Podatek od nieruchomości
Podatek do nieruchomości jest podatkiem majątkowym, jednakże istnieje pogląd określający go jako przychodowo-majątkowy. Ma charakter bezpośredni i rzeczowy. Zakres podmiotowy obejmuje: osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, które:
są właścicielami, posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,
użytkownikami wieczystymi gruntów,
posiadaczami nieruchomości, obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność SP lub j.s.t., jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem lub z innego tytułu prawnego,
posiadaczmi bez tytułu prawnego nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych stanowiących własnośc SP lub j.s.t.
Zakres przedmiotowy obejmuje grunty, budynki lub ich częsci, budowle kub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Podstawę opodatkowania stanowi powierzchnia wpisana do ewidencji gruntów i budynków, dla budynków lub ich części powierzchnia użytkowa wyrażona w metrach kwadratowych, budowli lub ich części związanych z proawdzeniem działalności gospodarczej - ich wartość ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę odliczenia amortyzacyjnego w danym roku.
Rodzaj stawki jest uzależniony od przedmiotu opodatkowania, stawki dla budowli są procentowe natomiast dla budynków kwotowe. Wysokość stawek jest określana w drodze uchwały przez radę gminy w granicach określonych przez ustawę o podatkach i opłatach lokalnych.
Zwolnienia od podatku mają charakter podmiotowy i przedmiotowy. Do zwolnień przedmiotowych należy zaliczyć np. zwolnienie budowli kolejowych i zajętych pod nimi gruntów, zwolnienie gruntów budynków i budowli pozostałych po likwidacji linii kolejowych, zwolnienie budowli i nfrastruktury portowej i zajętych pod nimi gruntów.
Zwolnienia o charakterze podmiotowym dotyczą: szkół wyższych, instytutów badawczych, placówek naukowych PAN, z wyjątkiem przedmiotów opodatkowania zajętych przez te podmioty na działalnośc gospodarczą. Rada gminy może wprowadzić także inne zwolnienia, niż wskazane wustawie o podatkach i opłatach lokalnych.
Tryb poboru podatku dla osób fizycznych oparty jest o doręczenie decyzji podatkowej. Podatek płatny jest w ratach do: 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopadaroku podatkowego. Osoby prawne i jednostki organizacyjne, skladają w terminie do dnia 15 stycznia właściwemu organowi gminy a następnie opłacają podatek w 12 ratach. Rada gminy może zarządzic pobór podatku od osób fizycznych w drodze inkasa w takiej sytuacji w uchwale wskazuje również inkasentów i ich wynagrodzenie.
Podatek od środków transportowych
Podatek od środków transportowych jest uregulowany w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, ma on charakter majątkowy, bezpośredni i rzeczowy. Podatnikami są osoby izyczne i osoby prawne, jeżeli posiadają środki transportu. Jako właścicieli traktuje się również jednostki organizacyjne, żeli pojazd jest na nie zarejestrowany. Podanikami są także posiadacze środków transportowych zarejestrowanych na terytorium RP.
Opodatkowaniu podlegają samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie calkowitejpowyżej 3,5 t, ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 t, przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 t, oraz autobusy. Obowiązek podatkowy związany jest wyłącznie z pojazdami zarejestrowanymi na terytorium RP.
Podatnicy mają obowiązek składać właściwemu organowi podatkowemu w terminie do dnia 15 lutego, deklaracje na podatek od środków transportowych na dany rok podatkowy. Jeżeli obowiazek ten powstał po tym dniu w terminie 14 dni od dnia powstania okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku. Wykazany w deklaracji podatek powinien być wpłacony na konto właściwej gminy w terminie do dnia 15 lutego i 15 września każdego roku.
Organem właściwym jest wójt (burmistrz lub prezydent) na którego terenie znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika.
Wysokość podatku jest uzależniona od rodzaju środka transportowego i przypisanej mu stawki podatkowej, która określana jest przez radę gminu w dradze uchwały.
Zwolnienie obejmuje środki transportowe będące w posiadaniu przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i innych misji zagranicznych, korzystających z przywilejów i immunitetów, oraz czlonków ich personelu. Zwolnienie obejmuje także środki transportowstanowiące zapasy mobilizacyjne, pojazdy pecjalne , pojazdy używane do celów specjalnych oraz pojazdy zabytkowe. Dodatkowe zwolnienia może ustalić rada gminy w drodze uchwały.
