pień) i małych gałązek. Farbami malują ścieżki. Jeżeli grupa jest liczna, warto podzielić dzieci na dwa, trzy zespoły; każdy zespół tworzy swoją makietę. W „lesie” można ustawić plastikowe zwierzątka i ptaki.
duży zielony karton, materiał przyrodniczy przyniesiony z lasu, krepina, klej, nożyczki, plastelina, farby, plastikowe zwierzęta |
„Leśne zwierzęta” - zabawa muzyczno-ruchowa. Przed rozpoczęciem zabawy nauczyciel rozmawia z dziećmi na temat leśnych zwierząt.
Każde dziecko wybiera sobie zwierzę, które będzie naśladować ruchem podczas zabawy.
Dzieci przy muzyce dowolnie poruszają się po całej sali. Stopniowe wyciszenie muzyki jest sygnałem do zatrzymania się i „ułożenia do snu” Podczas ciszy dzieci leżą na podłodze, odpoczywają, głęboko oddychając. Pojawianie się muzyki zaprasza do ponownego ruchu.
CD Utwory… cz. 1 - Uwertura „Dziadek do orzechów” P. Czajkowskiego (nr 10) |
Mieszkańcy lasu szykują się do zimy
Zapis w dzienniku:
I. „Ptaki” - zabawa ruchowa, naśladowanie charakterystycznych ptasich ruchów. „Co to za głos?” - rozpoznawanie głosów ptaków: gołąb, kukułka, dzięcioł, wrona i inne.
II. „Odlot dzikich ptaków” - zabawa dydaktyczna z kostką; odczytywanie liczby wyrzuconych oczek i ustawianie się w grupkach, tworzenie kluczy odlatujących ptaków według fantazji dzieci. „Znam to zwierzę” - nazywanie znanych gatunków i wskazywanie na rysunkach, fotografiach itp.
III. „Niedźwiadki idą spać” - zabawa naśladowcza. „Kto robi zimowe zapasy?” - rozmowa o zwierzętach przygotowujących się do zimy, gromadzących zapasy, zapadających w sen zimowy. „Spiżarnia wiewiórki” - zabawa z liczeniem, uzupełnianie koszyczka wiewiórki o taką liczbę orzechów, jaką liczbę oczek wskaże wyrzucona kostka. „Jesienne wróżki” - zabawa relaksacyjna.
Przewidywane osiągnięcia - co poznaję, co umiem, co czuję:
naśladuję ruchy ptaków,
rozpoznaję głosy różnych ptaków,
próbuję odczytać liczbę oczek na kostce,
podpatruję i naśladuję zwierzęta i ich zwyczaje,
nazywam znane mi gatunki zwierząt i wskazuję je na ilustracjach, fotografiach,
naśladuję sennego niedźwiadka,
wiem, jak zwierzęta przygotowują się do zimy,
relaksuję się przy piosence.
Przebieg dnia:
I. Zajęcia poranne
„Ptaki” - zabawa ruchowa, naśladowanie charakterystycznych ptasich ruchów. Dzieci w rozsypce na sali reagują na hasła nauczyciela:
- Wróbelki - ręce ugięte w łokciach tworzą małe skrzydełka, skoki obunóż;
- Gawrony - ręce złożone na plecach, marsz;
- Bociany - ręce wyciągnięte na boki, marsz z wysoko uniesionymi kolanami.
„Co to za głos?” - rozpoznawanie głosów ptaków: gołąb, kukułka, dzięcioł, wrona i inne. Nauczyciel prezentuje dzieciom wizerunki ptaków, których odgłosów będą słuchać. Dzieci w ciszy siedzą na dywanie, słuchają głosów ptaków. Kiedy odgadną, wskazują na wizerunek właściwego ptaka. Po każdej poprawnej odpowiedzi nauczyciel dodaje kilka podstawowych informacji o ptaku (miejsce występowania, charakterystyczne cechy itp.).
