Wewnątrz naszego mózgu odbywają się procesy elektrochemiczne, które manifestowane są w formie impulsów elektrycznych. Możemy je zmierzyć za pomocą aparatury EEG (elektroencefalografu). Otrzymujemy w ten sposób częstotliwość drgań fal mózgowych podawaną w cyklach na sekundę (Hz - hercach).
Badania wykazały, że zarówno częstotliwość fal mózgowych jak i ich amplituda nie jest stała i ściśle zależy od czynności, jaką umysł wykonuje. Tak więc stan czuwania wzmaga częstotliwość potencjałów elektrycznych mózgu i obniża ich amplitudę, a stan spoczynku, drzemki i relaksu odwrotnie, zwalnia częstotliwość i zwiększa amplitudę fal. Zostały one podzielone na cztery zakresy i nazwane kolejnymi literami alfabetu greckiego (w kolejności ich odkrywania): alfa, beta, theta i delta .
Poniżej przedstawiono krótką charakterystykę każdego zakresu częstotliwości fal mózgowych (poziomu umysłu):
BETA - częstotliwość fal mózgowych od 14 do około 30Hz
Ten zakres częstotliwości charakteryzuje najzwyklejszy całkowity stan przytomności umysłu. Człowiek jest wtedy skupiony na świadomości zewnętrznej, odbiera bodźce z otoczenia za pomocą swoich pięciu zmysłów: wzroku, słuchu, smaku, dotyku i węchu. Czytając ten tekst zapewne znajdujesz się właśnie w tym stanie.
Fale beta można zarejestrować z okolicy czuciowo-ruchowej (przednich okolic czaszki) a ich amplituda zwykle nie przekracza 20 mikrowoltów. Uważa się, że są one wyrazem desynchronizacji czynności bioelektrycznej kory mózgowej i nasilają się pod wpływem bodźców zewnętrznych (np. otwarcie oczu) powodujących blokadę rytmu alfa. Amplituda fal ulega obniżeniu pod wpływem bodźców kinestetycznych.
ALFA - częstotliwość fal mózgowych od 7 do 14Hz
Gdy fale mózgowe obniżą się do poziomu nieznacznie niższego niż 10-14Hz, większość ludzi zapada w sen. Charakteryzuje on wewnętrzne poziomy aktywności umysłowej, spokój, odpoczynek, inspirację, twórczość, przyśpieszone gojenie, koncentrację, lepsze przyswajanie materiału, pamięć, percepcję pozazmysłową i inne fenomeny.
Towarzyszy przede wszystkim medytacji i lekkiemu snu. W tym stanie znajdujemy się zawsze na krótko przed zaśnięciem i zaraz po przebudzeniu, a także czasem w chwilach głębokiego zamyślenia lub skupienia. Mamy wtedy pełny dostęp do obydwu półkul mózgowych, co znacznie wspomaga wizualizację i wyobraźnię.
Fale alfa można zarejestrować głównie z okolicy potyliczno-ciemieniowej i charakteryzują się one zmienna amplitudą wynoszącą średnio około 50 mikrowoltów. Są wyrazem synchronizacji czynności wielu jednostek dendrytycznych i pojawiają się w stanie czuwania z relaksem. Występują zwykle przy zamkniętych oczach. Znikają one podczas wysiłku umysłowego, np. wykonywaniu działań matematycznych albo przy otwarciu oczu i zadziałaniu na nie światła. Blokowanie rytmu alfa jest wyrazem desynchronizacji aktywności bioelektrycznej zachodzącej pod wpływem koncentracji umysłowej lub stymulacji czuciowej.
THETA - częstotliwość fal mózgowych od 4 do 7Hz
Jest to częstotliwość towarzysząca nam zwykle przez większą część snu. Świadomość może wtedy funkcjonować tylko w jednym wymiarze, który charakteryzuje głębsze poziomy medytacji i koncentracji. Będąc świadomym przy tej częstotliwości fal mózgowych, mamy możliwość kontroli fizycznego bólu, a w niektórych przypadkach nawet krwawienia. Często ludzie w szoku miewają takie "nadprzyrodzone" zdolności, jednak ich nie kontrolują.
Fale theta o stosunkowao wysokiej amplitudzie dochodzącej do 100 mikrowoltów można niekiedy zarejestrować na okolicą skroniową i ciemieniową. Rytm theta pochodzi od aktywności elektrycznej hipokampa.
DELTA - częstotliwość fal mózgowych od około 0.5 do 4Hz
Jest to podobno stan nieświadomości, który towarzyszy m.in. głębokiemu snu. Wydaje mi się jednak, że utrzymanie świadomości przy tej częstotliwości może być możliwe. Obiło mi się nawet o uszy, że The Silva Mind Controll w USA prowadzi kursy nazwane UltraMind uczące wykorzystywać ten zakres fal mózgowych. Jeżeli masz więcej informacji - daj mi znać.
Fale detla w czasie snu występują niekiedy na przemian z wyładowaniami w kształcie wrzecion składających się z fal o częstotliwości 12 - 14 Hz (rytm alfa).
Czy istnieją częstotliwości fal mózgowych GAMMA?
Przeglądając opis funkcji BrainWave Synchronizer programu CoolEdit 96 po raz pierwszy i ostatni spotkałem się z określeniem częstotliwości GAMMA . Według informacji tam zawartych są to częstotliwości powyżej BETA, czyli od 21Hz aż do... 200Hz. Jednak gdy pytałem niektórych specjalistów o tę częstotliwość, niewielu o niej słyszało, a ci którzy słyszeli, zasugerowali, że może to być jedna z wielu częstotliwości z obszaru poniżej DELTA (od 0 do 0.5Hz). W helpie CoolEdit Pro nie ma już informacji o tej częstotliwości, jednak wspomniane narzędzie (BrainWave Synchronizer) nadal pozwala ją wykorzystywać.
O wykorzystywaniu programu CoolEdit do osiągania określonych stanów umysłu możesz przeczytać tutaj.
Jeżeli wiesz coś na temat częstotliwości GAMMA (lub innych) - daj mi znać.
Elektroencefalogram i elektrokortykogram (EEG i ECG)
Wynikiem aktywności bioelektrycznej kory mózgowej są różne potencjały, które w postaci fal można rejestrować z powierzchni głowy (elektronecefalogram - EEG) lub bezpośrednio z kory mózgowej (elektrokortykogram - ECG). Potencjały elektryczne rejestruje się przy wzmocnieniu 10 mikrowolt = 1 mm i odbiera się je (w przypadku EEG) przy użyciu doprowadzeń jedno- lub dwubiegunowych. W doprowadzeniach jednobiegunowych elektrodę obojętną przymocowuje się do płatka ucha i uziemia, a elektrody czynne (których jest 19) rozmieszcza się po 8 nad każdą półkulą mózgową, a 3 w lini środkowej głowy.
Potencjały mózgowe odbierane bezpośrednio z powierzchni kory mózgowej (ECG) osiągają wyższą amplitudę (około 500 mikrowoltów) niż te rejestrowane z powierzchni głowy. Taki odbiór jest możliwy podczas odsłonięcia kory w czassie zabiegów neurochirurgicznych. Każdy człowiek ma nieco inny, indywidualny zapis EEG i jego odczytanie wymaga dużej specjalizacji.
Typowe fale alfa, beta, theta i delta zarejestrowane za pomocą elektrod na głowie człowieka:
EEG człowieka czuwającego w spoczynku zarejestrowany za pomocą elektrod jednobiogunowych z głowy człowieka przy zamkniętych i otwartych oczach: