Do walorów krajoznawczych o charakterze przyrodniczym (naturalnym) zalicza się trzy grupy obiektów:
• Ukształtowane bez ingerencji człowieka:
-osobliwości flory i fauny, Dąb Bartek (Bartków), rezerwat żubrów ( Jankowice pow. pszczyński), rezerwat żubrów i tarpanów (Białowieża).
-skałki i grupy skał, Góra Zborów (Podlesice), Skałki na podzamczu (Ogrodzieniec, Olsztyn), Maczuga Herkulesa(Pieskowa Skała), Błędne Skały (Bukowina Kłodzka).
-wąwozy, doliny i przełomy rzeczne, Wąwóz Homole (Jaworki), Wąwóz Kraków (Dolina Kościeliska), Przełom Dunajca (Sromowce Wyżne),Dolina Prądnika (Ojców), wąwozy lessowe (Sandomierz, Kazimierz Dolny).
- wodospady, źródła, wywierzyska, Wodospad Kamieńczyka i Szklarki (Szklarska Poręba), Wodogrzmoty Mickiewicza i Wielka Siklawa (Dolina Roztoki), Wywierzysko Lodowe Źródło (Kiry), Źródła Zygmunta (Ostrężnik).
-jaskinie i groty, Jaskinia Mroźna, Jaskinia Niedźwiedzia, Jaskinia Raj, Jaskinia Niedźwiedzia.
-głazy narzutowe i głazowiska,
-inne obiekty geologiczne, Jezioro Hańcza, Pustynia Błędowska, Morskie Oko i Czarny Staw, Śnieżne Koły, Rezerwat Meteoryt Morasko, Góra Ślęża.
• Powstałe przy niewielkim wpływie człowieka:
-parki narodowe ( 23 w Polsce),
-parki krajobrazowe,
-punkty widokowe.
• Ukształtowane przez człowieka:
- muzea i zbiory przyrodnicze,(Zakopane, Krościenko nad Dunajcem, Gdynia, Ojców, Białowieża)
-ogrody botaniczne, (Zabrze, Wrocław, Zakopane, Poznań, Kraków, Bydgoszcz)
-ogrody zoologiczne, (Wrocław, Poznań, Kraków, Gdańsk, Chorzów, Warszawa, Łódź)
-parki zabytkowe ( WPKiW Chorzów, Park pałacowy Świerklaniec, Park pałacowy Pszczyna).
Ochrona walorów przyrodniczych opiera się na objęciu niektórych z nich statusem ochrony (rezerwaty przyrody, pomniki przyrody, parki narodowe).
Międzynarodowa Organizacja UNESCO utworzyła światową sieć rezerwatów biosfery, czyli najcenniejszych obszarów dla celów badawczych, wychowawczych i kształceniowych. Wśród nich znalazło się 9 obszarów chronionych na terenie Polski.
• Babia Góra, Białowieża, Słowiński Park Narodowy i Jezioro Łuknajno (1977r.),
• Karkonosze, Tatry i Wschodnie Karpaty (1992 r.),
• Kampinoski Park Narodowy (1999 r.),
• Polesie Zachodnie (2002 r.).
Dwa obiekty przyrodnicze w Polsce zostały umieszczone na liście światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego UNESCO, są to:
• Białowieski Park Narodowy (1979r.),
• Park Mużakowski (2004 r.).
Literatura:
1. Lijewski T., Mikułowski B., 2008: Geografia turystyki Polski, PWE, Warszawa, str. 75-110 i 186-191.