metodologia[1] UY732TM7CSH55TNFK7CSR23VT53TQUCC2VDXXLA


METODOLOGIA:

  1. Co to znaczy, że badanie psychologiczne jest kompromisem między wymaganiami wpływu i kontroli?

Badacz w badaniu zawsze chce osiągnąć dwa cele:

Kompromis między wymaganiami wpływu i kontroli to ideał osiągnięcia w badaniu psychologicznym obydwu tych celów równocześnie. Rzadko można jednak utrzymać w poziomie i wpływ i kontrolę.

  1. Co to jest i do czego służy plan Solomona?

Plan Solomona to jeden z planów eksperymentalnych. To tzw. plan czterogrupowy. Został on stworzony przez Solomona w 1949 r. - stąd jego oryginalna nazwa. Traktowany jest przez wielu metodologów nauk behawioralnych jako swoisty ideał w grupie planów eksperymentalnych (planów „0-1”).

Badanie wg tego planu przebiega w trzech etapach:

  1. przeprowadzenie w pierwszej grupie eksperymentalnej (gr.1) oraz w pierwszej grupie kontrolnej (gr.3) pretestu zmiennej zależnej;

  2. wprowadzenie do obu grup eksperymentalnych (1 i 3) postępowanie eksperymentalne, a obie grupy kontrolne (2 i 4) pozostawia bez zmian lub wprowadza do nich placebo;

  3. wykonanie przez badacza posttestu w obu grupach eksperymentalnych (1 i 3) (lub we wszystkich grupach).

Charakterystyka podstawowa:

  1. Badacz manipuluje tylko jedną ZN

  2. Badacz może wprowadzić do planu tylko dwie wartości ZN - głównej

  3. Badacz kontroluje uwrażliwiający wpływ pomiaru początkowego ZZ

Plan czterogrupowy Solomona:

(Y - zależna)

Y 1p

X

Y 1k

Y 2p

Y 2k

X

Y 3k

Y 4k

Analizę wyników w planie Solomona można przeprowadzić na dwa sposoby: elementarny (porównanie pomiędzy grupami) i zaawansowany (za pomocą zaawansowanych wielowymiarowych modeli statystycznych: an. wariancji ANOVA, an. kowariancji ANCOVA, an. regresji wielokrotnej MR).

Zalety planu Solomona:

Badacz może uznać hipotezy badawcze za potwierdzone, jeżeli:

Y 1k > Y 1p Y 1k > Y 1k Y 1k > Y 4k

Y 1k > Y 2p Y 4k = Y 1p Y 2k = Y 2p

Plan Solomona znajduje szczególne zastosowanie w badaniach nad efektywnością psychoterapii, w badaniach postaw, opinii (efektywność technik zmian postaw), w badaniach nad skutecznością zabiegów psychokorekcyjnych.

  1. Jakie podstawowe wymogi powinien spełniać test psychologiczny?

Test psychologiczny powinien być:

Dobrze wystandaryzowany test posiada:

  1. Jakie wyniki można wyciągnąć na temat tego, co jest mierzone przez test,

  2. Jakie wnioski można sformułować o innych, pozatestowych zachowaniach,

  3. Jak wiernie wyniki testu odzwierciedlają dziedzinę życia, której dotyczy.

Jeżeli kryterium jest zastosowane równolegle w czasie do testu, to mówimy o trafności diagnostycznej, a jeżeli na podstawie wyników testu chcemy przewidzieć wystąpienie zachowania opisanego przez kryterium, to mówimy o trafności prognostycznej.

  1. Co to jest operacjonalizacja i po co się ją stosuje?

Operacjonalizacja to procedura konstruowania sensu empirycznego terminów teoretycznych (procedura wiązania terminów teoretycznych, odnoszących się do nieobserwowalnych właściwości zdarzeń i obiektów, z terminami obserwowalnymi, oznaczającymi obserwowalne właściwości i relacje). Procedura ta ma umożliwić badaczowi udzielenie odpowiedzi na pytania:

  1. do jakich aspektów świata rzeczywistego odnosi się problem badawczy,

  2. jak dalece wybrane przez niego wartości i istniejące między nimi powiązania dostępne są obserwacji,

  3. w jakim zakresie wybrane przez niego obserwacje dostarczą mu informacji o wyjściowym problemie badawczym

Operacjonalizacja polega na:

  1. tworzeniu obrazu (wielkości) zmiennej teoretycznej (czynnika),

  2. dobieraniu do niego wskaźników (zmiennej, jako zoperacjonalizowanego obrazu wielkości).

Etapy procedury operacjonalizacyjnej:

  1. rekonstrukcja czynnika teoretycznego, konstrukcja wielkości,

  2. konceptualizacja wielkości, dobranie wskaźników, konstruowanie zmiennej,

  3. dobór narzędzia pomiarowego i pomiar zmiennej.

Dzięki operacjonalizacji można wnioskować, jakie obserwowalne fakty i procesy należy dostrzec, aby można było orzec, czy zachodzi czy też nie zachodzi zjawisko oznaczone przez termin, jakim się posługujemy (jest to wymiar praktyczny).