Opłaty lokalne
Do opłat lokalnych należy zaliczyć opłaty uregulowane w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, a są to:
opłata targowa
opłata miejscowa
opłata uzdrowiskowa
opłata od posiadania psa
Przedmiotem opłaty lokalnej może być:
czynność prawna - sprzedaż na targowiskach (opłata targowa)
określone zdarzenie - pobyt w miejscowości o szczególnych walorach klimatycznych lub krajobrazowych (opłata miejscowa) lub uzdrowiskach (opłata uzdrowiskowa)
posiadanie rzeczy (opłata od posiadania psa)
Podstawa obliczenia opłaty ma charakter ilościowy, jest nią:
liczba dni w których prowadzona jest sprzedaż (opłata targowa)
liczba dni pobytu w danej miejscowości (opłata miejscowa i uzdrowiskowa)
liczba posiadanych psów (opłata od posiadania psa)
Stawki opłat lokalnych mają charakter kwotowy, nie tworzą skali i są ustalane przez radę gminy. Górne granice tych stawek ulegają corocznej zmianie w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI). W przypadku nieuchwalenia stawek opłat lokalnych stosuje się stawki obowiazujace w roku poprzedzającym rok podatkowy.
Organem podatkowym właściwym rzeczowo jest wójt, natomiast organem właściwym miejscowo jest w sprawach opłaty targowej, miejscowej i uzdrowiskowej - organ podatkowy właściwy ze względu na zdarzenie obowiązkiem uiszczenia opłaty, w sprawach opłaty od posiadania psa organ właściwy ze względu nia miejsce zamieszkania właściciela psa.
Ponadto rada gminy może w drodze uchwały określać zasady ustalania i terminy płatności opłat, ustalać wysokość stawek kwotowych opłat, zarządzić ich pobór w drodze inkasa wyznaczając inkasentów oraz ich wynagrodzenie, wprowadzać inne niż wymienione w ustawie zwolnienia przedmiotowe.
Opłata targowa jest daniną publiczną związaną z handlem targowiskowym. Podmiotem opłaty są osoby fizyczne, prawne i jednostki organizacyjne. Zwalnia się jednak z opłaty podmioty, które sa płątnikami podatku od nieruchomości w związku z przedmiotami opodatkowaniapołożonymi na targowiskach. Przedmiotem opłaty jest dokonywanie sprzedaży na targowiskach, rozumianych jako wszelkie miejsca na których prowadzony jest handel. Jako targowisko należy rozumieć miejsce prowadzenia działalności handlowej do którego srzedający mają swobodny dostęp, a zatem targowiskiem nie jest miejsce gdzie zlokalizowane są stałe przedsiębiorstwa handlowe. Opłatę targową pobiera się niezależnie od należności przewidzianych w odrębnych przepisach za korzystanie z urządzeń targowych oraz inne usługi świadczone przez prowadzącego targowisko.
Opłata miejscowa jest daniną publiczną pobieraną w gminach atrakcyjnych turystycznie. Podmiotem tej opłaty są wyłącznie osoby fizyczne, jednak nie pobiera się jej od osób od których pobierana jest opłata uzdrowiskowa. Przedmiotem opłaty miejscowej jest pobyt dłużej niż dobę w celach turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych:
w miejscowościach posiadających korzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umożliwiające pobyt osób w tych celach,
w miejscowościach znajdujących się na obszarach, którym nadano status obszaru ochrony uzdrowiskowej na zasadach określonych w ustawie o lecznictwie uzdrowiskowym . . .
Opłata uzdrowiskowa jest to danina publiczna stanowiąca źródło dochodu gmin uzdrowiskowych. Jej podmiotem są wyłącznie osoby fizyczne, przedmiotem zaś pobyt dłużej niż dobę w cleach zdrowotnych, turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowychw miejscowościach znajdujących się na obszarach, którym nadano status uzdrowiska.
Ustawodawca przewidział wspólny katalog zwolnień dla opłaty miejscowej i uzdrowiskowej:
pod warunkiem wzajemności członków personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz inne osoby zrównane z nimi, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca pobytu stałego na terytorium kraju,
osoby przebywajace w szpitalach,
osoby niewidome i ich przewodników,
podatników podatku od nieruchomości z tytułu posiadania domów letniskowych położonych w miejscowości, w której pobiera sie opłate miejscową lub opłatę uzdrowiskowa,
zorganizowane grupy dzieci i młodzieży szkolnej.
