Finanse publiczne

1. Czy prezydent ma prawo zawetować ustawę budżetową?

Nie. Prezydent RP ma obowiązek jej podpisania w ciągu 7 dni od jej przekazania.

2. Wpływy z jakich podatków podlegają podziałowi między budżet państwa a inne budżety ?

Z podziałem podatków na podatki państwowe i samorządowe wiąże się podział na:

- podatki centralne

- podatki regionalne

- podatki lokalne

Budżety gmin:

• Podatek dochodowy od osób prawnych - 5 % wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych i jednostek nie posiadających osobowości prawnej na terenie gminy.

• Podatek dochodowy od osób fizycznych - 17 % wpływów do budżetu gmin od osób fizycznych zamieszkałych na terenie gminy.

3. Procedura ustalania budżetu - nota budżetowa (instytucja budżetu).

Budżet państwa jest planem finansowym obejmującym dochody i wydatki oraz przychody i rozchody państwa na okres jednego roku budżetowego, którym w przypadku dla Polski jest rok kalendarzowy.

Inicjatywa ustawodawcza w zakresie ustawy budżetowej przysługuje wyłącznie Radzie Ministrów.

Procedura budżetowa:

• RM przedkłada Sejmowi projekt budżetu na rok następny co najmniej trzy miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego, czyli do 30 września.

• Senat ma prawo wprowadzić poprawki do ustawy budżetowej w ciągu 20 dni od momentu jej przekazania

• Prezydent RP ma obowiązek podpisania ustawy budżetowej w ciągu 7 dni od momentu jej przekazania.

• Trybunał Konstytucyjny ma obowiązek orzec zgodność ustawy budżetowej z konstytucją w ciągu 2 - mcy od złożenia przez Prezydenta wniosku w tej sprawie.

• Prezydent RP może skrócić kadencję sejmu, jeżeli w ciągu 4 miesięcy od przedłożenia projektu ustawy budżetowej Sejmowi nie zostanie ona przedłożona Prezydentowi do podpisu. Decyzję w tej materii prezydent może podjąć w ciągu 14 dni od obowiązującej daty złożenia ustawy budżetowej do podpisu

• RM ma obowiązek przedłożenia Sejmowi sprawozdania z wykonania budżetu państwa wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego.

• Sejm ma obowiązek rozpatrzyć sprawozdanie z wykonania budżetu państwa po zapoznaniu się z opinią NIK, oraz podjąć uchwałę o udzieleniu lub odmowie udzielenia RM absolutorium.

Nota budżetowa - tak potocznie nazywa się rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie trybu opracowywania projektu budżetu państwa. W nocie Minister Finansów określa:

• harmonogram prac budżetowych

• wzory formularzy planistycznych, na których resorty i inne instytucje finansowe z budżetu państwa będą przedkładać Ministrowi Finansów informacje i propozycje dla budżetu państwa

• zasady planowania poszczególnych rodzajów wydatków

Nota budżetowa obowiązuje tylko przez 1 rok - dla każdego cyklu budżetowego MF określa od nowa tryb i harmonogram prac.

4. Kompetencje związane z nakładaniem podatków - komu przysługują ?

W świetle konstytucji RP państwo ma prawo nakładania podatków na wszelkie podmioty znajdujące się w polu jego władzy, celem sfinansowania swoich zadań. Z rozwiązań konstytucyjnych wynika zatem jasno zasada władztwa podatkowego państwa.

Podział podatków związany z władztwem podatkowym:

• podatki nakładane przez państwo

• podatki nakładane przez władze samorządowe (ale zgodnie z ustawami wydanymi przez państwo)

5. Jak powstaje zobowiązanie podatkowe - co to jest zobowiązanie podatkowe ?

Wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz skarbu państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego obowiązku np. dotyczy to podatku dochodowego, VAT, lub z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość tego zobowiązania np. podatek od spadków i darowizn.

6. Podatek dochodowy w kontekście UE - (tak - nie standardy europejskie).

W każdym kraju członkowskim UE są różne stawki podatków dochodowych. Podstawowymi celami harmonizacji podatków dochodowych w UE były :

• wyeliminowanie podwójnego opodatkowania,

• ochrona państw przed unikaniem opodatkowania

• zapobieganie nieuczciwej konkurencji podatkowej

7. Rezerwy budżetowe - procenty ?

Rezerwa ogólna - wydatki nadzwyczajne i nieprzewidziane w kwocie nie wyższej niż 0,2 % wydatków budżetu.

Rezerwy celowe - nie mogą przekroczyć 5% wydatków budżetu

8. Podatek akcyzowy w kontekście UE ?

Akcyza lub podatek akcyzowy jest podatkiem pośrednim nakładanym na niektóre wyroby konsumpcyjne. W krajach UE podatek akcyzowy od niektórych wyrobów podlega harmonizacji - wyroby akcyzowe niezharmonizowane to min. samochody, kosmetyki, co oznacza wspólne zasady produkcji, przemieszczania i przechowywania wyrobów akcyzowych oraz wymiaru i poboru akcyzy od tych wyrobów. Stawki akcyzy na poszczególne wyroby są określane przez poszczególne państwa członkowskie, nie mogą być one niższe od poziomów ustalonych w dyrektywach.

Wspólny system podatku akcyzowego w UE dla Polski od 1.05.2004r. obejmuje regulacje dotyczące Wyrobów akcyzowych zharmonizowanych tzn. wyroby energetyczne, energia elektryczna, alkohol i napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe.

Podstawowym aktem prawa wspólnotowego w zakresie regulacji podatku akcyzowego w UE jest dyrektywa Rady 92/12/EWG z dnia 25 lutego 1992r. w sprawie ogólnych warunków dotyczących wyrobów podlegających podatkowi akcyzowemu, ich przechowywania, przepływu oraz kontrolowania zwana Dyrektywą horyzontalną.

9. Pojęcie deficytu budżetowego w budżecie państwa ?

Deficyt budżetowy - różnica między dochodami a wydatkami stanowi odpowiednio nadwyżkę lub deficyt budżetowy.

10. Źródła zaspokajania deficytu budżetowego ?

Deficyt budżetu państwa może być pokryty:

• ze sprzedaży skarbowych papierów wartościowych

• kredytów zaciągniętych w bankach krajowych lub zagranicznych

• pożyczek

• prywatyzacji majątku Skarbu Państwa

• nadwyżki budżetu państwa z lat ubiegłych

11. Podział podatków ?

1. ze względu na kryterium przedmiotowe:

1. podatki majątkowe i podatki od praw majątkowych np. podatek od spadków i darowizn,

2. podatki od przychodów - np. może pochodzić ze sprzedaży towarów i usług, nieruchomości,

3. podatki od dochodów - np. podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych

4. podatki od wydatków - np. typowe podatki od konsumpcji (akcyza, podatek od gier).

2. ze względu na związek między ciężarem podatkowym a ponoszącym go podatnikiem:

1. podatki bezpośrednie - podatki przychodowe, dochodowe oraz majątkowe,

2. podatki pośrednie - od obrotu majątkiem i od wydatków

3. ze względu na władztwo podatkowe:

1. podatki nakładane przez państwo - np. podatek od towarów i usług, akcyzowy, od gier, wzrostu wynagrodzeń,

2. podatki nakładane przez władze samorządowe - np. Podatek od nieruchomości, Podatek od środków transportowych, Podatek od posiadania psów oraz opłaty lokalne np. opłata targowa, miejscowa, administracyjna /ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DZ.U. Nr 9, poz. 31 ze zm.).

Zasadniczy podział:

1. Bezpośrednie:

1. podatek dochodowy od osób fizycznych

2. podatek dochodowy od osób prawnych

3. podatek od spadków i darowizn

4. podatek od czynności cywilnoprawnych

5. podatek rolny

6. podatek leśny

7. podatek od nieruchomości

8. podatek od środków transportowych

9. podatek od posiadania psów

2. Pośrednie:

1. podatek od towarów i usług

2. podatek akcyzowy

3. podatek od gier

12. Zobowiązanie podatkowe (należność podatkowa) ? tożsame z pytaniem nr 5

Wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz skarbu państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego obowiązku np. dotyczy to podatku dochodowego, VAT, lub z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość tego zobowiązania np. podatek od spadków i darowizn.

13. Co to jest skala podatkowa ?

To wzór wynikający z podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie którego określa się wysokość podatku, jaki zapłaci podatnik od dochodu uzyskanego w jednym roku podatkowym. Przedziały w skali podatkowej nazwane są progami podatkowymi i określają jaką stawką podatku opodatkowane są dochody podatnika.

Aktualne stawki podatkowe:

• do 85 528 zł - 18 %

• ponad 85 528 zł - 32 %

14. Przedmiot podatku (rzecz lub zdarzenie, na którym ciąży obowiązek podatkowy)

Przedmiotem podatku jest to od czego podatek jest płacony. Przedmiot będzie zazwyczaj określany jako sytuacja lub zdarzenie prawne z zaistnieniem, których przepisy prawa wiążą obowiązek do zapłacenia podatku przez podmioty, które w takich sytuacjach się znalazły. Przedmiot ten jest zazwyczaj wskazany w ustawie wprowadzającej dany podatek.

3

---