Ofiara - człowiek poszkodowany

Ofiara - Człowiek poszkodowany, któ­ry odczuł złe skutki czegoś, bezradny wobec czegoś, wobec czyjejś przemocy.

Biblia (ST) -1) Abel jest ofiarą zazdro­ści swojego brata. 2) Józef pada ofiarą niesłusznych oskarżeń żony Putyfara i zostaje uwięziony. 3) Żona Lota jest ofiarą własnej ciekawości albo miłości do rodzinnego miasta. Podczas ucieczki z płonącej Sodomy odwraca się i zamie­nia w słup soli. Por. J. Łobodowski „Żona Lota", W. Szymborska „Żona Lota". 4) Hiob staje się ofiarą zakładu między Bogiem i szatanem. Wszystkie nieszczęścia, jakie na niego spadają, cierpienia, jakich doznaje, mają swoje źródło w bosko-szatańskiej zmowie.

Biblia (NT) -1) Jan Chrzciciel staje się ofiarą nienawiści Herodiady, która na­kazuje córce, by jako daru za niezwykły taniec zażądała od Heroda głowy proro­ka. 2) Św. Piotr jest ofiarą własnego strachu. Z lęku przed tym, że może zostać także skazany na śmierć, trzy­krotnie zapiera się Chrystusa.

Mitologia -1) Uranos jest ofiarą włas­nego syna, który chcąc posiąść władzę, kastruje go. 2) Herakles wielokrotnie pada ofiarą gniewu i nienawiści Hery. 3) Arachne jest ofiarą własnej pychy i gniewu Ateny. Gdy jej tkanina okazuje się najpiękniejsza, bogini niszczy ją i biedna dziewczyna wiesza się z roz­paczy. 4) Marsjasz staje się ofiarą gnie­wu Apollina, który po zwycięstwie w zawodach muzycznych obdziera go ze skóry. 5) Niobe pada ofiarą swojej pychy i gniewu Latony, która prosi Artemidę i Apollina, by zabili dzieci nieszczęsnej kobiety.

Homer „Odyseja" -1) Zalotnicy Pene­lopy stają się ofiarami Odyseusza, który ich bezlitośnie zabija. 2) Sam Odyseusz jest ofiarą gniewu Posejdona, którego syna, Polifema, oślepił. Posejdon spra­wia, że Odys błąka się przez lata po morzach.

J. Bedier (oprac.) „Dzieje Tristana i Izoldy'' - Tristan i Izolda są ofiarami pomyłki Brangien, która podaje im ma­giczny napój - źródło ich miłości.

W. Szekspir „Makbet" - Dunkan i Banko padają ofiarami żądzy władzy Makbeta, którą podsyca lady Makbet.

W. Szekspir „Romeo i Julia" - Romeo i Julia są ofiarami waśni między dwoma rodami werońskimi. Nienawiść Monte­kich i Kapulettich staje się przyczyną tragedii dwojga zakochanych.

Wolter „Kandyd" - Kandyd jest ofiarą swojej naiwnej wiary w optymistyczną filozofię Leibniza. Wierząc, że żyjemy na najdoskonalszym ze światów, węd­ruje po różnych krainach i przeżywa najdziwniejsze przygody.

J.W. Goethe „Cierpienia młodego Wertera" - Werter jest ofiarą nieszczę­śliwej miłości i swojego nadwrażliwego charakteru. Poddając się cierpieniu, wy­niszcza się psychicznie i prostą drogą zmierza do samobójstwa.

J.W. Goethe „Faust" - Małgorzata pa­da ofiarą Fausta. Z jego powodu dopusz­cza się zbrodni dzieciobójstwa, za co zostaje skazana na śmierć.

I. Krasicki „Monachomachia" -Mnisi padają ofiarą bogini niezgody - Jędzy. Ona wywołuje pomiędzy nimi spór, który zakończy się bitwą.

A. Mickiewicz „Lilije" - Pan staje się ofiarą własnej żony, która go zabija, gdy ów wraca z wojny.

A. Mickiewicz „Dziady" cz. IV - Gus­taw jest ofiarą nieszczęśliwej miłości. Gdy kobieta, którą kochał, wychodzi za mąż za innego, pogrąża się w rozpaczy, która prowadzi go do samobójstwa.

