Prefabrykat

Prefabrykat - element budowlany lub konstrukcyjny, którego parametry użytkowania są zbliżone do pożądanych lub wymagają niewielkiej obróbki (np. mechanicznej).

Prefabrykaty w budownictwie

Zaletą zastosowania prefabrykatów jest skrócenie czasu wykonania budowli (na placu budowy wykonywany jest montaż gotowych elementów).

Jako zaletę zastosowania prefabrykatów betonowych podkreśla się również możliwość montażu w warunkach zimowych. Wadami mogą być problemy z transportem prefabrykatów wielkowymiarowych, jak też np. zjawisko "klawiszowania" stropów wykonanych z prefabrykowanych płyt kanałowych.

Stropy

Stropy monolityczne

Stropy zelbetowe monolityczne dzieli sie na:
- plytowe (bez belkowe),
- plytowo-zebrowe,
- gesto zebrowe,
- grzybkowe.
 

1 Stropy zelbetowe plytowe.

Sa to stropy plaskie jednokierunkowo lub krzyzowo zbrojone, stosowane do przekrywania pomieszczen przy odleglosci scian nosnych od 2,0 do 5,0 m 
Grubosc stropów plytowych zalezy od ich rozpietosci, obciazen, przeznaczenia i sposobu zbrojenia (Jednokierunkowe lub krzyzowe). Zgodnie z PN-84/B-03264* grubosc plyt stropowycyh monolitycznych powinna wynosic 6 cm - w obiektach budownictwa powszechnego, a plyt pod przejazdami - 12 cm. Glebokosc oparcia plyt zalezy od materialu podpory i powinna wynosic co najmniej:

- 8 cm - gdy sa oparte na murze, scianie z betonu lekkiego lub betonu zwyklego klas nizszych niz B 15,
- 6 cm - gdy sa oparte na scianie betonowej z betonu klasy B 15 lub wyzszej,
- 4 cm - gdy sa oparte na belkach stalowych.
W wypadku plyt~ze zbrojeniem górnym na podporze - przewidzianym do zabetonowania w wiencu zelbetowym - glebokosc oparcia plyty moze byc zmniejszona o 2 cm, lecz nie powinna byc mniejsza niz 4 cm. Prety zbrojeniowe stosowane w plytach stropowych powinny miec srednice nie mniejsza niz 4,5 mm.
W wypadku stosowania zbrojenia w postaci siatek zgrzewanych dopuszcza sie prety o srednicy 3 mm. Bez wzgledu na sposób podparcia plyty stropowej, do podpory nalezy doprowadzic co najmniej ^3 pretów dolnych potrzebnych w przesle oraz nie mniej niz 3 prety na l m szerokosci plyty.
W plytach jednokierunkowo zbrojonych prety zbrojenia glównego przebiegaja prostopadle do scian nosnych, na których opiera sie plyta. Plyty stropowe jednokierunkowo zbrojone moga byc:
- wolno podparte,
- obustronnie zamocowane,
- wieloprzeslowe.
Sposób podparcia plyty decyduje o ukladzie zbrojenia W plytach wolno podpartych wszystkie prety zbrojenia glównego umieszczone sa u dolu plyty i nie maja odgiec. W plytach obustronnie zamocowanych w scianie co drugi pret zbrojenia glównego odginany jest ku górze w odleglosci '/5 rozpietosci plyty przy obu podporach. Równiez co drugi pret odginany jest w taki sam sposób przy oparciu plyty na podciagu - w plytach wieloprzes-l o wyc h. Prostopadle do pretów glównych rozmieszczone sa prety rozdzielcze o srednicy 4,5-6,0 mm. Odleglosci miedzy pretami rozdzielczymi nie powinny przekraczac 33 cm. Prety rozdzielcze laczone sa z pretami zbrojenia glównego drutem wiazalkowym lub za pomoca zgrzewania.

W miejscach polaczen podklada sie pod prety glówne podkladki dystansowe, aby uzyskac odpowiednie otulenie zbrojenia betonem od dolu plyty.

W plytach krzyzowo-zbrojonych, czyli opartych wzdluz calego obwodu, zbrojenie glówne uklada sie prostopadle do podpór, a wiec w dwóch kierunkach.
Plyty krzyzowo zbrojone moga miec ksztalt kwadratu lub prostokata. Jezeli w plycie prostokatnej stosunek boku dluzszego do krótszego przekracza 2, to plyta powinna byc jednokierunkowo zbrojona. W plytach krzyzowo zbrojonych prostokatnych prety zbrojenia glównego równolegle do krótszego boku plyty umieszcza sie pod zbrojeniem równoleglym do dluzszego boku plyty, gdyz przenosi ono wiekszy moment zginajacy. Zbrojenie plyt krzyzowo zbrojonych, podobnie jak i jednokierunkowo zbrojonych, wynika z obliczen statycznych i zasad wymiarowania konstrukcji zelbetowych podanych w PN-84/B-03264.
Plyty stropowe krzyzowo zbrojone stosuje sie glównie nad pomieszczeniami o czterech scianach nosnych (np. piwnice) oraz w wypadku plyt wieloprzeslowych opartych na czterech podciagach lub ryglach w budynku o konstrukcji szkieletowej.
Stropy zelbetowe plytowe maja gladka powierzchnie górna i dolna, totez latwo na nich wykonywac podlogi oraz nadawac wlasciwy wyglad sufitom.
Istotna wada stropów plytowych jest koniecznosc montazu deskowania i stemplowania, które podtrzymuja konstrukcje stropu, poczynajac od ulozenia i zabetonowania zbrojenia, az do osiagniecia wytrzymalosci betonu umozliwiajacej rozdeskowanie plyty. Ponadto stropy te sa ciezkie oraz stanowia zla izolacje akustyczna i termiczna.
 

2 Stropy zelbetowe plytowo-zebrowe.

Przy rozpietosciach wiekszych niz 3,50 m nieekonomiczne jest stosowanie monolitycznych stropów plytowych, stosuje sie wówczas stropy plytowo-zebrowe. Skladaja sie one z plyty opartej na zebrach, które przekazuja obciazenia na podciagi lub sciany nosne Zebra sa rozmieszczone co 1,5-2,5 m. Przy odleglosci scian nosnych budynku do 6,5 m zebra moga byc jednoprzes-lowe Przy wiekszych odleglosciach wymiary przekroju poprzecznego zeber bylyby zbyt duze, a w zwiazku z tym koszt stropu wysoki. Dlatego tez ekonomicznie uzasadnione jest zastosowanie dodatkowego podparcia zeber podciagami i slupami Prety glówne zbrojenia dolnego plyty przebiegaja prostopadle do zeber, przy czym co drugi pret odginany

jest do górnej strefy plyty na odcinku równym ^5 odleglosci miedzy zebrami, mierzonym od bocznej sciany zebra 
Przy duzych obciazeniach stropu i wiekszym rozstawie zeber nad zebrami umieszcza sie dodatkowe prety o srednicy 6-10 mm, siegajace poza krawedzie zeber na odcinku równym 4 rozpietosci plyty. Podobnie rozmieszcza sie górne prety w plycie nad podciagiem. Prety te sa prostopadle do pretów glównych w plycie i wiaza w sposób sztywny plyte z podciagiem. Prety rozdzielcze umieszcza sie prostopadle do pretów glównych wedlug takich samych zasad jak w plytach jedno-przeslowych. Zebra i podciagi zbroi sie pretami podluznymi, których czesc odgina sie ku górze przy podporach. Prety podluzne laczy sie strzemionami, które zapobiegaja ich przesunieciom w czasie betonowania.

W celu ujednolicenia wymiarów przekrojów elementów konstrukcji zelbetowych zaleca sie, zeby belki o przekroju prostokatnym mialy szerokosc: 15, 18, 20, 25 cm i dalej co 5 cm oraz wysokosc odpowiednia do szerokosci: 25, 30, 35 cm i równiez dalej co 5 cm.

Prety zbrojenia nosnego powinny miec w zebrach lub podciagach srednice co najmniej 8 mm. Co najmniej ^3 pretów dolnych (ale nie mniej niz 2 prety) powinna byc doprowadzona do konca podpory, reszte pretów odgina sie przy podporze do strefy górnej zebra lub podciagu. Strzemiona w zebrach i podciagach powinny miec srednice co najmniej 4,5 mm. Odleglosci miedzy strzemionami nie moga przekraczac 3/4 wysokosci zebra lub podciagu oraz nie moga byc wieksze niz 50 cm, przy czym w poblizu podpór strzemiona sa gesciej rozmieszczone,

a w srodkowej czesci belek rzadziej. Zbrojenie plyty, zeber i podciagów w stropie plytowo-zebrowym wynika z obliczen statycznych oraz z zasad wymiarowania konstrukcji zelbetowych podanych w PN-84/B-03264.
Wykonywanie stropów plytowych i plytowo-zebrowych. Stropy monolityczne plytowe i plytowo-zebro-we wykonuje sie w szczelnych deskowaniach, aby ich powierzchnia byla równa i gladka. Do betonowania stropu mozna przystapic po odbiorze deskowan i stem-plowan oraz sprawdzeniu zgodnosci zbrojenia z rysunkami roboczymi. Odbiór powinien byc przeprowadzony przez osobe posiadajaca odpowiednie uprawnienia budowlane.

Deskowanie plyty jest pomostem z desek opartych na podluznicach (ryglach) przybitych na rab do odpowiednio rozmieszczonych stempli. W pomoscie tym znajduja sie otwarte koryta, stanowiace deskowanie zeber lub podciagów. Deski stosowane w pomoscie oraz w deskowaniach zeber i podciagów powinny miec grubosc 25 mm. Podluznice (rygi) nalezy wykonywac z desek o grubosci 32 mm i szerokosci okolo 18 cm. Stemple moga byc z krawedziaków 10 x 10 cm lub z okraglaków o srednicy 10 cm w cienszym koncu. Zaleca sie stosowanie stempli nie laczonych. Deskowanie stropów monolitycznych plytowych rózni sie tym od deskowania stropów plytowo-zebrowych, ze nie ma w nim koryt na zebra lub podciagi. Cale deskowanie sklada sie tu z równego pomostu opartego na podluznicach i stemplach. Wykonanie deskowania stropu plytowego jest znacznie latwiejsze niz stropu plytowo-zebrowego.
Oprócz tradycyjnych deskowan drewnianych coraz czesciej na budowach stosowane sa deskowania prefabrykowane systemowe, wykonane ze sklejki wodoodpornej i ksztaltowników stalowych. Przykladem takiego deskowania jest - stosowane w systemie SBM-75 - deskowanie rozbieralno-przestawne uniwersalne U-Form. Tarcze tego deskowania sa wykonane ze sklejki wodoodpornej oraz stalowej ramki usztywniajacej, która zabezpiecza krawedzie sklejki przed uszkodzeniem. W obrzezu ramki sa powycinane prostokatne otwory, sluzace do laczenia tarcz miedzy soba oraz ze sciagami i konstrukcja usztywniajaca.
Stropy monolityczne gestozebrowe. Skladaja sie one z plyty zelbetowej i zeber o rozstawie osiowym do 90 cm. Przestrzen miedzy dolna powierzchnia plyty a zebrami moze byc wypelniona lub pozostawiona bez wypelnienia. Wypelnienie nie poprawia nosnosci stropu, a jedynie pozwala uzyskac gladka powierzchnie sufitu oraz zwieksza izolacyjnosc termiczna i akustyczna stropu. Oparcie stropów gestozebrowych na scianach nosnych wykonane jest w postaci wienca zelbetowego wylewanego razem ze stropem.


Rozróznia sie trzy rodzaje stropów monolitycznych gestozebrowych:
- stropy bez wypelnienia,
- stropy z wypelnieniem nietrwalym,
- stropy z wypelnieniem trwalym.

3 Stropy monolityczne gesto zebrowe bez wypelnienia. 

Stropy te stosowane sa w piwnicach, pomieszczeniach magazynowych i w obiektach przemyslowych oraz wszedzie tam, gdzie nie zalezy nam na gladkiej powierzchni sufitu.
Ze wzgledu na male odstepy miedzy zebrami deskowanie stropu stanowia skrzynki drewniane bez dna, o dlugosci 1,00-1,20 m, ustawione na deskach zamykajacych od dolu deskowanie zebra Skrzynki zbija sie z krótkich desek odpadowych o grubosci 19-25 mm. Gdy beton osiagnie odpowiednia wytrzymalosc, strop rozdeskowuje sie, skrzynki wyjmuje sie i uzywa do deskowania stropu w innym pomieszczeniu. W celu ulatwienia rozdeskowania stropu skrzynki przed betonowaniem powinny byc posmarowane srodkiem zmniejszajacym przyczepnosc betonu do drewna (roztworem pasty mydlanej, zawiesina gliniana, zuzytym olejem maszynowym itp.). Stosuje sie równiez stropy


z zebrami zwezajacymi sie ku dolowi, wówczas skrzynki maja ksztalt trapezowy i latwo je wyjmowac.
Zebra stropów gesto zebrowych monolitycznych maja wysokosc do spodu plyty 15-20 cm, a szerokosc 8-l O cm. Jezeli planowane jest wykonanie gladkiego podwieszonego sufitu z plyt wiórkowo-cementowych, pa?dzierzowych lub pilsniowych, to ze spodu zeber nalezy wypuscic druty umozliwiajace podwiazanie podsufitki.
 

