ROZWÓJ EMOCJONALNY


Rozwój emocjonalny

TEORIA EMOCJI RÓŻNICOWYCH - Izard, Malatesta

TEORIA SYSTEMÓW DYNAMICZNYCH - Fogel, Camras, Lewis

Zasady z hipotezy Fogla:

kieruje nas w stronę transakcji jednostka-środowisko w których powiązania między wewn. doświadczeniem i zewn. ekspresją nie są z góry ustalone

Dzieci poznają emocje w kontekście kontaktów z innymi ludźmi

Aspekty rozwoju

- muszą wiedzieć jakie sytuacje, co czują, jak to nazwać by o tym rozmawiać

- wymaga to samoświadomości - zdolności spojrzenia z boku i kontrolowania uczuć

- każda kultura dysponuje regułami określającymi co jest dopuszczalne w zakresie okazywania uczuć (dotyczy agresji, a także dumy i radości)

- oddzielanie wewnętrznych uczuć od ich zewnętrzych wyrazów

- zdolność do odczytywania wewnęrtznych uczuć innych osób na pdostawie ich zewnętrznego zachowania

- umożliwia właściwe zachowanie, tworzenie reguł zachowania (zastosowanie w innych sytuacjach)

Kompetencje emocjonalne = zdolność do radzenia sobie z własnymi emocjami oraz do rozpoznawania i reagowania na emocje innych

Czym są emocje?

Emocje = subiektywne R na istotne wydarzenia, charakteryzowane poprzez zmiany fizjologiczne oraz zmiany na poziomie doświadczenia i widocznego dla innych zachowania. Angażują autonomiczny UN.

Epizod emocjonalny - elementy:

Funkcje emocji

Podstawy biologiczne

- genetycznie nastawiony program powoduje, że emocje ujawniają się w różnym wieku oraz że u wszystkich ludzi przybierają one jednakową formę, bez względu na kontekst społeczny lub kulturowy

- Darwin - nacisk na mimiczne wyrazy twarzy i uznawał je za element dziedziczny i że dzielimy je z innymi naczelnymi

- Techniki opisu mimiki - system kodowania ruchów twarzy FACS (Ekman, Friesen) i maksymalnie różnicujący system kodowania ruchów twarzy MAX (Izard)

6 stanów uważa się za emocje pierwotne

i można je już rozpoznać u noworodków; każda z nich posiada własne podstawy biologiczne (neuronalne), każda wyrażana jest w szczególny sposób i pełni szczególną funkcję adaptacyjną

DrogA rozwoju

Role emocji :

  1. ustalanie relacji z dorosłymi

  2. eksploracja otoczenia

  3. tworzenie obrazu własnej osoby

  1. Wczesne dzieciństwo

Ogólna tendencja rozwojowa: przeżywanie do 3. miesiąca życia wyłącznie zadowolenia lub niezadowolenia. Pod koniec 1. r. ż. zdolność do nietrwałych stanów emocjonalnych (radość, miłość, zazdrość), łatwo zmienialnych w kierunku tych negatywnych

1. miesiąc: dziecko reaguje na niepokój lub podniecenie osoby która je karmi (nawet odmowa przyjmowania pokarmu), wyraża mimiką (uśmiech): radość i zadowolenie

2. miesiąc: ożywienie w kontakcie z dorosłym i uspokajanie się pod wpływem pieszczotliwego przemawiania

3. miesiąc: odwzajemnia uśmiech dorosłego, wyraża mimiką złość i smutek (3-4 miesiąc), rozpoznaje niektóre emocje - inaczej reaguje na twarz zagniewaną, zadowoloną i taką, która nie przedstawia emocji (Schaffer)

4. miesiąc: wyraża niezadowolenie gdy dorosły nie zwraca na nie uwagi

5. miesiąc: reakcja strachu na nieznane osoby

6. miesiąc: pojawia się reakcja świadcząca o rozpoznawaniu mimiki twarzy u dorosłych, jest to preferencja danego stanu emocjonalnego u innych osób oraz umiejętność naśladowania tej samej emocji którą wyraża twarz na jaka patrzy dziecko

7. miesiąc: próby zwrócenia na siebie uwagi dorosłego poprzez płacz i gaworzenie (7-8 mies.), dziecko wyraża mimiką strach

10. miesiąc: naśladuje ruchy dorosłego i włącza się do wspólnej zabawy, wyraża mimiką nieśmiałość i wstyd (koniec 1. r. ż.)

