Elektrośmieci (czyli Zużyty Sprzęt Elektryczny i Elektroniczny) to wszystkie popsute, od dawna nieużywane, już niepotrzebne urządzenia elektryczne i elektroniczne, działające kiedyś na prąd lub na baterie - zepsute komputery, zabawki i gadżety elektroniczne, stare pralki, lodówki, a także zużyte świetlówki. Klasyfikowane są one jako odpady niebezpieczne, ponieważ zawierają trujące substancje. Elektrośmieci powinny być zbierane selektywnie, następnie poddane procesom, odzysku, recyklingu oraz unieszkodliwienia trujących substancji. Uzyskane w ten sposób produkty przekazywane są do zakładów przetwarzania, dzięki czemu mogą być wykorzystywane do produkcji nowych przedmiotów, np. żagli, misek żaroodpornych, mebli czy nowych urządzeń RTV i AGD.
ELEKTROODPADY
Przetwarzanie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
Wysłużony elektrosprzęt staje się poważnym wyzwaniem - unijne dyrektywy nakazują jego pełen recykling i nakładają na Polskę znaczące obowiązki w kwestii jego zbierania.
Niestety, na europejskim tle Polska nie wypada pod tym względem najlepiej - w naszym kraju ilość zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEiE) przekracza rocznie zaledwie 2 kg na mieszkańca (w 2009 roku było to dokładnie 2,70 kg - dane z raportu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska). Tymczasem przepisy Unii Europejskiej mówią o zbieraniu przynajmniej 4 kg na osobę. Wzorem może być Norwegia, gdzie w 2009 roku ilość oddanego do przetworzenia zużytego sprzętu wyniosła aż 32 kg na mieszkańca.
Dlatego też uruchomiona przez KGHM Ecoren działalność w zakresie przetwarzania ZSEiE ma wymiar nie tylko ekologiczny, ale również ekonomiczny. Powstały w Rynarcicach koło Lubina Oddział Przetwarzania Elektroodpadów to pierwsza inwestycja, która rozszerza funkcjonowanie firmy poza branżę zagospodarowywania odpadów przemysłowych. Dzięki niemu Ecoren chce mocno zaznaczyć swoją obecność w branży gospodarki odpadami. Już teraz spółka Ecoren DKE zajmuje się recyklingiem zużytych baterii.
Obecna w Rynarcicach linia technologiczna przeznaczona jest do przeróbki sprzętu AGD i RTV, m.in. żelazek, suszarek, magnetowidów, małego sprzętu elektrycznego, itp. Zakład ma przetwarzać 7 ton zużytego sprzętu na godzinę, czyli 12 tys. ton na rok.
W procesie przeróbki odzyskiwać można różne frakcje:
- złom stalowy żelazny
- stal szlachetna
- płytki elektroniczne
- metale nieżelazne
- aluminium
- kable i przewody miedziane w otulinie plastikowej
- plastiki PCV, PP i PE
Niestety, świadomość społeczna dotycząca postępowania z eletrośmieciami jest nadal niska. Czy powinniśmy się przejmować elektrośmieciami? Co powinniśmy o nich wiedzieć?
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym ostatecznie dostosowała nasze prawo do wymogów unijnych. Zgodnie z jej przepisami obywatele mają obowiązek segregowania odpadów elektrycznych i elektronicznych i oddawania ich do odpowiedniego punktu zbierania. Za pozostawienie odpadów tego typu w miejscu do tego nie przeznaczonym, czy łączenie ich z innymi odpadami grozi grzywna nawet do 5 000 zł. Prawie wszystkie Państwa UE dostosowały w tej kwestii swoje ustawodawstwa.
Po wejściu w życie ustawy w Polsce na niektórych produktach pojawiły się nowe oznaczenia np. przekreślony kosz. Symbole służyć mają oznaczeniu, że dany produkt jako odpad jest szkodliwy dla środowiska i nie może być wyrzucany z innymi.
Dawniej do 90% zużytego sprzętu AGD i RTV trafiało na wysypiska. Wiązało się to z zagrożeniem dla środowiska, w szczególności organizmów żywych. Dla przykładu rtęć, która zawarta jest w niektórych typach świetlówek, gdy przedostanie się do zbiorników wodnych, a następnie do wnętrza organizmów żywych powoduje zaburzenia wzroku, słuchu, mowy, a nawet koordynacji ruchów. Związki bromu, mające zastosowanie w komputerach powodują schorzenia neurologiczne i układu rozrodczego. Sprzęt elektryczny elektroniczny zawiera, bowiem wiele trujących substancji, które po wydostaniu się z uszkodzonego urządzenia przenikają w glebę niszcząc w ten sposób środowisko naturalne, również stwarzając zagrożenie dla życia i zdrowia człowieka.
Dlatego też pamiętać musimy, że produkty oznaczone symbolem oddawać należy do punktów zbierania zużytych sprzętów elektrycznych i elektronicznych. Są to gminne jednostki organizacyjne prowadzące działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych. Zużyty sprzęt można również pozostawić w sklepie, jednocześnie przy zakupie nowego sprzętu tego samego rodzaju np. mikser za mikser.
W Warszawie od 1 kwietnia uruchomiona została edukacyjna infolinia 801 011 180. Czynna będzie w godzinach 9-17. Dzięki niej mieszkańcy zasięgną informacji na temat elektrośmieci oraz dowiedzą się jak legalnie pozbyć się ich z domu.