4 Stropy monolityczne gesto zebrowe z wypelnieniem nietrwalym

 Typowym przykladem takiego stropu jest strop skrzynkowy Rózni sie on od stropu bez wypelnienia tylko tym, ze ma dolna plyte zelbetowa zbrojona siatka. która zaslania zebra od dolu. W tym rozwiazaniu jednakze nie mozna wyjac skrzynek po stwardnieniu betonu, dlatego tez niekiedy mozna spotkac sie z nazwa -strop ze skrzynkami straconymi.
Skrzynki pozostajace wewnatrz stropu skrzynkowego zabezpiecza sie preparatem grzybobójczym, aby nie byly podlozem do rozwoju grzyba domowego.
 

5 Stropy monolityczne gesto zebrowe z wypelnieniem trwalym.

 Stropy te stanowia dosyc duza grupe czesto stosowanych stropów. Do stropów tych zaliczamy m. in.:
- strop Akermana,
- strop TK,
- strop M K-1.

6 Strop Akermana

jest jednym z najdluzej stosowanych stropów gestozebrowych z wypelnieniem. Wykonuje sie go z pustaków ceramicznych wysokosci 15, 18, 20 lub 22 cm, szerokosci 30 cm i dlugosci 19,5 lub 29,5 cm Konstrukcje nosna stropu stanowia zebra zelbetowe o rozstawie osiowym 31 cm. Wspólpracuja one z plyta betonowa wylana na pustakach. Zebra opieraja sie na scianach nosnych za posrednictwem wienca. Wysokosc pustaków dobiera' sie w zaleznosci od rozpietosci i obciazenia stropu - im wieksze obciazenie i rozpietosc stropu, tym wyzsze pustaki. Strop Akermana jest stosunkowo lekki i stanowi dobre podloze pod tynk na suficie. Zebra zbrojone sa jednym pretem stalowym o srednicy wynikajacej z obliczen statycznych. Wlasciwe polozenie pretów nosnych zapewniaja strzemiona otwarte, opierajace sie na pustakach. Strzemiona wykonuje sie ze stali zbrojeniowej o srednicy 4,5-6,0 mm i rozmieszcza sie je co 33 cm. Przy rozpietosci stropu do 4,5 m i przy niewielkich obciazeniach uzytkowych strzemiona mozna dawac tylko w czesci przypodporowej na odcinku o dlugosci równej \|s odleglosci miedzy podporami. Zbrojenie nosne w co drugim zebrze powinno byc odgiete przy podporze pod katem 45° i zakotwione w strefie górnej. W stropach o rozpietosci do 5,0 m mozna nie dawac plyty betonowej. Wówczas trzeba tylko zabezpieczyc górne powierzchnie pustaków 2-centymetrowa warstwa zaprawy lub betonu. Po rozstawieniu pustaków i ulozeniu zbrojenia w zebrach oraz w wiencach przystepuje sie do betonowania stropu. Beton powinien byc co najmniej klasy B 15 o konsystencji plastycznej. Srednice ziarn zwiru uzytego do mieszanki betonowej nie powinny przekraczac 20 mm. Betonuje sie jednoczesnie wience i zebra stropu, a na wierzchu pustaków uklada sie warstwe betonu o grubosci 3-4 cm.
      
Wience stropu Akermana zbrojone sa najczesciej 4 pretami o srednicy 10-12 mm, polaczonymi strzemionami o srednicy 3-4,5 mm rozstawionymi co 33 cm. Pustaki umieszczone przy wiencu musza miec denka (podobnie jak pustaki w stropie Fert), zapobiegajace dostawaniu sie mieszanki betonowej do ich srodka w czasie betonowania wienca. Beton ukladany w zebrach i wiencach zageszcza sie recznie. Plyte betonowa nad pustakami mozna zageszczac mechanicznie przy uzyciu wibratorów powierzchniowych. Deskowanie stropu Akermana moze byc pelne, a moze równiez skladac sie tylko z pojedynczych desek ulozonych pod zebrami i podpartych rusztowaniem, jak przy stropie plytowym.

7 Strop T K

nie jest obecnie stosowany. Z tego typu stropem mozna miec do czyniena w czasie robót remontowych lub przy przebudowie budynków. Stosowane byly dwie odmiany stropu TK (rys-: strop z lupinami D e i a z-o Charakterystyka stropu gestozebrowego TK, nami oraz strop z pustakami. Lupiny i pustaki stropu TK wykonywano z betonu zwirowego lub gruzobetonu zageszczonego na stole wibracyjnym. W tabeli 2-6 zamieszczono charakterystyke stropu TK. Deskowanie stropu TK jest podobne do deskowania stropu Aker-mana. W wypadku stosowania stropu TK z lupinami mozna bylo równiez uzyskac gladki sufit. W tym celu do zbrojenia lupin mocowano prety o srednicy 6 mm, rozstawione co 25 cm w poprzek zeber, a do nich przywiazywano siatke cietociagniona, która pokrywano tynkiem.
 

8 Strop MK-1

jest stropem malo znanym*^ ale zaslugujacym na upowszechnienie, zwlaszcza w
budownictwie jednorodzinnym. Jest to strop monolityczny gestozebrowy, majacy wypelnienie z dyli gipsowych. Moze byc stosowany nad pomieszczeniami o wilgotnosci wzglednej powietrza nie wiekszej niz 70%. Rozpietosc stropu wolno podpartego nie powinna przekraczac 5,70 m, a czesciowo zamocowanego - 6,60 m.
 

9 Strop MK-1

 sklada sie gestozebrowej konstrukcji nosnej z zelbetu o rozstawie zeber 30 cm i wysokosci 24 lub 25 cm (grubosc stropu) oraz wypelnienia z jedno-kanalowych dyli gipsowych o wymiarach: szerokosc podstawy 30 cm, wysokosc 22 lub 25 cm, dlugosc do 180 cm Strop ten nie wymaga pelnego deskowania, a tylko poprzecznie opartych na stemplowaniu. Zebra stropu i górna plyte (stosowana przy dylach o wysokosci 22 cm) grubosci 2 cm betonuje sie po ustawieniu dyli i rozmieszczeniu zbrojenia w zebrach i wiencach. Dyle gipsowe stanowia wypelnienie przestrzeni miedzy zebrami, a jednoczesnie tworza sufit stropu nie wymagajacy tynkowania. Wystarczy tylko wyrównac styki dyli szpachlówka gipsowa.
Istotna wada stropu MK-1 jest koniecznosc samodzielnego wykonywania dyli gipsowych, gdyz obecnie nie sa one produkowane.
 

10 Stropy grzybkowe.

 Charakterystyczna cecha tych stropów jest brak zeber i podciagów - plyta zelbetowa opiera sie bezposrednio na slupach rozszerzonych u góry w ksztalcie grzyba Stropy te niekiedy nazywane sa stropami glowicowymi, gdyz poszerzenie slupa stanowi jego glowice. / Stropy grzybkowe stosuje sie przy duzych obciazeniach uzytkowych (powyzej 5 kN/m2) w magazynach, budynkach przemyslowych, bibliotekach oraz w szpitalach i sanatoriach.
W porównaniu ze stropami plytowo-zebrowymi stropy grzybkowe maja nastepujace zalety:
- wplywaja na zwiekszenie uzytkowej objetosci (kubatury) kondygnacji,
- wymagaja mniejszych ilosci drewna na deskowania i rusztowania,
- stwarzaja dobre warunki oswietlenia wnetrz i latwosc utrzymania czystosci.
W stropach grzybkowych stosuje sie trzy typy glowic slupów glowice bez plyty, z plyta kwadratowa i z plyta zalamana. Slupy rozmieszcza sie w taki sposób, aby tworzyly siatke kwadratów lub prostokatów, których dlugosci boków róznia sie mniej niz o 20%. Takie rozstawienie slupów pozwala na wykonanie plyty krzyzowo zbrojonej. Slupy moga byc rozmieszczone w odleglosciach 4,0-6,0 m. Ich przekrój jest zwykle kwadratowy lub okragly. Plyta stropowa powinna miec grubosc co najmniej 15 cm. Zewnetrzne krawedzie plyty stropu grzybkowego opiera sie na scianach nosnych lub na ryglach w budynkach szkieletowych. Deskowanie stropów grzybkowych sklada sie z deskowania plyty stropowej, glowic i slupów. przedstawiono fragment deskowania stropu o glowicy z plyta zalamana. Deskowanie glowicy sklada sie z czterech tarcz usztywnionych zeberkami. Ze wzgledu na znaczna grubosc plyty stropowej deskowanie powinno byc oparte na dwóch podluznicach (rygach) przybitych po obu stronach stempla. Na podluznice nalezy stosowac deski o grubosci co najmniej 32 mm i szerokosci 15 cm. Wskazane jest dodatkowe podparcie podluznie klinami opartymi na kawalkach desek przybitych do stempli. Na podluznicach ustawia sie na rab poprzecznice z desek o przekroju 4,0 x 12,0 cm rozstawionych co 50 cm. Poprzecznice usztywnia sie deskami przybitymi do czola stempli i do kazdej poprzecznicy. Dwie przeciwlegle tarcze deskowania glowicy opieraja sie na skosnie przycietych poprze-cznicach, a dwie pozostale na wymianach opartych na podluznicach. Pomost deskowania plyty ukladany na poprzecznicach powinien byc wykonany z desek o grubosci 25 mm. Stemple rozstawia sie w odleglosciach 1,4-1,8 m.

Schody

Schody są konstrukcją budowlaną służącą do komunikacji pieszej w kierunku pionowym w budynku lub poza nim. Głównym elementem schodów jest stopień. Płaszczyzna pozioma stopnia zwie się podnóżkiem (stopnicą) , a pionowa - przednóżkiem (podstopnicą).

Wielkość stopnia określa się jego wysokością i szerokością. Wysokość stopnia jest to odległość między górnymi płaszczyznami kolejnych podnóżków , a szerokość stopnia jest to użyteczna szerokość podnóżka. Do szerokości stopnia nie wlicza się części wysuniętej poza płaszczyznę pionową przednóżka , czyli zwisu.
Szereg stopni tworzy bieg schodowy. Schody składające się z kilku biegów mają spoczniki. Ze względu na położenie w stosunku do stropów spoczniki dzielą się na : piętrowe oraz międzypiętrowe. W języku potocznym spoczniki piętrowe nazywa się podestami, a spoczniki międzypietrowe - spocznikami. Bardzo ważnym elementem schodów, ze względu na bezpieczeństwo użytkowników, jest balustrada.
Przestrzeń wolną, występującą między dwoma biegami schodowymi, nazywa się duszą. W budynkach wielokondygnacyjnych schody umieszczone są w wydzielonym pomieszczeniu, zwanym klatką schodową.
Schody można klasyfikować w zależności od :
- przeznaczenia i usytuowania,
- kształtu i położenia biegów,
- materiału użytego do ich wykonania,
- odporności na działanie ognia.
Ze względu na przeznaczenie rozróżnia się schody : główne, gospodarcze, strychowe, piwniczne, towarowe, pożarowe - zwane też ewakuacyjnymi.
Ze względu na usytuowanie rozróżnia się schody wewnętrzne i zewnętrzne.
W zależności od kształtu i położenia biegów rozróżnia się schody :
- jednobiegowe proste,
- dwubiegowe proste,
- dwubiegowe zwykłe,
- dwubiegowe łamane,
- dwubiegowe z podwójnym dolnym lub górnym biegiem,
- trójbiegowe,
- kręte,
- wachlarzowe,
- zabiegowe.
Dobrze zaprojektowane i wykonane schody muszą spełniać szereg warunków gwarantujących bezpieczeństwo oraz wygodę użytkowania.
Wymiary stopni. Szerokość i wysokość stopni schodów powinny być dostosowane do przeciętnej długości kroku ludzkiego, która wynosi 60-65 cm. Ustalono, że zmiana wysokości stopnia musi pociągać za sobą odpowiednią zmianę jego szerokości i że wzajemny związek między tymi wielkościami powinien wynosić : 2h + s = 60-65 cm
w zależności tej : h - wysokość stopnia [ cm ], s - szerokość stopnia [ cm ].
Wysokość stopni h, zgodnie z przepisami budowlanymi, nie powinna przekraczać :
- 20 cm - w schodach prowadzących na strych lub do piwnicy oraz przeznaczonych do okresowej obsługi urządzeń przemysłowych,
- 19 cm - w domkach jednorodzinnych i mieszkaniach dwukondygancyjnych,
- 16 cm - w budynkach użyteczności publicznej,
- 17,5 cm - w pozostałych wypadkach.
Liczba stopni. W jednym biegu nie powinno być więcej niż 18 stopni, najczęściej ze względu na zmęczenie użytkowników, biegi mają po 9-12 stopni. W schodach wewnętrznych nie należy stosować biegów mających mniej niż 3 stopnie.
Nachylenie biegów. Stosunek wysokości do szerokości stopnia określa nachylenie biegu schodowego w stosunku do poziomu. Z podanego wyżej wzoru i zalecanych wysokości stopni wynika, że nachylenie biegów może wahać się w granicach od 18 do 32⁰ , a w schodach strychowych, piwnicznych i przemysłowych może nawet wynosić 45⁰. Najbardziej strome są schody drabiniaste od 60 do 65^o i drabiny do 75^o.
Szerokość biegów i spoczników. Przepisy budowlane określają także najmniejsze dopuszczalne szerokości biegów schodowych, które - mierzone w świetle między murem a poręczą - powinny wynosić :
- 70 cm - w domach jednorodzinnych i mieszkaniach dwu kondygnacyjnych oraz w zakładach przemysłowych przy dojściach do maszyn lub na podesty robocze,
- 90 cm - w budynkach z pomieszczeniami przemysłowymi przy liczbie użytkowników do 50 osób,
- 120 cm - w zakładach pracy przy liczbie użytkowników ponad 50 osób oraz dla schodów przeznaczonych do ręcznego transportu materiałów,
- 140 cm - w zakładach lecznictwa zamkniętego, przy czym suma szerokości spocznika i biegu nie może być mniejsza niż 2,90 m,
- 100 cm - w innych wypadkach.
Spoczniki międzypiętrowe powinny mieć szerokość równą szerokości biegów, a spoczniki piętrowe w klatkach schodowych bez dźwigu - szerokość o 20 cm zwiększoną w stosunku do szerokości biegu. W klatkach schodowych z dźwigiem, który ma drzwi otwierane na zewnątrz, szerokości spoczników piętrowych nie mogą być mniejsze niż 160 cm.
Podane wyższej szerokości biegów i soczników przyjęto przy założeniu następującej liczby użytkowników :
- 125 osób - w budynkach dwukondygnacyjnych ( licząc osoby przychodzące na I piętro ),
- 100 osób - w budynkach trzykondygnacyjnych ( przyjmując większą z liczby osób przychodzących na I lub II piętro ),
- 80 osób - w budynkach czterokondygnacyjnych i wyższych ( przyjmując największą z liczby osób przychodzących na któreś z pięter ).
Przy większej liczbie osób korzystających z tej samej klatki schodowej szerokości biegów i spoczników ustala się według następujących wskaźników :
- w budynkach dwukondygnacyjnych - 0,8 cm x liczba użytkowników,
- w budynkach trzykondygnacyjnych - 1,0 cm x liczba użytkowników,
- w budynkach czterokondygnacyjnych i wyższych - 1,25 cm x liczba użytkowników.
Wysokość przejść pod biegami i spocznikami powinna wynosić co najmniej 2,0 m, a w domach jednorodzinnych 1,9 m.
Podstawowymi elementami nośnymi w konstrukcji schodów są belki lub płyty, które mogą opierać się na ścianach albo na słupach.
W zależności od rodzaju elementów nośnych rozróżnia się schody :
Schody belkowe, ze względu na sposób zamocowania stopni dzielą się na:
- wspornikowe, w których każdy stopień jest niezależną belką utwierdzoną w ścianie nośnej,
- dwuwspornikowe, w których stopnie każdego biegu opierają się na belce umieszczonej pod nimi w środku rozpiętości, zwanej belką policzkową,
- jednoprzęsłowe ( wolno podparte lub zamocowane ) oparte na ścianach, na ścianie i belce policzkowej lub na dwóch belkach policzkowych.
Schody płytowe składają się z płyty biegowej i płyty spocznikowej, przy czym bieg może być :
- płytą wspornikową osadzoną w ścianie nośnej,
- płytą wolno podpartą na płytach spocznikowych,
- połączony w jednolity element z płytami spocznikowymi - tworzą razem płytę jednoprzęsłową złamaną.
Schody belkowo-płytowe składają się z płyt i belek ( żeber ) najczęściej połączonych ze sobą w jeden monolit. Rozróżnia się schody z belkami spocznikowymi oraz z belkami spocznikowymi i policzkowymi.