Opłata od posiadania psów jest danina publiczna, stanowiącą fakultatywne źródło dochodów gmin; jej pobór może zarządzić rada gminy. Wiele gmin rezygnuje z jej pobierania, gdyż jest opłatą deficytową. Podmiotem są wyłącznie osoby fizyczne, przedmiotem posiadanie psa zaś podstawą liczba posiadanych psów. Ustawodawca przewidział nastepujacy katalog zwolnień podmiotowych:
członków personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzedów konsularnych oraz innych osób zrównanych z nimi, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca stałego pobytu na terytorium RP,
osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności - z tytułu posiadania jednego psa,
osób w wieku powyżej 65 lat prowadzących samodzielne gospodarstwo domowe - z tytułu posiadania jednego psa
podatników podatku rolnego od gospadarstw rolnych - z tytułu posiadania nie więcej niż dwóch psów.
Podatek od spadków i darowizn
Podatek od spadków i darowizn jest podatkiem od przyrostu masy majatkowej, uregulowanym przez ustawę o podatku od spadków i darowizn. Ma on charakter bezposredni i rzeczowy. Podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy lub praw majątkowych pod tytułem: dziedziczenia, zapisu dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny, polecenia darczyńcy, zasiedzenia, nieodpłatnego zniesienia współwłasności, zachowku oraz nieodpłatnej renty, użytkowania oraz służebności. Przedmiotem opodatkowania jest także nabycie prawa do wkładu oszczędnościowegona podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwana podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego.
Podatkowi podlega nabycie własności rzeczy znajdujących się w kraju. Podatek odtyczy też praw lub rzeczy znajdujących się za granicą jeżeli w chwili otwarcia spadku lub dokonania darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium RP.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera bogaty katalog zwolnień w tym najistotniejszym jest zwolnienie najbliższej rodziny: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Osoby te są zwolnione z podatku od spadków i darowizn o ilke zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 6 miesięcy od daty powstania obowiązku podatkowego.
Obowiązek podatkowy ciąży na osobie fizycznej będacej nabywca rzeczy i praw majatkowych. Moment powstania tego obowiązku jest zróżnicowany w zależności od tytułu pod jakim doszło do nabycia własności. Samoistnym źródłem obowiązku jest powołanie się podatnika na fakt nabycia, które nie zostało zgłoszone wczesniej do opodatkowania.
Podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy nabytych i praw majątkowych. Ustala się ją według stanu z dnia nabycia, a wartość na dzień powstania obowiazku podatkowego.
Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku. Wielkość kwoty wolnej zależna jest od grupy podatkowej do której zaliczona jest dana osoba. Przynależnośc do grupy podatkowej uwarunkowana jest stopniem pokrewieństwa lub powinowactwa. Co do zasady stawka podatku ma charakter progresywny - wzrost wartości skutkuje wzrostem podatku, wyjątkiem jest nabycie w drodze zasiedzenia, a także w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy, jeżeli obowiazek podatkowy powstał w chwili powołania się podatnika przed organem podatkowy na czynność od której nie został oplacony należny podatek - charakter liniowy.
W terminie miesiąca od dnia powstania obowiazku podatkowego podatnik ma obowiazek złożyć zeznanie podatkowe właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.
Podatek od czynności cywilnoprawnych
Podatek od czynności cywilnoprawnych jest uregulowany w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jest to podatek typu przychodowego o czarakterze rzeczowym i bezpośrednim. Jest to danina zasilająca budżety j.s.t., pobierana przez państwowe organy podatkowe jakimi są naczelnicy urzędów skarbowych. Podatek może być pobierany za pośrednictwem płatnika, którym jest notariusz. Zakres podmiotowy obejmuje podmioty dokonujące czynności prawnych podlegających opodatkowaniu. Przedmiotem opodatkowania są czynnosci wskazane enumeratywnie w ustawie. Podstawa opodatkowania jest uzależniona od rodzaju czynności podlegającej opodatkowaniu. Kwestia ta jest uregulowana odrębnie dla poszczególnych czynności np. Przy umowie sprzedaży - wartość rynkowa rzeczy lub prawa, przy umowie darowizny - wartość długów i ciężarów przyjętych przez zobowiazanego, przy umowie dożywocia - wartość rynkowa nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego.
