3. Gruczolakorak jelita grubego
- stanowi 98% wszystkich rakow jelita grubego
- zapadalność rosnie z wiekiem
- sredni wiek zachorowania - 60 lat
- 2 razy czesciej u kobiet
- rak odbytnicy - 3 razy czesciej u mężczyzn
- najczęściej w odcinku esiczo-odbytniczym
- wieloogniskowy w polipowatosci rodzinnej
- czescie w krajach o wyższym statusie socjalnym i wyższym stopniu przetworzenia żywności
(czynniki ryzyka - brak błonnika, duzo tluszczu zwierzęcego, produktow wedzonych,
wysoki poziom cholesterolu, kw. tluszczowych, zaburzenia flory jelitowej, niedobor wit. A,
C i E)
- zmiany wrzodziejace i wyniosle mogą powodowac niedrożność jelit
- około 1/3 produkuje sluz
- sekwencja gruczolak - rak; dwie odrębne sciezki patogenetyczne
Sciezka APC/β-kateniny (utrata genu supresorowego APC akumulacja β-kateniny i translokacja do jadra transkrypcja MYC i cyklina D1 mutacja K-RAS delecja 18q21 utrata TP53)
Zmiany genetyczne w genach mutatorowych (MMR) kodujące mechanizmy naprawcze DNA i niestebilnosc mikrosatelitarna (MSI).
- guz w proksymalnej okrężnicy ma tendencje do wzrostu egzofitycznego (polip wzdłuż
sciany)
- nowotwor w dystalnym odcinku jelita ma tendencje do okalającego, pierścieniowatego
wzrostu, zweza światło jelita, często wystepuje niedrożność
Klasyfikacja TNM:
Guz (T)
0 - brak zmian
IS - przedinwazyjny
1 - inwazja blony podśluzowej
2 - inwazja blony mięśniowej właściwej
3 - inwazja blony surowiczej lub nie pokrytej otrzewna tkanki tluszczowej
okolojelitowej
4 - inwazja sąsiednich struktur
Węzły chłonne (N)
0 - brak przerzutów
1 - przerzuty w 1-3 wezlach okolojelitowych
2 - przerzuty w 4 lub wiecej węzłach okolojelitowych
3 - każdy przerzut w węzłach lezacych w sąsiedztwie większych naczyn
Odlegle przerzuty (M)
0 - brak przerzutów
1 - przerzuty
Klasyfikacja Dukes'a:
nowotwor ograniczony do blony śluzowej bez zmian w węzłach
B1. nowotwor dochodzi do blony mięśniowej, ale nie zajmuje jej, bez zmian w
węzłach
B2. nowotwor nacieka blone miesniowa, nie ma zmian w węzłach
C1. przerzuty w węzłach regionalnych, nowotwor ograniczony do sciany jelita
C2. przerzuty do odległych węzłów chłonnych, nowotwor przekracza sciany