We współczesnym budownictwie większość schodów wykonuje się z żelbetu, ponieważ umożliwia on nadanie schodom dowolnego kształtu i jest materiałem ogniotrwałym.
Schody monolityczne z biegami wspornikowymi składają się z płyt biegowych utwierdzonych jednostronnie w ścianie nośnej i spoczników oddzielonych od nich szczeliną dylatacyjną. W budynkach o konstrukcji szkieletowej płyty biegowe mocuje się w belce żelbetowej. Zbrojenie główne biegów wspornikowych umieszczone jest w narożnikach stopni.
Utwierdzenie płyty biegowej w ścianie murowanej uzyskuje się za pomocą wieńca o szerokości 18-25 cm; najlepiej gdy betonowany jest jednocześnie ze wznoszeniem ściany. Spoczniki mogą być płytami wspornikowymi lub płytami obustronnie opartymi na podłużnych ścianach klatki schodowej.
Schody monolityczne z belkami policzkowymi nie są zbyt często stosowane ze względów estetycznych. Płyty biegowe są oparte dwoma końcami na belkach policzkowych albo jednym końcem na murze, a drugim na belce policzkowej. Belki policzkowe najczęściej wystają do dołu. Spotyka się również policzki wystające ku górze wykorzystywane jako balustrada klatki schodowej. Płyty biegowe i policzki łączą się z belkami spocznikowymi. We wszystkich wypadkach płyty biegowe ze stopniami traktowane są jako swobodnie podparte. Każdy stopień jest zbrojony w strefie dolnej trzema prętami o średnicy 8 mm, przy czym środkowy pręt odgina się ku górze w pobliżu podpory. Grubość płyty pod stopniami wynosi 8-10 cm.
Schody monolityczne z belkami spocznikowymi są częściej stosowane niż schody policzkowe. Głównymi elementami nośnymi są belki spocznikowe, na których opierają się płyty biegowe i spocznikowe. Spoczniki mogą opierać się z jednej strony na murze, a z drugiej na belce spocznikowej lub też na dwóch belkach spocznikowych.
Schody monolityczne mogą być również wykonywane w formie płyty załamanej, bez belek spocznikowych lub policzkowych. Rozwiązanie takie stosuje się wówczas, gdy nie ma możliwości oparcia schodów na podłużnych ścianach klatki schodowej albo gdy zależy nam na gładkiej powierzchni podniebienia schodów. Schody o płycie załamanej pod względem statycznym stanowią jednoprzęsłową belkę wolno podpartą o znacznej rozpiętości, dlatego też grubość płyty jest znaczna.
Schody monolityczne wykonuje się z betonu klasy B 20. Betonowanie rozpoczyna się od dołu kolejnymi stopniami na uprzednio przygotowanym deskowaniu. Schody o konstrukcji monolitycznej możliwość dowolnego dobrania kształtu do wymagań funkcjonalnych i estetycznych budynku, dlatego też stosowane są przy realizacji ambitniejszych projektów architektonicznych. Główną ich wadą jest konieczność wykonania, najczęściej nietypowego, deskowania oraz konieczność oczekiwania na osiągnięcie przez beton odpowiedniej wytrzymałości, pozwalającej na rozdeskowanie konstrukcji.
Obecnie najczęściej stosowane są schody żelbetowe prefabrykowane.
Schody z prefabrykatów drobnowymiarowych. W budynkach o ścianach wykonanych z drobnych elementów stosuje się schody z prefabrykowanych stopni wspornikowych.
Poszczególne stopnie osadza się w bruzdach pozostawionych w ścianie klatki schodowej. Bruzdy w czasie murowania ściany wypełnia się cegłami ułożonymi na sucho i podklinowanymi. Cegły te wyjmuje się podczas montażu stopni. Montaż stopni wspornikowych odbywa się na rusztowaniu ustawionym w odległości 2/3 szerokości biegu, licząc od ściany. Rusztowanie składa się ze stojaków i belki ułożonej z pochyleniem równym pochyleniu biegu. Stopnie montuje się w kierunku od dołu biegu ku górze. Kolejne stopnie opierają się na niżej położonych. Spoiny między stopniami wypełnia się zaprawą cementową. Głębokość osadzania stopni w murze powinna wynosić co najmniej 20 cm - przy wysięgu stopki do 1,0 m, a 25 cm - przy wysięgu 1-1,5 m. Mur w sąsiedztwie stopni powinien być wykonany z cegły dobrze wypalonej, na zaprawie cementowej. Szczeliny w murze nad i pod stopniami zapełnia się dokładnie zaprawą cementową. Stopnie ustawia się do poziomu za pomocą klinów stalowych wbijanych między stopień a cegłę znajdującą się pod nim. Rusztowanie stopni można usunąć po 28 dniach od zakończenia montażu stopni w danym biegu.
Schody z prefabrykatów wielkowymiarowych. W budynkach wielokondygnacyjnych o konstrukcji monolitycznej, szkieletowej lub z prefabrykatów wielkowymiarowych stosuje się schody zunifikowane z elementów wielkowymiarowych. Schody takie składają się z płyt biegowych, płyt spocznikowych międzypiętrowych i płyt spoczników piętrowych (podestów). Płyty biegowe podnosi się żurawiem montażowym za pośrednictwem zawiesia z linami stalowymi, które przyczepia się do uchwytów transportowych wkręconych do tulejek z gwintem zabetonowanym w płycie. Po zamontowaniu biegów stopnie i obrzeża płyt należy zabezpieczyć deskami przed uszkodzeniem warstwy lastryka do czasu zakończenia robót budowlanych.