Zawsze im bardziej wzmacniane pojawianie się pozytywnych emocji tym częstsze ich okazywanie.

EKSPRESJA EMOCJI W PIERWSZYM ROKU ŻYCIA

Rozwój uśmiechu:

pierwszy tydzień życia - w fazie snu REM (to jeszcze nie oznaka radości)

po pierwszym miesiącu - podczas delikatnego głaskania

po dwóch miesiącach - w kontakcie z opiekunem

po trzech miesiącach - w R na zdarzenia takie które cieszą dzieci starsze i dorosłych; gdy opanuje jakąś umiejętność

różne poglądy:

  1. ekspresja negatywna niemowląt ukazuje tylko niezróżnicowany dystres, istotne jest jego natężenie

  2. ekspresję strachu, gniewu i smutku można rozróżnić już od wczesnego dziecińśtwa

Baby-FACS Oster z adaptacją Ekmana i Friesena (FACS)

wniosek: „prawdziwym” sprawdzianem tego czy dzieci doznają emocji dyskretnych jest okazanie specyficznej ekspresji mimicznej w reakcji na właściwy bodziec wyzwalający

kryteria wystąpienia emocji dyskretnej: emocja nie jest równoznaczna z samą ekspresją mimiczną, ale z ekspresją we właściwym kontekście

Camras:

- większość przypadków ekspresji negat.mozna zaklasyfikować jako dystres-ból, gniew, mieszaninę ekspresji dyskretnych

- ekspresja negatywna - napinają mieśnie i zamykają oczy (np. ból)

- różnica - w gniewie oczy są otwarte

- wysokie natężenie → dystres-ból, niższe → gniew, niskie/słabnące → smutek (AFFEX)

- emocje są komunikatami, które ulegają modyfikacji w miarę zmian potrzeb dziecka (Fogel: odrębne wzorce emocji widoczne u dorosłych nie występują w dzieciństwie)

- we wczesnym dzieciństwie emocje negatywne nie są dobrze wzajemnie zróżnicowane

- 1 r. - różnicowanie dokładniejsze niż emocji pozyt. i negat. może być po prostu bezcelowe (rodzic zwraca uwagę na kontekst, aby zrozumieć sygnały dziecka)

- 2 i 3 r.: poczucia winy, dumy, wstydu, i zażenowania; nie wywołują one specyficznych wyrazów twarzy;

- łączenie emocji

- od 2 r. emocje mogą zostać wywołane przez symboliczną reprezentację sytuacji

- emocje ujawniają się w coraz subtelniejszy sposób, bo zaczyna panować nad zachowaniem i reagować w sposób społecznie akceptowany, nawet maskować uczucia

- emocje związane z samoświadomością → dzieci muszą posiadać poczucie Ja (ok. 18m), aby doznawać wstydu, zażenowania i dumy → rozwój emocji jest związany z rozwojem poznawczym

- duma i wstyd są emocjami całego ciała, ujawniają się poprzez ogólną postawę ciała

Duma: „powiększanie” się rozmiarów ciała; otwarta, wyprostowana; podniesiona głowa, wzrok; uśmiech, pozytywna werbalizacja

Wstyd: „zapadnięcie” ciała; ręce opuszczone, przylegające do ciała/dotykające twarzy; negatywny komentarz werbalny

- w zakresie porażki dziewczynki częściej okazuja wstyd, co koresponduje z róznicami płciowymi u dorosłych; nie różnią się w okazywaniu dumy

ZMIANY ROZWOJOWE W WYZWALANIU EMOCJI

ROZRÓŻNIENIE „JA” I INNYCH

- odróżnienie „ja” i innych stabilizuje się w przeciągu 2 roku życia (obserwujemy wtedy emocje oparte na empatii i zakłopotaniu); zależy od dojrzewania poznawczego

- u noworodka reakcja płaczem na płacz innych dzieci może być zalążkiem późniejszej empatii

- po 6 ms - zainteresowanie emocjami innych

- w 2 r. dzieci reagują pocieszeniem na dystres innego dziecka (robią to tak jak same lubią być pocieszane)

- po skończeniu 3 r. ż. sposoby pocieszenia są bardziej dostosowane do potrzeb drugiej osoby

ZDOLNOŚĆ DZIECI DO ROZRÓŻNIANIA EMOCJI INNYCH I REAGOWANIA

Field badania metodą habituacji (nowe S wzrokowe) - czy noworodki rozróżniają typy ekspresji emocji

→ istnienie zaprogramowanego genetycznie mechanizmu rozpoznawania i dokonywania ekspresji