CD Utwory… cz. 2 - „Odgłosy ptaków” (nr 29); zdjęcia ptaków |
II. Zajęcia główne
„Odlot dzikich ptaków” - zabawa dydaktyczna z kostką; odczytywanie liczby wyrzuconych oczek i ustawianie się w grupkach, tworzenie kluczy odlatujących ptaków według fantazji dzieci. Nauczyciel przypomina dzieciom o ptakach odlatujących na południe, opowiada o przewodnikach, kluczach i stadach. Proponuje zabawę w odlatujące ptaki. Dzieci rzucają kostką - liczba oczek wskazuje, ile ptaków będzie w stadzie. Dzieci ustawiają się w grupkach według własnego pomysłu, rękoma imitują skrzydła i „odlatują”. Po chwili następuje kolejny rzut kostką.
kostka do gry |
„Znam to zwierzę” - nazywanie znanych gatunków i wskazywanie ich na rysunkach, fotografiach itp. Nauczyciel przygotowuje obrazki przedstawiające dzikie ptaki, np.: bociana, sikorę bogatkę, wróbla, gila, dzięcioła, srokę, gawrona, kaczkę krzyżówkę, łabędzia niemego, jaskółkę. Dzieci oglądają ilustracje, opisują wygląd ptaków, podają (za nauczycielem) ich nazwy. Następnie nauczyciel pokazuje ilustracje - dzieci podają nazwę; nauczyciel podaje nazwę - dzieci wskazują ilustrację.
obrazki, ilustracje ze znanymi gatunkami dzikich ptaków |
III. Zajęcia popołudniowe
„Niedźwiadki idą spać” - zabawa naśladowcza. Nauczyciel opowiada, dzieci naśladują:
- Małe niedźwiadki chodzą po lesie i szukają miejsca do spania - dzieci chodzą na czworakach;
- Znajdują wygodne miejsce i przeciągają się po długim chodzeniu - dzieci wyciągają się, stojąc na palcach, najwyżej jak potrafią;
- Niedźwiadki są bardzo śpiące i zaczynają ziewać - dzieci imitują ziewanie;
- Łapkami szykują sobie legowisko, zgarniają ziemię, liście - dzieci na czworakach zataczają na podłodze łuki rękoma;
- W końcu zmęczone i śpiące niedźwiadki kładą się i zasypiają - dzieci układają się z podkulonymi nogami.
„Kto robi zimowe zapasy?” - rozmowa o zwierzętach przygotowujących się do zimy, gromadzących zapasy, zapadających w sen zimowy. Nauczyciel prezentuje sylwetki: wiewiórki, borsuka i niedźwiedzia. Opowiada o ich sposobach przygotowania się do zimy.
Wiewiórka: zamieszkuje lasy liściaste, iglaste i parki. Na czas zimy zmienia kolor futerka z rudego na brązowe, na uszach wyrastają jej pędzelki. Przygotowuje się do zimy, zbierając zapasy i chowając je w dziuplach oraz zakopując w ziemi. Ma wiele spiżarni, bo często zapomina, gdzie ukryła zapasy. Zbiera nasiona, np. szyszek, a także: grzyby, owoce, orzechy, kasztany i żołędzie.
Borsuk: Mieszka w lasach mieszanych i liściastych. Prowadzi życie nocne. W dzień przesiaduje w norze, która ma kilka pomieszczeń i wiele wejść. Mieszkanie borsuka jest bardzo czyste i zadbane. Borsuki jedzą głównie grzyby, żołędzie, ślimaki, ale też ptaki i ptasie jaja. Zimą zasypiają w swoich norach. Budzą się jednak w cieplejsze dni i wyruszają na poszukiwanie pożywienia.