Schody drewniane. Zgodnie z przepisami przeciwpożarowymi prawo budowlane zezwala na wykonanie schodów drewnianych w budynkach mieszkalnych do dwóch kondygnacji, przy rekonstrukcji obiektów zabytkowych oraz w budynkach gospodarczych. Stosowanie schodów drewnianych w budynkach wielorodzinnych, mających więcej niż dwie kondygnacje, jest zabronione.
Schody drewniane wykonuje się najczęściej z drewna iglastego, a rzadziej z liściastego twardego. Stosowane są trzy rodzaje schodów drewnianych :
Schody drabiniaste - stosuje się w magazynach, składach, budynkach gospodarczych, a także jako schody strychowe lub piwniczne w domach jednorodzinnych. Schody te są bardzo strome i w związku z tym nie mają podnóżków. Składają się one z belek policzkowych drewnianych grubości 5-6 cm i szerokości 20-28 cm oraz z podnóżków grubości 3,8-5 cm i szerokości 25-30 cm. Podnóżki są wpuszczone w wyżłobienia w policzkach i połączone z nimi w jaskółczy lub półjaskółczy ogon, a mogą być też połączone z policzkiem na czop zaklinowany od strony zewnetrznej.
W celu zapewnienia większej sztywności schodów policzki ściąga się śrubami. Spód schodów drabiniastych można odeskować.
Schody policzkowe - składają się z belek policzkowych, podnóżków i przednóżków. Policzki wykonuje się z bali. Szerokość policzków zależy od wymiarów stopni. Stopnie składają się z podnóżków oraz z przednóżków. Stosuje się dwa sposoby osadzania stopni w policzkach : pierwszy polega na wsuwaniu podnóżków i przednóżków w odpowiednio wycięte rowki w policzkach; drugi sposób polega na tym, że najpierw osadza się podnóżki i przednóżki w gniazdach wyciętych w jednym policzku, a potem nakłada się drugi policzek i oba policzki ściąga się śrubami. Podnóżki z przednóżkami łączone są na wpust prosty u góry i za pomocą gwoździ u dołu.
Schody siodłowe - stosuje się gdy zależy nam na lepszym wyglądzie klatki schodowej.
Wadą tych schodów jest większe zużycie drewna oraz trudniejsze i kosztowniejsze wykonanie. W schodach siodłowych policzki mają od góry wycięcie schodkowe dostosowane do wymiarów stopni. Nie naruszona wycięciami dolna część policzka musi mieć szerokość 15-18 cm. Policzki wykonuje się z bali szerokości 29-37 cm i grubości 6-8 cm. Na wycięte zgodnie z wymiarami stopni , belki policzkowe nakłada się podnóżki grubości 5cm i przymocowuje do policzków wkrętami.
Bez względu na rodzaj schodów drewnianych bardzo ważne jest właściwe oparcie policzków na spocznikach lub stropie ,gdyż decyduje ono o bezpieczeństwie użytkowania schodów. Oparcie policzka na stropie za pośrednictwem pierwszego stopnia ,który wykonany jest z jednego kawałka belki drewnianej przymocowanej do stropu. W pierwszym stopniu wycięte jest gniazdo na policzek i słupek balustrady. Koniec policzka też jest odpowiednio przycięty. Po ustawieniu policzka i słupka balustrady skręca się je razem za pomocą śruby stalowej.
Oparcie belek policzkowych na spoczniku może być rozwiązane w następujący sposób:
- policzki opierają się na słupkach balustrady przymocowanych do belki spocznikowej
- policzki opierają się na belce spocznikowej za pośrednictwem krzywulca
- policzki opierają się bezpośrednio na belce spocznikowej podobnie jak na najniższym stopniu.

Schody kamienne i ceglane
Obecnie rzadko stosowane i to przeważnie jako zewnętrzne. Niekiedy występuje potrzeba ich wykonania w rekonstruowanych budynkach zabytkowych.
Schody kamienne były dawniej wykonywane w budynkach reprezentacyjnych. Obecnie zachodzi taka potrzeba , wykonuje się imitację schodów kamiennych pokrywając schody żelbetowe płytami kamiennymi. Do budowy schodów stosowano skały twarde (granit , sjemity , piaskowce) i skały o mniejszej twardości (marmury , dolomity , twarde wapienie). Schody kamienne wykonywano jako wspornikowe lub obustronnie oparte na murach , albo belkach policzkowych stalowych. Przy stopniach mocowanych wspornikowo w murze szerokość biegu nie powinna przekraczać 1,30 m - gdy wykonane są one ze skał twardych oraz 1,00 m - gdy wykonane są ze skał o mniejszej twardości.
Jeżeli stopnie kamienne oparte są na obu końcach to szerokość biegu może wynosić 2,20 m - przy zastosowaniu skał twardych oraz 1,70 m - przy zastosowaniu skał o mniejszej twardości.
Spoczniki schodów kamiennych wykonywane były na płycie Kleina lub sklepieniu odcinkowym. Istotną wadą schodów kamiennych , oprócz znacznego kosztu , jest mała odporność na działanie wysokiej temperatury. W przypadku stosowania belek stalowych do podparcia stopni kamiennych należy pamiętać o zabezpieczeniu stali.
Schody ceglane spotyka się jedynie w starych budynkach. Nie są one obecnie wykonywane ze względu na znaczną pracochłonność. Elementami nośnymi schodów ceglanych są belki stalowe , na których wykonuje się płytę Kleina lub sklepienie odcinkowe z cegły. Następnie muruje się stopnie z cegły ułożonej na płask lub romb , albo układa gotowe stopnie kamienne. Stopnie mogą być również wykonane z drewna. W wypadku zastosowania sklepienia odcinkowego belki policzkowe łączy się ściągami stalowymi w celu przeniesienia przez nie poziomej siły rozporu wywołanej parciem sklepienia. Podobnie jak w schodach kamiennych belki stalowe należy zabezpieczyć.