Współcześnie odrzuca się pogląd o bezzałożeniowym charakterze procesu badawczego, odchodząc od utożsamiania nauki ze zbieraniem tzw. „obiektywnych” faktów empirycznych. Przyjmuje się natomiast, że celem nauki jest tworzenie teorii. Istoty nauki upatruje się więc w poszukiwaniu abstrakcyjnych wyjaśnień tych zjawisk, które zostały objęte procesem badawczym.

Operacjonalizacja jest istotnym elementem działań psychologa podejmującego badania empiryczne. Badacz przeprowadza ją zarówno wówczas, gdy w badaniu zamierza dokonać teoretycznie uzasadnionej manipulacji eksperymentalnej, jak i wtedy, gdy jego celem jest konstrukcja narzędzia, np. testu. Operacjonalizacja to zabieg nadawania sensu empirycznego terminom teoretycznym.

  1. Wyjaśnij różnice w konstrukcji skali Likerta i Thurstone'a?

Skale Likerta (metoda sumowanych ocen; 1932) i Thurstone`a (metoda równych interwałów; 1929) to pierwsze skale postaw. Obie techniki do dziś cieszą się dużym powodzeniem wśród badaczy: socjologów i psychologów.

Postawa wg definicji strukturalnej zawiera trzy komponenty:

  1. emocjonalno - oceniający,

  2. poznawczy,

  3. behawioralny.

Postawą pewnego człowieka wobec określonego przedmiotu jest ogół względnie stałych dyspozycji do oceniania tego przedmiotu i emocjonalnego nań reagowania. Określona postawa wobec jakiegoś obiektu wytwarza się u człowieka w wyniku oddziaływania na niego bodźców z otaczającego środowiska (bodźcami mogą być konkretne przedmioty, osoby, grupy osób oraz symboliczne i werbalne ich przedstawienia). Z reakcji człowieka wnioskuje się o rodzaju, natężeniu i strukturze postawy wobec danego obiektu:

0x08 graphic
0x08 graphic
bodziec postawa reakcja.

W przypadku skal postaw bada się tylko reakcje werbalne osób. Reakcje te są wskaźnikiem postaw.

Skala postaw jest zbiorem pozycji (stwierdzeń, pytań itp.) - bodźców, na które o.b. udziela odpowiedzi - reakcji werbalnych, będących wskaźnikiem postawy.

Przy konstruowaniu danej skali badacz dobiera z całego zbioru możliwych pozycji pewien ich podzbiór, reprezentatywny dla całego zbioru - będzie on tworzyć skalę postaw. Ważne jest uwzględnienie cech populacji, na której badacz chce przeprowadzić badanie daną skalą postaw, gdyż:

  1. każda pozycja skali postaw zależy od danej kultury,

  2. populacje mogą różnić się między sobą nasileniem danej postawy.

Zatem skala postaw jest narzędziem rzetelnym tylko dla populacji, na której została wystandaryzowana.

Pozycję skali postaw cechuje określony związek z continuum postawy. Można go wyrazić za pomocą krzywej stanowiącej charakterystykę operacyjną pozycji. Krzywa charakterystyki operacyjnej pozycji (bodźca) wiąże prawdopodobieństwo udzielenia na nią odpowiedzi zgodnej z kluczem (akceptującej) przez o.b. z miejscem, jakie ta osoba zajmuje na continuum postawy. Pozycje, z punktu widzenia ich charakterystyk operacyjnych, można podzielić na dwie klasy:

  1. klasę pozycji monotonicznych - prawdopodobieństwo wystąpienia odpowiedzi zgodnej z kluczem wzrasta wraz ze wzrostem natężenia postawy. Skale zbudowane z pozycji monotonicznych noszą nazwę skal monotonicznych - skala postaw Likerta jest skalą monotoniczną.

  2. klasę pozycji niemonotonicznych - do pewnego punktu prawdopodobieństwo wystąpienia odpowiedzi zgodnej z kluczem wzrasta wraz ze wzrostem natężenia postawy, ale począwszy od tego punktu następuje spadek prawdopodobieństwa wystąpienia odpowiedzi zgodnej z kluczem mimo, że następuje dalszy wzrost natężenia postawy. Skalą niemonotoniczną jest skala postaw Thurstone'a.

Pozycje monotoniczne i niemonotoniczne nie różnią się między sobą co do liczby dostarczanych informacji.

KROKI KONSTRUOWANIA SKALI POSTAW LIKERTA (metoda sumowanych ocen):

Technika konstruowania skali postaw typu Likerta różni się od techniki Thurstone'a tym, że grupę sędziów stanowi ogół badanych - wszyscy ustosunkowują się do wszystkich pozycji eksperymentalnej wersji skali oraz tym, że oceniają każdą pozycję na kilkustopniowej skali szacunkowej. Wynik ogólny, świadczący o miejscu danej osoby na continuum postawy, jest sumą wyników cząstkowych - punktów przypisanych poszczególnych pozycjom skali. Analiza układu korelacji poszczególnych pozycji z wynikiem ogólnym skali pozwala na wyodrębnienie ze zbioru pozycji tych, które zostaną włączone przez badacza do ostatecznej wersji skali.

Kroki:

System dwukategorialny: „zgadzam się ` nie zgadzam się” nie daje umiarkowanie przychylnej czy umiarkowanie nieprzychylnej postawy wobec danego obiektu, nie daje też postawy neutralnej. Pozycje do skali dobieramy tak, aby dla około połowy z nich kategoria „całkowicie się zgadzam” oznaczała pozytywną postawę, a dla drugiej połowy - postawę negatywną.