Stawki w pcc są procentowe lub kwotowe. Przeważające sa stawki procentowe z uwagi na fakt, iż w wiekszości przypadków istnieje mozliwość ustalenia wartości przedmiotu danej czynności. W wiekszości przypadków stawki ustalono na poziomie 1 i 2% w dwóch przypadkach przyjeto stawki 0,5 i 0,1%.
W pcc istnieje stawka sankcyjna wynosząca 20% następuje ona gdy należny podatek nie został zapłacony, a podatnik przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego, lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego.
Stawka kwotowa w pcc została ustalona w jednym przypadku tj. Ustanowienia hipoteki kaucyjnej. Podatnicy bez wezwania organu podatkowego sa zobowiązani w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego obliczyć i wpłacić podatek, chyba że jest on pobierany przez płatnika.
Opłata skarbowa
Opłata skarbowa jest to danina publiczna, pobierana na podstawie ustawy o opłacie skarbowej i przepisów wykonawczych. Zakres przedmiotowy opłaty został stworzony przez:
wskazanie przedmiotu opłaty przez stworzenie zamkniętego katalogu kategorii zdarzeń podlegających opłacie oraz jego doprecyzowanie w załączniku o opłacie,
stworzenie katalogu wyłączeń przedmiotowych,
zamieszczenie w załączniku do ustawy wykazu zwolnień przedmiotowych.
Przedmiotem opłaty skarbowej jest:
w sprawach indywidualnych z zakresy administracji publicznej:
dokonanie czynności urzędowej na podstawie zgłoszenia czynności lub na wniosek
wydania zezwolenia
wydania zaświadczenia na wniosek
złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wyciagu lub kopii - w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym.
Zatem przedmiotem opłaty skarbowej może być wyłacznie:
dokonanie określonych czynności przez:
organy administracji publicznej
inne podmioty wykonujace zadania z zakresu administracji
złożenie określonych dokumentów przed organami, wyżej wymienionymi podmiotami, sądami w sprawach z zakresu administracji lub w postępowaniu sądowym.
Zakres czynności będący przedmiotem opłaty skarbowej został ograniczony do spraw indywidualnych z zakresu administracji publicznej. Zakres wyłączeń przedmiotowych został uregulowany w art. 2 i 3 ustawy, natomiast art. 3 i 3a zawierają rozwiazanie służące klasycznemu rozgraniczeniu zakresu przedmiotowego opłat. Do opłat których obowiązek zapłaty lub zwolnienie od nich stanowi podstawę zastosowania wyłączenia w opłacie skarbowej, zalicza się: opłaty konsularne, opłatyza czynności organów administracyji miar, opłaty za czynności organów probierniczych.
Katalog zwolnień przedmiotowych zawarto w 4 kolumnie tabeli będącej załacznikiem do ustawy zwolnienia odnoszą się do poszczególnych:
czynności - sporządzenia aktu urodzenia,
zaświadczeń - wydawanych w interesie publicznym,
zezwoleń - pozwolenia na budowę budynków na cele naukowe,
dokumentów - pełnomocnictwa dla małzonka
Podmiotami opłaty skarbowej są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, jeżeli wskutek dokonanego przez nie zgłoszenia lub na ich wniosek dokonuje się czynnosci urzedowej albo na ich wniosek wydaje się zaświadczenie lub zezwolenie, udzielaja lub składają pełnomocnictwo lub prokurę.
Za uiszczenie opłaty skarbowej odpowiadają solidarnie:
podmioty składające wspólnie zgłoszenie lub wniosek, na podstawie których dokonuje się czynności urzedowej lub wydaje zaświadczenie lub zezwolenie,
mocodawca i pełnomocnik w zwiazku ze złożeniem pełnomocnictwa,
przedsiębiorca i prokurent w związku ze złożeniem prokury.
Zakres podmiotowy ograniczają zwolnienia podmiotowe:
dyplomatyczne i konsularne,
obejmujące niektóre jednostki sektora finansów publicznych,
obejmujące organizacje pożytku publicznego,
o charakterze społecznym
inne
W przypadku, gdy jeden z podmiotów na których ciąży obowiązek uiszczenia opłaty, jest jeden zwolniony wówczas obowiazek zapłaty ciąży na pozostalych stronach tej czynności.
Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej następuje z chwilą zdarzenia:
od czynności urzedowej - z chwilą dokonania zgłoszenia lub złożenia wniosku o jej dokonanie,
od zaświadczenia lub zezwolenia - z chwila złożenia wniosku o jego wydanie,
od złożenia pełnomocnictwa lub prokury oraz jego odpisu, wypisu lub kopii - z chwilą złożenia dokumentu w organie administracji publicznej, sądzie lub podmiocie wykonującym zadania publiczne,
od zaświadczenia zwolnionego z opłaty, a użytecznego w innej sprawie - z chwilą jego użycia.
Wymiar opłaty skarbowej opiera się na metodzie samoobliczenia. Podmiot za pomocą załącznika ustawy sam ustala wysokośc opłaty, a następnie ją uiszcza. Uiszczenia dokonuje się gotówką w kasie organu podatkowego, bezgotówkowo na rachunek bankowy lub w drodze inkasa. Załatwienie sprawy nastąpi o ile podmiot wniósł opłatę. Organ administracji w wypadku niewniesienia opłaty ustala termin do jej uiszczenia. Jeśli podmiot tego nie dokona wniosek zostanie zwrócony lub czynność zostanie zaniechana. Zaległość w opłacie traktowana jest jako zaległość podatkowa, przeprowadza się postępowanie podatkowe i ustala jej wysokość oraz wysokość odsetek za zwłokę.
Zwrot opłaty skarbowej jest konstrukcją odrębną od konstrukcji nadpłaty, opłata jest w chwili uiszczenia świadczeniem należnym i wymagalnym, zwrot jest instytucja następującą ex post. Opłata podlega zwrotowi:
od dokonania czynności urzędowej - jeżeli mimo zapłacenia opłaty nie dokonano czynności urzedowej,
od wydania zaświadczenia lub zezwolenia - jezeli mimo zapłacenia opłaty nie wydano zaświadczenia lub zezwolenia.
Zwrot następuje na wniosek nie jest on jednak dopuszczalny po upływie 5 lat licząc od końca roku w którym dokonano opłaty.
Czynności sprawdzające
CZynności sprawdzające w istocie mają charakter kontrony, choć dokonywane są w ramach odrębnej procedury, do której odnoszą się także niektóre rozwiązania dotyczace jurysdykcyjnego postępowania podatkowego. Co do zasady czynności sprawdzających dokonują organy I instancji. Czynności sprawdzające dokonywane przez organy mają na celu:
sprawdzenie terminowości:
składania deklaracji,
wpłacania zadeklarowanych podatków, w tym również pobieranych przez płatników oraz inkasentów,
stwierdzenie formalnej poprawności deklaracji,
ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbednym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami.
Jeżeli w toku czynności sprawdzających zostaną stwierdzone uchybienia niemające wielkiej wagi, mają one doprowadzic do wyeliminowania tych uchybień przez organ podatkowy bądź przez samego podatnika. Organ dokonuje korekty jeżeli kwota zobowiązań, bądź ustalonej nadpłaty nie przekracza 1000 złotych lub zwraca sie do składającego deklaracje o dokonanie korekty oraz złożenie niezbędnych wyjaśnień.
Na korektę dokonaną przez organ podatnik może w terminie 14 dni od jej dokonania wnieść sprzeciw do organu, który ją wydał. Wniesienie sprzeciwu anuluje korektę, w razie niewniesienia sprzeciwu korekta wywołuje skutki prawne.
Jeżeli deklaracja nie została złożona mimo takiego obowiązku, organ podatkowy może zażadać złożenia odpowiednich wyjaśnień lub wezwać do złożenia deklaracji. W ramach czynności sprawdzajacych bada się prawidłowośc korzystania z ulg podatkowych. Jeżeli z deklaracji wynika, że podatnik skorzystał z określonych ulg organ może zwrócić się do niego o okazanie dokumentów, których posiadania przez podatnika wymagają przepisy.
Organ podatkowy może również dokonać oględzin lokalu mieszkalnego lub części tego lokalu, jeżeli jest to konieczne do zweryfikowania zgodnisci stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej przez podatnika deklaracji. W ramach czynności sprawdzających organ może dokonać weryfikacji dokumentówu kontrahentów podatnika, polega ona na sprawdzeniu rzetelności i prawidłowosci dokumentów będących w posiadaniu kontrahenta.