Niedźwiedź: Żyje głównie w górskich lasach. Jest wszystkożerny, zjada ryby, ssaki, grzyby, owoce, jaja ptasie, a także miód. Na zimę zapada w sen zimowy w legowisku zwanym „gawra”. Zimą przychodzą też na świat młode niedźwiadki, najczęściej bliźnięta.
sylwety wiewiórki, borsuka, niedźwiedzia |
„Spiżarnia wiewiórki” - zabawa z liczeniem, uzupełnianie koszyczka wiewiórki o taką liczbę orzechów, jaką liczbę oczek wskaże wyrzucona kostka. Nauczyciel ustawia na stole sylwetkę wiewiórki, wiklinowy koszyk i pudełko z orzechami. Zaprasza dzieci do pomocy wiewiórce w robieniu zapasów na zimę. Każde dziecko rzuca kostką, liczy wyrzucone oczka i wkłada do koszyka tyle orzechów, ile wskazała kostka.
kostka, liczmany - orzeszki, sylwetka wiewiórki, koszyk |
„Jesienne wróżki” - zabawa relaksacyjna. Dzieci leżą na brzuchu (głowa oparta na dłoniach prawym policzkiem). Zamykają oczy i słuchają piosenki „Wróżki”. Po zakończeniu słuchania dzieci przeciągają się tak, jak po spaniu, i siadają po turecku. Nauczyciel rozmawia z dziećmi na temat treści piosenki.
CD Piosenki i zabawy cz. 1 - „Wróżki” (nr 13) |
W koszyku grzybiarza
Zapis w dzienniku:
I. „Stary niedźwiedź mocno śpi” - zabawa ruchowa w kole ze śpiewem. „Grzybobranie” - oglądanie zdjęć lub rysunków grzybów, wspólne omawianie poszczególnych gatunków, wysłuchanie wiersza I. Rup „Grzyby” - przygotowanie materiałów do popołudniowych zajęć: malowanie łupinek po orzechach włoskich farbami plakatowymi, kolorami zbliżonymi do naturalnych barw kapeluszy grzybów.
II. „Las i jego mieszkańcy jesienią” - oglądanie ilustracji w „Książce”; rozmowa na temat zwierząt mieszkających w lesie. „Jesienna kołysanka” - utrwalenie piosenki; zabawa przy piosence. „Co to za grzyb?” - rozwiązywanie zagadek tekstowych o grzybach.
III. „Szukam grzybka” - zabawa rytmiczna z gestodźwiękami. „Nasze grzybki” - wykonywanie grzybków, osadzanie pomalowanych wcześniej kapeluszy na trzonkach z plasteliny; zwrócenie uwagi na budowę grzyba: kapelusz i trzonek.
Przewidywane osiągnięcia - co poznaję, co umiem, co czuję:
przestrzegam reguł zabawy,
poznaję gatunki grzybów,
wiem, które grzyby są jadalne, a które trujące,
uważnie słucham wiersza,
maluję farbami plakatowymi według podanego wzoru,
odnajduję zwierzęta ukryte na ilustracji,
wiem, jakie zwierzęta mieszkają w lesie,
śpiewam piosenkę wspólnie z innymi, inscenizując ruchem treść,
rozwiązuję zagadki tekstowe o grzybach,
chętnie uczestniczę w zabawie,
znam słowa i melodię piosenki,
lepię z plasteliny różne kształty,
znam budowę grzybów.
I. Zajęcia poranne
„Stary niedźwiedź mocno śpi” - zabawa ruchowa w kole ze śpiewem. Nauczyciel wybiera jedno dziecko, które w zabawie będzie niedźwiedziem. Dziecko kładzie się na podłodze, udając, że śpi. Pozostałe dzieci tworzą wokół niego koło i spacerują, śpiewając piosenkę - przy akompaniamencie z płyty.
Stary niedźwiedź
Stary niedźwiedź mocno śpi. (x2)
My się go boimy,
na palcach chodzimy.
Jak się zbudzi, to nas zje! (x2)
Gdy muzyka cichnie, wszyscy kucają, a przebudzony niedźwiedź próbuje schwytać tych, którzy nie zdążyli.