Subtelna oznaka → prawdziwy uśmiech: zaciśnięcie mięśni wokół oczu

udawany: poruszają się tylko usta

potrafią rozróżnić wyraziste cechy twarzy, ale te cechy nie muszą odpowiadać cechom odróżniającym od siebie poszczególne emocje

KONSTRUOWANIE RELACJI DZIECKA Z INNYMI

istotna rola emocji w interakcji matka-dziecko (kiedy matki demonstrowały „afekt płaski” czyli nie wyrażały żadnej emocji niemowlęta wykazywały bardziej ostrożną ekspresję, częściej protestowały ich zachowanie było bardziej zdezorganizowane)

- emocje pełnią funkcję regulatorów interakcji

- ekpresja radości → sygnalizowanie że cel został osiągnięty

- ekspresja negatywna → intreakcja nie przebiega pomyślnie

Tronick: model wzajemnej regulacji: następuje wymiana przekazów emoc. → każdy partner osiąga swoje cele w koordynacji z celami drugiego. Emocje są komunikatami; oboje zmieniają zachowanie zgodnie z nimi.

- wraz ze ↑ ilości wokalizacji - ↓ ilość uśmiechów, wydłuża się też czas od usłyszenia głosu do uśmiechnięcia się

- uśmiecha sie, gdy ktoś inny może odebrać jego przekaz

Wyrażanie gniewu: (badanie z krępowaniem ruchów)

dzieci używały też wokalizacji żeby zwrócić na siebie uwagę

„odniesienie społeczne”: umiejętność wykorzystania info od opiekuna wykorzystana do modyfikowania własnego działania w sytuacji wieloznacznej (eks. Sorca z pozornym urwiskiem: kiedy matka była uśmiechnięta przechodziły, kiedy przerażona nie)

- 10 + ms - częściej patrzą na twarz niż inne części ciała w poszukiwaniu info emocjonalnych; patrzą przed R na wieloznaczny S wyzwalający

- dzieci po 1 roku życia zaczynają modyfikować własne działania na podstawie emocji rodziców

Początki języka emocji

- język staje się podstawą do refleksji, do nazwania odczuć

- II poł. 2 r. - pierwszy raz używają słów odnoszacych się do emocji: „szczęśliwy”, „smutny”, „zły”, „przestrzaszony”

- główne tematy - przyjemność i ból

- by skomentować jak dziecko się czuje

- liczba i zakres terminów wzrasta gwałtownie w 3 r.

- 6 lat - używają tak wyszukanych terminów jak: poruszony, odprężony, zmartwiony, radosny

- 2,5 - zaczynają odnosić się do przeżyć innych ludzi

- 3 lat nie rozmawiają tylko o zewn. zachowaniu ale poziom psychologiczny - o cudzych stanach mentalnych, wewnętrznych, a wnioski jakie wyciagają są zazwyczaj poprawne

przedszkolny: język emocji nabiera precyzji i zaczyna odwoływac się do przyczyn emocji, sposobów radzenia z nimi

- zrozumienie czynników wywołujących emocje stanowi podstawę do ich manipulacji

- obiketywna ocena swoich i cudzych uczuć

- rozmowy na temat minionych wydarzeń emoc., przewidywanie przyszłych sytuacji, konsekwencji

DZIAŁANIA KOOPERACYJNE I PARTNERSTWO KORYGOWANE PRZEZ CEL

- funkcja emocji - umożliwianie współpracy w realizacji złożonych planów

Bowlby „partnerstwo korygowane przez cel” - współpraca między dwoma osobami pozwalająca im osiągnąć ich cele

JĘZYK EMOCJI W DZIAŁANIACH KOOPERACYJNYCH

Rozmowy na temat emocji

- dzieci często inicjują próby dowiedzenia się czegoś na temat emocji

- wyrażają ciekawość dla przyczyn ludzkiego zachowania

- początkowo rozmowy takie pomagają im zrozumieć głównie własne uczucia i odzyskać spokój

- znaczący skok częstotliwości odniesień do uczuć następuje w okresie od 2 do 3 r.