Kategoriom odpowiedzi przypisuje się - wg opracowanego wcześniej klucza - punkty. Maksymalną liczbę punktów przypisuje się tej kategorii odpowiedzi, która wyraża pozytywną postawę, a minimalną liczbę punktów (tj. jeden) przypisuje się tej kategorii odpowiedzi, która wyraża postawę negatywną.

Interpretacja wyników ogólnych w skali typu Likerta:

Do ostatecznej wersji skali typu Likerta dobierane są tylko pozycje o najwyższych wskaźnikach mocy dyskryminacyjnej. Skala Likerta składa się głównie z pozycji będących wskaźnikiem zdecydowanie negatywnych lub zdecydowanie pozytywnych postaw wobec jakiegoś obiektu. Dlatego najlepiej nadaje się do celów selekcyjnych. Można zatem orzekać trafnie o natężeniu postaw osób, które uzyskują skrajne wyniki przeciętne.

SKALA POSTAW TYPU THURSTONE'A (metoda równych interwałów):

Kroki konstruowania skali:

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
A B C D E0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
F G H I J K

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Sędziowie na lewym końcu umieszczają stwierdzenia, które ich zdaniem wyrażają całkowicie negatywną postawę wobec danego obiektu, a na prawym końcu - postawę całkowicie pozytywną. Środek continuum (kategoria F) przeznaczony jest dla kartek ze stwierdzeniami wyrażającymi neutralną postawę sędziów wobec danego obiektu. Pośrednie kategorie przeznaczone są dla kartek wyrażających pośredni stopień natężenia postawy. Sędziowie mają opisane tylko dwie krańcowe i jedną środkową kategorię.

Kategorie

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

S

Q

Punkty

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

f

p

cp

N = ....., S - wartość skalowa

W pierwszym wierszu wpisuje się liczbę sędziów (f), którzy kartkę z danym stwierdzeniem umieścili w danej kategorii (A, B....K). W drugim - proporcję liczby kartek (p) umieszczonych w danej kategorii. W trzecim - skumulowane proporcje (cp). Na tej podstawie oblicza się dwie statystyki: medianę (Me) i rozstęp ćwiartkowy (Q). Q jest wskaźnikiem zgodności sędziów co do miejsca, w jakim powinna się znajdować dana pozycja na continuum postawy.

Badanie skalą Thurstone'a polega na podkreślaniu przez badanego tych pozycji, z których treścią się zgadza. Obok każdej pozycji można napisać możliwe odpowiedzi „tak”, „nie', a badany będzie podkreślał jedną z nich. Przez zsumowanie wartości skalowych pozycji wybranych przez badanego i obliczenie średniej, otrzymujemy wynik mówiący o natężeniu mierzonej postawy u danego badanego. Jeżeli skala jest homogeniczna, badani powinni wybierać tylko te pozycje, które mieszczą się na wąskim odcinku zakresu skali. W rzeczywistości jednak tak nie będzie, gdyż pozycje nie przedstawiają takiej samej wartości SD dla każdej badanej osoby. Tę niedogodność eliminuje się przez włączenie do ostatecznej wersji skali dość dużej liczby pozycji i obliczenie ogólnego wyniku jako średniej wartości skalowej wszystkich wyborów dokonanych przez osobę badaną.

SKALA THURSTONE'A

SKALA LIKERTA

  • Niemonotoniczna

  • Grupa sędziów ocenia eksperymentalną wersję skali - oceniają oni miejsce każdego stwierdzenia na continuum postawy, oblicza się S i Q dla każdego pytania i na tej podstawie do ostatecznej wersji skali wybiera się odpowiednie pytania

  • Pytania pokrywają całe continuum postawy, każde z nich ma swoją wartość skalową

  • monotoniczna

  • grupę sędziów zastępuje ogół badanych - wszyscy ustosunkowują się do każdej pozycji eksperymentalnej wersji skali

  • opracowuje się kategorie odpowiedzi dla każdego pytania

  • 50 % pozycji oznacza postawę pozytywną, 50% - negatywną

  1. Wyjaśnij, na czym polega różnica między pomiarami na różnym poziomie.

Pomiar to przyporządkowanie liczb obiektom wg pewnych zasad.

Istnieją cztery poziomy pomiaru zmiennych:

Można tu obliczać miary pozycyjne: Me, kwartyle, współczynniki korelacji, wprowadzić rangi.

W psychologii nie ma większych różnic pomiędzy poziomem przedziałowym a ilorazowym. Większość zmiennych psychologicznych nie osiąga jednak poziomu ilorazowego.

  1. Jakie są zalety i wady korelacyjnych metod badania?

Model korelacyjny znajduje zastosowanie przede wszystkim wówczas, gdy zmienne (dwie lub większa ich liczba), których współzmienność (korelację) badacz chce zbadać, są zmiennymi niemanipulowanymi. To odróżnia ten model od modelu eksperymentalnego.

Zalety korelacyjnych metod badania:

Współczynnik korelacji pozwala ocenić wielkość wariancji wspólnej - wyjaśnionej współzmiennością dwóch lub większej liczby zmiennych. Można też tego dokonać w sposób bardziej złożony, z odwołaniem się do statystycznego modelu analizy wariancji. Ta bezpośrednia ocena wielkości wariancji wspólnej, a więc wyjaśnionej faktem wchodzenia kilku zmiennych w związek liniowy albo nieliniowy, jest bardzo prosta w zastosowaniu. Jedyne ograniczenie dotyczy charakteru zmiennych - muszą to być zmienne ilorazowe lub interwałowe.