CD Utwory… cz. 2 - „Stary niedźwiedź” (nr 42), „W co się bawić z dziećmi? Piosenki i zabawy wspomagające rozwój dziecka”, oprac. M. Bogdanowicz, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2005, s. 113 |
„Grzybobranie” - oglądanie zdjęć lub rysunków grzybów, wspólne omawianie poszczególnych gatunków, wysłuchanie wiersza I. Rup. Nauczyciel kolejno prezentuje dzieciom ilustracje przedstawiające popularne gatunki grzybów, np.: borowiki, kurki, maślaki, rydze, muchomory sromotnikowe i jadowite itp. Dzieci oglądają grzyby, określają ich barwy, wyróżniają trzonek i kapelusz, podają (za nauczycielem) ich nazwy. Nauczyciel czyta wiersz „Grzybobranie”.
Grzybobranie
Gdy jesienna pora idzie,
grzybobranie się zaczyna,
więc do lasu maszeruje
Ola i Krystyna.
Z koszykami w ręku idą,
między drzewa zaglądają,
borowiki, kurki, rydze
z ochotą zbierają.
Iwona Rup
Dzieci po uważnym wysłuchaniu utworu opowiadają, kto i po co poszedł do lasu, gdzie dziewczynki szukały grzybów. Następnie wymieniają nazwy grzybów występujących w wierszu i próbują wskazać je na ilustracjach. Na tablicy nauczyciel przypina dwa symbole, którymi oznaczy grzyby jadalne i niejadalne (np. koło zielone i czerwone; usta i usta przekreślone). Dzieci segregują grzyby, nauczyciel przypina pod odpowiednimi symbolami. Na koniec zajęć dzieci uczą się formułki:
Pamiętaj, gdy wejdziesz w las,
zbieraj te grzyby, które znasz!
ilustracje, plansze i albumy przyrodnicze ze zdjęciami grzybów, dwa symbole: grzyby jadalne i niejadalne, I. Rup, „Grzybobranie” [w:] D. Krysakowska, „Maluję, rysuję, wycinam. Propozycje zajęć plastyczno-konstrukcyjnych”, Wydawnictwo i Poligrafia „Iwanowski”, Płock 2000, s. 34 |
„Grzyby” - przygotowanie materiałów do popołudniowych zajęć: malowanie łupinek po orzechach włoskich farbami plakatowymi, kolorami zbliżonymi do naturalnych barw kapeluszy grzybów. Nauczyciel szykuje farby w kolorach żółtym, brązowym i czerwonym. Dzieci malują połówki łupinek orzechów tak, aby przypominały kapelusze grzybów.
łupiny orzechów włoskich, farby plakatowe, pędzle |
II. Zajęcia główne
„Las i jego mieszkańcy jesienią” - oglądanie ilustracji w „Książce”; rozmowa na temat zwierząt mieszkających w lesie. Dzieci siedzą w kole i oglądają w swoich książkach ilustracje przedstawiające las. Odszukują zwierzęta ukryte na obrazku, nazywają je. Opowiadają kolejno o każdym z nich: gdzie mieszka (nora, dziupla), czym się żywi, jak wygląda. Nauczyciel prosi, aby dzieci pokazały, jak skacze zając, jak skrada się lis, jakie odgłosy wydają dzięcioł, kukułka i sowa.
„Książka” s. 20-21 |
„Jesienna kołysanka” - utrwalenie piosenki; zabawa przy piosence. Podczas pierwszej zwrotki dzieci naśladują ruchem myszki - cicho chodzą na paluszkach po całej sali. W drugiej zwrotce napinają całe ciało i na prostych nogach chodzą jak kasztanowe ludziki. Podczas trzeciej zwrotki dzieci delikatnie biegają i wirują jak tańczące na wietrze liście.
W czasie refrenu zatrzymują się w miejscu i - kołysząc się na boki - śpiewają luli - laj.