Kontrola podatkowa
Celem kontroli podatkowej jest stwierdzenie czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków ywnikających z prawa podatkowego. Podmiotami kontrolującycmi są organy podatkowe I instancji oraz minister właściwy ds. finansów publicznych. Kontrolowanymi są zaś podatnicy, płatnicy inkasenci oraz natępcy prawni.
Kontrolę podatkową przeprowadza się zawsze z urzędu. W zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją kontrola nie może być wszczęta, chyba że jest niezbędna do przeprowadzenia weryfikacji decyzji, bądź też będącą wynikiem orzeczenia uchylającego decyzję, bądź stwierdzającego jego nieważność.
Kontrola przeprowadzana jest na podstawie immiennego upoważnieniaudzielonego przez:
naczelnika urzędu skarbowego lub celnego - pracownikom tych urzędów,
naczelnika urzędu celnego - funkcjonariuszom celnym oraz pracownikom tego urzędu,
wójta, starostę lub marszałka województwa - pracownikom urzędu gminy, starostawa lub urzędu marszałkowskiego,
ministra właściwego ds. finansów publicznych - pracownikom urzędu obsługującego tego ministra.
Wszczęcie kontroli następuje przez doręczenie kontrolowanemu upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz okazanie legitymacji służbowej. Kontrolowany który nie wyznaczył osoby uprawnionej do zastępowania go w trakcie kontroli, ma obowiązek wskazania tej osoby na piśmie.
W przypadku istnienia zagrożenia zniszczenia materiału dowodowego, podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, kontrola może być wszęta po okazaniu legitymacji, a upoważnienie do przeprowadzenia kontroli doręcza sie w terminie 3 dni od dnia wszęcia kontroli.
Uprawnienia organu kontrolującego:
wstęp na grunt, do budynków oraz lokali mieszkalnych kontrolowanego,
wstęp do lokali mieszkalnych w przypadku ponoszenia wydatków na cele mieszkaniowe,
żądanie okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin,
żądanie udostępnienia akt, ksiąg i dokumentów związanych z przedmiotem kontroli,
zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objetym kontrolą,
zabezpieczania zebranych dowodów,
legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości,
żądania przeprowadzenia spisu z natury,
przesłuchiwania świadków, kontrolowanego oraz niektórych innych osób,
zasięgania opinii biegłych
Kontrolowany ma obowiązek umożliwić wykonywanie tych czynności, Ma także obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli, dostarczać żądane dokumenty oraz zapewnić kontrolującemu warunki do pracy.
Utrudnianie kontroli podatkowej stanowi przestepstwo z art. 83 § 1 k.k.s. Czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego wskazanej, chyba że kontrolowany zrezygnuje z udziału w czynnościach kontrolnych. W przypadku nieobecności kontrolowanego czynności kontrolne dokonywane są w obecności przywołanego swiadka. Kontrolowanego zawiadamia się o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodów z zeznań świadków i opinii biegłych - 3 dni przed przeprowadzeniem dowodu, a dowodu z oględzin nie później niż bezpośrednio przed podjęciem tych czynności.
Czas kontroli podlega organiczeniom w oparciu o ustawę o swobodzie działalności gospodarczej:
mikroprzedsiębiorcy - 12 dni roboczych,
mali przedsiębiorcy - 18 dni roboczych,
średni przedsiębiorcy - 24 dni robocze,
pozostali przedsiębiorcy - 48 dni roboczych.
Przebieg kontroli dokumentuje się w protokole. Protokół powinien zawierać:
wskazanie kontrolowanego,
wskazanie osób kontrolujacych,
określenie przedmiotu i zakresu kontroli,
opis dokonanych ustaleń faktycznych,
dokumentację dotycząca przeprowadzonych dowodów,
pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń lub wyjaśnień.
Jeżeli kontrolowany nie zgadza się z treścią protokołu, może w terminie 14 dni od jego doręczenia przedstawić zastrzezenia lub wyjaśnienia, przedstawiając jednocześnie wnioski dowodowe. Kontrolujący powinien rozpatrzyć zastrzeżenia w terminie 14 dni od ich otrzymania, wskazując które z nich zostały uwzględnione wraz z uzasadnieniem faktycznym jak i prawnym. W braku zastrzeżeń przyjmuje się, że podatnik nie kwestionuje ustaleń kontroli.