A. Mickiewicz „Pan Tadeusz" - Jacek Soplica pada ofiarą własnej zapalczy­wości. Bez zastanowienia, widząc Stol­nika, który triumfuje po bitwie z Mos­kalami, strzela i zabija go.

Z. Krasiński „Nie-Boska komedia" ­Maria jest ofiarą hrabiego Henryka, który porzuca ją i syna, by pójść za widmami, które stworzył Szatan. Nie­szczęsna kobieta popada w obłęd i umie­ra.

J. Słowacki „Balladyna" - Balladyna drogę do tronu w Gnieźnie usłała licz­nymi ofiarami - Alina, Kirkor, Grabiec, król Popiel zostali zabici, by mogła panować.

H. Balzac „Ojciec Goriot" - Goriot pada ofiarą swojej nierozważnej miłości do córek. Staje się nędzarzem i umiera w samotności. Patrz: ojciec.

F.M. Dostojewski „Zbrodnia i kara" - Stara lichwiarka i jej siostra stają się ofiarami Raskolnikowa, który przez zbrodnię chce udowodnić, że należy do ludzi stojących poza moralnością.

H. Sienkiewicz „Quo vadis" - Chrześ­cijanie stają się ofiarami szaleństwa Nerona i służalczości jego dworaków, którzy chcą przypodobać się swojemu panu.

F. Kafka „Proces" - Józef K. jest ofiarą machiny sądowej, która wchłania go, niszcząc całe jego życie. W końcu staje się przyczyną jego śmierci.

Z. Nałkowska „Granica" - Justyna i Elżbieta są ofiarami Zenona, który nie potrafi uporządkować swojego życia. Obie kobiety ponoszą konsekwencje jego nieumiejętności podjęcia trudnych decy­zji.

M.A. Bułhakow „Mistrz i Małgorza­ta" - Mieszkańcy Moskwy ukazani zo­stali jako ofiary systemu, który nakazuje im myśleć kategoriami materializmu dialektycznego, uczy też bezpardono­wej walki o przetrwanie (np. kradzieże, donosy, łapówkarstwo). Padną także ofiarą Wolanda, który zechce obnażyć absurdalność moskiewskiego świata.

Z. Nałkowska „Medaliony" - Autorka prezentuje historie ofiar wojny, ludzi okaleczonych nie tylko fizycznie, ale przede wszystkim psychicznie. Okru­cieństwo wojny zabiło w nich wraż­liwość moralną.

T. Borowski „Opowiadania" - Ludzie w obozie stają się ofiarami warunków, w których muszą żyć. Głód i nieustanne zagrożenie powodują, że ich potrzeby zostają ograniczone do minimum, a ich realizacja dokonuje się często kosztem współwięźniów.

G. Herling-Grudziński „Inny świat" - Więźniowie łagru są ofiarami sys­temu, który nie zmienił się od wieków. I za czasów carskich, i za czasów komu­nizmu Rosja zawsze była krajem wię­zień i katorgi.

K. Moczarski „Rozmowy z katem" ­1) Ofiarami nadczłowieka, J. Stroopa są Żydzi w warszawskim getcie, których jako niepełnych ludzi (podludzi) należy zlikwidować. Patrz: kat. 2) Ofiarą sys­temu, jego doskonałym (!) produktem jest generał Stroop, z którego jako czło­wieka absolutnie przeciętnego, o mniej niż średnich możliwościach intelektual­nych, można było zrobić kata, tzn. ko­goś, kto nie mając pytań i wątpliwości, będzie szczególnie gorliwie wnosił swój wkład w wielkie dzieło odjudaizowania Europy.

A. Camus „Dżuma" - Mieszkańcy Oranu stają się ofiarami dżumy, która pojawia się niespodziewanie i wysyła swoje szczury do szczęśliwego miasta.

.

* „Dobrze jest być ofiarą! Zyskuje się nad innymi wyższość moralną. Warto z niej skorzystać".

(D. Dumitriu)

* „W katastrofie naszych czasów zarówno kaci, jak i ofiary składają mimo woli świadectwo straszliwej nędzy, w jaką popadliśmy".

(S. Weil)

---