CD Piosenki i zabawy cz. 1 - „Jesienna kołysanka” (nr 14) |
„Co to za grzyb?” - rozwiązywanie zagadek tekstowych o grzybach. Nauczyciel czyta zagadki, po udzieleniu poprawnej odpowiedzi przez dziecko, demonstruje ilustrację. Należy przygotować tyle zagadek, aby każde dziecko miało możliwość udzielenia odpowiedzi.
Choć mówisz im: „dzień dobry”,
żaden się nie rusza,
nie uchyla nawet swego
kapelusza. (grzyby)
W lesie go spotkasz
i dziwisz się srodze.
Bo on ma kapelusz,
ale gdzie? Na nodze! (grzyb)
Czerwony kapelusz,
na nim kropki białe.
Niech zostanie w lesie,
a ja pójdę dalej. (muchomor)
O pewnym grzybie
mówi przysłowie,
że cieszy się
nadzwyczajnym zdrowiem. (rydz)
Jeśli w lesie bywasz
i hasasz tam radośnie,
uwagę zwróć na grzyba,
co na drzewach rośnie. (huba)
Jedne - cicho siedzą w lesie,
drugie - robią dużo krzyku...
Jedne z lasu w koszu niesiesz,
a drugie znajdziesz w kurniku. (kurki)
„Księga zagadek. 3000 zagadek dla młodszych i starszych dzieci”, wybór i opracowanie E. [Author ID3: at Wed Aug 5 17:44:00 2009 ]M. Skorek, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2005 |
III. Zajęcia popołudniowe
„Szukam grzybka” - zabawa ruchowa przy piosence. Nauczyciel wybiera do roli grzybiarza jedno dziecko. Pozostałe dzieci siadają po turecku w różnych miejscach sali (grzybki). Wszyscy śpiewają piosenkę. W tym czasie grzybiarz zbiera grzyby - chodzi i dotyka wybranych dzieci, które tworzą za prowadzącym (grzybiarzem) łańcuch. Zabawa trwa tak długo, aż wszystkie dzieci połączą się w jeden łańcuch.
CD Piosenki i zabawy cz. 1 - „Jesienna kołysanka” (nr 14) |
„Nasze grzybki” - robienie grzybów: osadzanie pomalowanych wcześniej kapeluszy na trzonkach z plasteliny; zwrócenie uwagi na budowę grzyba: kapelusz i trzonek. Dzieci wykonują z plasteliny trzonki i mocują do nich przygotowane na rannych zajęciach kapelusze. Każde dziecko opowiada o swoim grzybku, posługując się określeniami: trzonek, kapelusz, nazywając kolory. Dzieci ustawiają wszystkie grzyby w wyznaczonym miejscu w kąciku przyrody lub na indywidualnych półeczkach.
pomalowane łupinki orzechów, plastelina |
Echo leśne
Zapis w dzienniku:
I. „Małe jeże” - zabawa ruchowa z czworakowaniem. „Kolczaste zgadywanki” - rozwiązywanie zagadek tekstowych o jeżu. „Echo” - zabawa rytmiczna.
II. „Jeż” - wysłuchanie wiersza I. Salach. „Jak żyją jeże?” - oglądanie ilustracji przedstawiających jeża w albumach przyrodniczych. „Jesienny obrazek” - zabawy wykorzystujące materiał przyrodniczy podczas tworzenia jesiennego obrazka z „Wycinanek-składanek”.
III. „Las w przedszkolu” - umieszczenie wszystkich wykonanych w tygodniu prac plastycznych na makiecie lasu. „Leśny quiz” - podsumowanie wiedzy o przygotowaniach zwierząt do zimy (odpowiedzi „tak” i „nie”). „Małe jeże” - zabawa ruchowa z czworakowaniem.
