3.11.2011

Czym jest poradnictwo? Podstawowe pojęcia związane z poradnictwem. Istota poradnictwa pedagogicznego.

Poradnictwo jako:

• działanie społeczne polegające na dostarczaniu porad, wskazówek osobie radzącej się

• pomoc w rozwiązywaniu problemów jednostki lub grupy

• działanie wspomagające, wspierające rozwój

• forma aktywności o charakterze interakcji społecznej, urzeczywistniająca się w relacji doradcy i osoby radzącej się, w której obie strony oddziaływają na siebie wzajemnie

Poradnictwo jest pojęciem stosunkowo szerokim. To ogół wszystkich działań , środków, związanych z udzielaniem osobie radzącej się porad.

O istocie poradnictwa:

• każda działalność pomocowa ma podmiot i przedmiot oddziaływań

Kim miałby być podmiot poradnictwa?

• specyfika poradnictwa wynika z jego dwupodmiotowości - podmiotami w procesie poradniczym jest zarówno osoba radząca się i udzielająca porad (doradca)

• poradnictwo odbywa się w interakcji obu podmiotów

Czym jest przedmiot poradnictwa?

• Przedmiotem poradnictwa jest natomiast problem/sytuacja kryzysowa, który stanowi przyczynę nawiązania relacji poradniczej

Czym będzie poradnictwo pedagogiczne? Z czego miałby wynikać pedagogiczny charakter poradnictwa?

Poradnictwo:

• nawiązanie do wychowania jako celowego i planowego kształtowania osobowości wychowanka, do procesu wychowawczego, prób doskonalenia tego procesu

• pedagogiczność poradnictwa wynika z charakteru oraz celu relacji między podmiotami uczestniczącymi w działaniach poradniczych

Przedmiot poradnictwa pedagogicznego

Poradnictwo pedagogiczne odwołuje się w sposób szczególny do procesu wychowawczego i prób (tworzenia warunków) jego optymalizowania przez:

1. działania dotyczące indywidualnych właściwości wychowanka (analiza właściwości biopsychicznych wychowanka stanowiących źródło zasobów do optymalizacji oddziaływań wychowawczych.

2. działanie dotyczące doskonalenia instytucji wychowawczych(rodzina, szkoła). Analiza i wsparcie rodziców, opiekunów, nauczycieli oraz właściwości procesów wychowawczych tam zachodzących

3. Działania zmierzające do doskonalenia procesu wychowania w ujęciu szerszym, obejmujące poza jednostką i instytucjami wychowawczymi także systemu społeczne (działania polityków i organizatorów życia społecznego)

Zakres poradnictwa pedagogicznego

• Wspieranie procesów wychowania i kształcenia (poradnictwo dydaktyczno-wychowawcze)

• Opieka

• Rozwój

• Wybór ścieżki edukacyjnej

• Spędzanie czasu wolnego

• Uczestnictwo w kulturze

Interdyscyplinarność poradnictwa

Poradnictwo jako specyficzny rodzaj pomocy ma zawsze wymiar interdyscyplinarny - obszary oddziaływań przenikają się i w praktyce trudno je rozgraniczać.

Poradnictwo (zwłaszcza w stosunku do dzieci i młodzieży) musi być rozpatrywane w ujęciu szerszym, łączącym różne perspektywy oraz obszary zainteresowań

I w przestrzeni edukacyjnej mówi się o poradnictwie w kontekście pomocy psychopedagogicznej oraz o poradnictwie psychologiczno-pedagogicznym przy czym z założenia pomoc ta świadczona jest nie tylko przez pedagogów, lecz także psychologa, logopedę, doradcę zawodowego

Zadania pedagogiczne w systemie pomocy wykraczają poza wąskie ujecie procesu wychowania i jego optymalizację (dotyczą np. działań opiekuńczych, poradnictwa zawodowego itd.)

Kto pomaga? Kto doradza?

Porady nieformalne udzielane spontanicznie, w różnych sytuacjach, często przez osoby bliskie i znaczące dla radzącego się (koleżeńskie, rodzinne, rówieśnicze) takie porady także stanowić mogą pomoc (choć nie zawsze).

