2. ZASADA DZIAŁANIA POMPY WTRYSKOWEJ
ROZDZIELACZOWEJ.
Zadaniem pompy wtryskowej jest sprężenie dawki paliwa i wtryśnięciu jej do cylindra silnika pod odpowiednim ciśnieniem .Ciśnienie to jest podyktowane konstrukcją silnika i wynosi ok. 16 MPa do 25 MPa .
Koszyczek regulatora 7 (patrz rysunek str. 14) z kołem zębatym jest ułożyskowany na osi regulatora 5 i napędzany kołem zębatym 3 osa-dzonym na wału napędowym 2. W koszyczku są umieszczone cztery cięż-arki 8, których ramiona dociskowe napierają na mufę regulatora 6, przesu-waną w kierunku wzdłużnym. Układ dźwigniowy regulatora składa się z dźwigienki wzbogacacza 21, dźwigienki naciągowej 19 i dźwigni kore-ktora 15. Dźwignia wzbogacenia i dźwignia naciągowa są ułożyskowane obrotowo w dźwigni korektora, a dźwignia korektora w korpusie regula-tora. Za pomocą śruby regulacyjnej 17 można wyregulować dawkę nomi-nalną bez zmiany regulacji prędkości. Do dźwigni wzbogacacza 21 jest przymocowana sprężyna płytkowa, która służy do wzbogacenia dawki ro-zruchowej. W górnym końcu dźwigni naciągowej 19, przy sprężynie reg. 9, jest zawieszony przesuwany sworzeń oporowy 16 ze sprężyną biegu ja-łowego 18. Napięcie sprężyny regulatora może być zmieniane poprzez przekręcanie dźwigni sterującej 10. Dolny koniec dźwigni wzbogacacza został ukształtowany w postaci głowicy kulistej, którą opiera się o dozator 24. Prędkość obrotowa silnika jest przenoszona z wału napędowego pop-rzez koła zębate na ciężarki, którym nadaje się energię. Podczas postoju dźwignia wzbogacacza i dozator są naciskane przez sprężynę wzbogacacza 20 w kierunku pozycji rozruchowej. Dlatego podczas rozruchu, uzyskuje się automatycznie pełną dawkę wzbogacenia. Po rozruchu, wraz ze wzro-stem prędkości obrotowej silnika, mufa regulatora 6 ściska słabą sprężynę wzbogacacza 20, przy jednoczesnym zetknięciu się dźwigni wzbogacacza dźwignię naciągową i dawka wzbogacenia jest automatycznie wyłączona przez przesunięcie dozatora.Podczas biegu jałowego sprężyna regulatora 9 nie pracuje i funkcję regulatora prędkości obrotowej przyjmuje sprężyna biegu jałowego 18.W zależności od napięcia sprężyny regulatora za pomo-cą dzwigni sterującej można ustawić odpowiednio większą lub mniejszą prędkość obrotową .Sprężyna biegu jałowego jest przy tym całkowicie ściśnięte. Dawkę biegu jałowego ustawia się za pomocą śruby reg. 11 a dawkę nominalną śrubą 17. Nominalną prędkość obr ustawia się śrubą 12.
-13-
1. OPIS I BUDOWA POMPY ROZDZIELACZOWEJ
W korpusie pompy są umieszczone następujące zespoły:
pompa wtryskowa z rozdzielaczem
pompa przetłaczająca
automatyczny przestawiacz wtrysku
mechaniczny regulator prędkości obrotowej z wzbogacaczem dawki rozruchowej
Pompa wtryskowa z regulatorem hydraulicznym jest czuła na zmianę lepkości paliwa i temperatury. Aby wyeliminować tę wadę firma BOSCH wprowadziła po 1976r. Pompę wtryskową z regulatorem mechanicznym stosowaną w silnikach samochodów osobowych VW i Golf i Pasat.
Stosowanie regulatora mechanicznego ułatwiło wyposażenie pompy różnego rodzaju dodatkowe zespoły służące do sterowania dawką paliwa w zależności od: ciśnienia doładowania, atmosferycznego oraz temperatury. Przewidziane zostały również rozwiązania korekcji dodatniej i ujemnej oraz zmiana kąta wyprzedzenia wtrysku zależna od obciążenia i prędkości obrotowej.
Podczas pracy silnika olej napędowy jest zasysany ze zbiornika paliwa przez pompę zasilającą i ciągle przetłaczany przez filtr do pompy przetłaczającej, wbudowanej w pompie wtryskowej. Dopływający pod niewielkim nadciśnieniem olej napędowy pompa zasilająca nieprzerwanie doprowadza do komory wewnętrznej pompy rozdzielaczowej. W rezultacie całe wnętrze pompy wtryskowej dokładnie wypełnia intensywnie przepłukujący je olej napędowy, który jednocześnie zapewnia wymagane smarowanie i chłodzenie współpracujących części.