- matki częściej rozmawiają na temat emocji z córkami

- dzieci, które miały okazje do częstych rozmów o emocjach w wieku 6 lat pojmowały dużo więcej aspektów emocji

Myślenie na temat emocji

- dzieci tworzą własne teorie emocji, na temat ich istoty i przyczyn, hipotezy

- 3 r. - potrafią trafnie określić rodzaj emocji

- młodsze skupiają się na przyczynach zewnętrznych emocji, starsze na wewnętrznych

- wyjaśnienie wewnetrzne cześciej dotyczy intensywnych i negatywnych emocji

- emocje były wyjaśniane w kategoriach potrzeb i wymagań konkretnej osoby → oznaki teorii umysłu, czyli wiedzy o tym, że ludzie posiadają swój indywidualny, wewnętrzny świat mysli, odczuć, który pozostaje niezalezny od stanów umysłu innej osoby

- przedszkolny: uczą się, że nie sytuacja, a znaczenie jakie jednostka jej przypisuje wywołuje konkretne R emoc.; wyjaśniają emocje innych odwołując się do ich pragnień i przekonań

- Harris: najpóźniej w 6 lat dzieci posiadają zdolność pojmowania stanów umysłowych innych ludzi

- od 3 r. - opierają przewidywania na cudzych istniejących wcześniej pragnieniach - stawią się w czyjejś sytuacji i oceniają, jak dana osoba poczułaby się, gdyby jej pragnienie zostało zaspokojone lub nie, niezależnie od własnych odczuć i pragnień (słonica Ellie)

- młodsze pojmują emocje egocentrycznie, bo uważają, że wszystko co one same wiedzą, inni ludzie też wiedzą

ROZUMIENIE PRZYCZYN EMOCJI

- 2 i 3 r. mówią o emocjach w sposób mentalistyczny - rozumia, że ich działaniami powodują wewn. stany umysłowe

- mówią o wywoływaniu przez ten sam przedmiot różnych emocji u róznych ludzi

- w 4 r. - podając możliwe powody doznawania emocji, odwołują się do nastawienia na cel innych ludzi (historyjka o słoniu co nie lubił coli)

- Astington: dzieci dysponujące pełniejszym rozumieniem tego, w jaki sposób przekonania mogą wpływać na zachownaie, wykazały więcej wspólnego planowania podczas zabawy z graniem ról

ROZUMIENIE MASKOWANIA EMOCJI

  1. Średnie dzieciństwo

Można rozwinąć u dziecka empatię poprzez:

  1. modelowanie

  2. indukcję - podawanie wyjaśnień odwołujących się do dziecięcej ambicji, chęci bycia dorosłym i troski o innych

STADIA ROZWOJU EMPATII WG HOFFMANA - rozwój empatii stadialny, równoległy do rozwoju poznawczego (nawiązuje do koncepcji Piageta)

Stadium 1

1 r. ż.

Empatia globalna

  • brak świadomości istnienia innych osób

  • emocjonalne zarażenie (Eisenberg) - dziecko krzyczy, kiedy słyszy krzyk innych dzieci: zjawisko pokrewne wrodzonym, nie rozumie przeżyć innych, ale odpowiada jeśli odczuwa to samo

  • poczucie dystresu wyzwalane jest przez dystres drugiej osoby poprzez „zarażenie” lub naśladownictwo

Stadium 2

2 r. ż

Empatia egocentryczna

  • nabywa świadomość siebie jako kogoś odrębnego

  • w stanie skupić się na sytuacji kogoś innego ale problemy z utrzymaniem innego punktu widzenia i próby pomocy często niewłaściwie dobranej do sytuacji

  • dziecko wie że druga osoba przeżywa dystres, ale reaguje jakby to ono było w dystresie

Stadium 3

  • lepsze rozumienie poleceń i symboli

  • umiejętność empatyzowania z postaciami których nigdy nie spotkano „ na żywo”

  • zrozumienie że uczucia drugiej osoby mogą różnić się od jego własnych

Stadium 4

6-9 r.ż.

  • dostrzeżenie że ludzie mają swoje własne przeżycia

  • świadomość że w toku czyjegoś życia różne doświadczenia prowadzą do różnych R

  • świadomość możliwości empatyzowania innych z całą grupą społeczną - stąd działalność społeczna i polityczna jaką podejmują inni

  • skupienie na ogólnych możliwościach innych, np. na władzy, chorobach - jeszcze nie na przeżyciach innych

Socjalizowanie emocji

- przekazanie jawnych i ukrytych wskazówek, którymi powinni się kierować wszyscy w okazywaniu własnych uczuć oraz radzenu sobie z emocjami jest zróżnicowany kulturowo

Reguły ekspresji emocji - odnoszą się do norm kulturowych dotyczących wyrażania emocji - zarówno ich rodzaju, jak okoliczności, w jakich można je okazać (kultura, rodzina, grupy)