Schody metalowe
Są rzadko stosowane mimo że są znacznie lżejsze od schodów żelbetowych. Podstawową ich wadą jest spadek wytrzymałości po ogrzaniu. Schody metalowe przeważnie stalowe , stosuje się jako schody pomocnicze w halach przemysłowych , prowadzące do maszyn , antresoli. W budynkach mieszkalnych stosowane są niekiedy w kotłowniach. W budynkach tymczasowych składanych z kontenerów metalowych schody stalowe stosowane są jako schody zewnętrzne.

Schody stalowe
Wykonuje się najczęściej jako policzkowe. Policzki schodów bardzo lekkich wykonuje się z blachy grubości co najmniej 5mm , w razie potrzeby wzmacnianej na krawędziach kątownikami. Schody silniej obciążone mają policzki z kształtowników (ceowników , dwuteowników) Stopnie schodów mieszczą się między policzkami lub na wierzchu policzków. Składają się one najczęściej tylko z podnóżków wykonanych z blachy żebrowanej o grubości 5 mm. Przednią krawędź podnóżków wzmacnia się kątownikami. Podnóżki opierają się policzkach za pośrednictwem podpórek stalowych wykonanych z płaskownika.

Schody zewnętrzne
Powinny być wykonane z materiałów odpornych na działanie czynników atmosferycznych oraz na ścieranie, jak twarde skały, beton itp. Stopnie schodów zewnętrznych powinny mieć spadek 1-2% (w kierunku od budynku) dla zapewnienia odpływu wody opadowej.
Schody nie mogą opierać się bezpośrednio na gruncie, gdyż osiadałyby i pękały. Posadawia się je na oddzielnym fundamencie lub łączy z konstrukcją przyziemia budynku. Spód fundamentu schodów musi być położony poniżej granicy przemarzania gruntu.
Górna powierzchnia stopni i spocznika schodów zewnętrznych powinna być chropowata . W tym celu powierzchnie kamienne i betonowe groszkuje się a wykonane z lastrika nie poddaje szlifowaniu.
W budynkach jednorodzinnych z tzw. wysokim parterem są stosowane często schody zewnętrzne żelbetowe osadzone wspornikowo w ścianie budynku.

Fundamenty to najmniej rzucająca się w oczy część budynku, ale jedna z najważniejszych. Od nich zależy trwałość i bezpieczeństwo całej konstrukcji. Źle wybudowane mogą być przyczyną licznych uszkodzeń, a nawet katastrofy budowlanej. Wybór materiału do wznoszenia ścian fundamentowych powinien więc być przemyślany, a ostateczna decyzja podjęta jak najwcześniej przed rozpoczęciem budowy.

Ściany fundamentowe

Monolityczne Beton najlepiej sprawdza się tam, gdzie ściany fundamentowe muszą mieć szczególnie dużą odporność na zawilgocenie. Możliwe są różnorodne warianty zbrojenia takich ścian, w przeciwieństwie do ścian z bloczków, w których da się wykonać jedynie proste zbrojenie poziome. Betonowe fundamenty są szczególnie polecane w przypadku gruntów niejednorodnych pod budynkiem i tam, gdzie jest wysoki poziom wody gruntowej. Ich budowa jest pracochłonna i zabiera sporo czasu. Szczególnie uciążliwa jest konieczność wykonywania deskowania i jego rozbiórki. Fundamentowe ściany z betonu są też dosyć drogie.

Murowane Ściany fundamentowe z bloczków lub pustaków zasypowych są polecane do gruntów spoistych lub niespoistych, w których poziom wody gruntowej nie jest wysoki. Nadają się do wszystkich konstrukcji typowych dla domów jednorodzinnych. Wykonuje się je łatwiej i szybciej od ścian monolitycznych. Trudniej tu również o popełnienie błędów. Murowane ściany z bloczków betonowych są tańsze od innych. Między innymi to przesądza o skali ich popularności.

Materiały na ściany fundamentowe

Do budowy ścian fundamentowych powinno się stosować materiały o dużej wytrzymałości na ściskanie, mrozoodporne i możliwie najmniej nasiąkliwe.

Stropy filigran

Stropy typu filigran - w przeciwieństwie do większości stropów stosowanych w budownictwie jednorodzinnym - mają grubość dostosowaną do obciążeń i wymiarów przekrywanego pomieszczenia. 

Stropy filigran¹, pomimo wielu zalet, ciągle są jeszcze w Polsce mało znane i stosunkowo rzadko stosowane, zwłaszcza w domach jednorodzinnych.

Konstrukcja stropu
Przygotowywane w zakładzie produkcyjnym prefabrykowane cienkie płyty żelbetowe, będące częścią zespolonego stropu żelbetowego, mają grubość 4,5-7 cm. Zbrojone są stalowymi kratownicami przestrzennymi oraz dodatkowymi prętami układanymi równolegle oraz prostopadle do kratownic. Ze względów konstrukcyjnych (grubość płyty oraz wysokość dźwigarów kratowych) całkowita wysokość stropu łącznie z warstwą nadbetonu nie może być mniejsza niż 12 cm. Kratownice stalowe usytuowane są równolegle do dłuższego boku płyty w rozstawie nie większym niż 0,75 m. W monolitycznej warstwie betonu - na budowie - układa się zbrojenie dodatkowe, na przykład zbrojenie przy podporze. Zespolenie dwóch warstw stropu - prefabrykowanej i monolitycznej - zapewniają częściowo zabetonowane w

stropie stalowe kratownice przestrzenne oraz chropowata powierzchnia płyt prefabrykowanych.

Konstrukcja stropu typu filigran
Oznaczenia: 1 - układana na budowie warstwa
nadbetonu,

2 - płyta prefabrykowana,
3 - zbrojenie styku płyt,
4 - stalowe kratownice przestrzenne.

