Wynikowy plan pracy - Historia dla liceum i technikum, część 2.

Opracowała Ewa Betiuk

Plan przygotowany na podstawie publikacji:

• Podręcznik: Historia - część 2, autorzy: Jolanta Choińska - Mika, Piotr Szlanta, Katarzyna Zielińska, WSiP, Warszawa 2008.

• Poradnik: Poznać, zrozumieć, Historia - część 2, autorzy: Jolanta Choińska - Mika, Katarzyna Zielińska, WSiP 2008.

Zastosowane oznaczenia

Kategorie taksonomiczne celów nauczania:

A - zapamiętywanie wiadomości

B - zrozumienie wiadomości

C - zastosowanie wiadomości w sytuacja typowych

D - zastosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych

Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Cywilizacje pozaeuropejskie u progu epoki nowożytnej. Zagadnienia: Horyzont geograficzny Europejczyków. Cywilizacje i kręgi kulturowe na kontynencie afrykańskim. Zróżnicowanie polityczno - kulturowe Azji u progu nowożytności Cywilizacje prekolumbijskie w Ameryce.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]- Jedwabny Szlak, animizm, Wielki Mur, konfucjanizm, taoizm, buddyzm, cywilizacja prekolumbijska, Państwo Wielkiego Mogoła, Charakteryzuje [B] system wierzeń Azteków, Inków i Majów, Wymienia czynniki [B], dzięki którym nastąpiło poszerzenie wiedzy geograficznej Europejczyków w średniowieczu i początkach epoki nowożytnej, Lokalizuje na mapie [B] - zasięg cywilizacji prekolumbijskich.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B] szogun, samuraj, pismo kipu, Identyfikuje [A] postać Marco Polo, Charakteryzuje poziom wiedzy geograficznej i wizję świata w średniowiecznej Europie, Wymienia [B] najważniejsze osiągnięcia ludów i cywilizacji pozaeuropejskich w średniowieczu, Lokalizuje [B] na mapie strefy polityczno - strefy polityczno - kulturowe na kontynencie afrykańskim, najważniejsze organizmy państwowe w Azji, Określa czynniki [B], które decydują o nazwaniu jakiegoś kręgu kulturowego cywilizacją.		PP: Ćwicz. 1, str. 10.
Wielkie odkrycia geograficzne (XV - XVI w.). Zagadnienia: Przyczyny wypraw geograficznych. Kierunki ekspansji	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: misja, faktoria, Nowy Świat, Stary Świat, Identyfikuje [A] postacie Henryka Żeglarza, B. Diaza, V. da Gammy, K. Kolumba, Izabeli Kastylijskiej, A. Vespucciego, F. Magellana, H. Cortésa, F. Pizarra, Lokalizuje w czasie i przestrzeni [B]: wyprawy: K. Kolumba, F. Magellana, V da Gamy, podboje hiszpańskie i portugalskie w Nowym Świecie,	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Eldorado, republika Guaranów, Mulat, Metys, Kreol, Identyfikuje postacie Montezumy II, Atahualpy, Wymienia i porządkuje [B] społeczne, polityczne, gospodarcze, techniczne uwarunkowania zamorskich wypraw Europejczyków, Wymienia [B] metody, środki i następstwa chrystianizacji cywilizacji pozaeuropejskich,		P: Podręcznik, zad. 1, str. 20 PP: Podręcznik, zad. 2, str. 20-21
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Europejczyków na inne kontynenty. Zasięg i następstwa podbojów hiszpańskich w Ameryce. Kolonizacja portugalska - zasięg, formy i cele. Ekspansja europejska na początku epoki nowożytnej - ocena.	Charakteryzuje [B]: bezpośrednie następstwa wypraw odkrywczych dla Europy oraz społeczeństw pozaeuropejskich.	Wymienia główne etapy i wskazuje na mapie [B] terytorialny zasięg ekspansji Europejczyków na inne kontynenty, Porównuje [B] zdobycze kolonialne poszczególnych państw europejskich, Charakteryzuje [B] system organizacji kolonii hiszpańskich i portugalskich, wskazując podobieństwa i różnic.
Gospodarka Europy w XVI stuleciu. Zagadnienia: Wzrost demograficzny i jego następstwa. Szlaki oceaniczne, rozwój miast i specjalizacja	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: urbanizacja, imperium kolonialne, system nakładczy, kredyt, weksel, ogradzanie, giełda, kompania handlowa, akcja (udział), rewolucja cen, kapitał, szlachta, pańszczyzna, folwark, dualizm w gospodarce europejskiej, gospodarka folwarczno pańszczyźniana, Wyjaśnia przyczyny oraz charakteryzuje skutki [B] rewolucji cen dla poszczególnych grup społecznych,	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: rynek siły najemnej, kapitalizm, bilans handlowy, połownictwo, Wyjaśnia [B], w jaki sposób rozwój wymiany z innymi kontynentami zmienił życie gospodarcze Europy, Wyjaśnia i charakteryzuje [B] uwarunkowania podziału gospodarki europejskiej na dwie strefy gospodarcze (Wschód i Zachód), Charakteryzuje czynniki [B] sprzyjające rozwojowi folwarku na ziemiach Rzeczpospolitej,		P: Podręcznik, zad. 1, str. 30 PP: Podręcznik, zad. 2, str. 31
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
regionalna. Różne drogi rozwoju krajów Europy Zachodniej. Kredyt handlowy, banki, giełdy. Rewolucja cen i jej skutki. Gospodarka polska na tle przemian europejskich. Bilans handlowy Rzeczypospolitej.	Wymienia i charakteryzuje [B]czynniki stymulujące rozwój miast w Europie, Wymienia czynniki [B] sprzyjające rozwojowi folwarku na ziemiach Rzeczpospolitej, Wymienia i wskazuje na mapie [B] państwa europejskie, które w XVI wieku przeżywały szybki rozwój, oraz te, które weszły w okres stagnacji, Lokalizuje na mapie [B] główne europejskie ośrodki handlu i produkcji rzemieślniczej, główne ośrodki handlu na ziemiach polsko - litewskiej Rzeczpospolitej.	Porównuje zasięg i strukturę [B] międzynarodowej wymiany w średniowieczu i w początkach epoki nowożytnej.
Cywilizacja europejska w epoce odrodzenia Zagadnienia: Podstawy przełomu renesansowego. Humanizm i odrodzenie. Ośrodki kultury humanistycznej i rola drukarstwa.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: mecenas, mecenat, humanizm, renesans (odrodzenie), prawo rzymskie, władza suwerenna, władza absolutna, utopia, teoria heliocentryczna, kalendarz juliański, kalendarz gregoriański, Identyfikuje postacie [A]: Erazma z Rotterdamu, J. Gutenberga, Leobarda da Vinci, Michała Anioła, Rafaela Santi, A. Dürera, N. Machiavellego, T.More'a, A. Frycza Modrzewskiego, F. Rabalais'go, M. de Cervantesa, M. Kopernika,	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: akademia, laicyzacja, rewolucja militarna, gimnazjum humanistyczne, szariat, islamizacja, madrasa (medrasa), monaster, janczarowie, kreml.		P: Podręcznik: Zad. 1, str. 42
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Wielcy mistrzowie odrodzenia. Literatura epoki renesansu. Nauka i postęp techniczny w epoce odrodzenia. Jednostka, rodzina, edukacja. Kręgi cywilizacyjne islamu i prawosławia	Lokuje w czasie i przestrzeni [B] narodziny i rozprzestrzenianie się kultury renesansowej, Wymienia [B]najważniejszych mistrzów włoskiego i europejskiego odrodzenia, najważniejsze dzieła Erazma z Rotterdamu, charakterystyczne cechy kręgu kultury prawosławia, charakterystyczne cechy kręgu kultury islamu, Wyjaśnia [B], na czym polegała nowa, humanistyczna wizja człowieka, Boga i natury, Wyjaśnia [B], jaką rolę w rozwoju cywilizacji odegrał druk, Charakteryzuje [B] czynniki, które sprzyjały upowszechnieniu renesansowej kultury w Europie.		Identyfikuje postacie [A]: F. Brunelleschiegu, J. van Eycka, P. Brueghela, H. Holbeina, B. Castiglionego, T. Companelli, G. Bruna, Grzegorza XIII, Wymienia [B] nowe elementy wprowadzone przez humanizm do kultury umysłowej i duchowej, najważniejsze osiągnięcia cywilizacyjno - techniczne epoki wczesno nowożytnej, Wyjaśnia [B], na czym polegała nowa, humanistyczna wizja człowieka, Boga i natury, Wyjaśnia [B], na czym polegała wczesno nowożytna rewolucja militarna, Wyjaśnia przyczyny [B] niechętnego stosunku prawosławia do kultury Zachodu, Charakteryzuje [B] relacje państwo - Cerkiew w Wielkim Księstwie Moskiewskim, Określa [B] tempo upowszechniania humanizmu i kultury renesansowej.	PP: Podręcznik, Zad 2, str. 42-43
Rozłam chrześcijaństwa zachodniego. Zagadnienia: Reformacja w Europie Zachodniej.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: nepotyzm, symonia, sprzedaż odpustów, reformacja, alfabetyzacja, luteranizm, kalwinizm, Kościół ewan-gelicko - augsburski, Kościół ewangelicko - refor-mowany, protestanci, hugenoci, pastor, Kościół anglikański, Kościół narodowy, edykt nantejski, pokój augsburski, sobór trydencki, reforma katolicka, kontrreformacja, kolegium jezuickie, inkwizycja, Indeks Ksiąg zakazanych, zbór, konfederacja warszawska, dysydenci (różnowiercy),		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: idea powszechnego kapłaństwa, doktryna podwójnej predestynacji, konsystorz, trydenckie wyznanie wiary, Identyfikuje postacie [A]: Fryderyka Mądrego, T Münzera, Gustawa I Wazy, J. Łaskiego, Ś. Hozjusza, Wymienia i wskazuje na mapie [B] kraje, które oparły się nowinkom religijnym, oraz wyjaśia przyczyny takiego stanu,	P: Podręcznik, Zad. 3, str. 56 PP: Podręcznik, Zad. 2b, str. 56
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Kościół katolicki wobec reformacji. Polsko - litewska Rzeczpospolita - państwo wielowyznaniowe.	Arianie (bracia polscy), unia brzeska, unici (grekokatolicy), dyzunici, Identyfikuje postacie [A]: Marcina Lutra, F. Melanchtona, Karola V Habsburga, Henryka VIII, J. Kalwina, Filipa II Habsburga, Henryka IV Burbona, św. Ignacego Loyoli, Zygmunta Starego, Zygmunta Augusta, P. Skargi, Wymienia [B] najważniejsze przyczyny rozłamu w Kościele zachodnim, Wymienia [B] najwybitniejszych reformatorów Koscioła zachodniego, Wymienia i wskazuje na mapie [B] kraje, które oparły się nowinkom religijnym, Wskazuje na mapie i omawia [B] terytorialny zasięg rozwoju reformacji w Europie, Wyjaśnia [B] znaczenie soboru trydenckiego dla Kościoła katolickiego i całego chrześcijaństwa, Określa [B] zasięg terytorialny reformacji na ziemiach Rzeczpospolitej oraz wymienia najważniejsze ośrodki różnowiercze w Polsce i na Litwie.		Wyjaśnia [B] rolę humanizmu w kształtowaniu się podstaw reformacji, Wyjaśnia [B] przyczyny rozpowszechniania się reformacji w krajach europejskich i charakteryzuje sposoby oraz środki, dzięki którym nowe idee szybko się rozpowszechniały, Charakteryzuje [B] działania podjęte przez Kościół rzymskokatolicki wobec reformacji, Charakteryzuje [B] polityczne, społeczne i kulturowe uwarunkowania pokojowego współistnienia wyznań na obszarze polsko litewskiej Rzeczpospolitej,
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Stosunki polityczne w Europie XVI w. Zagadnienia: Europa wobec ekspansji tureckiej w XVI wieku. Dynastia Jagiellonów w Europie. Dynastia Habsburgów i jej imperium. Wzrost znaczenia Anglii w dobie rządów Tudorów. Wielkie Księstwo Moskiewskie w czasach Iwana IV Groźnego. Walka o dominium Maris Baltici.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: polityka dynastyczna, Wielka Armada, Duma Bojarska, sekularyzacja, pierwsza wojna północna, Kawalerowie Mieczowi, Identyfikuje postacie [A]: Sulejmana Wspaniałego, Władysława II Jagiellończyka, Ludwika Jagiellończyka, Maksymiliana I Habsburga, Elżbiety I Wielkiej, Henryka Tudora, Iwana IV Groźnego, Albrechta Hohenzollerna, Wymienia (we właściwej kolejności) [A] Jagiellonów zasiadających na tronie Królestwa Polskiego, Wyjaśnia przyczyny i następstwa [B] sekularyzacji państw zakonnych nad Bałtykiem, agresji moskiewskiej na Inflanty, Lokalizuje w czasie i przestrzeni [B] zawarcie traktatu wiedeńskiego, traktatu krakowskiego, Traktatu wileńskiego, Bitwę pod Mohaczem, Bitwę pod Lepanto, panowanie Iwana IV Groźnego, Henryka VIII, Elżbiety I, Karola V, Wskazuje na mapie [B]: Inflanty, Mołdawię, Siedmiogród, Wołoszczyznę, chanat Krymski, Charakteryzuje [B] główne cechy systemu samodzierżawia.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: wojny włoskie, żegluga narewska, flota kaperska, opriczniana, Identyfikuje postacie [A]: Gottharda Kettlera, Jana III Wazy, Katarzyny Jagiellonki, Wyjaśnia [B] przyczyny konfliktu pomiędzy Anglią a Hiszpanią, Wskazuje na mapie [B] zasięg wpływów Jagiellonów i Habsburgów na początku i w drugiej połowie XVI wieku (wskazuje obszary sporne), główne etapy i zasięg ekspansji tureckiej w Europie w XVI wieku, zasięg ekspansji moskiewskiej, Określa [B] z pomocą tablicy genealogicznej związki dynastyczne pomiędzy Jagiellonami i Habsburgami, Charakteryzuje [B] zmiany wprowadzone w państwie moskiewskim przez Iwana IV Groźnego.	P: Podręcznik, Zad. 2, str. 65 PP: Podręcznik, Zad 1, str. 65
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Demokracja Szlachecka w polsko - litewskiej Rzeczpospolitej. Zagadnienia: Kształtowanie się ustroju demokracji szlacheckiej. Unia realna Polski i Litwy oraz jej skutki dla obu państw. Pierwsze wolne elekcje - ostatni etap kształtowania się ustroju Rzeczypospolitej.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: przywilej szlachecki, Rzeczpospolita, sejmik, sejm walny, izba poselska, senat, królewszczyzna, konstytucja sejmowa, konstytucja Nihil Novi, demokracja szlachecka, ruch egzekucyjny, lustracja królewszczyzn, kwarta, wojsko kwarciane, unia realna, unia lubelska, Rzeczpospolita Obojga narodów, interreks, sejm konwokacyjny, elekcja viritim, konfederacja warszawska, artykuły henrykowskie, pacta conventa, Identyfikuje postacie [A]: Jana Olbrachta, Aleksandra Jagiellończyka, Zygmunta I Starego, Zygmunta II Augusta, Henryka Walezego, Anny Jagiellonki, Stefana Batorego, Wymienia [B] uwarunkowania oraz główne postanowienia unii lubelskiej, najważniejsze postanowienia artykułów henrykowskich, Wymienia [B] najważniejsze przywileje stanu szlacheckiego i charakteryzuje ich treść, Wymienia [B] instytucje ustrojowe stanowiące podstawę polskiego parlamentaryzmu, Wyjaśnia [B] znaczenie konstytucji Nihil Novi dla rozwoju systemu politycznego Królestwa Polskiego, Omawia [A] skład sejmu walnego, Lokalizuje w czasie i przestrzeni [B]: panowanie kolejnych Jagiellonów, uchwalenie konstytucji Nihil Novi, zawarcie unii lubelskiej, pierwszą wolną elekcję, Charakteryzuje [B] program ruchu egzekucyjnego,		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: artykuły mielnickie, Statut Łaskiego, kaptur, Identyfikuje [A] postać Jana Łaskiego, Wymienia [A] najważniejsze elementy ideologii społeczno - politycznej szlachty polskiej, Wymienia [A] instytucje ustrojowe stanowiące podstawę polskiego parlamentaryzmu oraz charakteryzuje ich kompetencje, Wyjaśnia [B] genezę oraz znaczenie przywilejów szlacheckich dla przemian ustrojowych w państwie Jagiellonów, Wyjaśnia [B] znaczenie unii lubelskiej dla Polski i Litwy rozróżniając różnorodne aspekty związku obu państw, Wyjaśnia [B] znaczenie pierwszych wolnych elekcji dla dalszej ewolucji ustroju Rzeczpospolitej, Wyjaśnia [B] znaczenie ruchu egzekucyjnego dla rozwoju demokracji szlacheckiej, Charakteryzuje [B] funkcjonowanie głównych elementów systemu politycznego polsko - litewskiej Rzeczpospolitej, Określa [B] cechy charakterystyczne związku Polski i Litwy jako unii realnej.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 75 PP: Podręcznik, Zad. 2, str. 75
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Rzeczpospolita Obojga Narodów na przełomie XVI i XVII wieku - społeczeństwo i państwo. Zagadnienia: Terytorium i ludność. Struktura etniczna i wyznaniowa. Przeobrażenia struktury społecznej. System polityczny i jego instytucje. Sądy, skarbowość i system obrony państwa.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: jidysz, magnateria, fakcja, sejmik, sejm walny, kanclerz, podkanclerzy, marszałek wielki, podskarbi wielki, wojewoda, kasztelan, starosta, Trybunał Koronny, kwarta, wojsko kwarciane, pospolite ruszenie, Identyfikuje [B] postacie: Jana Zamoyskiego, Stefana Batorego, Lokalizuje na mapie [B] terytoria wchodzące w skład Rzeczpospolitej Obojga Narodów, Wymienia [A]: najważniejsze grupy językowo-etniczne w Rzeczpospolitej, główne wyznawania i religie w Rzeczpospolitej, Wymienia [A] główne instytucje ustrojowe Rzeczpospolitej oraz charakteryzuje ich kompetencje, Określa [A] odsetek stanu szlacheckiego w społeczeństwie Rzeczpospolitej, Charakteryzuje [B]: strukturę społeczną Rzeczpospolitej, skład etniczny ludności Rzeczpospolitej, strukturę wyznaniową społeczeństwa Rzeczpospolitej, system parlamentarny Rzeczpospolitej, Wyjaśnia [B] zasady podziału dochodów z królewszczyzn, Ocenia [C] znaczenie powołania do życia trybunałów w Koronie i na Litwie.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: karaimi, ordynacja rodowa, nowa magnateria, sejmik przedsejmowy, sejmik relacyjny, sejmik elekcyjny, sejm deputacki, sąd ziemski, sąd grodzki, sąd podkomorski, sąd sejmowy, Lokalizuje na mapie [B] granice pomiędzy Koroną i Litwą, Wymienia [A] rodzaje sądów szlacheckich oraz charakteryzuje ich kompetencje, Używając nazw historycznych, określa [A] poszczególne obszary wchodzące w skład Rzeczpospolitej, Charakteryzuje [B] system organizacji sądownictwa na ziemiach Rzeczpospolitej, Charakteryzuje [B] system urzędów w Rzeczpospolitej (odróżniając urzędy centralne od terytorialnych), Omawia [A] skład sejmu walnego, Wyjaśnia [B] charakter zmian społecznych w obrębie stanu szlacheckiego	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 84 PP: Podręcznik, Zad. 2, str. 84

Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Kultura polska epoki odrodzenia Wariant I Zagadnienia: Kraków ośrodkiem życia kulturowego. Osiągnięcia naukowe. Upowszechnienie kultury renesansowej i oświaty w II połowie XVI wieku Myśl polityczna i społeczna polskiego renesansu. Renesans wawelski. Rozwój form renesansowych w polskiej architekturze i rzeźbie.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje [B] terminy: Sarmacja, złoty wiek, gimnazjum humanistyczne, krużganek, attyka, mecenat magnacki, Identyfikuje [A] postacie Bony Sforzy, Zygmunta II Augusta, M. Kopernika, Ł. Górnickiego, J. Zamoyjskiego, M. Reja, J. Kochanowskiego, A. Frycza Modrzewskiego, B. Berreciego, Wymienia [A]: główne instytucje i ośrodki kultury renesansowej na ziemiach polskich, najważniejsze zabytki architektury renesansu w Polsce, Wymienia [A] najwybitniejszych twórców nauki, literatury, sztuki, działających na ziemiach polskich w epoce renesansu, oraz wskazuje ich dzieła, Lokalizuje [B] na mapie najważniejsze ośrodki kultury odrodzenia na ziemiach polskich, Wyjaśnia [B], na czym polegała polonizacja kultury renesansu.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje terminy [B]: prawo Greshama, sztukateria, arkada, Identyfikuje [A] postacie: Wojciecha z Brudzewa, Macieja z Miechowa, B. Wapowskiego, S. Orzechowskiego, Franciszka Florentczyka, Identyfikuje i charakteryzuje [B] na wybranych przykładach rodzime i uniwersalne cechy kultury renesansu w Polsce, Wymienia [A] drogi upowszechnienia kultury renesansu na ziemiach polskich, Charakteryzuje [B] znaczenie Akademii Krakowskiej dla rozwoju kultury renesansu w Polsce, Wyjaśnia [B], na czym polegała polonizacja kultury renesansu oraz jakie były następstwa tego procesu, Wyjaśnia [B] znaczenie mecenatu królewskiego i magnackiego dla rozwoju kultury renesansu w Polsce.	P: Podręcznik, Zad. 2, str. 91 PP: Podręcznik, Zad. 3, str. 91

Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania		Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe		ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Wariant II Nauczyciel w formie wykładu przedstawia następujące problemy: Akceptacja idei humanistycznej w Polsce. Środowisko społeczne, w którym rozwijała się kultura renesansu na ziemiach polskich. Najważniejsze ośrodki i instytucje kultury - ogólnopolskie i lokalne. Najważniejsze osiągnięcia.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje [B] terminy: Sarmacja, złoty wiek, gimnazjum humanistyczne, krużganek, attyka, mecenat magnacki, Identyfikuje [A] postacie Bony Sforzy, Zygmunta II Augusta, M. Kopernika, Ł. Górnickiego, J. Zamoyjskiego, M. Reja, J. Kochanowskiego, A. Frycza Modrzewskiego, B. Berreciego, Wymienia [A]: główne instytucje i ośrodki kultury renesansowej na ziemiach polskich, najważniejsze zabytki architektury renesansu w Polsce, Wymienia [A] najwybitniejszych twórców nauki, literatury, sztuki, działających na ziemiach polskich w epoce renesansu, oraz wskazuje ich dzieła, Lokalizuje [B] na mapie najważniejsze ośrodki kultury odrodzenia na ziemiach polskich, Wyjaśnia [B], na czym polegała polonizacja kultury renesansu.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje terminy [B]: prawo Greshama, sztukateria, arkada, Identyfikuje [A] postacie: Wojciecha z Brudzewa, Macieja z Miechowa, B. Wapowskiego, S. Orzechowskiego, Franciszka Florentczyka, Identyfikuje i charakteryzuje [B] na wybranych przykładach rodzime i uniwersalne cechy kultury renesansu w Polsce, Wymienia [A] drogi upowszechnienia kultury renesansu na ziemiach polskich, Charakteryzuje [B] znaczenie Akademii Krakowskiej dla rozwoju kultury renesansu w Polsce, Wyjaśnia [B], na czym polegała polonizacja kultury renesansu oraz jakie były następstwa tego procesu, Wyjaśnia [B] znaczenie mecenatu królewskiego i magnackiego dla rozwoju kultury renesansu w Polsce.

Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Powstanie nowożytnego świata.	Lekcja powtórzeniowo - sprawdzająca.			Nauczyciel może wykorzystać zadania z zestawu „Przygotuj się do matury”, str. 92-92 oraz zadania z zestawu I w Poradniku (str. 245-249)
Gospodarka Europy i świata w XVII wieku. Zagadnienia: Zmiany przebiegu głównych szla-ków handlu między-narodowego. Ukształtowanie się nowych cen-trów handlowych i finansowych. Wzrost znaczenia gospodarczego Anglii i Holandii. Dwie strefy Gos-podarki euro-pejskiej: Północ - Południe.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: migracja, imigracja, emigracja, Kompania Wschodnioindyjska (holenderska i angielska), bilans handlowy, merkantylizm, bank emisyjny, manufaktura scentralizowana, płodozmian, Identyfikuje [A] postać J. B. Colberta, Wymienia i wskazuje na mapie [B] państwa, które w XVII wieku przeżywały okres rozwoju, oraz te, które weszły w skład w okres stagnacji, Wymienia [A] przejawy sukcesu gospodarczego Holandii i Anglii w XVII wieku, Analizuje [B] wykresy obrazujące zjawiska ekonomiczno - społeczne w XVII wieku ( odczytuje dane, określa kierunek i dynamikę zmian, wyciąga wnioski), Wyjaśnia [B] doktrynę i praktykę merkantylizmu, Wyjaśnia [B] przyczyny stagnacji gospodarczej Hiszpanii w XVII wieku, wzrostu znaczenia gospodarczego Holandii i Anglii,		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: moryskowie, akt nawigacyjny, Bank Anglii, Identyfikuje [A] postacie: A. Tasmana, H. Hudsona, Wyjaśnia [B] podział Europy na dwie strefy ekonomiczne - Północ-Południe, Wyjaśnia [B] uwarunkowania dysproporcji w rozwoju gospodarki różnych regionów Europy, podział Europy na dwie strefy ekonomiczne Północ-Południe, Określa [A] zasięg ekspansji morskiej Holandii, Wskazuje [B] na mapie zasięg ekspansji kolonialnej Anglii i Francji w drugiej połowie XVII wieku.	P: Podręcznik, Zad. 2, str. 104 PP: Podręcznik, Zad. 3 i 4, str. 104
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Wojna trzydziestoletnia - największy konflikt XVII wiecznej Europy. Zagadnienia: Przyczyny wybuchu wojny trzydziestoletniej. Główne etapy wojny trzydziestoletniej. Bezpośrednie i długofalowe następstwa wojny trzydziestoletniej.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Unia Protestancka, Liga Katolicka, pokój westfalski, Identyfikuje [A] postacie: Gustawa II Adolfa, A. Wallensteina, Podaje daty [A]: bitwy pod Białą Górą, bitwy pod Lützen, zawarcia pokoju westfalskiego, Wymienia i wyjaśnia [B] przyczyny wybuchu wojny trzydziestoletniej, Wymienia i lokalizuje [B] w czasie główne etapy wojny trzydziestoletniej, Wymienia [A] bezpośrednie i długofalowe następstwa wojny trzydziestoletniej, skutki bitwy pod Białą Górą, postanowienia pokoju westfalskiego, Wyjaśnia przyczyny i następstwa [B] defenestracji praskiej, Lokalizuje na mapie [B] państwa biorące udział w wojnie trzydziestoletniej.		Identyfikuje [A] postać Fryderyka (elektora Palatynatu), króla Czech, Lokalizuje na mapie [B] zasięg Rzeszy Niemieckiej w XVII wieku, Charakteryzuje [B]: zróżnicowanie polityczne i wyznaniowe Rzeszy w XVII wieku, sytuację polityczno - społeczną w Czechach na początku XVII stulecia, Charakteryzuje [B] układ sił na arenie międzynarodowej po zakończeniu wojny trzydziestoletniej.	P: Podręcznik, Zad. 1 i 2, str. 110
Konflikty wewnętrzne i rozwiązania ustrojowe w Europie XVII stulecia. Zagadnienia: Wojna domowa w Anglii - geneza, przebieg	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: rojalista, zamach stanu, purytanie, republika, restauracja, torysi, wigowie, Habeas Corpus Act, Deklaracja Praw Narodu Brytyjskiego, Sławetna (Chwalebna) Rewolucja, system parlamentarno - gabinetowy, cenzus wyborczy, monarchia konstytucyjna, monarchia parlamentarna, Izba Gmin, Izba Lordów, republika oligarchiczna, monarchia despotyczna, Identyfikuje [A] postacie: Jakuba I Stuarta, Karola I		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Krótki Parlament, Długi Parlament, Parlament Kadłubowy, Lord Protektor, independenci, prezbiterianie, szlachta urzędnicza, Porta Otomańska (Wysoka Porta), Identyfikuje [A] postacie: Karola II Stuarta, Jakuba II Stuarta, J. Mazarina, Wilhelma Orańskiego, Michała Romanowa, Wymienia [A] najważniejsze przemiany społeczne, które umożliwiły budowę monarchii absolutnej we Francji i innych państwach europejskich,	P: Podręcznik, Zad. 2, str. 119, PP: Podręcznik, Zad. 1, str. 119
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
i następstwa. Ukształtowanie się monarchii konstytucyjnej w Anglii. Francja na drodze do absolutyzmu. Ustroje państw europejskich w XVII w.	Stuarta, O. Cromwella, Ludwika XIII, Ludwika XIV, J. A. Richelieu'go, Wymienia [A]: główne etapy wojny domowej w Anglii, postanowienia Deklaracji Praw Człowieka, Wyjaśnia [B] okoliczności wybuchy wojny domowej i utworzenia republiki, przyczyny restauracji monarchii w Anglii, Wyjaśnia przyczyny i następstwa [B] Chwalebnej Rewolucji, Charakteryzuje [B] system polityczny Republiki Zjednoczonych Prowincji, Charakteryzuje [B] systemy polityczne monarchii despotycznych (Turcji i Rosji), system organizacji francuskiej monarchii absolutnej, Porównuje [C] europejski absolutyzm z systemami despotycznymi w Rosji i Turcji.		Wyjaśnia [B] ewolucję ustrojową Anglii oraz rolę polityczną parlamentu w jej systemie politycznym, Wyjaśnia [B] okoliczności powstania Republiki Zjednoczonych Prowincji, Porównuje [C] nowożytną monarchię konstytucyjną z monarchią absolutną.
Problemy wewnętrzne i międzynaro-dowe, położenie Rzeczpospolitej w końcu XV i XVII w. Zagadnienia: Główne problemy polityki międzynaro-dowej	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: piechota wybraniecka, rokosz sandomierski, dymitriady, Identyfikuje [A] postacie: Stefa Batorego, Zygmunta III Wazy, J.K. Chodkiewicza, S. Żółkiewiskiego, S. Koniecpolskiego, Władysława IV Wazy, Dymitra Samozwańca, Michała Romanowa, Gustawa II Adolfa, Lokalizuje w czasie [A] panowanie Stefana Batorego, Zygmunta III Wazy, Władysława IV, Lokalizuje w czasie i przestrzeni [B] bitwy: pod Kircholmem, pod Chocimiem, pod Cecorą,		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: regalista, monarchia mieszana, Identyfikuje [A] postacie: Karola Sudemańskiego, Wasyla Szujskiego, M. Zebrzydowskiego, Wyjaśnia [B] okoliczności i następstwa przejęcia władzy w Prusach Książęcych przez margrabiów Brandenburgii, Wyjaśnia [B] długofalowe skutki ustępstw Rzeczpospolitej wobec Hohenzollernów brandenburskich,	P: Podręcznik, Zad. 2, str. 129 PP: Zad. 1, str. 129
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Rzeczypospolitej w końcu XVI wieku i pierwszej połowie XVII wieku. Problemy wewnętrzne Rzeczypospolitej - napięcia i konflikty w relacjach rządzący - rządzeni (czyli władca - obywatel). Panowanie Władysława IV.	pod Kłuszynem, Wskazuje na mapie [B]: Inflanty, Estonię, Brandenburgię, Prusy Książęce, Wyjaśnia [B] okoliczności, które doprowadziły do wybuchu wojen Rzeczpospolitej ze Szwecją, z Moskwą oraz Turcją i wymienia główne fazy tych konfliktów, Wyjaśnia [B] bezpośrednie skutki ustępstw Rzeczpospolitej wobec Hohenzollernów brandenburskich, Ocenia [C] skuteczność polityki zagranicznej Rzeczpospolitej pod koniec XVI i w pierwszej połowie XVII wieku.		Wyjaśnia [B] genezę oraz następstwa rokoszu sandomierskiego, Wyjaśnia [B] genezę i główne założenia reform wojskowych Stefana Batorego oraz Władysława IV.
Kryzys Rzeczpospolitej w drugiej połowie XVII stulecia.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: latyfundium, Kozacy, potop szwedzki, rokosz Lubomirskiego,, klient, liberum veto, konfederacja, Identyfikuje postacie [A]: Jana Kazimierza, J. Wiśniowieckiego, B. Chmielnickiego, Karola X Gustawa, J. Radziwiłła, S. Czarnieckiego, A. Kordeckiego, J. Lubomirskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Jana III Sobieskiego, Lokalizuje na mapie [B] Zadnieprze, lewobrzeżną i prawobrzeżną Ukrainę, Lokalizuje w czasie [B]: wybuch powstania Chmielnickiego, ugodę w Perejasławiu, potop		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcie [B]: kozacy rejestrowi, Identyfikuje postacie [A]: Jerzego II Rakoczego, B. Radziwiłła, P. Sapiehę, Wymienia [A] następstwa polityczne, społeczne i gospodarcze potopu szwedzkiego, Wyjaśnia [B] przyczyny kryzysu systemu politycznego Rzeczpospolitej, Wymienia [B] długofalowe przyczyny załamania gospodarczego Rzeczpospolitej w drugiej połowie XVII w., Wymienia [B] najważniejsze przyczyny napięć	P: Podręcznik, Zad. 3, str. 142 PP: Podręcznik, Zad. 1, str. 141
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe			ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Zagadnienia: Kryzys społeczno - polityczny na Ukrainie i jego następstwa. Załamanie międzynarodowej pozycji Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVII wieku. Ewolucja systemu politycznego Rzeczypospolitej - kryzys demokracji szlacheckiej. Kryzys gospodarczy Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVII w.	szwedzki, ugodę w Hadziaczu, pokój w Oliwie, rozejm w Andruszowie, traktat w Buczaczu, bitwę pod Wiedniem, traktaty welawsko - bydgoskie, rokosz Lubomirskiego, Wymienia w porządku chronologicznym [A] kolejnych władców Polski - reprezentantów dynastii Wazów, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Jana III Sobieskiego, Wymienia dokonania [A] A. Kordeckiego i Stefana Czarnieckiego, Wymienia [A] następstwa potopu szwedzkiego, rozróżniając skutki bezpośrednie i długofalowe, Wymienia [B] najważniejsze przejawy kryzysu systemu politycznego Rzeczpospolitej, Wymienia [B] bezpośrednie przyczyny załamania gospodarczego Rzeczpospolitej w drugiej połowie XVII wieku, Wyjaśnia [B] genezę i skutki powstania Chmielnickiego, Wyjaśnia znaczenie [B] ugody kozacko - rosyjskiej w Perejasławiu, Wyjaśnia genezę i wymienia [B] warunki ugody w Hadziaczu, Wyjaśnia [B] następstwa ugody kiejdańskiej, Wyjaśnia przyczyny rokoszu Lubomirskiego.		społecznych na Ukrainie i zasięg powstania Chmielnickiego, Wyjaśnia [B] przyczyny niepowodzenia ugody w Hadziaczu, Wyjaśnia [B], jakie czynniki doprowadziły do zmiany postawy mieszkańców Rzeczpospolitej wobec Szwedów w latach potopu, Wyjaśnia [C], na czym polegało załamanie pozycji Rzeczpospolitej na arenie międzynarodowej w dobie potopu szwedzkiego.
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe			ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Rewolucja intelektualna i kultura baroku. Zagadnienia: Rewolucja intelektualna XVII stulecia. Myśl polityczna XVII wieku. Kultura baroku - kierunki, formy, oddziaływanie.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: rewolucja intelektualna, racjonalizm, empiryzm, światopogląd mechanistyczny, monarchia absolutna, liberalizm, barok, ogród francuski, Identyfikuje postacie [A]: Galileusza, Kartezjusza, I. Newtona, T. Hobbesa, J. Locke'a, D. Veláskeza, Caravaggia, P.P. Rubensa, G. Berniniego, Ludwika XIV, Remrandta, W. Szekspira, P. Corneille'a, Moliera, J. Racine'a, Lokalizuje w czasie [B] epokę baroku, Odróżnia dzieło [B] barokowe (budowlę, rzeźbę, obraz) od dzieł reprezentujących inne style, Wymienia [A] największe osiągnięcia naukowe XVII w., Wymienia [A] cechy charakterystyczne stylu barokowego w malarstwie i architekturze, Wymienia [A] przyrządy i narzędzia badawcze zastosowane w XVII w., Wymienia [A] najważniejszych twórców sztuki barokowej oraz ich dzieła, Charakteryzuje [B] koncepcje polityczne T. Hobbesa i J. Locke'a.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: metodologia, dedukcja, indukcja, barok klasycyzujący, barok emocjonalny, styl Ludwika XIV, Identyfikuje postacie [A]: J. Keplera, G.W. Leibniza, F. Borrominiego, F. Halsa, J. Vermeera, L. de Vegi, C. Monteverdiego, D. Scarlatiego, P. Calederona de la Barca, Identyfikuje [B] cechy charakterystyczne baroku w malarstwie i architekturze na konkretnych przykładach, Wyjaśnia [B], na czym polegały: światopogląd mechanistyczny, rewolucja intelektualna XVII w.	P: Podręcznik, Zad, 3, str. 151-152, PP: Podręcznik, Ad. 2, str. 151
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Barok i sarma-tyzm w Rzecyzpospolitej Obojga Narodów. Zagadnienia: Rozwój archi-tektury barokowej na ziemiach Rzeczypospolitej. Sarmatyzm. Rozwój szkolnictwa i oświaty na zie-miach Rzeczypospolitej w XVII wieku. Ludzie i ich dzieła wobec problemów epoki.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: sarmatyzm, barok, kalwaria, przedmurze chrześcijaństwa, apostazja, ksenofobia, orientalizacja, kolegium jezuickie, Identyfikuje postacie [A]: Tylmana z Gameren, J. Ch. Paska, P. Skargę, Identyfikuje [A] cechy stylu barokowego na wybranych przykładach budowli pochodzących z terenów Rzeczpospolitej, Identyfikuje [A] elementy sarmackie w kulturze materialnej i obyczaju szlachty, Wskazuje [B] cechy charakterystyczne sarmackiego portretu trumiennego, Wymienia [B] przykłady budowli barokowych na ziemiach Rzeczpospolitej, Wyjaśnia [B] znaczenie kolegiów jezuickich dla kultury Rzeczpospolitej, Wyjaśnia genezę terminu sarmatyzm.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: barok klasycyzujący, barok, emocjonalny, sarmacki mesjanizm, makaronizowanie, epistolografia, Identyfikuje [A] postać M. K. Radziwiłła, Wyjaśnia [B], jakie zjawiska określane są mianem sarmatyzmu, Wskazuje i wyjaśnia [C] uwarunkowania zmian zachodzących w ideologii sarmatyzmu, Wyjaśnia genezę [B] idei chrześcijaństwa.	P: Podręcznik, Zad. 2, str. 158, PP. Podręcznik, Zad. 1, str. 158
Europa i świat w wieku wiary i rozumu.	Lekcja powtórzeniowo-sprawdzająca			Nauczyciel może wykorzystać zadania z zestawu „Przygotuj się do matury” (podręcznik, str. 159-164) oraz zadania z zestawu II (Poradnik, str. 250-253)
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Przemiany gospodarczo - społeczne w XVIII w. Zagadnienia: Zmiany demograficzne i warunki życia Europejczyków w XVIII wieku. Przeobrażenia gospodarcze w Anglii - charakter i następstwa społeczne. Nowe koncepcje ekonomiczne XVIII stulecia.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: eksplozja demograficzna, rewolucja agrarna, rewolucja przemysłowa, maszyna parowa, kapitaliści, proletariat przemysłowy, fizjokratyzm, wolny rynek, fabryka, Identyfikuje [A] postacie: J. Watta, A. Smitha, Lokuje w czasie [B] wynalazek maszyny parowej, Wymienia i charakteryzuje [B] zjawiska, które złożyły się na eksplozję demograficzną XVIII w., Wymienia [A] czynniki, które sprzyjały obniżaniu wskaźnika śmiertelności w Europie XVIII w., Wymienia [A] osiągnięcia techniczne, innowacje i wynalazki, które umożliwiły szybki rozwój przemysłu w Anglii XVIII w., Odczytuje z wykresu [B] liczbę ludności, określa wielkość i charakter zmian w kolejnych przedziałach czasowych, Wyjaśnia [B] główne założenia koncepcji ekonomicznych A. Smitha, Wyjaśnia [B] , na czym polegała rewolucja agrarna w Anglii.		Identyfikuje postacie [A]: E. Jennera, F. Quensnaya, Porównuje [C] charakter i tempo zmian demograficznych w różnych okresach i różnych regionach Europy od XV do XVIII w., Wyjaśnia [B], w jaki sposób eksplozja demograficzna stymulowała rozwój gospodarki europejskiej w XVIII w.	P: Podręcznik, Zad. 2, str. 170

Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Przemiany kulturowe epoki oświecenia. Zagadnienia: Główne pojęcia epoki oświecenia. Filozofia polityczna oświecenia. Przemiany w edukacji i osiągnięcia naukowe epoki oświecenia. Oświecenie w literaturze i sztuce.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: oświecenie, prawa naturalne, tolerancja, deizm, ateizm, trójpodział władz, encyklopedyści, umowa społeczna, suwerenność ludu (narodu), szkoła rycerska, wolnomularstwo, rokoko, park angielski, klasycyzm (neoklasycyzm), sentymentalizm, Identyfikuje postacie [A]: Monteskiusza, Woltera, J. d'Alemberta, J.-J. Rousseau, I. Kanta, J. Cooka, D. Defoe, A. Swifta, J.-L. Davida, W.A. Mozarta, A. Vivaldiego, G.F.Haendla, J.S.Bacha, Identyfikuje [A] na wybranych przykładach cechy sztuki rokokowej oraz klasycystycznej, Wymienia [B] najważniejsze, nowe pojęcia epoki oświecenia, Wymienia [B] nowe typy szkół, Wyjaśnia [B] główne założenia koncepcji Monteskiusza, J.- J. Rousseau, I. Kanta.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: religia naturalna, teoria poznania, imperatyw kategoryczny, Identyfikuje postacie: L.A. de Bougainville'a, braci Montgolfer, B. Franclina, A. Voltę, R. Boyle'a, A. Lavoisiera, Lokuje w czasie [B] wydanie - O duchu praw Monteskiusza, Umowy społecznej Rousseau oraz Krytyki czystego rozumu Kanta, Wymienia [A] środki, narzędzia i instytucje, dzięki którym idee oświecenia upowszechniały się w XVIII-wiecznej Europie, Wymienia [A] osiągnięcia naukowe Franclina, Volty, braci Montgolfer, Boyle'a, Lavoisiera, Charakteryzuje [B] zmiany w systemie edukacji, które dokonały się w XVIII w., Wyjaśnia [B], jakimi drogami upowszechniały się idee oświecenia.	P: Podręcznik, Zad. 3, str. 181 PP: Podręcznik, Zad. 1, str.180
Stosunki między-narodowe w XVIII w. - mocarstwa europejskie i polityka równowagi sił. Zagadnienia: Wojna o sukcesję hiszpańską.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: zasada równowagi europejskiej (równowagi sił), sankcja pragmatyczna, Identyfikuje [A] postacie: Augusta II Wettina, Karola XII, Piotra I Wielkiego, Karola VI Habsburga, Marii Teresy, Wyjaśnia genezę i następstwa [B] wojny o sukcesję hiszpańską, wielkiej wojny północnej oraz wojny siedmioletniej, Lokalizuje w czasie i przestrzeni [B]: wojnę o sukcesję hiszpańską, wielką wojnę północną, wojnę		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcie [B]: dynastia habsbursko-lotaryńska, Wyjaśnia [B] pojęcie metaforyczne: cud domu brandenburskiego, Podaje [A] przykłady realizacji zasady równowagi europejskiej, Lokalizuje w czasie i przestrzeni [B]: wojnę o sukcesję polską, wojny śląskie, Charakteryzuje okoliczności [C], które doprowadziły do zdobycia przez Rosję mocarstwowej pozycji w Europie.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 186
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Wielka wojna północna. Wojny o sukcesję polską i austriacką. Wojna siedmioletnia. Zasada równowagi europejskiej.	siedmioletnią, Lokalizuje na mapie [B] nabytki terytorialne Prus do 1763r.
Sąsiedzi Rzeczypospolitej w XVIII w. - Prusy, Rosja, Austria. Zagadnienia: Absolutyzm epoki oświecenia - założenia ideowe i praktyka. Przemiany w XVIII wiecznych monarchiach absolutnych.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: absolutyzm oświecony, powszechny przymus szkolny, józefanian, katorga, Identyfikuje [A] postacie: Fryderyka Wilhelma (Wielkiego Elektora), Fryderyka I, Fryderyka Wilhelma I, Fryderyka II Wielkiego, Józefa II, Marii Teresy, Piotra I Wielkiego, Katarzyny II, Wyjaśnia [B] pojęcia metaforyczne: król - filozof, pierwszy sługa państwa, król - sierżant, król - kapral, Wymienia [B] reformy ekonomiczno - społeczne w Rosji, Austrii i Prusach, Wymienia [A] reformy systemu edukacji przeprowadzone w Rosji, Austrii i Prusach, oraz porównuje ich zakres i konsekwencje, Lokuje w czasie i przestrzeni [B] panowanie Piotra I, Katarzyny II, Marii Teresy, Charakteryzuje [B] idee absolutyzmu oświeceniowego, Charakteryzuje [B] politykę wyznaniową władców		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: państwo polityczne, system rang, Porównuje [B] zasięg i charakter zmian ekonomiczno - społecznych w Rosji, Austrii i Prusach, Wyjaśnia [B] różnice między tzw. absolutyzmem oświeconym a absolutyzmem XVII w.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 194
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
	Rosji, Prus i Austrii, Wyjaśnia [C], dlaczego reformy przeprowadzone w Rosji, Prusach i Austrii były groźne dla Polski.
Rzeczpospolita w dobie unii polsko - saskiej. Zagadnienia: Unia Rzeczpospolitej z Saksonią. Wielka wojna północna i jej zna-czenie w dziejach Rzeczypospolitej. Kryzys suweren-ności państwa - obca interwencja w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej. Walka stronnictw w czasach saskich. Pierwsze próby reform. Oży-wienie gospo-darcze i kulturalne czasów saskich.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: protektorat, anarchia, republikanci, Familia, Identyfikuje postacie [A]: Augusta II Wettina, Stanisława Leszczyńskiego, Piotra I Wielkiego, Karola XII, Augusta III Wettina, S. Konarskiego, Wyjaśnia [B] pojęcie metaforyczne: sejm niemy, Wyjaśnia [B] okoliczności zawiązania unii polsko - saskiej, Wyjaśnia [B], kiedy rozpoczęło się i na czym polegało ożywienie kulturalne czasów saskich, Wymienia [A] postanowienia sejmu niemego, Wymienia [A] najważniejsze przejawy narastającego kryzysu suwerenności Rzeczypospolitej, Lokuje w czasie [B]: panowanie Augusta II, panowanie Augusta III, sejm niemy, sejm pacyfikacyjny, powstanie Collegium Nobillium, powstanie Biblioteki Załuskich, Charakteryzuje [B] konsekwencje wielkiej wojny północnej dla Rzeczypospolitej, wyróżniając następstwa polityczne, gospodarcze i społeczne, Charakteryzuje [B] inicjatywy edukacyjne podejmowane w Polsce przez pijarów.		Identyfikuje [A]postacie: braci Załuskich, F. Bielińskiego, Wyjaśnia [B] genezę konfederacji tarnogrodzkiej, Ocenia [A] następstwa sejmu niemego, Wymienia [A] okoliczności sprzyjające nasilaniu się obcych ingerencji w wewnętrzne sprawy Rzeczpospolitej, Ocenia [C] znaczenie dokonań pijarów w Polsce.	P: Podręcznik, Zad. 2, str. 201-202, PP: Podręcznik, Zad. 1, str. 201

Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Rzeczpospolita pod rosyjską protekcją. I rozbiór Polski. Zagadnienia: Ostatnie bezkrólewie i reformy sejmu konwokacyjnego. Prawa kardynalne i umacnianie rosyjskiego protektoratu. Nieudana próba zrzucenia rosyjskiej kurateli - konfederacja barska. Pierwszy rozbiór Rzeczypospolitej i sejm rozbiorowy.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia: komisja skarbowa, komisja wojskowa, stronnictwo staroszlacheckie, Szkoła Rycerska, prawa kardynalne, Rada Nieustająca, Komisja Edukacji Narodowej, Identyfikuje [A] postacie: Stanisława Augusta Poniatowskiego, Katarzynę II, T. Rejtana, Fryderyka II, Józefa II Wymienia [A] reformy pierwszych lat rządów Stanisława Augusta, Wymienia [A] postanowienia sejmu rozbiorowego (1773-1775), Charakteryzuje [B] zadania Komisji Edukacji Narodowej, Charakteryzuje [B] program polityczny stronnictwa staroszlacheckiego, Charakteryzuje [B] stanowisko państw europejskich wobec I rozbioru, Wyjaśnia [B] przyczyny zawiązania i działania konfederacji barskiej, Wyjaśnia [B] uwarunkowania międzynarodowe i wewnętrzne I rozbioru, Lokuje w czasie: ostatnie bezkrólewie, konfederację barską, I rozbiór Polski,		Identyfikuje postacie [A]: S. Poniatowskiego (ojca), A. K. Czartoryskiego, K. Radziwiłła, W. Rzewuskiego, K. Sołtyka, M. Repnina, S. Korsaka, A. Ponińskiego, Charakteryzuje [B] politykę rosyjską wobec Polski w pierwszych latach rządów Stanisława Augusta. Wyjaśnia [B] uwarunkowania międzynarodowe I rozbioru, Wyjaśnia [B] okoliczności uchwalenia praw kardynalnych, Formułuje [C] własna ocenę działania konfederacji barskiej, Porównuje [C] zasięg aneksji dokonanych przez Rosję, Prusy i Austrię oraz charakteryzuje poszczególne obszary pod względem rozwoju społeczno - gospodarczego, Wskazuje [B] na mapie terytoria, które Rzeczpospolita utraciła w wyniku I rozbioru, Charakteryzuje [B] programy stronnictw politycznych w dobie rewolucji, Formułuje [D] własna ocenę rewolucji francuskiej.	P: Podręcznik, Zad. 3, str. 208, Podręcznik, PP: Zad. 2, str. 208
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
	Charakteryzuje cele i formy działania jakobinów oraz wyjaśnia ich klęsk, Lokuje w czasie: zwołanie Stanów Generalnych, uchwalenie Konstytucji (1791), zniesienie monarchii, zgilotynowanie Ludwika XVI, objęcie rządów przez Dyrektoriat, Ocenia zdobycze oraz bezpośrednie następstwa rewolucji francuskiej.
Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki. Zagadnienia: Kolonie brytyjskie w Nowym Świecie. Przyczyny i przebieg wojny o niepodległość kolonii brytyjskich w Ameryce Północnej. Spór o kształt ustroju nowego świata.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: metropolia, Deklaracja niepodległości, stan, federacja, konstytucja, kongres Stanów Zjednoczonych, Senat, Izba Reprezentantów, Sąd Najwyższy, poprawka do konstytucji, Identyfikuje [A] postacie: J. Waszyngtona, T. Jeffersona, B. Franclina, Wyjaśnia [B] przyczyny narastania konfliktu pomiędzy koloniami w Ameryce a Koroną Brytyjską, Wyjaśnia [B], które idee oświecenia legły u podstaw Deklaracji niepodległości oraz Konstytucji Stanów Zjednoczonych, Wyjaśnia [B] główne zasady ustrojowe Stanów Zjednoczonych, Lokalizuje na mapie posiadłości kolonialne państw europejskich na kontynencie północnoamerykańskim.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Kongres Kontynentalny, opłata stemplowa, federaliści, separatyści, Karta praw, Identyfikuje [A] postacie: J. Madisona, A. Hamiltona, Wyjaśnia [B] pojęcie metaforyczne: bostońskie picie herbaty, Wyjaśnia [B], na czym polegało zróżnicowanie społeczno - polityczne kolonii brytyjskich w Ameryce, Wyjaśnia [B], na czym polegał federacyjny charakter Stanów Zjednoczonych, Wymienia [A] główne etapy wojny o niepodległość kolonii brytyjskich w Ameryce, Ocenia [C] znaczenie rewolucji amerykańskiej dla świata i Europy.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 215
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Wielka Rewolucja Francuska (1789-1799). Zagadnienia: Kryzys absolutnej monarchii Burbonów. Główne etapy rewolucji francuskiej. Spór o ocenę rewolucji francuskiej. Geneza społeczeństwa obywatelskiego.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje [B] pojęcia: burżuazja, stan trzeci, Stany Generalne, Zgromadzenie Narodowe, Zgromadzenie Konstytucyjne (Konstytuanta), Gwardia Narodowa, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, Zgromadzenie Prawodawcze (Legislatywa), żyrondyści, jakobini, konstytucja, monarchia konstytucyjna, lewica, prawica, Konwent Narodowy, Komitet Ocalenia Publicznego, Trybunał Rewolucyjny, powszechne prawo wyborcze, przewrót termidoriański, Dyrektoriat, siostrzana republika, sankiulota, Identyfikuje [A] postacie: Ludwika XVI, Marii Antoniny, Ch.de Talleyranda, M.J. de la Fayette'a, G. Dantona, M. Robiespierre'a, Wymienia i wyjaśnia [B] bezpośrednie i długofalowe przyczyny wybuchu rewolucji w 1789r. Wymienia [B] główne zasady Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela, Wymienia i charakteryzuje [B] główne etapy rewolucji francuskiej, Wyjaśnia [B] przyczyny zniesienia monarchii we Francji.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje [B] pojęcia: wielka trwoga, konstytucja roku III, Identyfikuje [A] postać E. Sieyèsa, Wyróżnia [B] przyczyny polityczne, ekonomiczne, społeczne, kulturowe rewolucji 1789r., Charakteryzuje [B]podstawy ideowe rewolucji francuskiej, Charakteryzuje [B] system władzy we Francji po uchwaleniu konstytucji z 1791r., Wyjaśnia [B] przyczyny i przejawy radykalizacji francuskiej.	P: Podręcznik, Zad. 2d, str. 224, PP: Podręcznik, Zad. 2e/str. 224
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Rzeczpospolita w dobie Sejmu Wielkiego. Zagadnienia: Przemiany społe-czne i kulturalne w czasach Stanisławo-wskich Sytuacja międzynarodowa i wewnętrzna Rzeczypospolitej w przededniu Sejmu Wielkiego. Sejm Wielki i jego dzieło. Interwencja rosyjska i obalenie Konstytucji 3 Maja.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje [B] pojęcia: inteligencja, Komisja Edukacja Narodowej, Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, styl stanisławowski, sejm czteroletni (Sejm Wielki), stronnictwo patriotyczne, ugrupowanie dworskie, stronnictwo hetmańskie, czarna procesja, szlachta nieposesjonaci, prawo o miastach, prawo o sejmikach, Konstytucja 3 maja, monarchia konstytucyjna, szlachta posesjonaci, Order Virtuti Militari, konfederacja targowicka, Identyfikuje [A] postacie: Stanisława Augusta Poniatowskiego, Canaletta, M. Bacciarellego, S. Małachowskiego, K.N. Sapiehę, I. Potockiego, A.K. Czartoryskiego, F.K. Branickiego, S. Staszica, H. Kołłątaja, J. Dekerta, Sz. Potockiego, S. Rzewuskiego, Lokuje w czasie [B] wydarzenia: sejm czteroletni, uchwalenie Konstytucji 3 maja, wojnę w obronie Konstytucji 3 maja, Wymienia [A] przemiany cywilizacyjne, które dokonały się w Rzeczpospolitej w czasach panowania Stanisława Augusta, Wymienia i charakteryzuje [B] reformy Komisji Edukacji Narodowej, Wymienia [A] reformy Sejmu Wielkiego, Charakteryzuje [B] przejawy ożywienia kulturalnego w czasach stanisławowskich,		Wyjaśnia [B] zasięg i znaczenie przemian cywilizacyjnych, które dokonały się w Rzeczpospolitej w czasach panowania Stanisława Augusta, Wymienia i objaśnia [B] na wybranym przykładzie cechy stylu stanisławowskiego, Charakteryzuje [B] nastroje społeczne w przededniu zwołania Sejmu Wielkiego, Charakteryzuje [B] przejawy aktywizacji stanu mieszczańskiego w dobie sejmu czteroletniego, Wyjaśnia [C] charakter zmian społecznych, które nastąpiły w Rzeczpospolitej w dobie stanisławowskiej, Porównuje [D] rozwiązania ustrojowe wprowadzone na mocy Konstytucji 3 maja z założeniami konstytucji amerykańskiej oraz konstytucji francuskiej (z 1791r.).	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 233, PP: Podręcznik, Zad. 3d, str. 233
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
	Charakteryzuje [B] osiągnięcia: W. Bogusławskiego, M. Bacciarellego, Canaletta, J. Dekerta, H. Kołłątaja, S. Staszica, Charakteryzuje [B] programy stronnictw działających w sejmie czteroletnim, Wyjaśnia [C] podstawowe założenia ustrojowe wprowadzone na mocy Konstytucji 3 maja, Wyjaśnia [C] przyczyny zawiązania konfederacji targowickiej i jej bezpośrednie następstwa,
Kres istnienia I Rzeczypospolitej. Zagadnienia: Uwarunkowania międzynarodowe i wewnętrzne II rozbioru oraz jego następstwa. Powstanie kościuszkowskie - próba ratowania suwerenności czy polska rewolucja? III rozbiór Rzeczypospolitej i utrata niepodległości.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje [B] pojęcie: uniwersał połaniecki, Identyfikuje postacie [A]: T. Kościuszki, J. Kilińskiego, J. Jasińskiego, Lokuje w czasie [B]: II rozbiór, wybuch powstania kościuszkowskiego, III rozbiór, Porządkuje chronologicznie [B] wydarzenia z okresu powstania kościuszkowskiego, Wyjaśnia [B] przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego, Wyjaśnia [B] uwarunkowania międzynarodowe i wewnętrzneII i II rozbioru Polski charakteryzuje{B} położenie międzynarodowe Rzeczypospolitej w dobie powstania kościuszkowskiego charakteryzuje[B] dokonania- T.Kosciuszki,J.Kilinskiego,J.Jasińskiego ocenia [C]wpływ wydarzeń zachodzących w rewolucyjnej Francji na sytuację Polski		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcie [B]: krakowska szkoła historyczna, Identyfikuje [A] postać A. Madalińskiego, Wyróżnia [B]etapy powstania kościuszkowskiego, Porównuje [B] zasięg kolejnych aneksji oraz charakteryzuje poszczególne obszary pod względem rozwoju gospodarczego, Ocenia [C] znaczenie postanowień uniwersału połanieckiego dla przebiegu powstania kościuszkowskiego, Formułuje własną opinię nas temat przyczyn utraty niepodległości przez Polskę oraz szans na ocalenie niepodległego bytu państwa [D].	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 239 PP: Podręcznik, Zad. 2, str. 239
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe			ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Epoka napoleońska - dziedzictwo Wielkie Rewolucji Francuskiej. Zagadnienia: Dyktatura Napoleona Bonapartego - geneza i sukcesy. Podboje Napoleona i system napoleoński w Europie.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: plebiscyt, referendum, konsulat, konkordat, Kodeks cywilny, Związek reński, blokada kontynentalna, Wielka Armia, bitwa narodów, Identyfikuje [A] postacie: napoleona I, Franciszka I, Aleksandra I, Ludwika XVIII, Lokuje w czasie [A]: przewrót 18 brumaire'a, koronację cesarską Napoleona I, bitwę pod Austerlitz, likwidację Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, bitwę pod Lipskiem, bitwę pod Waterloo, Wskazuje na mapie [B] zasięg podbojów napoleońskiej Francji, Wymienia [A] przyczyny przejęcia władzy we Francji przez Bonapartego, Wymienia główne zasady Kodeksu Napoleona, Wyjaśnia [A], dlaczego wszystkie warstwy społeczeństwa francuskiego poparły dyktaturę Bonapartego, Wyjaśnia [B] przyczyny klęski Napoleona w wyprawie na Rosję, Wyjaśnia [B] przyczyny upadku Napoleona oraz rozpadu systemu napoleońskiego, Formułuje i uzasadnia własną ocenę [C] dokonań Napoleona.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje [B] pojęcia: styl empire, system napoleoński, mamelucy, Identyfikuje [A] postacie: Ludwika Bonapartego, Hieronima Bonapartego, Józefa Bonapartego, L. Murata, J. Bernadotte'a, H. Nelsona, A. Wellingtona, Wyjaśnia [B] charakter ewolucji ustrojowej we Francji za czasów Bonapartego od konsulatu do cesarstwa, Wyjaśnia [B] znaczenie wprowadzenia Kodeksu Napoleona, Charakteryzuje [B] politykę wewnętrzną Napoleona I, Charakteryzuje [B] zmiany, które dokonały się w Europie w czasach Napoleona, wskazując zjawiska o trwałym charakterze, Formułuje i uzasadnia własną ocenę [C]znaczenia epoki napoleońskiej w dziejach Europy.	P podręcznik,zad.1,str.247
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe			ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Księstwo Warszawskie i udział Polaków w wojnach napoleońskich.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Legiony Dąbrowskiego, oktrojowanie, konstytucja oktrojowana, dekret grudniowy, Rada Stanu, Identyfikuje [A] postacie: J. H. Dąbrowskiego, J. Wybickiego, J. Zajączka, J. Poniatowskiego, A.J. Czartoryskiego, Fryderyka Augusta, Określa [A] dokonania: J. Wybickiego, J.H. Dąbrowskiego, Lokuje w czasie [B]: powstanie Legionów polskich we Włoszech, Pokój w Tylży, bitwę pod Raszynem, śmierć księcia J. Poniatowskiego, Wymienia [A] zasady ustrojowe księstwa Warszawskiego, Charakteryzuje [B] politykę Napoleona wobec sprawy polskiej, Wyjaśnia [B] okoliczności powstania Księstwa Warszawskiego, Wyjaśnia [B] postanowienia dekretu grudniowego, Wyjaśnia [B] okoliczności upadku Księstwa Warszawskiego.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje [B] pojęcia: styl Księstwa Warszawskiego, Legia Naddunajska, Określa [A]miejsce Księstwa w systemie napoleońskim, Charakteryzuje [B]kompetencje poszczególnych instytucji ustrojowych Księstwa Warszawskiego, Wymienia [A] elementy ustroju Księstwa Warszawskiego nawiązujące do wzorów i zdobyczy rewolucji francuskiej, Ocenia [C] rolę Legionów w dziejach kampanii napoleońskich i historii Polski.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 255 PP: Podręcznik, Zad. 3c, d, str. 255
Europa i świat w epoce oświe-cenia.	Lekcja powtórzeniowo - sprawdzająca			Nauczyciel może wykorzystać zadania z zestawu „Przygotuj się do matury” (podręcznik, str. 256-260) oraz zadania z zestawu II (Poradnik, str. 250-253)
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Kongres Wiedeński i system Świętego Przymierza. Zagadnienia: Postanowienia zwycięzców w stosunku do Napoleona I, jego armii i sojuszników. Postanowienia o charakterze polityczno ustrojowych. Postanowienia odnośnie do kwestii terytorialnych. Zabezpieczenie trwałości postanowień Kongresu Wiedeńskiego.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: kongres wiedeński, Święte Przymierze, legitymizm, zasad restauracji, równowaga sił, epoka Metternicha, Określa [A] genezę i wymienia skutki kongresu wiedeńskiego, Podaje [A] daty roczne: rozpoczęcia kongresu wiedeńskiego, powstania Świętego Przymierza, Identyfikuje postacie [A]: Aleksandra I Romanowa, Fryderyka Wilhelma III Hohenzollerna, Franciszka I Habsburga, K. Metternicha, Ch. Talleyranda, Wyjaśnia przyczyny i skutki [B] zawiązania Świętego Przymierza, Rozróżnia [B] postanowienia terytorialne i polityczne kongresu wiedeńskiego, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: obrady kongresu wiedeńskiego, zmiany terytorialne w Europie po kongresie wiedeńskim, Ocenia [D] zakres postanowień o charakterze kontrrewolucyjnym podjętych na kongresie wiedeńskim.		Definiuje [B], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: porządek legitymistyczny, system metternichowski, Podaje daty roczne [A]: bitwy pod Waterloo, zamknięcia kongresu wiedeńskiego, Wyjaśnia [B] przyczyny rozbieżności pomiędzy uczestnikami kongresu wiedeńskiego, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: sto dni Napoleona, Odkrywa [C] znaczenie kongresu wiedeńskiego w dziejach XIX wiecznej Europy.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 266 PP: Podręcznik, Zad. 2, str. 266
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Rewolucja przemysłowa. Przemiany społeczne i kulturowe w pierwszej połowie XIX w. Zagadnienia: Wynalazki techniczne i ich zastosowanie. Kanalizacja i wskaźniki produkcji przemysłowej w Europie. Nowe grupy spo-łeczne i ich rola w społeczeń-stwach europej-skich. Przemiany kulturowe.	Wymienia [A]: wynalazki techniczne w pierwszej połowie XIX wieku, główne wskaźniki rozwoju gospodarczego w XIX wiecznej Europie i Ameryce Północnej, warunki konieczne do zaistnienia procesu rewolucji przemysłowej, skutki społeczne rewolucji przemysłowej oraz uwłaszczenia chłopów, cechy kultury mieszczańskiej, twórców kultury epoki romantyzmu, Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: rewolucja przemysłowa, rewolucja agrarna, industrializacja, mechanizacja produkcji, proletariat przemysłowy, burżuazja, ziemiaństwo, inteligencja, uwłaszczenie chłopów, zniesienie poddaństwa, romantyzm, neogotyk, Podaje daty [A]: budowy pierwszego parowca, uruchomienia pierwszej linii kolejowej, wynalezienia telegrafu elektromagnetycznego, Identyfikuje postacie [A]: R. Fultona, G. Stephensoa, S. Morse'a, G. Byrona, J.W. Goethego, A. Puszkina, H. Balzaka, K. Dickensa, C.D. Friedricha, E. Delacroix, Wyjaśnia [B] skutki społeczne rewolucji przemysłowej, skutki uwłaszczenia chłopów oraz rewolucji agrarnej, skutki kulturowe epoki romantyzmu, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]- rewolucję przemysłową, rewolucję agrarną, romantyzm, Odczytuje [B] interpretuje dane dotyczące rewolucji przemysłowej z diagramów słupkowych i kołowych		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: elektyzm, biedermeier, historyzm, luddyści, Podaje daty [A]: pierwszego kursu parowca przez Atlantyk, budowy linii telegraficznej pomiędzy Europą a Ameryką, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: ruch luddystów, rozwój stylów historycznych (historyzmu), Odkrywa [C] bilans pozytywnych i negatywnych przemian cywilizacji europejskiej w pierwszej połowie XIX w.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 273, PP: Podręcznik, Zad. 3b, str. 273
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
	oraz z mapy gospodarczej, Ocenia [D] skutki rewolucji przemysłowej z różnych punktów widzenia.
Główne nurty polityczne w Europie w pierwszej połowie XIX w. Rozwój parlamentaryzmu. Zagadnienia: Konserwatyzm. Liberalizm. Socjalizm utopijny. Komunizm. Ideologia narodowa.	Wymienia [B] główne założenia ideologii liberalnej, konserwatywnej, demokratycznej, socjalistycznej i narodowej oraz najważniejszych przedstawicieli tych nurtów ideologicznych, Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: libe-ralizm, konserwatyzm, ruch demokratyczny (republikański), socjalizm, komunizm, nacjonalizm, egalitaryzm, uspołecznienie środków produkcji, opieka socjalna, podaje datę [A] opublikowania Manifestu komunistycznego, identyfikuje postacie [A]: B. Constanta, J.S. Milla, E. Burke'a, F. Engelsa, K.Marksa, wyjaśnia [B]: przyczyny pojawienia się nowych ideologii, stosunek nowych nurtów ideowych do kluczowych zagadnień z dziedziny polityki i gospodarki, lokuje w czasie i przestrzeni [B]: pojawienie się nowych nurtów ideologicznych, Zycie twórców tych ideologii, odczytuje i interpretuje [B] przesłanie karykatury politycznej, ocenia [D] wpływ rewolucji francuskiej na kształtowanie się nowych nurtów ideowych pod 1815r. oraz oddziaływanie przemian ideologicznych na życie polityczne w pierwszej połowie XIX w.		Wskazuje kwestie sporne [A] pomiędzy ideologią liberalną, konserwatywną, demokratyczną, socjalistyczną i narodową, Definiuje [A], rozróżnia i stosuje [B] pojęcia: falanster, komuna, Podaje daty [A]: Rozważań o rewolucji francuskiej E. Burke'a, O demokracji w Ameryce A. de Tocqueville'a, wprowadzenia konstytucji i zwołania parlamentów w państwach niemieckich, identyfikuje postacie [A]: A. de Tocqueville'a, C.H. Saint - Simona, Ch. Fouriera, R. Owena, G. Hegla, wyjaśnia [B]przemiany zachodzące w pierwszej połowie XIX wieku w ideologii liberalnej oraz socjalistycznej, lokuje w czasie i przestrzeni [B]: przemiany zachodzące w myśli liberalnej i socjalistycznej pierwszej połowie XIX w., odkrywa [C] ironię w karykaturach politycznych oraz znaczenie prasy dla popularyzacji idei politycznych.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 280
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Państwa i ludy Europy Zacho-dniej i południo-wej w pierwszej połowie XIX w. Dekolonizacja Ameryki Łacińskiej. Zagadnienia: Ruchy rewolucyjne we Włoszech. Przemiany polityczne w Hiszpanii. Dekolonizacja Ameryki Łacińskiej. Uzyskanie niepodległości przez Grecję. Francja w okresie restauracji oraz monarchii lipcowej. Wielka Brytania - ugruntowanie systemu parlamentarnego.	Wymienia [B]: zmiany, które dokonały się w wyniku rewolucji lipcowej we Francji, cechy systemu parlamentarnego w Wielkiej Brytanii, postulaty ruchu czartystów, grupy społeczne popierające porządek powiedeński, grupy społeczne zwalczające porządek powiedeński, postanowienia traktatu londyńskiego (1830r.), państwa powstałe w Ameryce Łacińskiej w pierwszej połowie XIX w. Przedstawia [A] sytuację panującą w Związku Niemieckim oraz we Włoszech, Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Karta konstytucyjna, rewolucja lipcowa, monarchia lipcowa, ruch czartystów (czartyzm), epoka wiktoriańska, Związek Niemiecki, Młoda Europa, rewolucja liberalna, doktryna Monroego, Podaje daty [A]: rewolucji lipcowej we Francji, początku podboju Algierii przez Francję, zawarcia unii między Wielką Brytanią a Irlandią, powstania niepodległej Belgii, powstania Młodej Europy, uzyskania niepodległości przez Grecję, początku uzyskiwania niepodległości przez kraje Ameryki Łacińskiej, ogłoszenia doktryny Monroego, Identyfikuje postacie [A]: Ludwika XVIII, Ludwika Filipa I, Wiktorii G. Mazziniego, S. Bolivara, J. Monroego, Wyjaśnia przyczyny i skutki [B]: rewolucji lipcowej we Francji, uzyskania nie podległości przez Belgię, Grecję oraz państwa Ameryki Łacińskiej, różnice pomiędzy sytuacją Wielkiej Brytanii i innych		Wymienia [A]: władców Francji w pierwszej połowie XIX wieku, cele ruchu karbonarskiego, Przedstawia [A] sytuację panującą w Irlandii w pierwszej połowie XIX w. Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: ultrasi, karbonariusze, karbonaryzm, Kreole, Podaje daty [A]: nadania Karty konstytucyjnej przez Ludwika XVIII, początku rządów królowej Wiktorii w Wielkiej Brytanii, początków ruchu czartystów, Początków ruchu liberalnego w Niemczech, rewolucji liberalnej w Hiszpanii, Identyfikuje postać [A] J. de san Martina, Wyjaśnia przyczyny i skutki [B] przemiany sytuacji we Włoszech w pierwszej połowie XIX w., zmiany stosunku państw europejskich do kwestii greckiej, Lokuje w czasie i przestrzeni [B] ruchy liberalne w Niemczech, Włoszech, Hiszpanii, Ocenia: zdobycze ruchu czartystowskiego w Wielkiej Brytanii	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 286 PP: Podręcznik, Zad. 2, str. 286
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Sytuacja w Związku Niemieckim. Powstanie niepodległej Belgii.	monarchii europejskich w latach dwudziestych XIX wieku, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: rewolucję lipcową, rewolucję belgijską, epokę wiktoriańską, ruch czartystowski, powstanie Greków przeciw Turcji, proces wyzwalania się kolonii hiszpańskich i portugalskich w Ameryce Łacińskiej, doktrynę Monroego, Porównuje: rewolucję liberalną z powstaniem narodowym, ustrój Francji przed i po rewolucji lipcowej, ustrój Wielkiej Brytanii i Francji w latach dwudziestych XIX w., Odczytuje i interpretuje [B]: ideową wymowę XIX-wiecznych portretów monarchów, alegoryczne przedstawienia faktów historycznych, Ocenia [D]: zakres liberalizacji stosunków w państwach europejskich oraz możliwości oddziaływania ruchów rewolucyjnych w pierwszej połowie XIX wieku, Odkrywa [C] wzajemne oddziaływania między europejskimi ruchami rewolucyjnymi w latach dwudziestych i trzydziestych XIX w.
Zaborcy Polski w pierwszej połowie XIX w.	Wymienia [A]: reformy składające się na pruską drogę do kapitalizmu, warunki zawarcia pokoju paryskiego (1856r.), Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: pruska droga do kapitalizmu, powstanie dekabrystów, panslawizm, wojna krymska,		Wymienia [A]: uczestników wojny krymskiej, władców Rosji w pierwszej połowie XIX wieku, tajne organizacje działające w Rosji, Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcie [B]: Związek Celny, Wyjaśnia [B]: przyczyny i skutki powołania Związku	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 291
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Zagadnienia: Sytuacja wewnętrzna i polityka zagraniczna Rosji, Austrii i Prus w I połowie XIX w. Przyczyny, skutki i znaczenie wojny krymskiej.	Wyjaśnia [B] pojęcia metaforyczne: żandarm Europy, więzienie narodów, Wyjaśnia [B]: przyczyny i skutki reform agrarnych w Prusach, powstania dekabrystów oraz wojny krymskiej, kwestie sporne pomiędzy zaborcami Polski w pierwszej połowie XIX w., Podaje daty [A]: zniesienia poddaństwa chłopów w Prusach, uwłaszczenia chłopów w Prusach, uwłaszczenia chłopów w Austrii, powstania dekabrystów, wojny krymskiej, Identyfikuje postacie [A]: K. Metternicha, Aleksandra I, Mikołaja I, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: proces uwłaszczenia w Prusach, ekspansję terytorialną Rosji w pierwszej połowie XIX wieku, rządy Aleksandra I i Mikołaja I, wojnę krymską, Porównuje [B]: sytuację wewnętrzną i politykę zagraniczną trzech zaborców Polski, sytuację chłopów w Rosji, Austrii i Prusach, sytuację międzynarodową w Europie przed i po wojnie krymskiej, Odczytuje i interpretuje [B] karykaturę polityczną, Ocenia [D] stopień rozwoju cywilizacyjnego zaborców Polski w pierwszej połowie XIX w., Odkrywa [C] znaczenie: wydarzeń zachodzących w państwach zaborczych dla sytuacji Polaków, wojny krymskiej dla podważenia systemu powiedeńskiego. Identyfikuje postacie [A]: K. Metternicha, Aleksandra I, Mikołaja I,		Celnego, przyczyny słabości dekabrystów, Podaje daty [A]: powstania Towarzystwa Północnego i Towarzystwa Południowego w Rosji, powołania Związku Celnego,	PP: Podręcznik, Zad. 2d, str. 291
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
	Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: proces uwłaszczenia w Prusach, ekspansję terytorialną Rosji w pierwszej połowie XIX wieku, rządy Aleksandra I i Mikołaja I, wojnę krymską, Porównuje [B]: sytuację wewnętrzną i politykę zagraniczną trzech zaborców Polski, sytuację chłopów w Rosji, Austrii i Prusach, sytuację międzynarodową w Europie przed i po wojnie krymskiej, Odczytuje i interpretuje [B] karykaturę polityczną, Ocenia [D]stopień rozwoju cywilizacyjnego zaborców Polski w pierwszej połowie XIX w., Odkrywa znaczenie [C]: wydarzeń zachodzących w państwach zaborczych dla sytuacji Polaków, wojny krymskiej dla podważenia systemu powiedeńskiego.
Wiosna Ludów (1848-1849). Zagadnienia: Rewolucja lutowa we Francji. Wiosna Ludów w państwach niemieckich. Wiosna Ludów w monarchii habsburskiej i we Włoszech.	Wymienia [B]: przyczyny gospodarcze, polityczne i narodowościowe Wiosny Ludów, państwa, w których w okresie Wiosny Ludów wybuchły powstania lub rewolucje, sprzeczności między ruchami politycznymi okresu Wiosny Ludów, Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: rewolucja lutowa we Francji, II Republika, parlament frankfurcki, ordynacja czteroprzymiotnikowa, Podaje daty [A]: rewolucji lutowej we Francji, wyboru Ludwika Napoleona Bonapartego na prezydenta Francji, początku rządów Franciszka Józefa I w Austrii, powstania węgierskiego, Identyfikuje postacie [A]: K. Metternicha,		Wymienia [A]: Polaków dowodzących wojskami powstańczymi w okresie Wiosny Ludów, Definiuje [B], rozróżnia i stosuje [B] pojęcia: warsztaty narodowe, powstanie czerwcowe, zjazd słowiański, Podaje datę [A] otwarcia parlamentu frankfurckiego, Identyfikuje postacie [A]: Fryderyka Wilhelma IV, Ferdynanda I, Karola Alberta, Wyjaśnia przyczyny i skutki [B] powstań rewolucji w poszczególnych państwach Europy, Lokuje w czasie i przestrzeni [B] obrady parlamentu frankfurckiego.	P: Podręcznik, Zad 1, str. 304
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
	Mikołaja I, Franciszka Józefa I, L.N. Bonapartego, L. Kossutha, J. Bema, L. Mierosławskiego, Wyjaśnia [B] metaforyczne określenie Wiosna Ludów, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: II Republikę, Porównuje: koncepcję zjednoczeniową wielko niemiecką i małoniemiecką, postulaty polityczne demokratów i liberałów, skutki Wiosny Ludów w różnych państwach Europy, Odczytuje i interpretuje [B] karykaturę polityczną, Odkrywa znaczenie [C] Wiosny Ludów w poszczególnych państwach Europy.
Przemiany gospodarczo - społeczne na ziemiach polskich w I połowie XIX w. Zagadnienia: Reformy uwłaszczeniowe w trzech zaborach. Ośrodki miejskie i rozwój kolei na ziemiach polskich.	Wymienia [A]: reformy uwłaszczeniowe na ziemiach polskich, ośrodki przemysłowe na ziemiach polskich, cechy charakterystyczne gospodarki ziem poszczególnych zaborów, dokonania F. K. Druckiego - Lubeckiego, Definiuje [A], rozróżnia i stosuje [B] pojęcia: uwłaszczenie chłopów, oczynszowanie, płodozmian, serwituty, Ziemie Zabrane, granica celna, Podaje daty [A]: uwłaszczenia chłopów na poszcze-gólnych obszarach ziem polskich, powołania banku Polskiego, Identyfikuje postacie [A]: F.K. Druckiego - Lubeckiego, Wyjaśnia okoliczności, warunki oraz skutki [B] gospodarcze i społeczne uwłaszczenia chłopów na poszczególnych obszarach ziem polskich,		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje [B] pojęcie: ustawy regulacyjne, Podaje daty [A]: powstania Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, początków budowy Kolei Warszawsko - Wiedeńskiej, Identyfikuje postacie [A]: H. Łubieńskiego, A. Zamoyskiego.	P: Podręcznik, Zad. 3, str. 312 PP: Podręcznik, Zad. 1, str. 312
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Ziemie polskie w gospodarce państw zaborczych.	Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: początki kapitalizmu oraz rozwój kolei na ziemiach polskich, Porównuje [B]: warunki uwłaszczenia chłopów w trzech zaborach, politykę zaborców wobec ziem polskich, Odczytuje i interpretuje [B] tabelę z danymi statystycznymi, Ocenia [D] politykę gospodarczą F.K. Druckiego - Lubeckiego, Odkrywa [C] czynniki rozwoju i zacofania ziem polskich w I połowie XIX w.
Królestwo Polskie w dobie konstytucyjnej (1815-1830). Zagadnienia: Ustrój Królestwa Polskiego - konstytucja. Praktyka polityczna w Królestwie Polskim i postawy Polaków wobec zaborcy.	Wymienia[A]: polityków decydujących o sytuacji politycznej w Królestwie Polskim w latach 1815-1830, liberalne zapisy w konstytucji Królestwa Polskiego, przejawy łamania konstytucji, przywódców opozycji legalnej i nielegalnej w Królestwie Polskim, Definiuje [A], rozróżnia i stosuje [B] pojęcia: monarchia konstytucyjna, unia personalna, Towarzystwo Filomatów, Towarzystwo Filaretów, Towarzystwo Patriotyczne, Podaje daty [A]: powstania Królestwa Polskiego, nadania konstytucji Królestwu Polskiemu, rządów Aleksandra I i Mikołaja I w królestwie Polskim, Identyfikuje postacie [A]: Aleksandra I, Mikołaja I, M. Nowosilcowa, Konstantego Romanowa, W. Łukasińskiego, P. Wysockiego, Wyjaśnia [B]: symbolikę godła Królestwa Polskiego,		Podaje daty [A]: zniesienia jawności obrad sejmu Królestwa Polskiego, powstania Wolnomularstwa Narodowego, sądu sejmowego na członkami Towarzystwa Patriotycznego, Wymienia [A]: organa władzy Królestwa polskiego, Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Wolnomularstwo Narodowe, kaliszanie,wielkiego, powstania Wolnomularstwa Narodowego, sądu sejmowego na członkami Towarzystwa Patriotycznego, Identyfikuje postacie [A]: J. Zajączka, B. i W. Niemojowskich, W. Heltmana, T. Krępowieckiego, Ocenia [D]: rolę wielkiego księcia Konstantego we życiu politycznym Królestwa Polskiego.	P: Podręcznik, Zad. 3a,b,, str. 317 PP: Podręcznik, Zad. 1, str. 317
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe			ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
	przyczyny i charakter zmian sytuacji wewnętrznej Królestwa polskiego, przyczyny ukształtowania się Si sposoby działania opozycji politycznej w Królestwie Polskim, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: Królestwo Polskie, rozwój opozycji w Kongresówce, Porównuje [B]: zapisy konstytucyjne oraz praktykę polityczną Aleksandra I i Mikołaja I w Królestwie Polskim, Odczytuje i interpretuje [B]: symbolikę godła państwowego Kongresówki, źródło ikonograficzne - obraz ukazujący otwarcie obrad sejmu Królestwa Polskiego, Ocenia [D]: szanse powodzenia działań opozycji legalnej i nielegalnej w Kongresówce, Odkrywa znaczenie [C] pozakonstytucyjnych organów i działań politycznych w sytuacji Królestwa Polskiego.
Powstanie listopadowe. Zagadnienia: Noc listopadowa- przebieg i bilans. Pierwszy etap powstania listopadowego (XI 1830r. - I 1831r.).	Wymienia [A]: cywilnych polityków stojących na czele rządu polskiego oraz dowódców wojskowych w okresie postania listopadowego, głównodowodzących armii rosyjskiej, najważniejsze bitwy z czasów wojny polsko - rosyjskiej, kolejne etapy powstania, Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Noc Listopadowa, dyktatura, cytadela, rusyfikacja, Podaje daty [A]: Nocy Listopadowej, detronizacji Mikołaja I jako króla polskiego, upadku powstania listopadowego, bitwy pod Olszynką Grochowską,		Wymienia [A]: polskich polityków będących w opozycji w stosunku do władz Powsina, Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Towarzystwo Patriotyczne (z okresu powstania listopadowego), Rząd Narodowy, Statut Organiczny, Podaje daty [A]: bitwy pod Stoczkiem, bitwy pod Ostrołęką, obrony Warszawy, Identyfikuje postacie [A]: I. Prądzyńskiego, J. Skrzyneckiego, T. Krępowieckiego, Wyjaśnia [B] stanowisko państw europejskich wobec	P: Podręcznik, Zad. 3, str. 324, PP: Podręcznik, Zad. 2, str. 324
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe			ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Wojna polsko - rosyjska (I-VIII 1831r.). Upadek powstania i represje popowstaniowe.	Identyfikuje postacie [A]: A.J. Czartoryskiego, J. Chłopickiego, J. Krukowieckiego, M. Mochnackiego, L. Lelewela, J. Sowińskiego, Wyjaśnia [B]: bezpośrednie i pośrednie przyczyny wybuchu oraz upadku powstania listopadowego, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: Noc Listopadową, detronizację Mikołaja I, bitwę pod Olszynką Grochowską, Porównuje [C]: stanowisko konserwatystów i rewolucjonistów wobec polityki władz powstania, Odczytuje i interpretuje [B]: symbolikę powstania listopadowego, karykaturę, Ocenia [D]: szanse zwycięstwa powstania listopadowego.		powstania listopadowego, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: bitwę pod Stoczkiem, bitwę pod Ostrołęką, Ocenia [D] postawy polskich dowódców w okresie powstania listopadowego.
Wielka Emigracja - ugrupowania, programy, próby działania. Zagadnienia: Emigracja po powstaniu listopadowym - znaczenie dla Europy. Prawica emigracyjna - Hotel Lambert.	Wymienia [A]: obszary osiedlania się polskich emigrantów po powstaniu listopadowym, polityków stojących na czele ugrupowań Wielkiej Emigracji, główne założenia programowe polskich ugrupowań emigracyjnych, Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: emisariusz, Wielka Emigracja, lewica emigracyjna, prawica emigracyjna, Hotel Lambert, Towarzystwo Demokratyczne Polskie, Gromady Ludu Polskiego, Młoda Polska, Podaje daty [A]: opublikowania Wielkiego manifestu TPD, próby zorganizowania powstania trójzaborowego, Identyfikuje postacie [A]: A.J. Czartoryskiego, J.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Święty Hufiec, Stowarzyszenie Ludu Polskiego, Związek Chłopski, Związek Narodu Polskiego, Centralizacja Poznańska, Związek Plebejuszy, Podaje daty [A]: powstania Młodej Polski, działań partyzantki J. Zaliwskiego, śmieci Sz. Konarskiego, Identyfikuje postacie [A]: J. Zaliwskiego, Sz. Konarskiego, P. Ściegiennego, K. Liebelta, Wyjaśnia [B]: udział Polaków w europejskich ruchach rewolucyjnych, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: polskie spiski lat trzydziestych i czterdziestych XIX w., Ocenia [D] skuteczność akcji partyzanckich i spisków z lat trzydziestych i czterdziestych XIX w.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 329 PP: Podręcznik, Zad. 2b, str. 330
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe			ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Towarzystwo Demokratyczne Polskie - lewica Wielkiej Emigracji. Gromady Ludu Polskiego - socjalizm utopijny. Spiski i powstania inspirowane przez emigrację - znaczenie dla Polaków w kraju i na wychodźstwie.	Lelewela, W. Heltmana, T. Krępowieckiego, I. Domeyki, E. Malinowskiego, F. Chopina, A. Mickiewicza, Wyjaśnia [B]: różnice między programami politycznymi ugrupowań Wielkiej Emigracji, wpływ Wielkiej Emigracji na konspirację w kraju, Lokuje w czasie i przestrzeni ugrupowania Wielkiej Emigracji, Porównuje [B] stanowisko ugrupowań Wielkiej Emigracji wobec głównych kwestii politycznych, Odczytuje i interpretuje [B] obrazy alegoryczne, Klasyfikuje [B] jako prawicowe, centrowe lub lewicowe programy ugrupowań Wielkiej Emigracji, Odkrywa znaczenie [C] Wielkiej Emigracji dla Europy i Polaków.
Zabór pruski i austriacki w latach 1815-1840. Rabacja galicyjska i powstanie krakowskie.	Wymienia [A]: formy walki Polaków o przetrwanie narodowe, przywódców ruchów powstańczych w 1846r., Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Wielkie Księstwo Poznańskie, Rzeczpospolita Krakowska, praca organiczna, rabacja galicyjska, powstanie krakowskie, polityka germanizacyjna, Podaje daty [A]: utworzenia Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Rzeczpospolitej Krakowskiej, Identyfikuje postacie [A]: K. Marcinkowskiego, H. Cegielskiego, T. działyńskiego, E. Raczyńskiego, L. Mierosławskiego, J. Szeli, J. Tyssowskiego, E.		Wymienia [A]: organy władzy państwowej na ziemiach polskich pod panowaniem Prus i Austrii, instytucje polskie w zaborach pruskim i austriackim, Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: sejm prowincjonalny, sejm stanowy, Bazar, Kasyno, Podaje datę [A] nadania konstytucji Rzeczpospolitej Krakowskiej, Identyfikuje postacie [A]: A. Radziwiłła, E. Flottwella, G. Potworowskiego, D. Chłapowskiego, Wyjaśnia przyczyny [B] upadku powstania krakowskiego, Lokuje w czasie i przestrzeni [B] germanizacyjną	P: Podręcznik, Zad. 2a, str. 334, PP: Podręcznik, Zad. 1, str. 334
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Zagadnienia: Wielkie Księstwo Poznańskie w latach 1815-1846. Zabór austriacki w latach 1815-1846. Rzeczpospolita Krakowska w latach 1815-1846. Powstanie Krakowskie i rabacja galicyjska.	Dembowskiego, Wyjaśnia [B]: różnice w położeniu chłopów w trzech zaborach, wpływa Wielkiej Emigracji na działania powstańcze w kraju, przyczyny i skutki rabacji galicyjskiej, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: Wielkie Księstwo Poznańskie, Rzeczpospolitą Krakowską, rabację galicyjską, powstanie krakowskie, Porównuje [B ]: politykę państw zaborczych wobec kwestii chłopskiej na ziemiach polskich, Odczytuje i interpretuje [B] obraz alegoryczny, Ocenia [D]: skuteczność polityki zaborców wobec Polaków, odkrywa znaczenie wydarzeń z 1846r. (załamanie się wpływu emigracji na kraj).		politykę władz pruskich i austriackich, Porównuje program [B] Rządu Narodowego (1846r.) z programami obozów politycznych Wielkiej Emigracji, Ocenia [D]: skuteczność działań powstańczych podjętych przez Polaków w 1846r.
Ziemie polskie i Polacy w okresie Wiosny Ludów. Zagadnienia: Wiosna Ludów w zaborze pruskim. Wiosna Ludów w zaborze austriackim. Udział Polaków w rewolucjach europejskich.	Wymienia [A]: przywódców wystąpień na ziemiach polskich w 1848r., Definiuje [A], rozróżnia stosuje pojęcia [B]: Wiosna Ludów, rząd liberalny, Liga Polska, Komitet Narodowy, Centralna Rada Narodowa, Podaje daty [A]: uwłaszczenia chłopów w Galicji, powstania węgierskiego, Identyfikuje postacie [B]: L. Mierosławskiego, A. Mickiewicza, J. Bema, Wyjaśnia [B]: przyczyny początkowych sukcesów i późniejszej klęski polskiego ruchu w okresie Wiosny Ludów, okoliczności realizowania przez Polaków hasła: „Za Waszą i Naszą wolność,		Wymienia [A]: instytucje polskie powołane w 1848r., Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcie [B]: Główna Rada Ruska, Podaje daty [A]: przejęcia władzy w Wielkopolsce przez polski Komitet Narodowy, utworzenia polskich organów władzy w Galicji, Identyfikuje postacie [A]: F. Stadiona, W. Chrzanowskiego, H. Dembińskiego, Wyjaśnia [B]: okoliczności uwłaszczenia chłopów w Galicji, podłoże i charakter konfliktu polsko - ukraińskiego w Galicji Wschodniej, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: udział Polaków w rewolucjach europejskich w latach 1848-1849.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 339, PP: Podręcznik, Zad. 2, str. 339
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
	Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: wydarzenia okresu Wiosny Ludów na ziemiach polskich, Porównuje [C]: politykę państw zaborczych do Polaków w kolejnych fazach Wiosny Ludów, Odczytuje i interpretuje [B] źródło ikonograficzne, Ocenia skuteczność polskiego ruchu narodowego w okresie Wiosny Ludów, Odkrywa [C] znaczenie wydarzeń z 1848r. dla zmiany sytuacji Polaków w Poznańskiem i Galicji.
Kultura polska w pierwszej połowie XIX w. Zagadnienia: Działalność na rzecz podtrzymania pamięci narodowej. Elementy narodowe w nauce, literaturze i sztuce. Edukacja w duchu narodowym.	Wymienia [A]: przykłady twórców, mecenasów oraz dzieł kultury polskiej pierwszej połowy XIX w., Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia: klasycyzm (neoklasycyzm), romantyzm, mecenat arystokratyczny, Uniwersytet Warszawski, Podaje daty [A]: początku i końca romantyzmu w kulturze polskiej, powołania Uniwersytetu Warszawskiego, Identyfikuje postacie [A]: A. Mickiewicza, Z. Krasińskiego, J. Słowackiego, F. Chopina, S. Moniuszki, C.K. Norwida, S. Staszica, J.M. Ossolińskiego, T. Czackiego, J. Lelewela, T. działyńskiego, I. Czartoryskiej, J. Kubickiego, A. Corazziego, B. Thorvaldsena, S.B. Lindego, O. Kolberga, P. Michałowskiego, Wyjaśnia [B]: różnice między dziełami reprezen-tującymi klasycyzm i romantyzm, rolę arystokracji w polskim mecenasie kulturalnym, znaczenie polskich instytucji kulturalnych w pierwszej połowie XIX w.,		Wymienia [A]: ośrodki uniwersyteckie na ziemiach polskich w pierwszej połowie XIX w., Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Liceum Krzemienieckie, Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Zakład Narodowy we Lwowie, Biblioteka Polska w Paryżu, Biblioteka Raczyńskich, Podaje daty [A]: powstania Liceum Krzemieckiego, warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Zakładu Narodowego we Lwowie, Biblioteki Raczyńskich we Lwowie, Wyjaśnia [B]: rolę kultury ludowej w twórczości romantycznej.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 345, PP: Podręcznik, Zad. 2, str. 345
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
	Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: klasycyzm (neoklasycyzm) i romantyzm w kulturze polskiej, Porównuje [B]: dzieła reprezentujące nurty klasycyzmu i romantyzmu, politykę zaborców w stosunku do kultury polskiej w I połowie XIX w., Na podstawie ikonografii odczytuje i interpretuje [B] cechy stylowe dzieł sztuki i architektury z pierwszej połowy XIX w., Ocenia [C] znaczenie przełomu romantycznego dla rozwoju kultury polskiej, zasługi arystokracji dla podtrzymywania tożsamości narodowej Polaków, Odkrywa [C]znaczenia pierwszej połowy XIX w. dla utrzymania świadomości narodowej Polaków.
Europa i ziemie polskie w pierwszej połowie XIX w.	Lekcja powtórzeniowo - sprawdzająca			Nauczyciel może wykorzystać zadania z zestawu” Przygotuj się do matury” (Podręcznik str. 346- 350) oraz zadania z zestawu IV (Poradnik, str. 258-261)
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Zjednoczenie Włoch i Niemiec. Francja w II połowie XIX w. Zagadnienia: Zjednoczenie Włoch. Problem Państwa Kościelnego. Rywalizacja prusko - austriacka. Rywalizacja francusko - niemiecka - zjednoczenie Niemiec. II Cesarstwo i III republika we Francji.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Królestwo Włoch, Związek Północnoniemiecki, Cesarstwo Niemieckie, II Rzesza, II Cesarstwo (we Francji), Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Wymienia [A]: przyczyny i skutki zjednoczenia Włoch i Niemiec, polityków zasłużonych dla zjednoczenia Włoch i Niemiec, Podaje daty [A]: proklamowania Królestwa Włoch, proklamowania zjednoczonego Cesarstwa Niemiec, powstania III Republiki Francuskiej, bitwy pod Sedanem, bitwy pod Sadową, Identyfikuje postacie [A]: C. Cavoura, G. Girbaldiego, O. von Bismarcka, Napoleona III, Wyjaśnia [B] okoliczności wewnętrzne i międzynarodowe zjednoczenia Włoch oraz zjednoczenia Niemiec, Rozróżnia [B] przyczyny i skutki (pośrednie i bezpośrednie) wymienionych wyżej wydarzeń, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: procesy jednoczenia Włoch oraz Niemiec, Ocenia [D]: rolę włoskich Ojców Ojczyzny w zjednoczeniu Włoch, rolę Bismarcka w procesie jednoczenia Niemiec, Odkrywa znaczenie [C] zjednoczenia Włoch i Niemiec dla przemian zachodzących w Europie.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: dynastia sabaudzka, więzień Watykanu, depesza emska, Komuna Paryska, Wymienia [A]: przyczyny i skutki upadku II Cesarstwa we Francji, przyczyny i skutki Komuny Paryskiej, Podaje daty [A]: powstania Międzynarodowego Komitetu czerwonego Krzyża, przyłączenia Rzymu do państwa włoskiego, wojny Austrii i Prus z Danią, wojny prusko - austriackiej, koronacji cesarskiej Napoleona III, Komuny Paryskiej, Identyfikuje postacie [A]: H. Dunata, Piusa IX, Wiktora Emanuela II, Wilhelma I, Wyjaśnia [B]: przyczyny i skutki konfliktu państwa włoskiego z papieżem, przyczyny i skutki upadku II Cesarstwa we Francji, Rozróżnia przyczyny i skutki [B] (pośrednie i bezpośrednie) zjednoczenia Włoch oraz zjednoczenia Niemiec, przyczyny i skutki konfliktu państwa włoskiego z papieżem, przyczyny i skutki upadku II Cesarstwa we Francji, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: likwidację Państwa Kościelnego, proces przejścia od II Cesarstwa do III Republiki we Francji, Ocenia [D]: rolę Napoleona III w zjednoczeniu Włoch i Niemiec, rolę papiestwa w procesie jednoczenia Włoch.	P: Podręcznik, Zad. 1,2, str. 357 PP: Podręcznik, Zad. 3d, str. 358
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Stany Zjednoczone w drugiej połowie XIX w.. Wojna secesyjna. Zagadnienia: Rozwój terytorialny i wzrost liczby ludności Stanów Zjednoczonych. Dwa modele rozwoju Stanów Zjednoczonych w XIX wieku. Problem niewolnictwa. Wojna secesyjna.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje [D] pojęcia: abolicjonizm, konfederacja, wojna secesyjna, segregacja rasowa, Wymienia [A]: przyczyny i skutki wojny secesyjnej, głównych przywódców unii i Konfederacji, nabytki terytorialne uzyskane przez USA w pierwszej i drugiej połowie XIX w., Podaje daty [A]: wojny secesyjnej, zniesienia niewolnictwa, Identyfikuje postacie [A]: A. Lincolna, J. Davisa, Wyjaśnia [B]: przyczyny i skutki wojny secesyjnej, założenia polityki międzynarodowej USA w XIX w., Rozróżnia przyczyny i skutki [B] (pośrednie i bezpośrednie) wymienionych wyżej wydarzeń, Lokuje w czasie i przestrzeni [B] wojnę secesyjną, Ocenia szanse i zagrożenia stron walczących w wojnie secesyjnej, Odkrywa [C] znaczenie wojny secesyjnej w dziejach USA.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Skonfederowane Stany Ameryki, Partia Demokratyczna, partia Republikańska, Ku-Klux-Klan, Wymienia [A]: generałów dowodzących wojskami obu stron w wojnie secesyjnej, Podaje daty: [A] wyboru Lincolna na prezydenta USA, śmierci Lincolna, uzyskania przez USA Luizjany, Florydy, Teksasu, Kaliforni, Alaski, Hawajów, Identyfikuje postacie [A]: R. Lee, W. Shermana, U. Granta, Wyjaśnia różnice [B] pomiędzy demokratami i republikanami, okoliczności powstania Ku-Klux-Klanu, Lokuje w czasie i przestrzeni [B] proces powiekszania terytorium USA w XIX w.	P: Podręcznik, Zad. 2, str. 364 PP: Podręcznik, Zad. 3b, str. 364
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Ideologie II połowy XIX w. Kształtowanie się nowoczesnych partii politycznych. Zagadnienia: Główne hasła nacjonalizmu. Kierunki ideowe w ruchu robotniczym. Początki chrześcijańskiej demokracji. Emancypacja kobiet.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: naród nowoczesny, nacjonalizm, solidaryzm społeczny, rasizm, marksizm, rewizjonizm, anarchizm, związek zawodowy, partia polityczna, Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników, chrześcijańska demokracja (chadecja), emancypacja kobiet, syjonizm, Wymienia [B]: czynniki sprzyjające kształtowaniu się nowoczesnych narodów, główne hasła nacjonalizmu, marksizmu, rewizjonizmu, anarchizmu, syjonizmu, Podaje daty [A]: powstania I Międzynarodówki, wydania encykliki Rerum Novarum, powstania Światowej Organizacji Syjonistycznej, Identyfikuje postacie [A]: R. Luksemburg, E. Bernsteina, M. Bakunina, Leona XIII, T. Herzla, Wyjaśnia przyczyny i skutki [B] (pośrednie i bezpośrednie) powstania I Międzynarodówki, wydania encykliki Rerum Novarum, emancypacji kobiet, powstania ruchu syjonistycznego, Lokuje w czasie i przestrzeni [B] kształtowanie się nacjonalizmu, marksizmu, rewizjonizmu, chrześcijańskiej demokracji, anarchizmu i syjonizmu, Ocenia [D] wpływ wymienionych wyżej kierunków ideologicznych na życie polityczne, Odkrywa [C] znaczenie ideologii dla kształtowania się postaw kolejnych pokoleń.		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: darwinizm społeczny, sobór watykański I, sufrażystki, Podaje datę [A] sprawy Dreyfusa, Identyfikuje postacie [A]: A. Bebla, W. Liebknechta, K. Kautskiego, Wyjaśnia przyczyny i skutki [B]: emancypacji kobiet, powstania ruchu syjonistycznego,	P: Podręcznik, Zad. 2 a, b, str. 371 PP: Podręcznik, Zad 2c, str. 371

Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Zaborcy Polski w II połowie XIX w. i na początku XX wieku. Zagadnienia: Rosja na przełomie XIX wieku i XX wieku. Geneza i skutki rewolucji 1905r. Polityka wewnętrzna i zagraniczna Cesarstwa Niemieckiego. Przyczyny i skutki przekształcenia Austrii w monarchię dualistyczną.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: narodnicy, terror indywidualny, mienszewicy, bolszewicy, Duma, państwo dualistyczne, Wymienia [A]: władców Austrii, Rosji i Niemiec panujących na początku XX wieku, ludy podbite przez Rosję u schyłku XIX w., narody monarchii habsburskiej, reformy przeprowadzone w państwach zaborczych, Podaje daty [A]: rewolucji 1905r. w Rosji, powołanie Dumy, początku polityki kulturkampfu, powstania Austro-Węgier, Identyfikuje postacie [A]: Mikołaja II, W. Lenina, P. Stołypina, O. von. Bismarcka, Wilhelma II, Franciszka Józefa, Wyjaśnia [B] pojęcia metaforyczne: odwilż posewastopolska, krwawa niedziela, kulturkampf, Wyjaśnia [B] przyczyny i skutki: rewolucji 1905r., kulturkampfu, powstania Austro-Węgier, Rozróżnia przyczyny i skutki [B] (pośrednie i bezpośrednie) rewolucji 1905r., kulturkampfu, powstania Austro-Węgier, rozłamu w rosyjskim ruchu socjalistycznym, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: odwilż posewastopolską, wojnę rosyjsko-japońską, rewolucję 1905, kulturkampf,		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Ochrana, eserowcy, Związek Wszechniemiecki, Podaje daty [A]: powstania organizacji Ziemia i Wola, podziału SDPRR na frakcje mienszewików i bolszewików, powstania Związku Wszechniemieckiego, Identyfikuje postacie [A]: I. Hryniewieckiego, Aleksandra II, G. Plechanowa, Wyjaśnia przyczyny [B] i skutki rozłamu w rosyjskim ruchu socjalistycznym.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 377 PP: Podręcznik, Zad. 3d, str. 378
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
	Ocenia znaczenie [D]: klęski w wojnie krymskiej dla przemian zachodzących w Rosji, reform Stołypina, polityki kulturkampfu, polityki międzynarodowej Wilhelma II, polityki wewnętrznej Franciszka Józefa I, Odkrywa znaczenie [D] przemian zachodzących wewnątrz państw zaborczych dla zamieszkujących je narodów.
Ekspansja kolo-nialna mocarstw oraz konflikty na obszarach Azji i Afryki. Zagadnienia: Przyczyny i uzasadnienie ekspansji kolonialnej państw europejskich. Ekspansja kolonialna w Afryce. Ekspansja kolonialna w Azji.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: kolonializm, protektorat, dominium, Burowie, Afrykanerzy, Kuomintang, Wyjaśnia pojęcia metaforyczne [B]: brzemię białego człowieka, perła Korony Brytyjskiej, polityka otwartych drzwi, dzielenie chińskiego melona, rewolucja Meiji, Wymienia [A]: kolonie Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec i Belgii, formy organizacji politycznej zamorskich posiadłości państw europejskich, reformy przeprowadzone w Japonii, Podaje daty [A]: proklamowania Cesarstwa Indii, powstania Związku Południowej Afryki, zajęcia Algierii przez Francuzów, rewolucji w Chinach, rewolucji Meiji, Identyfikuje postacie [A:] R. Kiplinga, Sun Jat Sena, Wyjaśnia przyczyny i skutki [B]: XIX - wiecznego kolonializmu, słabości Chin, rewolucji Meiji,		Definiuje[A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: powstanie sipajów, wojny burskie, wojny opiumowe, powstanie bokserów, Podaje daty [A]: kongresu berlińskiego, wojen burskich, zajęcia Egiptu przez Brytyjczyków, konfliktu marokańskiego, wojen opiumowych, powstania bokserów. Identyfikuje postacie [A]: D. Livingstone'a, H. Stanleya, Mutsuhito.	P: Podręcznik, Zad. 2, str. 384,

Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Organizacja europejskiego panowania w Azji i Afryce. Skutki kolonializmu.	Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: rozrost brytyjskiego imperium kolonialnego, obalenie cesarstwa w Chinach, rewolucję Meiji, ekspansję Japończyków w Azji Wschodniej, Porównuje [C]: politykę kolonialną państw europejskich i USA, sytuację Chin i Japonii na początku XX w. Ocenia [D] rolę Europejczyków i Amerykanów w dziejach Afryki i Azji XIX w., Odkrywa [C] znaczenie przeszłości kolonialnej dla dzisiejszej sytuacji państw pozaeuropejskich.
Konflikty międzynarodowe i kształtowanie się dwóch bloków polityczno - wojskowych na przełomie XIX i XX wieku. Zagadnienia: Przyczyny rywalizacji mocarstw („spirala zbrojeń”). Powstanie trój-przymierza i trójporozumienia.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: wojna celna, trójprzymierze, trójporozumienie, ententa, rewolucja młodoturecka, wojny bałkańskie, Wyjaśnia pojęcia metaforyczne [B]: spirala zbrojeń, wspaniała izolacja, serdeczne porozumienie, kocioł bałkański, Wymienia [A]: państwa tworzące trójprzymierze i ententę, postanowienia kongresu w Berlinie w sprawie Bałkanów, Podaje daty [A]: uformowania się trójprzymierza, powstania ententy, kongresu w Berlinie, Identyfikuje postacie [B]: Mikołaja II, Wilhelma II, Franciszka Józefa I, Wyjaśnia przyczyny i skutki [B]: wyścigu zbrojeń wojen bałkańskich, zawiązania trójprzymierza i trójporozumienia, osłabienia Turcji na przełomie XIX i XX wieku,		Wymienia [A]: hasła ruchu młodotureckiego, Podaje daty [A]: rewolucji młodotureckiej, wojny rosyjsko - tureckiej, przyłączenia Bośni i Hercegowiny do Austrii, I i II wojny bałkańskiej.	P: Podręcznik, Zad. 2, str. 394 PP: Podręcznik, Zad 1, str. 394
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Rola Turcji w zmieniającym się układzie sił na arenie międzynarodowej. Znaczenie wojen bałkańskich w procesie Nara-stania napięcia na arenie między-narodowej.	Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: kształtowanie się bloków polityczno - militarnych na przełomie XIX i XX w., dwie wojny bałkańskie, Porównuje [C]: kierunki polityki głównych mocarstw, systemy sojuszy europejskich na początku i w końcu XIX w., Ocenia [D] znaczenie problemów bałkańskich w genezie I wojny światowej, Odkrywa [C] pośrednie przyczyny wybuchy I wojny światowej.
Druga faza rewolucji przemysłowej. Narodziny kultury masowej. Zagadnienia: Jakie zmiany nastąpiły w dziedzinie wytwarzania energii i organizacji produkcji? Jakie zmiany nastąpiły w dziedzinie komunikacji?	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: druga rewolucja przemysłowa, monopol, teoria ewolucji, kultura masowa, olimpiada nowożytna, pozytywizm, realizm, modernizm, impresjonizm, symbolizm, secesja, abstrakcjonizm, Wyjaśnia pojęcia metaforyczne [B]: wiek węgla i stali, moralność wiktoriańska, Wymienia [A]: nośniki energii, środki komunikacji i gałęzie przemysłu odgrywające kluczową rolę w życiu gospodarczym przełomu XIX i XX w., formy organizowania monopoli, osiągnięcia naukowe i twórców kultury przełomu XIX i XX w., Podaje daty wynalezienia [A]: lampy naftowej, kina, samochodu, samolotu, Identyfikuje postacie [A]: I. Łukasiewicza, A.G. Bella, T.A. Edisona, E.W. Siemensa, braci Lumière, G. Marconiego, braci Wright, K. Benza, G. Deimlera,		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: kartel, trust, akademizm, ekspresjonizm, futuryzm, dekadentyzm, Wyjaśnia pojęcia metaforyczne [B]: fin de la siècle, la belle époque, Identyfikuje postacie [A]: H. Forda, G. Eiffela, J. Dunlopa, J. Rockefelera, N. Bohra, Ch. ChaplinaP. De Coutbertina, H. Spencera, A. Comte'a, F. Nietzschego, G. Courbeta, P. Gaugina.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 403 PP: Podręcznik, Zad. 3, str. 403
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Jakie zmiany nastąpiły w naukowym postrzeganiu świata? Jakie zmiany nastąpiły w życiu codziennym ludzi? Jakie zmiany zaszły w filozofii, sztuce i literaturze?	K. Darwina, D. Mendelejewa, R. Kocha, L. Pasteura, W. Roentgena, M. Skłodowskiej-Curie, A. Einsteina, F. Dostojowskiego, K. Dieckensa, C. Moneta, A. Renoira, P. Picassa, Wyjaśnia przyczyny i skutki [B]: zastosowania ropy naftowej i gazu, zastosowania elektryczności, monopolizacji gospodarki, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: początki przemysłu naftowego, zastosowanie elektryczności, wynalezienie produkcji taśmowej, początki kultury masowej, kierunki modernistyczne w sztuce, Porównuje [D]: organizację gospodarki na początku XIX w. i na początku XX w., warunki życia ludzi na początku XIX w. i na początku XX w., Ocenia [C] wpływ wynalazków na życie ludzi, Odkrywa [C] związki między kulturą a przemianami technicznymi i gospodarczymi.
Przemiany gospodarczo - społeczne na ziemiach polskich w II połowie XIX w.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: bariera celna, burżuazja, proletariat, inteligencja, ziemiaństwo, emigracja, imigracja, Wyjaśnia [B] pojęcie metaforyczne gorączka brazylijska, Wymienia [A]: ośrodki przemysłu na ziemiach polskich, cechy charakterystyczne gospodarki rolnej w Wielkopolsce, cechy charakterystyczne struktury społecznej ziem polskich, skupiska emigrantów w Europie i Ameryce,		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: litwacy.	P: Podręcznik, Zad. 1, str. 409 PP: Podręcznik, Zad. 3d, str. 409

Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Zagadnienia: Rozwój gospodarczy ziem polskich pod trzema zaborami. Zróżnicowanie sytuacji gospodarczo - społecznej ziem polskich.	Podaje daty [A]: wynalezienia lampy naftowej, elektryfikacji komunikacji tramwajowej w Warszawie, Identyfikuje postacie [A]: I. Łukasiewicza, L. Kronenberga, Wyjaśnia przyczyny i skutki [B]: niemiecko - rosyskiej wojny celnej, gospodarczej polityki zaborców, emigracji zarobkowej Polaków, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: rozwój przemysłu naftowego na ziemiach polskich, kształtowanie się zagłębi wydobywczo - przemysłowych na ziemiach polskich, emigrację zarobkową Polaków, Porównuje [C]: przemysł, rolnictwo i komunikację w trzech zaborach, funkcjonowanie rodziny na wsi i w mieście, przyczyny emigracji Polaków w różnych okresach, Ocenia [D] zależność gospodarki ziem polskich od państw zaborczych i skutki tego zjawiska, Odkrywa specyfikę działania ruchów i partii politycznych w trzech zaborów [D].
Powstanie styczniowe (1863-1864). Rusyfikacja ziem polskich pod zaborem rosyjskim.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: powstanie styczniowe, Komitet Centralny Narodowy, dekret uwłaszczeniowy, Kraj Nadwiślański, Wyjaśnia pojęcia metaforyczne [B]: biali, czerwoni, państwo podziemne, branka,		Wymienia [A]: skutki wojny krymskiej dla sytuacji w Królestwie Polskim, przywódców polskich obozów politycznych w przededniu wybuchu powstania styczniowego, Podaje daty [A]: manifestacji patriotycznych w Kongresówce, objęcia dyktatury powstania przez R. Traugutta,	P: Podręcznik: Zad 1, str. 417
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Zagadnienia: „Odwilż posewastopolska” w Królestwie Polskim. Zaostrzanie się sytuacji politycznej w Królestwie i bezpośrednia przyczyna wybuchu powstania. Organizacja władz powstańczych. Przywódcy powstania. Problem społeczny w okresie powstania - dekrety uwłaszczeniowe rządu narodowego i władz carskich. Obszary i charakter walk.	Wymienia [A]: pośrednie i bezpośrednie przyczyny powstania styczniowego, reformy Wielopolskiego, skutki klęski powstania styczniowego, dyktatorów powstania styczniowego, Podaje daty [A]: wybuchu postania styczniowego, uwłaszczenia chłopów w zaborze rosyjskim, Identyfikuje postacie [A]: A. Zamoyskiego, A. Wielopolskiego, L. Kronenberga, M. Langiewicza, R. Traugutta, T. Berga, Wyjaśnia [B] przyczyny i skutki powstania styczniowego, Lokuje w czasie i przestrzeni [B] walki z okresu powstania styczniowego, Porównuje [D] organizację polskich władz i chara-kter walk w powstaniach listopadowym i stycznio-wym, Ocenia [C]: politykę A. Wielopolskiego, Odkrywa [C] stosunek Polsków z Galicji do państwa.		Ocenia: możliwości interwencji państw zachodnich na rzecz państwa, Identyfikuje postacie [A]: A. Gillera, J. Dąbrowskiego, Z. Sierakowskiego, E. Jurgensa, K. Majewskiego, J. Hauke-Bosaka, S. Brzóski,
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Stosunek Polaków z zaboru austriackiego i pruskiego do powstania. Powstanie styczniowe a sytuacja międzynarodowa. Następstwa przegranego powstania.
Masowe ruchy polityczne na ziemiach polskich u schyłku XIX w. Zagadnienia: Specyfika warunków działania polskich partii politycznych w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: demokratyzacja ustroju politycznego, autonomia galicyjska, partia ludowa, partia socjalistyczna, partia narodowa, endecja, chadecja, Wyjaśnia pojęcia metaforyczne [B]: trójlojalizm, praca organiczna, Wymienia [A]: czynniki sprzyjające powstawaniu partii politycznych, polskie partie polityczne różnych nurtów, głównych polskich przywódców politycznych, główne postulaty partii politycznych na ziemiach polskich, Podaje daty [A]: powstania SL (PSL), powstania I Proletariatu, powstania PPS, powstania SDKP (SDKPiL), przekształcenia Ligi Polskiej w Ligę Narodową, Identyfikuje postacie [A]: W. Witosa,		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B] cenzura prewencyjna, cenzura represyjna, Podaje daty [A]: rozłamu w PSL, rozłamu w PPS.	P: Podręcznik: Zad. 2, str. 423 PP: Podręcznik: Zad. 1, str. 423
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Życie polityczne na ziemiach polskich pod trzema zaborami.	L. Waryńskiego, J. Piłsudskiego, R. Dmowskiego, W. Korfantego, F. Dzierżyńskiego, S. Stojałowskiego, J. Bojki, J. Stapińskiego, J. Marchlewskiego, M. Kasprzaka, B. Limanowskiego, S. Wojciechowskiego, R. Luksemburg, Z. Balickiego, L. Popławskiego, Wyjaśnia przyczyny i skutki [B]: kształtowania się trójlojalizmu, powstania partii politycznych na ziemiach polskich, antysemityzmu w ideologii Narodowej Demokracji, rozłamów w polskich partiach politycznych, Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: ukształtowanie się ruchu ludowego, ruchu socjalistycznego i ruchu narodowego na ziemiach polskich, Porównuje [C] stanowisko partii politycznych wobec kwestii niepodległości Polski, Ocenia [D]: radykalizm poszczególnych partii politycznych w różnych kwestiach zaangażowanie partii politycznych na rzecz walki o niepodległość Polski, Odkrywa [C] specyfikę działania ruchów i partii politycznych w trzech zaborach.

Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Polacy pod trzema zaborami na przełomie XIX i XX wieku. Zagadnienia: Warunki polskiego życia narodowego w trzech zaborach. Konflikty społeczno - polityczne w Galicji, Wielkim Księstwie Poznańskim i Kongresówce. Sytuacja Polaków w trzech zaborach przed wybuchem I wojny światowej.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: praca organiczna, pozytywizm warszawski, trójlojalizm, autonomia galicyjska, wybory kurialne, solidaryzm społeczny, stańczycy, rugi pruskie, wóz Drzymały, Organizacja Bojowa PPS, Komisja Tymczasowa Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Związek Strzelecki, Towarzystwo „Strzelec”, Związek Walki Czynnej, Wymienia [A]: organa władzy autonomicznej w Galicji, organizacje polskie w trzech zaborach, pozytywne następstwa rewolucji 1905r., orientacje polityczne w społeczeństwie polskim w przededniu wybuchu I wojny światowej, Podaje daty [A]: początku autonomii galicyjskiej, końca kulturkampfu w zaborze pruskim, strajku dzieci we Wrześni, Identyfikuje postacie [A]: A. Gołuchowskiego, K. Badeniego, M. Ledóchowskiego, H. Cegielskiego, W. Kętrzyńskiego, J. Piłsudskiego, R. Dmowskiego, K. Sosnkowskiego, J. Szujskiego, S. tarnowskiego, M. Drzymały, Wyjaśnia przyczyny i skutki [B]: trójlojalizmu galicyjskiego, solidaryzmu społecznego w zaborze pruskim, porażki polityki pruskiej w Poznańskiem, rewolucji 1905r. w Królestwie, ukształtowania się dwóch orientacji politycznych (proaustriackiej i prorosyjskiej), Lokuje w czasie i przestrzeni [B]: autonomię		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: Komisja Kolonizacyjna, Hakata, Sejm Krajowy, chasydyzm, Wymienia [A]: prerogatywy namiestnika Galicji, Podaje daty [A]: wydania teki Stańczyka, powołania Komisji Kolonizacyjnej, powołania Hakaty, Identyfikuje postacie [A]: W. Niegolewskiego, A. Cieszkowskiego, M. Jackowskiego, P. Wawrzyniaka.	P: Podręcznik: Zad. 1, str. 427 PP: Podręcznik: Zad. 2, str. 431
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
	galicyjską, kulturkampf i prześladowania Polaków w zaborze pruskim, rewolucję 1905r., ukształtowanie się KTSSN , Porównuje [C]: sytuację społeczno - polityczną w trzech zaborach, koncepcję ugodową i niepodległościową w polskim ruchu politycznym, sytuację Polaków w Kongresówce przed i po rewolucji 1905r., polskie orientacje polityczne przed wybuchem I wojny światowej, Ocenia [D] zasadność przyjęcia koncepcji ugodowej lub niepodległościowej przez różne nurty w polskim życiu politycznym, Odkrywa [C] siłę społeczeństwa polskiego trzech zaborów.
Polska kultura i obyczajowość przełomu XIX i XX wieku. Zagadnienia: Koniec epoki romantyzmu - pozytywizm (realizm) w sztuce i sztukach plastycznych.	Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcia [B]: pozytywizm, tradycja romantyczna, modernizm, symbolizm, impresjonizm, styl zakopiański, secesja, Wyjaśnia pojęcia metaforyczne [B]: Młoda Polska, noc apuchtinowska, Wymienia [A]: twórców polskiej literatury, malarstwa oraz nauki, nowe zjawiska w kulturze polskiej przełomu XIX i XX w., Podaje daty [A]: przyznania Nagrody Nobla H. Sienkiewiczowi, oraz M. Skłodowskiej-Curie, powstania pierwszego kina na ziemiach polskich, Wyjaśnia przyczyny i skutki [B]: ukształtowania się stylów historycznych w architekturze, powstawania		Definiuje [A], rozróżnia i stosuje pojęcie [B]: style historyczne, Wymienia [A]: instytucje życia kulturalnego i na-ukowego powstałe na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX w. i XX w., Podaje daty [A]: ukształtowania się stylu zakopiańskiego, nakręcenia pierwszego polskiego filmu, powstania galerii „Zachęta”, założenia kabaretu „Zielony Balonik”, ukazania się „Elementarza” K. Prószyńskiego,	PP: Podręcznik: Zad. 1, str. 442 PP: Podręcznik: Zad. 2, str. 442
Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia	Wymagania			Przykładowe zadania sprawdzające umiejętności
		podstawowe	ponadpodstawowe
		po lekcji uczeń:
Bunt modernistów i odrodzenie tradycji romantyzmu w sztuce i literaturze polskiej. Kultura masowa na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku. Oświata i nauka na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku.	galicyjską, kulturkampf i prześladowania Polaków w zaborze pruskim, rewolucję 1905r., ukształtowanie się KTSSN , Porównuje [C]: sytuację społeczno - polityczną w trzech zaborach, koncepcję ugodową i niepodległościową w polskim ruchu politycznym, sytuację Polaków w Kongresówce przed i po rewolucji 1905r., polskie orientacje polityczne przed wybuchem I wojny światowej, Ocenia [D] zasadność przyjęcia koncepcji ugodowej lub niepodległościowej przez różne nurty w polskim życiu politycznym, Odkrywa [C] siłę społeczeństwa polskiego trzech zaborów.
Co łączyło a co dzieliło Polaków w XIX w.?	Lekcja powtórzeniowo - sprawdzająca			Nauczyciel może wykorzystać zadania „Przygotuj się do matury” (Podręcznik, str. 443-447 oraz zadania z zestawu V (Poradnik, str. 262-266)

- 7 -

---