Z komory wewnętrznej nadmiar paliwa jest odprowadzany przez zaworek przelewowy z powrotem do zbiornika paliwa.
Wirnik pompy przetłaczającej jest zaklinowany na wałku napędowym pompy wtryskowej, a więc zawsze obraca się wraz z nim.
Cykl pracy sekcji tłoczącej, wbudowanej współ osiowo z wałkiem napędowym pompy wtryskowej, obejmuje dwa kolejne suwy tłokorozdzie- lacza - napełniania i roboczy(kieruje sprężoną dawkę paliwa do odpowie-dniego cylindra). Tłokorozdzielacz, prowadzony w cylinderku sekcji tłoczącej, jest napędzany przez wałek napędowy za pośrednictwem sprzęgła kłowego i tarczy skokowej.
-10-
Podczas pracy silnika tarcza skokowa i tłokorozdzielacz poruszają się w identyczny sposób - posuwisto - zwrotnie i obracają się z prędkością wałka napędowego.
Tłokorozdzielacz spełnia zarazem zadania rozdzielacza kierującego dawki oleju napędowego prze oddzielne kanaliki do poszczególnych wtryskiwaczy.Robocze suwy tlokorozdzielacza wymusza tarcza skokowa o liczbie garbów równej liczbie cylindrów silnika. Tłokorozdzielacz obraca się z prędkością obrotową wału korbowego(silnik dwusuwowy), albo dwa razy wolniej (silnik czterosuwowy).
Wałek napędowy jest połączony z tarczą skokową za pośrednictwem sprzęgła kłowego. Sprzęgło to pracuje podobnie jak przegub Cardana, zmuszając tarczę skokową do obracania się wraz z wałkiem napędowym.
Bieżnie garbów tarczy skokowej współpracują z czterema rolkami oporowymi, ułożyskowanymi na ośkach osadzonych promieniowo w koszyczku rolek.
Kiedy rolki zaczynają przetaczać się po garbach tarczy skokowej oddala się ona od wałka napędowego z przezwyciężaniem oporów sprężyn powrotnych i wymusza suw tłokorozdzielacza. Następnie rolki staczają się z garbów do wnęk pomiędzy nimi i tłokorozdzielacz wykonuje suw napełniania, wskutek rozprężania się sprężyny powrotnej, zbliżającej go wraz z tarczą skokową do wałka napędowego.
Hydrauliczny regulator wyprzedzenia wtryskiwania samoczynnie dopasowuje wyprzedzenie wtryskiwania do chwilowych warunków pracy silnika. Podczas obracania się wałka napędowego na tłoczek siłownika regulatora wyprzedzenia wtryskiwania działa ciągle napór oleju napędowego, dopływającego z kanału tłocznego pompy przetłaczającej. Tłoczek siłownika poprzez mechaniczny układ przeniesienia jest sprzężony z koszykiem rolek oporowych, który może przekręcać się w swym gnieździe w obudowie pompy wtryskowej.
Regulator prędkości obrotowej jest stosowany ponieważ silnik wysokoprężny nie wykazuje w ogóle skłonności do utrzymywania stałej prędkości obrotowej wału korbowego. Spełnia on dwa główne zadania:
ogranicz i stabilizuje minimalną prędkość przy zwolnionej dzwigni sterującej; minimalna prędkość obrotowa powinna być tak dobrana, aby występowało jeszcze prawidłowe spalanie w silniku;
ogranicza prędkość maksymalną, czyli tak redukuje moment obrotowy silnika, aby nigdy nie nastąpiło przekroczenie granicznej dopuszczalnej liczby obrotów;
-11-
Przewidując dalszy rozwój silników firma BOSCH wprowadziła nową 5-cylindrową pompę rozdzielaczową z dodatkowymi ulepszeniami --> [Author:RK] regulowanymi automatycznie przez zmianę temperatury chłodzącej wody obejmującymi:
Podwyższany stopień prędkości biegu jałowego
Sterowanie wielkością dawki rozruchowej
Opóźnienie geometrycznego początku tłoczenia GPT podczas rozruchu silnika.
Ograniczenie pełnej dawki zależnie od panującego ciśnienia doładowania
Pompa miała pierwszy raz zastosowanie w samochodzie osobowym Peugot 604D z turbodoładowaniem.
-12-