- ułatwiają komunikację, ludzie mogą nawzajem przewidzieć swoje R

- starsze: umiejętność oddzielania zewn. zachowań od wewn. odczuć

- młodszym - trudniej nie przyznać się do prawdziwych uczuć

4 kategorie reguł ekspresji emocji:

Minimalizacja - kiedy intensywność okazywania emocji jest zredukowana w porównaniu z prawdziwymi odczuciami

Maksymalizacja - odnosi się do sposobu okazywania pozyt. emocji; > entuzjastycznie niż tego wymaga sytuacja

Maskowanie - kiedy za właściwe uważa się zachowanie neutralne (twarz pokerowa)

Substytucja - kiedy od jednostki oczekuje się, by zastąpiła jedne emocje innymi, zazwyczaj przeciwnymi

- dwie pierwsze przyswajane są wcześniej

- trzeba jednak odróżnić umiejętność stosowania reguły od wiedzy jak się z niej korzysta

- dopiero w 6 lat potrafią zauważyć, że emocje odczuwane i pokazywane nie muszą ze sobą korespondować i że dopuszcza się oszukiwanie innych dla dobra zachowania konwencji społecznych

  1. Późne dzieciństwo

DZIECIĘCE ROZUMIENIE AMBIWALENCJI

Ambiwalencja polega na doznawaniu dwu konfliktowych emocji w tym samym czasie

- dzieci okazują ambiwalencje zanim są tego świadome

- dopiero dzieci 10 letnie rozumieją ambiwalencję

Sekwencja ewolucyjna:

(cieszę się z 5 z rozwojówki i jestem zadowolony z zaliczenia)

(cieszę się i jestem dumna z 5 z rozwojówki)

(cieszę się z 5 z rozwojówki, ale jestem smutna że jeszcze drugi semestr przede mną)

(cieszę się ze zdanego egzaminu ale żałuję że to tylko 3)

  1. Wczesna adolescencja [wiek dorastania]

- miłość szczenięca - ważniejsze samo kochanie niż obiekt

- cielęca - obiekt otoczony bezgranicznym uwielbieniem

- romantyczna - wiek młodzieńczy.

  1. Późna adolescencja [wiek młodzieńczy]

--- od zależności uczuciowej do niezależności

--- od niekontrolowanej ekspresji emocjonalnej do kontroli

--- od nieopanowanego ulegania uczuciom do opanowania (samokontrola?)

--- od egocentryzmu do socjocentryzmu.

Wpływ rodziców

- przywiązanie jako więź emocjonalna - związek w którym dziecko doświadcza najsilniejszych przeżyć emoc. we wczesnych etapach rozwoju

- sposób przekazywania doświadczeń przez rodziców ma decydujący wpływ

- wrażliwość matki na dziecięce wyrazy emocji sprzyja bezpiecznemu przywiązaniu, a jej brak skutkuje brakiem poczucia bezpieczeństwa

bezpiecznie przywiązane → mogą okazywać emocje negatywne i pozytywne i mogą oczekwiać, że spotkają się z adekwatną R rodziców i z akceptacją dla ich emocji; będą adekwatnie reagować na szeroki zakres emocji innych ludzi; czują sie swobodnie, wyrażają emocje w sposób otwarty i bezpośredni

unikające spotkały się z odrzuceniem emocji, zwłaszcza negat., a pozytywne nie zawsze są odwzajemniane → strategia ukrywania zaniepokojenia, by uniknąć ignorowania lub odtrącenia oraz tłumienie pozyt. emocji

stawiające opór → na ich R emoc. reagowano w sposób niespójny, przez co ich efekty są nieprzewidywalne → strategia przesadnego wyrażania emocji, szczególnie negatywnych, aby zwrócić uwagę rodziców

3 sposoby przekazywania info o stosownych zachowaniach emocjonalnych przez rodziców

Paradygmat „kamiennej twarzy” - procedura laboratoryjna zakładająca, że najpierw matka oddziałuje na dziecko w naturalny sposób, co tworzy u dziecka oczekiwanie dalszej normalnej komunikacji, ale potem pozostaje niewrażliwa na sygnały dziecka

- początkowo dziecko podejmuje próby fizycznego zaangażowania matki poprzez wpatrywanie się i uśmiechanie się

- kiedy to nie pomaga przestaje się usmiechać

- jednocześnie częstotliwość występowania innych oznak emocji (płacz, krzywienie się) odwraca się całkowicie