Wady korelacyjnych metod badania:

Współczynnik korelacji jest miarą współzmienności, czyli wzajemnego związku dwóch zmiennych. Mówi o tym, jak wielka jest współzmienność. Korelacja nie rozstrzyga o kierunku przyczynowo - skutkowym, tzn. nie mówi, która ze zmiennych jest przyczyną, a która skutkiem. Np. gdy mierzymy korelację między siłą uczucia dwojga młodych ludzi a oporem ze strony ich rodziców, nie wiadomo, czy rodzice opierają się, bo miłość jest zbyt silna, czy miłość jest tak silna dlatego, że na przeszkodzie stoi opór rodziców.

Badania korelacyjne odpowiadają wprost tylko na następujące pytania:

Chcąc odpowiedzieć na pytanie o przyczynę i skutek, musimy wyjść poza dane zebrane w badaniu korelacyjnym.

Poza tym, jeżeli mierzymy tylko korelację dwóch zmiennych i nic więcej, korelacja ta może być pozorna, nawet jeśli wynosi 45%. Np. możemy badać korelację między wielkością stopy a dojrzałością społeczną dzieci i młodzieży i korelacja prawdopodobnie wyjdzie wysoka, lecz to nie oznacza, że wielkość stopy wiąże się z dojrzałością społeczną. Wielkość stopy i dojrzałość społeczna korelują ze sobą poprzez wiek, więc korelacja między nimi jest pozorna. Aby uniknąć pozornej korelacji należy brać pod uwagę wiele zmiennych (wielkość stopy, wiek, II, wykształcenie rodziców itp.), których związek z interesującym nas zjawiskiem przewidujemy.

Poza tym, aby można było coś wywnioskować, korelacje muszą być wysokie. Ponadto wiarygodność wyników wzrasta dopiero po wielu powtórzeniach.

  1. Na czym polega różnica pomiędzy procedurą eksperymentalną a procedurą ex post facto?

Model eksperymentalny to taki, model sprawdzania hipotez o zależnościach między zmienną (zmiennymi) zależną i zmienną (zmiennymi) niezależną główną, który zakłada:

Procedura ex post facto prowadzona jest wg innego schematu, stanowiącego jak gdyby odwrócenie porządku obowiązującego w procedurze eksperymentalnej - kolejności czynności badawczych, które muszą być wykonane przez psychologa.

W procedurze eksperymentalnej chodzi o to, by poprzez manipulowanie co najmniej jedną ZN - główną wywołać obserwowalne zmiany ZZ. Natomiast w procedurze ex post facto badacz usiłuje zidentyfikować nie znane mu zmienne niezależne, które spowodowały, że ZZ przyjęła określone wartości dla osób należących do danych populacji. Ponieważ nie znane badaczowi zmienne niezależne już zadziałały, niekiedy, na daną zmienną zależną, badacz może jedynie podjąć próbę ich zidentyfikowania drogą analizy ex post facto.

Wady procedury ex post facto:

Zalety procedury ex post facto:

Procedura eksperymentalna:

  1. Na czym polega błąd stały, a na czym zmienny, w jaki sposób można je kontrolować?

BŁĄD STAŁY: polega na tym, że z jakiegoś konkretnego powodu każdy otrzymany wynik odchyla się od wyniku rzeczywistego. Ważne jest to, że błąd ten jest stały. Zniekształca on w pewnym stopniu rzeczywistość - zmienia wyniki u wszystkich i w pewnym kierunku. Jedynym sposobem na zlikwidowanie błędu stałego jest wykrycie jego przyczyny i jej wyeliminowanie.

BŁĄD ZMIENNY: wynika z różnic między ludźmi, z warunków badania. Źródeł tego błędu jest nieograniczona liczba. Nie można zredukować go do zera. Z błędem zmiennym radzimy sobie na dwa sposoby:

  1. W jaki sposób w eksperymencie można kontrolować wpływ zmiennych ubocznych?

Zmienne niezależne - uboczne to zmienne, które oddziałują na zmienną zależną słabiej, niż zmienne niezależne - główne. Badacze często borykają się z problemami wynikającymi z działania zmiennych niezależnych - ubocznych, nie zawsze są w stanie kontrolować w konkretnym przypadku na skutek trudności natury technicznej. Są to zmienne niezależne - uboczne niekontrolowane.

Próba kontroli wpływu zmiennych niezależnych - ubocznych dotyczy zabiegów „technicznych”. Ich charakter będzie zależał od:

  1. możliwości stwarzanych przez dany plan eksperymentalny:

  1. jakość kontroli ZN, uwzględnionych przez badacza w planie eksperymentalnym, będzie uzależniona od skali pomiarowej ZZ, po przekształceniu jej w zmienną zoperacjonalizowaną. Chcąc precyzyjnie określić procentowy udział w całkowitej wariancji ZZ tej jej części, która jest wyjaśniona wpływem na ZZ danej ZN, kontrolowanej w eksperymencie przez psychologa, musimy ją poddać takiej operacjonalizacji, która będzie operowała skalą interwałową.

