Podstawy Ekonomicznej Teorii Transportu

Literatura do przedmiotu

• Grzywacz W., Burnewicz J., Ekonomika transportu, WKiŁ, Warszawa, 1984.

• W. Grzywacz, Infrastruktura transportu

• Ekonomika i organizacja transportu, Edward Mendyk

• Ekonomika transportu, Marek Ciesielski, Anna Szudrowicz

• Międzynarodowe przewozy towarowe, pr. zb. pod red. J. Perenca i J. Godlewskiego, Polskie Wydawnictwo Transportowe, Warszawa 2000.

Czasopisma

• Rzeczpospolita

• Polska Gazeta Transportowa

• Spedycja Transport Logistyka

• Przegląd Komunikacyjny

Ekonomia

• jest nauką o racjonalnym wykorzystaniu rzadkich zasobów

Ekonomia

• nauka społeczna rozpatrująca poszczególne zjawiska ze społeczno - wymiennego punktu widzenia. Przedmiot zainteresowań - produkcja, wymiana, cena, produkt, płace, zysk, pieniądz, kredyt. Zajmuje się stosunkiem człowieka do człowieka w odniesieniu do dóbr materialnych, nie zajmuje się stosunkiem człowieka do dobra.

Zasady gospodarowania

• Efektywność

• Racjonalizacja

• Optymalizacja

Ekonomia

Bada w jaki sposób decydować przy rzadkości zasobów

• co

• ile

• jak

• dla kogo

• kiedy produkować

aby zaspokoić potrzeby

Ekonomika transportu:

• bada przejawianie się praw ekonomicznych w transporcie;

• zajmuje się gromadzeniem faktów, ich analizą i klasyfikacją ;

• przeprowadza wzajemne związki i zależności między zjawiskami występującymi w transporcie;

• formułuje prawidłowości występujące w transporcie i stwarza podstawy do formułowania praw ekonomicznych przez teorię ekonomii

Ekonomia a Ekonomika transportu

EKONOMIA

EKONOMIKA TRANSPORTU

EKONOMIKI GAŁĘZIOWE, PRAWO, HISTORIA, GEOGRAFIA

Znaczenie i funkcje transportu

• Instrument techniczny wymiany dóbr i usług;

• Czynnik i element przestrzennego zagospodarowania;

• Czynnik rozszerzający rynek zatrudnienia

• Zacieśnianie więzi kulturowych i politycznych

• Mobilność społeczeństwa.

• Zewnętrzne potwierdzanie prężności i siły gospodarczej kraju, militarne zapewnienie bezpieczeństwa państwa i ugrupowań politycznych

• Realizacja celów ogólnospołecznych;

Znaczenie i funkcje transportu

• Transport a bilans płatniczy.

• Rozwój transportu a rozwój gospodarczy i społeczny

• Współzależność rozwoju handlu światowego i rozwoju transportu.

11,12

Znaczenie i funkcje transportu

• Zasada „tłustej plamy”

• Efekt „tunelowy”

Transport ma zdolność miastotwórczą

Środki bezpieczeństwa mogą zwiększyć koszty transportu 1

Koszty transportu w handlu międzynarodowym są często tak samo istotne jak formalne bariery handlu. Koszty transportu są tak ważne jak taryfy. Wyniki przeprowadzonych badań dowodzą, że każdy dzień spędzony na odprawie celnej dodaje prawie 1% do kosztów towarów. W krajach rozwijających się koszty przemieszczania są zwykle 2-4 razy większe niż w krajach bogatych.

1 Reducing trading costs in a new era of security, United Nations conference on trade and development, Expert meeting on the development of multimodal transport and logistics, 24-26 september 2003, Geneva

Sposobem na to jest

• Usprawnienie procedur celnych

• Poprawa wydajności urządzeń portowych

• Zarządzanie logistyczne

Usprawnienie i bezpieczeństwo handlu

Ocenia się, że po 11 września światowe bogactwo zmniejszyło się o 75 mld $/ rok na każdy 1% wzrost kosztów z programów zwiększania bezpieczeństwa na granicy. Kraje rozwijające się są bardziej na to podatne.

Bariery administracyjne na granicach

Amerykański przemysł żywnościowy może stracić 6,5 mln $ przy zakupach produktów nietrwałych

Wiele produktów rolniczych (banany, brokuły) ładowanych jest krótko po zebraniu plonów - 3 dni, 6 godzin - albo nawet dojrzewa podczas transportu

Znaczenie i funkcje transportu

• Efektywny transport lotniczy jest istotnym czynnikiem konkurencyjności gospodarki

• W krajach rozwijających się koszty transportu lotniczego często znacznie przewyższają koszty w krajach rozwiniętych - 10 - 50% afrykańskiego eksportu do USA

Korzystnym z punktu widzenia makroekonomicznego może się okazać wspieranie zwiększania efektywności transportu lotniczego

Obowiązek „służby publicznej”, fundusze, subsydia, ulgi podatkowe

Przykład - dostawa części w systemie JIT

• Firma - Leoni Tunise - oddział niemieckiego dostawcy części samochodowych

• Produkcja - kable i komponenty elektroniczne dla Daimler Benz i innych Europejskich producentów

• Obsługa logistyczna - spedytor międzynarodowy z oddziałem w Tunezji

System produkcyjno - logistyczny

• Zaopatrzenie - materiały i komponenty z całej Europy, Azji i USA

• Konsolidacja w Centrum w Niemczech

• Wysyłka do fabryk w różnych krajach

Cały cykl - 9 dni

• Co tydzień kilka ciężarówek do Tunezji

• Odprawa w Niemczech

• Dojazd do portów w Marsylii lub Genui (2-2,5 dnia)

• Przewóz naczep w systemie Ro-Ro (20-24 h)

• Odprawa w porcie Rade i dostawa do fabryki w Souss (2-3 dni lądem)

• Powrót zmontowanych produktów

Zagrożenie dla systemu

• Zwiększające się wymagania klientów odnośnie poziomu logistycznej obsługi klienta

• Konkurencja dostawców z Europy Wschodniej - droga z Rumunii do Niemiec 1 dzień

• Konieczne działania - zwiększenie efektywności systemu logistycznego (szybkie promy, transport lotniczy)

Gospodarka światowa jako czynnik rozwoju transportu

• Udział grup ładunkowych w handlu światowym

• Postulaty transportowe.

• Wpływ nowoczesnych technologii na rozwój transportu

Teoria lokalizacji

Kryteria lokalizacji:

•  Ekonomiczne

•  Polityczne

•  Społeczne

•  Ekologiczne

Znaczenie kosztów transportu w procesie lokalizacji sił wytwórczych, czynniki

• Koszty przewozu

• Koszty przeładunku

• Orientacja surowcowa

• Orientacja rynkowa

Inne czynniki

• Koszty ziemii, energii, wody

• Siła robocza

---