Przewidywane osiągnięcia - co poznaję, co umiem, co czuję:
chętnie uczestniczę w zabawie i sprawnie wykonuję ćwiczenia fizyczne,
rozwiązuję zagadki tekstowe, podaję prawidłową odpowiedź,
powtarzam podany rytm,
uważnie słucham tekstu wiersza,
poznaję zwyczaje jeża,
ozdabiam jesienny obrazek różnymi materiałami,
ustawiam wykonane prace plastyczne na makiecie lasu,
wiem, co się dzieje jesienią w lesie,
znam zwierzęta, które zapadają w sen zimowy,
znam ptaki odlatujące na południe i te zimujące w Polsce,
chętnie uczestniczę w zabawie, sprawnie wykonuję ćwiczenia fizyczne.
Przebieg dnia:
I. Zajęcia poranne
„Małe jeże” - zabawa ruchowa z czworakowaniem. Dzieci na hasło: Jeże na spacer! spacerują na czworakach po lesie. Na hasło Jeże śpią! - zwijają się w kłębuszki (podkulone nogi, schowana głowa) i odpoczywają.
„Kolczaste zgadywanki” - rozwiązywanie zagadek tekstowych o jeżu. Nauczyciel czyta zagadki, dzieci udzielają odpowiedzi. Należy przygotować tyle zagadek, aby każde dziecko miało możliwość udzielenia odpowiedzi.
Przykładowe zagadki:
Choć igieł ma dużo,
kiepski z niego krawiec,
bo w igły nitek
nie potrafi nawlec.
Choć nie szyję nic,
jak wiecie,
pełno igieł mam
na grzbiecie.
Dziwne ma futerko,
sterczą w nim igiełki.
Lubi żaby, ślimaki.
Zgadnij, kto to taki.
Jest malutki
i ma długi ryjek,
pod kolcami
przed wrogiem się kryje.
Gdy chłód mu dokucza,
w stos liści na zimę się kryje,
Lecz gdy mu zapachnie
przedwiośnie,
wysuwa kolce i ryjek.
Jeśli zwierzę
to napotkasz,
nie pomyl się -
to nie szczotka!
„Księga zagadek. 3000 zagadek dla młodszych i starszych dzieci”, wybór i opracowanie E.M. Skorek, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2005 |
„Echo” - zabawa rytmiczna. Nauczyciel tłumaczy dzieciom zjawisko echa. Podczas zabawy prowadzący prezentuje krótkie schematy rytmiczne. Wykorzystuje w tym celu gestodźwięki: klaszcze w ręce, klepie o uda, tupie nogami o podłogę, pociera dłońmi itp. Zadaniem dzieci jest wierne powtórzenie czynności nauczyciela.
II. Zajęcia główne
„Jak żyją jeże?” - oglądanie ilustracji przedstawiających jeża w albumach przyrodniczych. Nauczyciel przygotowuje zdjęcia przedstawiające jeża, jego środowisko, miejsce schronienia. Opowiada dzieciom o życiu jeży i ich zwyczajach.
Jeż: Żyje w lasach, zaroślach, także parkach miejskich. Je głównie dżdżownice, ślimaki, węże, jaszczurki, jaja ptasie, a także owoce opadłe z drzew. Jego grzbiet pokrywają kolce w kolorach białym i czarnym. Kolce tworzą się z drobnych włosków, które twardnieją wraz z wiekiem zwierzęcia. Jest ich około 5000. Kolce służą obronie przed drapieżnikami - jeże zwijają się w kłębek i odstraszają przeciwnika. Jeż prowadzi nocny tryb życia. Jesienią szykuje się do snu zimowego, budując legowisko. Zbiera opadłe liście, suchą trawę, paprocie. W kryjówce starannie układa liście, aby dobrze chroniły go przed chłodem. Jeż zwija się w kłębek i zasypia. Budzi się wiosną, gdy robi się ciepło. W Polsce jeże są pod ochroną.
albumy przyrodnicze |
„Jeż” - wysłuchanie wiersza I. Salach. Dzieci uważnie słuchają wiersza czytanego przez nauczyciela.
Jeż
W suchym lesie mieszka jeż,
chcesz zobaczyć - to się spiesz!
Pod gromadką liści śpi,
gdy słoneczko złote lśni.
Jabłek nigdy nie zajada,
chętnie złapie zaś owada.
