WOJNY DOMOWE w POLSCE, ROKOSZE

1537 - WOJNA KOKOSZA - za Zygmunta Starego

• po zwołaniu pospolitego ruszenia na MOŁDAWIĘ

• wojsko obróciło się przeciwko królowi

• wystąpienie przeciwko dotychczasowej polityce Bony

• siedmiotygodniowe debaty i spory

• sukces szlachty

• król potwierdził elekcyjność tronu

• skup dóbr królewskich zyskał odpowiednie przepisy

• powrót sprawy egzekucji dóbr

1577 - WOJNA GDAŃSKA - za Stefana Batorego

• po elekcji

• silna opozycja prezentowana przez GDAŃSK

• popierany przez DANIĘ

• i popierający w dalszym ciągu Maksymiliana II

• walczy o utrzymanie swojej pozycji politycznej

• ona gwarantuje mu władztwo terytorialne i nieskrępowanie w handlu

• objęcie tronu przez Habsburga to dla GDAŃSKA

• likwidacja konstytucji Karnkowskiego

• utrzymanie dużej samodzielności politycznej

• represje gospodarcze - spław Nogatem do Wlbląga

• 1577 - konflikt zbrojny

• jez. LUBIESZOWSKIE - Gdańsk vs Jan Zborowski”

• oblężenie miasta nie daje rezultatów

• flota duńska niszczy konkurencyjne porty nad zalewem

• rozejm

• Gdańsk płaci kontrybucje

• Uznaje królem Batorego

• Batory znosi konstytucję Karnkowskiego

• Taki wynik rokowań bo Zamoyski dostaje kupę forsy

- Batory za to, że wyraża zgodę na sprawowanie kurateli nad chorym umysłowo księciem Prus przez jego krewniaka - przedstawiciela Hohenzolernów z Rzeszy

Rokosz Zebrzydowskiego

1606 - SEJM - za Zygmunta III

• zwolennicy króla starali się przeforsować swój program

• w tym czasie opozycyjne zjazdy:

• W STĘŻYCY

• W LUBLINIE

• Postulaty usunięcia króla z tronu

• Zarzucano mu łamanie podstawowych zasad ustrojowych państwa

• opozycja zażądała aby król stawił się w Sandomierzu

• tam zawiązała się konfederacja rokoszan

• w odpowiedzi król ściąga do WIŚLICY wojska ukraińskie i oddziały oddanych sobie magnatów

• krótkotrwały kompromis

1607 - walka orężna

- wojska królewskie Zygmunt, Żółkiewski, Chodkiewicz

- GUZOWO - rozbicie konfederatów

• senatorowie z otoczenia króla sprzeciwiają się ostatecznemu wykorzystaniu zwycięstwa

• nie chcą wzmocnienia władzy królewskiej

• kompromis

• reformy królewskie udaremnione

• rokoszanie rezygnują z detronizacji monarchy

• korzą się przed królem

• maleje rola średniej szlachty

• zwycięża magnateria wstrzymując reformy państwa

podwójna elekcja Stanislaw Leszynski i August III

1732 - SEJM ELEKCYJNY - po śmierci Augusta II

• w imię traktatu poczdamskiego AUST, ROS i PR postanowiły popierać neutralnego kandydata - infanta portugalskiego Emanuela

• Francja agituje na rzecz Stanisława Leszczyńskiego - teścia króla Ludwika XV

• Popierają go ugrupowania „hetmańskie” i „familia”

• Wtedy państwa ościenne zmieniają front na syna Augusta II

1733 - Leszczyński został wybrany królem

• 30 000 korpus rosyjski i armia saska wkraczają

• skupiają opozycję, która okrzyknęła królem Wettina jako AUGUSTA III

• wybucha wojna domowa

• pokazuje bezsiłę RP

• wojska interwencyjne zajmują KRAKÓW

• tam odbywa się koronacja Augusta III

• oczyszczenie ze zwolenników Leszczyńskiego całego kraju z WARSZAWĄ

• Stanisław z wiernymi oddziałami chroni się w GDAŃSKU

• Liczy na pomoc Francji i regularnych wojsk polskich

• Pierwsze zawodzą całkowicie

• Armia koronna Potockiego uznaje Augusta bo

• Przytłaczająca ilość wojsk przeciwnika

• Powstanie chłopskie na Ukrainie

• Gdańsk oblężony przez wojska rosyjskie Munnicha zmuszony do kapitulacji

• Leszczyński zbiega do Prus

1734 - konfederacja dzikowska - po podwójnej elekcji - August III

• Leszczyński vs August III

• przeciwko narzuconemu władcy

• Adam Tarła

• Nawet atak na Saksonię

• Niekarne wojska konfederackie rozbite przez Sasów i Rosjan

• Francja zawiera korzystny dla siebie pokój z Austrią

• Kończy tzw. Wojne o polską sukcesję

• Wyrzeka się realizacjio polskich planów

• Zwolennicy Augusta tłumią osattnie ruchy anty saskie

1736 - SEJM PACYFIKACYJNY

• Ugruntowanie

• władzy Sasów

• wpływu państw ościennych w Polsce

• amnestia dla uczestników konfederacji dzikowskiej

Rokosz Lubomirskiego

1664 - ponowna walka pomiędzy stronnictwami

• pod naciskiem stronnictwa dworskiego Lubomirski - marszałek wielki koronny i hetman polny koronny zostaje skazany na banicje i utratę godności

• agitacja Lubomirskiego wśród szlachty

1665 - wystąpienie zbrojne bo po jego stronie większość wojsk koronnych

1666 - CZĘSTOCHOWA, MĄTWY - Lubomirski” vs Król

• kompromis w Łęgonicach

• król idzie na kompromis

• praktycznie zwycięstwo rokoszan

• przebaczono Lubomirskiemu

• skazany tylko na banicje

• król wycofuje się z planów dot. reformy państwa

konfederacja barska

1768 - wojna rosyjsko - turecka

• walka konfederatów barskich z królem i interwentami

• dwa etapy

• pierwszy:

• miażdżąca przewaga Rosjan i wojsk królewskich

• wojska konfederackie próbują walki partyzanckiej

• tworzą liczne lekkie oddziały

• nie odnoszą sukcesów militarnych

• dezorganizują życie kraju

• pod presją państw południowych konfederaci przeorganizowali się

• teraz są GENERALNOŚCIĄ

• reprezentują ruch na zewnątrz

• opracowują politykę wewnętrzną

• z różnych ugrupowań magnackich

• łączy je niechęć do reform i do Stanisława Augusta

• ogłasza detronizację króla

• drugi

• uaktywnienie się Francji

• pomaga konfederatom

• przesyła oficerów

• Charlez Dumoriez

• Przesyła pieniądze

• Ufortyfikowanie CZĘSTOCHOWY, LANCKORONY

• Kazimierz Pułaski (po stronie konfederatów)

• Aleksander Suworow sprowadza silniejsze odziały rosyjskie

1717 - wojna domowa wygasa

- nieudana próba porwania króla wywołuje niechęć dworów europejskich

---