Porady o charakterze sformalizowanym udzielane w specjalnie zaaranżowanych sytuacjach przez osoby upoważnione do tego (instytucjonalne, kompetencyjne) takie porady wiążą się z ponoszeniem odpowiedzialności za działania poradnicze.

Zakłada się że poradnictwo pedagogiczne ma charakter sformalizowany, zajmować nim powinny się osoby robiące to w sposób świadomy i celowy, osoby odpowiednio przygotowane i wykształcone.

Komu i kiedy pomagać? Komu i kiedy doradzać?

Osoba radząca się musi się zgodzić na nawiązanie takiej rozmowy/porady. Warunkiem nawiązania relacji jest istnienie przedmiotu porad to znaczy problemu. Czy istnienie problemu jest wystarczające? Nie powinno być. Podstawową zasada poradnictwa jest dobrowolność. Radzący się musi chcieć uzyskać poradę, być nią zainteresowany.

3 możliwości realizacji działań poradniczych

1. poradnictwo indywidualne - dotyczącego z grubsza intuicyjnie kojarzonej sytuacji poradniczej realizowanej w sytuacji jednostkowych kontaktów, porad, konsultacji.

2. poradnictwo grupowe odnoszące się do sytuacji (głównie o charakterze instruktowym?) w którym porady udzielane są grupie odbiorców zainteresowanych rozwiązaniem(łagodzeniem) podobnych problemów

3. poradnictwo masowe wykorzystywane przy pomocy technicznych środków upowszechniania i przekazywania informacji (literatura, telewizja, czasopisma, Internet)

Jak pomagać, by pomagać? Jak doradzać, by pomagać?

Zasady kształtowania sytuacji poradniczej (doradcy)

• prawidłowe rozpoznawanie potrzeb klienta

• indywidualne oddziaływanie poradnicze w odniesieniu do klienta i problemu

• przystępność i jasność czynności poradniczych

• odpowiedni do sytuacji dobór strategii, środków i form oddziaływania poradniczego

• aktywizowanie radzącego się w poszukiwaniu porady i udziale w różnych formach terapii

• zapewnienie dyskrecji i zaufania

• współpraca z innymi podmiotami i instytucjami

Oddziaływanie wobec radzącego

• rzetelne przekazywanie wyczerpujących i prawdziwych informacji na temat zgłaszanego problemu

• uczestnictwo w procesie opracowywania porad

• udział w proponowanych działaniach naprawczych (umożliwienie doradcy realizacji planu pomocy)

• bieżące śledzenie i konstruowanie działań pomocowych z doradcą ( w tym ich ocena i modyfikowania)

Poradnictwo bezpośrednie i pośrednie

Porady bezpośrednie oparte na bezpośrednim kontakcie radzącego się z doradcą

Porady pośrednie w których wykorzystywane są pośrednie formy komunikacji między podmiotami uczestniczącymi w realizacji sytuacji poradniczej (telefon, Internet, listy)

Poradnictwo masowe

• poradnictwo w sieci

• kino/film

• radio

• telewizja

• Internet

• Portale społecznościowe

• Telefony komórkowe

Zalety

• Powszechność

• Dostępność

• Atrakcyjność(także wizualna, graficzna)

• Szybkość

• Możliwość zachowania anonimowości

Niebezpieczeństwa

• Inny, nieosobowy charakter relacji poradniczej niekoniecznie związany z możliwością rzetelnego, pełnego informowania o problemie

• Brak możliwości obserwowania reakcji i zachowań radzącego się (co utrudnia możliwość oddziaływania poradniczego)

• Ograniczone możliwości przeprowadzenia diagnozy problemu

• Ograniczenia w komunikacji/interakcji powodujące że pytania radzącego się nie zawsze odzwierciedlają istotę problemu(nawet gdy być może jest bardzo poważny)

• Ograniczenia w odniesieniu do kompetencji i odpowiedzialności doradzających, względnie trudnych do weryfikacji motywacji podmiotów sytuacji poradniczej (np. doradcy nie koniecznie musi zależeć na pomaganiu radzącemu się)

Porady niewłaściwe, nieprofesjonalne, niekiedy szkodliwe za które nikt nie ponosi odpowiedzialności.

---