I poluje tylko nocą,
kiedy gwiazdki już migocą.
Gdy nastaje sroga zima,
jeżyk drzemkę rozpoczyna.
Budzi się z zieloną wiosną,
kiedy młode trawki rosną.
Iwona Salach
Następnie nauczyciel rozmawia z dziećmi na temat wiersza, zadaje pytania pomocnicze, np.:
- Gdzie mieszka jeż?
- Czym wyłożona jest nora jeża?
- Czy to prawda, że jeże jadają jabłka?
- Kiedy możemy spotkać jeża?
- Jak długo jeże śpią?
I. Salach, „Jeż” [w:] D. Krysakowska, „Maluję, rysuję, wycinam. Propozycje zajęć plastyczno-konstrukcyjnych”, Wydawnictwo i Poligrafia „Iwanowski”, Płock 2000, s. 10 |
„Jesienny obrazek” - zabawy wykorzystujące materiał przyrodniczy podczas tworzenia jesiennego obrazka z „Wycinanek-składanek”. Nauczyciel przygotowuje dla dzieci różnorodne materiały: suche liście, gałązki, krepinę, kolorowy papier, ścinki materiałów, klej, farby, pędzle. Zachęca dzieci do wykonania jesiennego obrazka z „Wycinanek-składanek”. Dzieci komponują obrazek według własnego pomysłu, wykorzystując dowolne materiały. Nauczyciel wskazuje dzieciom cienie na obrazku, na których powinny znaleźć się liście. Zwraca też uwagę na staranność i estetykę pracy.
„Wycinanki-składanki” cz. 1, s. 10 (instrukcja), s. 33 (projekt), materiał przyrodniczy: liście, gałązki, krepina, kolorowy papier, klej, farby, pędzle, kredki |
III. Zajęcia popołudniowe
„Las w przedszkolu” - umieszczenie wszystkich zrobionych w tygodniu prac plastycznych na makiecie lasu. Dzieci na wykonanej wspólnie makiecie lasu umieszczają swoje grzyby i drzewa. Opowiadają, co znajduje się w ich lesie, jakie zwierzęta mogą tam zamieszkać.
prace dzieci |
„Leśny quiz” - podsumowanie wiedzy o przygotowaniach zwierząt do zimy (odpowiedzi „tak” lub „nie”). Nauczyciel dzieli dzieci na drużyny (dwie lub trzy). Zadaje pytania kolejno każdej drużynie. Za poprawną odpowiedź drużyna otrzymuje punkt - orzech; za błędną odpowiedź - brak punktu. Przykładowe pytania do quizu:
- Czy jesienią opadają liście?
- Czy to prawda, że niedźwiedź zasypia na zimę?
- Czy jeże jedzą jabłka?
- Czy w lesie rosną grzyby?
- Czy wiewiórki mieszkają w norach?
- Czy bociany odlatują przed zimą na południe?
- Czy borsuki zapadają w sen zimowy?
- Czy możemy spotkać zimą gawrony?
- Czy muchomory sromotnikowe są jadalne?
- Czy jeże polują nocą?
- Czy wiewiórki gromadzą zapasy na zimę?
- Czy niedźwiedzie mieszkają w dziuplach?
Po zakończeniu konkursu dzieci z pomocą nauczyciela liczą swoje punkty. Każda drużyna otrzymuje nagrodę (np. naklejki lub obrazki).
nagrody, np. naklejki lub obrazki, orzechy |
„Małe jeże” - zabawa ruchowa z czworakowaniem. Dzieci na hasło: Jeże na spacer! spacerują na czworakach po lesie. Na hasło: Jeże śpią! - zwijają się w kłębuszki (podkulone nogi, schowana głowa) i odpoczywają. Na hasło: Niebezpieczeństwo! - dzieci prostują nogi i ręce, unosząc plecy w górę, głowa schowana między rękoma.
Propozycje zajęć do tematów od 36. do 40. opracowała Agnieszka Uścińska.