=> niedostępność emocjonalna matki stanowi niepokojące przeżycie, > bolesne niż jej fizyczna chwilowa nieobecność

- rola innych osób

- nacisk ze strony grupy rówieśniczej: od chłopców oczekuje się, by byli twardzi, a od dzwieczynek, by były czułe

- wszystkie grupy mają pewien klimat emocjonalny, i oczekują od swoich członków podporządkowania się normom w celu zachowania tego klimatu

Kompetencje emocjonalne

- powinny być uważane za równorzędny z kompetencjami intelektualnymi aspekt naszej struktury psychicznej

Elementy:

  1. świadomośc własnego stanu emocjonalnego

  2. zdolność dostrzegania cudzych emocji

  3. zdolność używania słownictwa emocji stsosowenego w danej (pod)kulturze

  4. zdolność do współczującego zaangażowania w emocje innych

  5. zdawanie sobie sprawy, że zewnętrzne oznaki nie zawsze korespondują z wewnętrznymi stanami, zarówno u siebie jak i u innych

  6. adaptacyjen radzenie sobe z przykrymi, nieprzyjemnymi emocjami

  7. świadomość, że rodzaj relacji w związku określa się na podstawie sposobu komunikowania emocji i wzajemności emocji w związku

  8. poczucie kontroli i akceptacja własnych stanów emocjonalnych = samoskuteczność emocjonalna

- każdy odnosi się do innych umiejętności

- niekoniecznie muszą tworzyć jednolitą całość

- ocena kompetencji musi uwzględniać wiek, otoczenie kulturowe

Emocjonalne kompetencje społeczne

- popularność i przyjaźń wiążą się z umiejętnością w zakresie łączenia własnych emocji z emocjami innych

- nadmierna emocjonalność i słaba kontrola → destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie grupy

Od kontorli zewnętrznej do samokontroli

- Frijda: ludzie nie tylko mają emocje, ale także używają ich

- przeniesienie kontroli z opiekuna na dziecko

- im większy zakres strategii i swoboda w posługiwaniu się nimi, tym lepsza adaptacja społeczna

Strategie autoregulacji emocji

strategia

zachowanie

Moment pojawienia się

przekierowanie uwagi

odwracanie wzroku od źródła pobudzenia emocjonalnego (początkowo automatyczne, później zamierzone - zakrywanie oczu, uszu)

ok. 3 ms

samouspokojenie

ssanie palca, kręcenie loków, kołysanie się

1 rok

poszukiwanie dorosłego

Uczepianie się, podążanie za, przywoływanie w celu zapewnienia bezpieczeństwa

II poł. 1 roku

użycie „przedmiotów przejściowych”

przytulanie maskotek, uspokajaących przedmiotów nieożywionych

II poł. 1 roku

fizyczne unikanie

uciekanie z sytuacji trudnych emocjonalnie

początek 2 roku

zabawa na niby

wyrażanie różnych emocji na niby, z poczuciem bezpieczeństwa

2 i 3 rok

kontrola werbalna

rozmowy na temat emocji i myślenie o nich

okres przedszkolny

tłumienie odczuć emocjonalnych

rozmyślne oddzielanie myśli od źródła niepokoju; maskowanie, minimalizacja; symulowanie emocji w zabawie; dzielenie się odczuciami

okres przedszkolny

konceptualizacja emocji

refleksja nad emocjami i abstrakcyjne webralizowanie myśli

środkowe dzieciństwo

dystansowanie się poznawcze

samoświadomość tego jak powstają emocje i jak nad nimi panować

środkowe dzieciństwo

Czynniki wpływające na kompetencję emocjonalną

Autyzm - wrodzony, uwarunkowany genetycznie

3 podstawowe problemy: - kłopoty z nawiązywaniem normalnych relacji społecznych

- nieprawidłowości i opóźnienie rozwoju języka

- zrytualizowane i często powtarzane wzorce zachowań

Przyczyny: - brak poznawczych zdolności organzowania wiedzy

- brak umiejętności tworzenia „teorii umysłu” (nie potrafią ocenić, co myślą inni, i że w ogóle myślą)

Deficyty emocjonalne: - brak empatii

- problem z rozróżnianiem emocji innych (bo rzadko utzymują kontakt wzrokowy)

- nie korzystają z komunikatów emoc. innych osób lub z dystansem (brak zainteresowania innymi ludźmi)

- mniej uczuć pozytywnych

- objawiają emocje nieadekwatnie do sytuacji



Wyszukiwarka