Dwie metody kontroli ZN w planach „0-1”:

A.

B.

Metoda doboru parami (testy dla grup zależnych):

Po utworzeniu danej liczby par, badacz przystępuje do losowego rozdzielenia osób z poszczególnych par na dwie grupy - eksperymentalną i kontrolną. Analiza danych polega na porównywaniu wyników parami.

  1. Wyjaśnij, jakie procedury adaptacji kulturowej testu są optymalne, jeżeli chcemy test używać do praktyki psychologicznej w Polsce, tzn. nie interesują nas porównania międzykulturowe?

W każdym kraju psychologowie posługują się nie tylko testami skonstruowanymi i empirycznie sprawdzonymi przez nich samych, ale także - często na dużą skalę - posługują się testami, które powstały w innych krajach, niekiedy bardzo różniących się językowo, kulturowo, geograficznie.

Współcześnie zwraca się uwagę na to, że test psychologiczny nie może być interpretowany poza kontekstem kulturowym, w którym został skonstruowany. Psychologowie powinni korzystać z testów nie tylko poprawnie skonstruowanych i poprawnie stosowanych pod względem psychometrycznym, ale także starannie przełożonych pod względem lingwistycznym i dostosowanych do specyficzności kulturowej kraju, w którym taki „importowany” test będzie stosowany. Taka procedura kulturowego dopasowania testu nie jest łatwa i pochłania sporo czasu i nakładów finansowych.

Przystępując do adaptacji jakiegoś testu zagranicznego musimy najpierw odpowiedzieć na pytanie dotyczące różnic kontekstów kulturowych: musimy zwrócić uwagę na swoistość kultury, w której test został stworzony i w której spełnia on określone zadania diagnostyczne i badawcze. I tak, skale wartości czy werbalne testy uzdolnień są mocno obciążone czynnikiem kulturowym. Nie można mechanicznie przenosić pytań z takiej skali czy testu wiadomości do testu stanowiącego adaptację testu wyjściowego, nie dokonując istotnych korekt. Musimy też określić charakterystyczne cechy kultury, dla której będzie on adaptowany, konstruowany (pod względem psychometrycznym niejako na nowo) i w której będzie spełniał jakieś zadania (niekoniecznie te same) badawcze i diagnostyczne.

Zasady adaptacji lingwistycznej - dotyczą technik tłumaczenia testu:

  1. tłumaczenie pragmatyczne: jego podstawowym celem jest przekazanie samej treści, głównej myśli tekstu, bez dbałości o odpowiedniość form stylistycznych, gramatycznych czy estetycznych, zwykle stosuje się je do tłumaczenia instrukcji, zaleceń, objaśnień,

  2. tłumaczenie „estetyczno - poetyckie”: stara się przenieść przede wszystkim emocje, uczucia i wzruszenia wyrażone w języku oryginału, dotyczy głównie utworów literackich,

  3. tłumaczenie etnograficzne: celem jest oddanie kulturowego kontekstu oryginału,

  4. tłumaczenie lingwistyczne: tłumacz jest zobowiązany zadbać o odpowiedniość zarówno między morfemami, jak i strukturami gramatycznymi dwóch języków.

Metody badawcze w psychologii mają swoje wymiary, które posiadają w danej kulturze swoje znaczenie. Tłumacząc metodę, automatycznie przyjmujemy, że owe wymiary mają podobne znaczenie w kulturze języka tłumaczenia.

Takie tłumaczenia trudno jednoznacznie zaklasyfikować do jednego z wcześniej wyróżnionych rodzajów. Najczęściej są to tłumaczenia etnograficzne, ale posiadają też elementy tłumaczeń innych rodzajów. Istotą tłumaczenia psychologicznego jest bowiem nie tyle jego wierne odtworzenie językowe, co uchwycenie psychologicznej (teoretycznej) specyficzności mierzonej cechy. Celem adaptacji lingwistycznej metod badawczych w psychologii jest przeniesienie siatki pojęć, a nie przetłumaczenie poszczególnych wyrazów.

Metody sprawdzania trafności tłumaczenia:

  1. Metoda tłumaczenia grupowego: grupa osób władających oboma językami i mająca związek z oboma kulturami, najpierw tłumaczy tekst niezależnie, a potem w drodze dyskusji ustala jego ostateczną wersję - ale może się ujawnić syndrom myślenia grupowego.

  2. Metoda tłumaczenia odwrotnego: etapy:

Wszystkie rozbieżności zostają skorygowane i całą procedurę powtarza się dla pozycji budzących wątpliwości.

  1. Metoda odpowiedzi dwujęzycznych: grupa dwujęzycznych osób badanych odpowiada na obie wersje testu. Obie wersje oceniane są zgodnie ze standardowymi procedurami. Otrzymane wyniki koreluje się ze sobą i sprawdza, w jakim stopniu obie wersje testu dostarczają tych samych informacji o osobach badanych. Jednak osoby dwujęzyczne (z powodu swej dwujęzyczności) mogą interpretować znaczenie poszczególnych słów i wyrażeń w sposób odmienny od osób władających tylko jednym, językiem.