Kratownice stalowe nadają płytom prefabrykowanym odpowiednią sztywność w czasie transportu oraz podczas wykonywania stropu.
Kształt płyt, a tym samym kształt stropu może być zupełnie dowolny: prostokątny, trójkątny, trapezowy, półkolisty, łukowy, nieregularny, itd. W płytach uwzględnia się również wszystkie niezbędne otwory i wycięcia na krawędziach płyt przewidziane w dokumentacji, na przykład otwory na kominy.
Również dowolnie przyjmuje się wymiary płyt prefabrykowanych. Jednak ze względu na transport (dopuszczalne maksymalne szerokości przewożonych transportem kołowym elementów) przyjmuje się długość płyt od 2,40 do 7,80 m, a szerokość od 0,60 do 2,50 m. Maksymalna szerokość płyt to 2,70, a długość może wynosić nawet 12,00 m.
Projektowanie i produkcja
Płyt prefabrykowanych nie produkuje się na zapas i nie składuje w magazynie. Wykonuje się je wyłącznie na konkretne zamówienie. Produkcję poprzedza opracowanie projektu konstrukcyjnego, w którym dobiera się rozkład poszczególnych płyt w stropie, ich kształt oraz - zależnie od wielkości, rodzaju obciążenia i sposobu podparcia - określa się zbrojenie stropu. Na tym etapie projektanci wspomagani programami komputerowymi mają możliwość maksymalnego zredukowania kosztów - to jedna z ważniejszych zalet tego stropu.
W gotowym projekcie oprócz obliczeń konstrukcyjnych znajduje się również rysunek przedstawiający rozkład płyt stropu (z zaznaczonymi numerami przyporządkowanymi każdej płycie) oraz szczegółowe rysunki konstrukcyjno-montażowe poszczególnych płyt. W projekcie określony jest również rozstaw podpór montażowych, który w zależności od grubości konstrukcji wynosi od 1,70 do 2,10 m, a w kierunku podparcia około 1 m.
Prefabrykaty przygotowuje się w zakładzie produkcyjnym na stołach montażowych z betonu klasy minimum B25.
Cały proces - od dostarczenia projektu architektonicznego, aż do chwili dostarczenia płyt na budowę nie trwa długo: wykonanie projektu stropu dla domu jednorodzinnego - 1 dzień, produkcja płyt - około 3-4 dni (stosuje się podgrzewane stoły montażowe).
Po tym czasie płyty mogą być już przewożone na budowę i montowane.
Podstawową ofertą producentów jest: projekt konstrukcyjny, produkcja płyt oraz ich transport na plac budowy. Niektórzy oferują również montaż, oraz ułożenie warstwy nadbetonu wraz ze zbrojeniem.

Montaż
Płyty przewozi się na budowę i tam - zgodnie z załączonymi do projektu rysunkami montażowymi - montuje dźwigiem. Jednym samochodem przewozi się około 150 m² płyt. Koszt projektu oraz koszt transportu zawarte są w całkowitym koszcie stropu. Dostawę płyt prefabrykowanych można zamówić na konkretną godzinę, tak więc można, ale nie trzeba ich składować na budowie - można je montować prosto "z kół". Ciężar 1 m² płyty grubości 5 cm wynosi około 125 kg, czyli płyta o wymiarach 2,50x6,00 m waży około 1875 kg.
Przed montażem płyt trzeba przygotować podpory montażowe: ustawić je w rozstawie określonym w projekcie i wypoziomować . Na podporach stałych (na przykład ścianach) układa się warstwę zaprawy cementowej grubości 2 cm. Niektórzy producenci dopuszczają (jeżeli głębokość oparcia płyty na podporze jest mniejsza niż 4 cm) układanie płyt bezpośrednio na podporze.
Na tak przygotowanych podporach stałych i montażowych układa się płyty. Montują je trzy osoby: jedna obsługuje dźwig, a dwie korygują ułożenie płyt na podporach. Numer przyporządkowany każdej płycie ułatwia jej lokalizację.
Następnie zbroi się wieńce oraz układa dodatkowe zbrojenie warstwy monolitycznej przewidziane w projekcie. Otwory w stropie zabezpiecza się przed wypełnieniem mieszanką betonową: mniejsze otwory - styropianem, a większe - deskami. Kratownice przechodzące przez światło otworu pozostawia się w prefabrykacie aż do czasu usunięcia podpór montażowych, a następnie wycina.
Po zakończeniu montażu zbroi się też podłużne styki płyt (na zdjęciu) siatką lub prętami (minimalne zbrojenie: pręty średnicy 6 mm, długości 0,48 m w rozstawie 0,30 m). Zbrojenie to zapobiega klawiszowaniu, czyli nierównomiernemu odkształcaniu się poszczególnych fragmentów stropu.
Na tak przygotowaną konstrukcję układa się warstwę betonu klasy minimum B20, wykonując jednocześnie wieńce na ścianach oraz podciągi. Ściany wyższej kondygnacji można budować zanim strop - po 28 dniach - uzyska pełną wytrzymałość.

Zalety
Strop typu filigran łączy w sobie zalety stropów prefabrykowanych oraz możliwości konstrukcyjne stropów monolitycznych:

• skrócenie czasu wykonywania stropu na budowie; na budowę przywozi się gotowe prefabrykaty, w których znajduje się zbrojenie dolne stropu; na miejscu układa się tylko zbrojenie na styku płyt, miejscowe zbrojenie górne oraz układa warstwę betonu monolitycznego; strop powierzchni 300 m² można ułożyć w dwa dni;

• eliminacja deskowania; warstwę betonu układa się na płytach prefabrykowanych, które będąc elementem konstrukcji są jednocześnie deskowaniem traconym;

• nieskomplikowany montaż; konstrukcja stropu nie wymaga wykonywania żeber rozdzielczych, a ewentualne wzmocnienie stropu (na przykład pod cięższą ściankę działową) można wykonać już w zakładzie produkcyjnym, zagęszczając zbrojenie (kratownice);

• ograniczenie ilości prac wykończeniowych; powierzchnia płyt od strony sufitu jest bardzo gładka; nie wymaga wyrównywania i tradycyjnego tynkowania; specjalnie ukształtowane styki płyt wystarczy zaszpachlować, a powierzchnię płyt pomalować farbą lub położyć tapetę; w płytach prefabrykowanych już w zakładzie produkcyjnym można umieścić puszki elektryczne, a przed ułożeniem warstwy nadbetonu na powierzchni płyt rozłożyć kable elektryczne;

• bardzo duże możliwości konstrukcyjne: duże rozpiętości - nawet do 12 m, oparcie stropu bezpośrednio na słupach, wykonanie belek ukrytych w grubości stropu i w efekcie otrzymanie gładkiej płaszczyzny sufitu; projektanci wybierają najbardziej korzystny schemat pracy konstrukcji i optymalnie dobierają zbrojenie stropu oraz jego grubość; projektowanie stropu i jego optymalizację najlepiej rozpocząć już na etapie wykonywania projektu architektonicznego;

• dowolny kształt stropu; cały strop - łącznie z płytami balkonowymi - można wykonać w jednej technologii; praktycznie nie ma ograniczeń wynikających z kształtu stropu.

Wady
Niewątpliwie wadą stropu typu filigran - przy zastosowaniu ich na budowie domu jednorodzinnego
- jest konieczność montażu dźwigiem. Koszt wypożyczenia dźwigu nie jest jednak duży.
Strop typu filigran wymaga bardzo precyzyjnego wykonania ścian - muszą być one pionowe i usytuowane dokładnie w zaprojektowanych osiach, gdyż płyty prefabrykowane produkowane są z dużą dokładnością i nie ma możliwości korygowania ich wymiarów na budowie.

---