 | Pobierz cały dokument cw.6.pmo.ii.rok.semestr.ii.psychologia.roznic.doc Rozmiar 56 KB |
ĆW. 6
PIĘCIOCZYNNIKOWY MODEL OSOBOWOŚCI (PMO)
do rozwoju PMO przyczyniły się leksykalne badania Allporta i Odberta oraz hipoteza leksykalna sformułowana przez Cattella.
Badania prowadzone w ramach PMO:
1) charakter leksykalny (w literaturze polskiej opisane przez- Szarotę)
2) badania kwestionariuszowe (Zawadzki, Szczepańska i Strelau)
3) swobodne opisy osobowości (Marszał- Wiśniewska i Jarmuż)
I. Badania leksykalne prowadzone w ramach PMO
punkt wyjścia: dane empiryczne uzyskane przez Cattella
a) Pierwszy etap badań
D. Fiske: badania oparte na samoopisie i szacowaniu cech wyodrębionych przez Cattella=> redukcja do pięciu czynników:
- adaptowalność społeczna
- konformizm
- wola osiągnięć
- kontrola emocjonalna
- poszukujący intelekt
E. Tupes i R. Christal: analiza czynnikowa matryc korelacyjnych z ośmiu badań leksykalnych => WNIOSEK: struktura osobowości składa się z pięciu czynników:
- surgencja
- ugodowość
- niezawodność
- stałość emocjonalna
- kultura
W. Norman:
I faza: analiza czynnikowa: 5 czynników (Tupes i Christal)+ do każdego z nich cztery opisy z listy Cattella => podstawowa TAKSONOMIA OSOBOWOŚCI:
- surgencja
- ugodowość
- sumienność
- stałość emocjonalna
- kultura
II faza: badanie od podstaw: lista Allporta i Odberta uzupełniona nowymi terminami ze słownika Webstera- wykluczył terminy wieloznaczne, oceniające, trudne i słowa odnoszące się do opisu anatomicznego i fizycznego- selekcja oparta na podstawie obiektywnych kryteriów i zgodności ocen sędziów kompetentnych.
Wyselekcjonowane terminy zredukowano do 8081 i posortowano na trzy kategorie:
stałe cechy (różnice indywidualne w zachowaniu, w funkcjonowaniu poznawczym i emocjonalnym) * (to na nich Norman się skoncentrował)
czasowe stany
role społeczne
wyodrębnił ok. 1600 terminów- cech; posortował na 10 klas (po jednej klasie dla każdego z dwóch biegunów pięciu czynników Tupesa i Christala)
wyodrębnił 75 kategorii cech, które stanowiły poziom pośredni między wyróżnionymi dziesięcioma klasami a opisami szczegółowymi
etap podporządkowywania terminów klasom i kategoriom- subiektywny.
b) Drugi etap badań
badania leksykalne nad osobowością: Briggs, Digman, John, Peabody, Takemoto- Chock i Wiggins
L. Goldberg:
- autor terminu „Wielka Piątka”
 | Pobierz cały dokument cw.6.pmo.ii.rok.semestr.ii.psychologia.roznic.doc rozmiar 56 KB |