Kryteria oceny poprawności adaptacji:

  1. równoważność fasadowa: nadanie testowi charakterystycznej dla niego szaty kosmetycznej,

  2. równoważność psychometryczna: związana z przystawalnością obu wersji testu pod względem trafności i rzetelności, rozkładów wskaźników mocy dyskryminacyjnej pozycji i - w wypadku testów inteligencji i uzdolnień - rozkładu wskaźników trudności zadań, macierzy interkorelacji pozycji, średnich i wariancji,

  3. równoważność funkcjonalna: dotyczy zgodności celów (pomiar określonej zmiennej, diagnoza różnicowa, selekcja, prognoza itd.), do których realizacji skonstruowany został test oryginalny,

  4. wierność tłumaczenia,

  5. wierność rekonstrukcji - kroków konstruowania oryginału.

  1. Wyjaśnij, dlaczego w badaniach naukowych posługujemy się pojęciem „poziomu istotności”.

Na podstawie wyniku uzyskanego z testu statystycznego badacz może podjąć jedną z dwu wzajemnie wykluczających się decyzji odnośnie hipotezy zerowej: może ją odrzucić lub też jej nie odrzucić. W każdym przypadku decyzja może być słuszna lub fałszywa. Pokazuje to schemat:

H0 prawdziwa H0 fałszywa

Odrzucenie H0 I

Nieodrzucenie H0 II

Badacz narażony jest na popełnienie dwojakiego rodzaju błędu:

  1. błąd I rodzaju: polega na odrzuceniu hipotezy zerowej (H0), gdy w rzeczywistości jest ona prawdziwa; prawdopodobieństwo popełnienia tego błędu jest równe α (alfa),

  2. błąd II rodzaju: polega na nieodrzuceniu hipotezy zerowej, gdy w rzeczywistości jest ona fałszywa; prawdopodobieństwo popełnienia tego błędu jest równe β (beta).

Poziom istotności (poziom alfa - α) jest prawdopodobieństwem uzyskania z testu statystycznego takiej wartości, która nakazuje badaczowi odrzucenie hipotezy zerowej na rzecz hipotezy roboczej, pomimo tego, że w rzeczywistości hipoteza zerowa może być prawdziwa. Powyższa interpretacja stawia znak równości między poziomem α i prawdopodobieństwem popełnienia błędu I rodzaju.

Przy utrzymaniu na stałym poziomie błędu I rodzaju, badacz może zmniejszyć błąd II rodzaju przez zwiększenie liczebności próby.

Kryteria wyboru poziomu α (najważniejsze z nich):

  1. Co to znaczy, że eksperyment okazał się nietrafny wewnętrznie i co można zrobić, aby trafność wewnętrzną podnieść?

Za badanie trafne wewnętrznie uznaje się badanie przeprowadzone w sposób umożliwiający uzyskanie prawdziwej odpowiedzi na sformułowane przez badacza pytanie, umożliwiające rozwiązanie problemu badawczego. Inaczej mówiąc, badanie trafne wewnętrznie stwarza możliwość uzyskania potwierdzenia hipotezy, jeżeli jest ona prawdziwa lub jej odrzucenia, jeżeli jest ona fałszywa.

Eksperyment uznaje się za nietrafny wewnętrznie, gdy okazuje się, że zastosowana przez badacza manipulacja ZN jest nieskuteczna, tzn. o.b. poddane oddziaływaniom różnych poziomów czynnika, jakim badacz manipulował nie ujawniły istotnych różnic natężeń zmiennych zależnych.

Eksperyment jest nietrafny wewnętrznie wtedy, gdy badacz nie maksymalizuje wariancji cząstkowej wprowadzonej przez daną ZN - główną, tzn. nie wybiera takich wartości ZN, które zneutralizowałyby ”szum” wprowadzony przez inne ZN - zakłócające, które pokonałyby próg zakłóceń innych zmiennych.

Czynniki zakłócające trafność wewnętrzną:

  1. historia: specyficzne zdarzenia wpływające obok ZN - głównej na ZZ, działające w okresie między pierwszymi i ostatnimi czynnościami badawczymi,

  2. dojrzewanie - spontaniczny rozwój organizmu w trakcie trwania eksperymentu, np. rozwój intelektualny, społeczny, starzenie się,

  3. testowanie - interferencyjny wpływ pomiaru początkowego ZZ przeprowadzonego przed wprowadzeniem ZN - głównej,

d) selekcja osób - stronniczość wynikająca z różnic w doborze o.b. do porównywanych grup.

Sposoby maksymalizowania trafności wewnętrznej:

  1. Co to znaczy, że eksperyment okazał się nietrafny zewnętrznie i co można zrobić, aby trafność zewnętrzną podnieść?

Rodzaj trafności, który związany jest z prawomocnością zabiegu generalizowania RB (treści hipotezy potwierdzonej w badaniu empirycznym) z próby na populację, nazywany jest trafnością zewnętrzną. Badanie empiryczne jest trafne zewnętrznie, jeżeli na poziom populacji opisanej podzakresami wartości zmiennych niezależnych oraz zmiennej zależnej można będzie przenieść RB uzyskany z badania przeprowadzonego na poziomie próby.

Eksperyment jest nietrafny zewnętrznie, gdy jego wyniki nie dają się uogólnić z grupy osób, na których je uzyskano, na możliwie dużą grupę (populację), nie poddaną badaniu a interesującą badacza.

Czynniki zakłócające trafność zewnętrzną:

  1. Reaktywne albo interakcyjne efekty testowania - efekt uwrażliwienia o.b. w wyniku przeprowadzenia pomiaru początkowego ZZ przed wprowadzeniem ZN - głównej. W wyniku wystąpienia efektu uwrażliwienia może się okazać, że wyniki uzyskane z końcowego badania grupy osób poddanych wstępnemu testowowaniu będą niereprezentacyjne dla populacji, która nie podlegała testowaniu, a z której poprano próbę do badania.

  2. Efekty interakcji stronniczej selekcji o.b. ze zmienną eksperymementalną - efekt wywołany niewłaściwym doborem o.b. do porównywanych grup.

Sposoby maksymalizowania trafność zewnętrznej:

  1. Wyjaśnij, jaki jest związek między rzetelnością i trafnością testu - na czym polega i dlaczego jest taki właśnie?

Rzetelność testu to miara dokładności pomiaru dokonywanego za pomocą testu (test mierzy to, co mierzy). Im wyższa rzetelność testu, tym większa dokładność, z jaką mierzy on dana zmienną i mniejszy błąd pomiaru.

Trafność testu to stopień, w jakim test mierzy to, co powinien mierzyć. Trafność - poprawność wniosków wyprowadzonych na podstawie wyników testowych lub innych form badania.

Trafność testu wiąże się z jego rzetelnością. Jeśli test nie jest rzetelny nie można oczekiwać od niego wysokiej trafności (warunkiem trafności jest rzetelność; rzetelność testu stanowi granicę jego trafności).

Nie jest jednak tak, że wysoka rzetelność oznacza jednocześnie wysoką trafność testu. Nie każdy rzetelny test jest trafny, ponieważ może on dokładnie mierzyć, ale inną cechę niż ta, która ma być mierzona.

Gdy maleje rzetelność, to trafność także maleje.

  1. Kiedy i dlaczego należy stosować pomiar początkowy, a kiedy można lub należy z niego zrezygnować?

Pomiar początkowy stosuje się po to, by poznać wyjściowy poziom zmiennej zależnej.

Pozwala to po zakończeniu badań poznać wielkość zmiany (przyrostu lub spadku wartości zmiennej zależnej), jaka została wywołana zamierzonym postępowaniem eksperymentalnym (poddaniem wpływowi zmiennej niezależnej). Zwiększa on również pewność wniosków na temat trafności wewnętrznej.

Pomiar początkowy stosuje się, jeżeli badacz wie, że nie wpłynie on na działanie zmiennej niezależnej, czy na wynik końcowy badania. Czyli np. kiedy w pomiarze początkowym dokonujemy pomiaru reakcji skórno-galwanicznej GSR.

Pomiar początkowy stosuje się m. in. w planie eksperymentalnym Solomona, przy planie z grupą kontrolną, pomiarem początkowym, końcowym zmiennej zależnej i przy planie z pomiarem początkowym i końcowym ZZ w różnych grupach.

Zdarza się, że niektóre metody stosowane przy pomiarze początkowym uwrażliwiają o.b., co może zwiększyć podatność o.b. na postępowanie exp. (na wpływ ZN na ZZ). Zniekształca to lub osłabia manipulację ZN. Np. przy pomiarze początkowym dotyczącym postaw o.b. są bardziej podejrzliwe, ich postawy mogą ulec zmianie, inaczej zaczynają myśleć. Może do tego dojść, jeśli dokonuje się pomiaru początkowego inteligencji, opinii i postaw, wiadomości - w tych wypadkach należy zrezygnować z pomiaru początkowego. Pomiaru tego nie stosuje się też kiedy obniża on trafność zewnętrzną, czyli ogranicza możliwości wnioskowania na populację, która jest przedmiotem zainteresowania badacza.

Niekoniecznie musimy z powyższych powodów zawsze rezygnować z pomiaru początkowego. Efekt pomiaru początkowego można zminimalizować poprzez odsunięcie w czasie pomiaru początkowego i pomiaru końcowego, przez odsunięcie ich w kontekście (wpajamy badanym, że owe pomiary nie mają ze sobą nic wspólnego, że zgubiliśmy wyniki i prosimy ponownie wykonać badanie).

Stosowanie plany exp. Solomona pozwala kontrolować efekt pomiaru początkowego bez rezygnowania z tego pomiaru. Pozwala on na kontrolowanie wszystkich czynników zakłócających trafność zewnętrzną i wewnętrzną exp.

  1. Dlaczego ochotnicy mogą być źródłem artefaktów?

Gdy o.b. to ochotnicy, to ograniczone zostają możliwości generalizacji wniosków. 0,05, Determinanty ochotniczego zgłaszania się do badania:

  1. czynniki sytuacyjne:

  • czynniki osobowe:

    1. płeć - zależy od tematu eksperymentu - kobiety wolą standardowe badania, mężczyźni - niezwykłe

    2. stopień uspołecznienia - ochotnicy wykazują wyższy stopień uspołecznienia niż nieochotnicy

    3. potrzeba aprobaty - w wielu badaniach stwierdzono, że ochotnicy wykazują większą potrzebę aprobaty społecznej

    4. konformizm - fakt zgłaszania się o.b. do exp. Może być interpretowany jako konformizm wobec autorytetu

    5. autorytaryzm i etnocentryzm - ochotnicy wykazują niższy autorytaryzm i etnocentryzm

    6. poziom lęku

    7. poszukiwanie pobudzenia

    8. poziom przystosowania i samooceny- ochotnicy są lepiej przystosowani i zdrowsi fizycznie

    9. inteligencja - wyższa u ochotników

    10. potrzeba osiągnięć - wyższa u ochotników

    1. Dlaczego osoba eksperymentatora może być źródłem artefaktów?

    Artetefakty wynikające z właściwości eksperymentatora:

    1. główna rolę odgrywa nastawienie badacza:

    b) nastawienie wobec eksperymentatora może być przyczyną różnic w:

    - Zachowaniu wobec o.b.

