HAŁAS I JEGO ODDZIAŁYWANIE NA ORGANIZM
Dźwięk - wrażenie zmysłowe wywołane przez fale akustyczna o widmie liniowym.
Bodziec akustyczny → ucho → ciągi impulsów bioelektrycznych ( nerw słuchowy) → ośrodkowy układ nerwowy.
Częstotliwość to liczba odkształceń fali ( drgań) w jednostce czasu. 1 Hz = jedno drganie na sekundę.
Natężenie- 1 dB logarytmiczna odpowiedz ucha na bodziec dźwiękowy uwzględniająca ilość energii. Natężenie wrażenia słuchowego przedstawia stosunek energii przenoszonej przez falę głosową w jednostce czasu przez powierzchnię.
Próg słyszalności- najmniejsze natężenie dźwięku zaledwie słyszalne.
Bel - dźwięk o natężeniu 10 krotnie większym niż próg słyszalności. 2 bele to dźwięk o natężeniu 100-krotnie większym niż próg słyszalności.
Decybel- dźwięk o natężeniu 10-krotnie mniejszym od bela.
Hałas
Hałasem są wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe drgania mechaniczne ośrodka sprężystego, działające za pośrednictwem powietrza na organ słuchu i inne zmysły oraz elementy organizmu człowieka i zwierząt.
Z uwagi na charakter oddziaływania wyróżnia się
hałasy uciążliwe - nie wywołujące trwałych skutków w organizmie
hałasy szkodliwe - wywołujące trwałe skutki lub powodujące określone ryzyko wystąpienia trwałych zmian w organizmie.
Klasyfikacja wynikająca z właściwości narządu słuchu rozróżnia hałas:
poddźwiękowy (infraakustyczny)
słyszalny (akustyczny)
naddźwiękowy (ultraakustyczny)
Zgodnie z zasadą powstawania hałasu (klasyfikacją źródeł dźwięku), hałas dzielimy na :
wytwarzany przez źródła aerodynamiczne (w następstwie przepływu powietrza lub innego gazu)
źródła mechaniczne (wskutek tarcia i zderzeń ciał stałych).
Biorąc pod uwagę środowisko, w którym hałas występuje, wyróżniamy:
hałas przemysłowy (w tym występujący w środowisku pracy),
hałas komunalny (obecny w pomieszczeniach i miejscach przebywania ludzi)
hałas komunikacyjny (związany ze środkami transportu),
PODZIAŁ HAŁASU ZE WZGLĘDU NA OBCIAZENIE ORGANIZMU
Hałasy o poziomie poniżej 35 dB nie są szkodliwe dla zdrowia, ale mogą być denerwujące. Do hałasów tych zalicza się np. szum wody, brzęk przekładanych naczyń lub narzędzi. Hałasy te mogą przeszkadzać w pracy wymagającej skupienia np. projektowaniu, pisaniu itp.
Hałasy o poziomie od 35 do 70 dB wywierają ujemny wpływ na układ nerwowy człowieka. Pociąga to za sobą zmęczenie i spadek wydajności pracy. Może on obniżyć zrozumiałość mowy i utrudnić zasypianie i wypoczynek.
Hałasy o poziomie od 85 do 130 dB powodują liczne uszkodzenia słuchu i różne schorzenia, jak zaburzenia układu krążenia, nerwowego, równowagi i inne oraz uniemożliwiają zrozumiałość mowy nawet z odległości 0,5 metra.
Hałasy o poziomie od 130 dB do 150 dB pobudzają do drgań niektóre wewnętrzne organy ludzkiego ciała, powodując ich trwałe schorzenie, a niekiedy zupełne zniszczenie. Ludzie pracujący w takim hałasie mają z reguły poważnie osłabiony, a najczęściej uszkodzony słuch.
Hałasy o poziomie powyżej 150 dB już po 5 minutach całkowicie paraliżują działanie organizmu, powodują mdłości, zaburzenia równowagi, uniemożliwiają wykonywanie skoordynowanych ruchów kończyn, zmieniają proporcje zawartości składników we krwi, wytwarzają u człowieka stany lękowe i depresyjne, powodują inne objawy chorób psychicznych. Wśród ludzi zatrudnionych w hałasie o tym poziomie (np. w hamowniach silników odrzutowych) aż 80 % zapada na nieuleczalne choroby.
WPŁYW HAŁASU NA LUDZI I ZWIERZĘTA
Wśród szkodliwości środowiskowych hałas wyróżnia się nie tylko tym, że oddziałuje na niemal wszystkich mieszkańców Ziemi, lecz także tym, że wpływa negatywnie na cały organizm i wszystkie jego funkcje.
Hałas wpływa na:
obniżenie sprawności i chęci działania,
komunikowanie się,
obniżanie sprawności nauczania,
kłótnie między ludźmi.
Ludzie mają częstsze zaburzenia ze strony:
- układu krążenia (bicie i kołatanie serca, szybkie męczenie się, duszności),
- układu pokarmowego,
- układu ruchu (bóle mięsni i stawów),
- układu dokrewnego (choroby przemiany materii),
- układu nerwowego (zakłócenia równowagi emocjonalnej, stan napięcia i niepokoju).
Układ nerwowy- powoduje zaburzenia psychiczne, obniżenie sprawności umysłowej, osłabienie pamięci, stany lekowe, rozdrażnienie, zmęczenie i depresje.
Układ krążenia- zwężenie naczyń krwionośnych, wzrost ciśnienia , wzrost pojemności wyrzutowej serca, słabsze ukrwienie mózgu, migreny.
W układzie pokarmowym- zmniejszenie wydzielania gruczołów ślinowych i błony śluzowej żołądka co prowadzi do zwolnienia perystaltyki jelit i procesów trawiennych.
W układzie oddechowym- przyspieszenia oddechów, zmiany wentylacji płuc.
W układzie dokrewnym- zaburzenia w funkcjonowaniu trzustki, czyli spadek poziomu cukru, wzmożenie czynności tarczycy.
U kobiet obserwuje się zaburzenia miesiączkowania i niepłodność, u płodu zaś przyspieszone tętno a nawet upośledzenia słuchu dziecka.
Ujemne oddziaływanie hałasu na organizm człowieka w warunkach narażenia zawodowego
Na narząd słuchu
-Uszkodzenia struktur anatomicznych narządu słuchu ( perforacje , ubytki błony bębenkowej) zwykle po jednorazowym i krótkotrwałej ekspozycji na hałas, powyżej 130-140 dB.
-Upośledzenie sprawności słychu w postaci podwyższenia progu słyszenia w wyniku długotrwałego narażenia na hałas powyżej 80 dB.
-odwracalne
-trwałe
Pozasłuchowe działanie na organizm (w tym na podstawowe układy i narządy oraz zmysły człowieka)
Anatomiczne połączenie nerwowej drogi słuchowej z kora mózgowa umożliwia bodźcom słuchowym działanie na inne ośrodki w mózgowiu ( zwłaszcza OUN i układ gruczołów dokrewnych wydzielania wewnętrznego) a w konsekwencji na stan i funkcje wielu narządów