    - Selekcji przypadków do badań

    - Obserwowaniu reakcji o.b.

    - Analizowaniu danych.

    1. subtelne, paralingwistyczne sygnały informują o.b. o oczekiwaniach eksperymentatora. Reakcja o.b. jest efektem pewnych zachowań eksperymentatora, ale zachowanie badacza jest także skutkiem reakcji badanego

    2. indywidualny, charakterystyczny dla danego badacza sposób przeprowadzania badania: jego styl ekspresyjny. Eksperymentatorzy mało autorytarni uzyskali większe zmiany postaw o.b., tak jak eksperymentatorzy z dużą tendencją do potakiwania.

    1. Jakich błędów należy unikać podczas formułowania hipotez?

    Hipoteza badawcza to stwierdzenie, co do którego istnieje pewne prawdopodobieństwo, że stanowić będzie ono prawdziwe rozwiązanie postawionego problemu badawczego.

    Dane stwierdzenie może być uznane za hipotezę naukową, jeżeli jest sprawdzalne - zdanie wyrażające hipotezę powinno zawierać terminy wyrażające pojęcia teoretyczne oraz obserwowalne Sprawdzalność hipotez nakłada określone warunki na sposób ich formułowania: na dobór terminów, za pomocą których hipotezy te, a więc ostatecznie wszelkie twierdzenia syntetyczne, są budowane.

    Terminy teoretyczne (predykatory teoretyczne) występujące w hipotezach powinny posiadać moc predyktywną.

    Jeżeli hipoteza jest „zdolna” wyjaśnić tylko te fakty, do wyjaśnienia których została sformułowana i nie jest zdolna do przewidywania nowych faktów (prognoz zjawisk innego typu), to może ona zasługiwać jedynie na miano hipotezy ad hoc (doraźnej). Hipotezy, które postulują „coś” i znajdują potwierdzenie wyłącznie w faktach, do wyjaśnienia których zostały powołane, noszą nazwę hipotez „metodologicznie wadliwych”. W sytuacji, gdy to „coś” posiada tylko te cechy, które służą wyjaśnieniu faktów, ze względu na które dokonuje się wspomnianego postulowania, to można mówić o metodologicznym błędnym kole.

    Najlepszym sposobem unikania hipotezy ad hoc jest wyprowadzanie jak największej liczby różnorodnych konsekwencji empirycznych, które dadzą się skonfrontować z doświadczeniem (wyprowadzenie z nich dalszych, sprawdzalnych implikacji). Temu samemu celowi służy oparcie hipotezy na innych, sprawdzonych teoriach.

    Ponadto dobrze sformułowana hipoteza musi:

    1. Być adekwatną odpowiedzią na problem

    2. Być najprostszą odpowiedzią na problem, gdyż im bardziej prostą przyjmie postać, tym łatwiej będzie można ją sprawdzić

    3. Być tak sformułowana, by łatwo można ją było przyjąć względnie odrzucić

    4. Nie powinna przyjmować postaci szerokiej generalizacji.

    Hipotezy zawsze formułuje się w postaci twierdzącej.

    Rodzaje hipotez ad hoc:

    1. Hipotezy pomocnicze: ich celem jest ratowanie zagrożonych teorii

    2. Hipotezy samodzielne: służą wyjaśnieniu nowych zjawisk.

    1. Co utrudnia uogólnianie wyników uzyskanych w badaniach empirycznych?

    Uogólnienie wyników uzyskanych w badaniu empirycznym może być utrudnione przez:

    Inaczej:



    Wyszukiwarka

    Podobne podstrony:
    metodologia badan wydatkow i szacowanie budzetu rekomowego
    podstawy metodologii
    Metodologia SPSS Zastosowanie komputerów Golański Standaryzacja
    Metodologia SPSS Zastosowanie komputerów Golański Anowa założenia
    Metodologia SPSS Zastosowanie komputerów Brzezicka Rotkiewicz Podstawy statystyki
    Metodologia SPSS Zastosowanie komputerów Brzezicka Rotkiewicz Testy zależne
    METODOLOGIA EKONOMII
    Metodologia SPSS Zastosowanie komputerów Golański Statystyki
    Metodologia SPSS Zastosowanie komputerów Brzezicka Rotkiewicz Regresja
    17 Metodologia dyscyplin praktycznych na przykładzie teorii wychowania fizycznego
    Metodologia5 Ciok
    Metodologia badań z logiką dr Karyłowski wykład 7 Testowalna w sposób etycznie akceptowalny
    Metodologia 3
    metodologia badan politologicznych konspekt
    Metodologia projektowania inzynierskiego
    Problematyka metodologiczna studiów regionalnych

    więcej podobnych podstron